Norðri - 04.11.1909, Blaðsíða 2

NR. 44
NORÐPI.
174
Frjósemi.
Á vorum dögum, þegar fækkunfæð-
inga meðal siðaðra þjóða er farin að
gera eigi aðeins franska stjórnmálamenn
áhyggjufulla, heldur einnig Roosevelt,
Vilhjálm keisara og þeirra líkaf þá er
ekki ófróðlegt að sjá, hve frjósamir
mennirnir geta verið. Stundum fæðir
ein kona fleiri börn í einu, heldur en
að jafnaði fæðast í löngu hjónabandi,
því þær iáta ekki altaf sitja við þríbura
eða fjórbura. Frá síðastliðinni öld þekk-
ja menn að m. k. 7 slíkar fæðingar í
Evropu og Norðurameríku, en þau af
börnum þessum, sem ekki fæddust and-
vana, dóu næstum öll strax eftir fæð-
inguna. Aðeins frú Hirsh í Dallas íTexas
var svo iánsöm, að öll börnin sem hún
eignaðist árið 1888, þá fæddi hún fjóra
syni og tvær dætur, lifðu og döfnuðu
vel. I spönsku læknisfræðistímariti. «EI
Oenio medico-chirurgo,*' semkemur eða
kom út í Madríd, er 22. nóv. 1885,
sagt frá því, að kona ein í San Ilde-
fonso við Valladolid, hafi aiiðá'einu 7 börn
og í «Boston mediel and chirurgical
Journal — frá 16. sept. 1872 er sagt
frá því, að Mrs. Bradlee íOhiohafiþað
sama ár alið 8 börn.« Börnin voru
öll lifandi og heilbrygð, en smávaxin
sem von var. í «La France Medicale«,
20. júní 1880, er sagt frá þeim at-
burði, að kona hafi alið 8 börn, en
það var fyrir tímann. Rað er mjög vafa
samt, að nokkur kona hafi nokkru sinni
borið fleiri en átta lífsfræ undir brjóst-
um sér í einu, því þær frásagnir, sem
til eru um fíeiri, en allar gamlar og
heldur ótrúlegar.
En átta er líka talsvert.
Einstöku konur eru, jafnvel þó vér
byggjum á nýjum ogalveg áieiðanleg-
um rannsóknum, nærri því hræðilega
frjósamar, einkum er það töluvert al-
gengt, að sama konan elur mörg börn
í einu, hvað eftir annað. Um konu eina
roskna sem 22. desember 1895 var
myrt í Indiana, kom það í Ijós við rétt-
arrannsóknir út af morðinu, að hún var
25 barna móðir, og hafði sjö sinnum
átt tvíbura. Eftir frásögn «Massachuetts
Medical Journal« í mars 1893hafði kona
ein, Mrs. M; sem þá var 32 ára að
aldri, og giftist þegar hún var 14 ára,
aiið 21 barn, nl. eina fjórbura, tvenna
þríbura, ferna tvíbura ogþrenna einbura.
Ró kemst hvorug þessara kvenna í hálf-
kvisti við Maddlenu Granata frá Nocera
í Miðítalíu. Hún giftist að sögn 28 ára
gömul og hafði árið 1886, 47 ára göm-
ul, alið 52 börn, þar af voru 49 dreng
ir. Hún hafði fimmtán siitnum alið þrí-
bura. Feodor Vassilet var óvanalega far-
sæll í hjúskapnum, að m. k, að því er
barnafjöldann snertir, því fyrri kona hans
ól honum 69 börn í 27 fæðingum, nl.
16 tvíbura, 7 þríbura, 4 fjórbura;
síðari konan ól honum 18 börn í 8
fæðingum. Pegar hann, árið 1872, var
75 ára gamall lifðu 83 af þessunt 87
börnum, og sagan er ekki lygi, heldur
nákvæmlega rannsökuð og sönnuð.
Jafnvel þó konur ekki ali fleirbura
geta þær þó eignast sæntilega
stóran barnahóp. í »British Medical Jo-
urnal« 26. sept. 1872 er sagt frá konu,
sem giptist 16 ára gömul og dó64 ára,
og hafði eignast 32 dætur og 7 syni,
sem öll náðu fullorðinsaldri. Þetta virð-
ist vera hámarkið, því eldri frásagnir
um konur, sem sagt er að hafi alið 44 —
alt sveinbörnl— 51og 62 börn, eitt í
einu, virðast ótrúlegar.
Hve mikinn fjölda afkomenda menn
geta eignast í lifandi lífi, jafnvel í þeim
löndum, þar sem fleirkvæni er bannað,
sést af þessum frásögnum:
«Árið 1883 flutti Lucas Nequeiras
Saez, sem hafði 70 árum áður farið til
Ameríku, heim til Spánar á gufuskipi,
sem hann sjálfur átti, með allri fjölskyldu
sinni, sem var 197 manns. Hann hafði
verið þrígiftur og eignast í þessum hjóna-
böndum 37 börn, og var hið elzta
beirra 70 en hið yngsta 13 ára. Auk
þess átti hann 79 barnabörn og 84
barnabarnabörn, sem öll voru á lífi, en
þrjú af börnum hans voru dáin. Sjálfur
var hann 93 ára gamall og stálhraust-
ur.
I kirkjugarði einum í Litchfield, Conne-
cticut, er legsteinn með þessari áritun;
»Hér hvílir Mrs. Mary, kona Dr. John
Bulls. Hún dó 4. nóvember 1778 á 90.
ári og eignaðist 13 börn, 101 barna-
barn, 273 barnabarna-börn og 22 barna-
barna-barnabörn, alls 410 afkomendur,
af þeim lifðu hana 336.» í kirkjunni í
Esher (á Englandi?) er áletrun sem seg-
ir frá því, að Mrs. Mary, móðir Mart-
eins, hafi dáið 18. apríl 1634, eftir að
hafa lifað það að sjá nær 400 afkom-
endur sína,—
Það væri auðvelt að finna fleiri dæmi
um frjósemi mannkynsins bæði fyr og
nú, en það sem hér er skýrt frá, ætti
að nægja til að sýna, að ef hvíti kyit-
þátturinn dregst upp, þá er það ekki
sökum þess, að hann sé orðin ófrjó-
samur.
Þýtt úr »Frem»
Mannaveiðar.
Amerízk saga,—
Peyton reykti, á meðati ungi auð-
ntaðurinn Billy Gunn, bæði í gamni og
alvöru, sagði honum frá vandræðum
sínum.
«Þessi hjónabandssaga gerir mig veik-
an. Mér er óskiljanlegt, hvernig eg hefi
sloppið til þessa. Því þegar eg fór til
Evrópu, hitti eg yngstu systir fi ú Wriglit,
þú kannast við hana, sem brosir svo
fallega, á sama skipi og eg var með.
Hún varð hissa á því að hitta mig,
sagði hún. En hvert sem eg fór í Ev-
rópu hitti eg hana, og alt af var hún
jafn forviða yfir að sjá mig. Eg var
rétt að því kominn að flækjast í netinu,
þegar faðir minn varð bráðkvaddur, svo
eg varð að hætta ferðalaginu.
En Jimmie Wright fékk konu sína á
sama hátt. Eg hefi aldrei séð hana, því
þá bjó eg í Mexikó; en Jimmie segir
að hún sé forkunnar fögur oghún hafi
alltaf orðið á vegi hans, hvar sem hann
var. —
Einn dag lét hún í Ijósi, að hún væri
hrædd um, að honum leiddist að hitta
sig. Jirnmie svaraði: »Það er öðru nær,
ungfrú, eg hefi ánægju af að sjá yður.«
Þá spurði hún hvort honum litist vel
á sig. Og hann svaraði: »Auðvitað,
ungfrú,« En í fögnuði yfir þessu svari
hrópaði hún, að hún skyldi líka gjöra
hann hamingjusaman. —
Og svo voru þau trúlofuð Jiminie
álítur að flest hjónabönd verði til á
þennan hátt. Raunar skildu þau eftir eitt
ár, af því konan varð þess vísari, að
Jimmie var ekki ríkur.
Þú skalt ekki halda, að eg sé þótta-
fullur, Peyton, en eg hefi reiknað það
út, að nálægt fimmtíu ungum stúlkum
ætli sér mig á ári hverju. I það eina
skifti sem eg hefi þóst óhultur fyrir
blessuðum hjúskaparfúsu stúlkunum var
þegar eg lá í taugaveiki. En jafnvel þá
er eg hræddur um að hjúkrunarkonan
hafi gjört sér von um að eg mundi
launa henni umönnunina með því-------
jú, þú skilur. Þá datt mér það snjall-
ræði í hug að skifta um hjúkrunarkonu
tvisvar í viku og það dugði.
Jimmie segir að frú Day sé kunn að
því að geta útvegað dætrum sínum eig-
inmenn óðara en þær fara að taka þátt
í félagslífinu. Fjórar er hún þegar laus
við, og hefir nú augastað á mér handa
þeirri fimtu. Eg þori varla að vera á
gangi úti; ek alltaf í sjálfhreyfivagni,
og vagnstjórinn hefir fengið alvarlega
áminningu um að stansa ekki, jafnvel
þó að kona bendi.— Eg var vanur að
láta vagninn bíða úti fyrir þar sem eg
var í heimsóknum, en þá fann Susan
de Were upp á því, að koma mér að
óvörum með þvi að setjast upp í vagn-
inn og bíða mín þar. —
Nú, hvað á eg að taka til bragðs,
Peyton. —
Sá, sem ávarpaður var, kveykti sér í
nýjum vindli og svaraði:
<Clara Allan trúlofaðist mér í gær-
kveld. Eg var hræddur um að það
mundi enda þannig, en hvað átti eg að
gjöra. Og, þú, hvers vegna giftist þú
ekki stúlkunni, sem brosir svo fallega. —
«Af því eg er karlmaður og vil
ekki. — «
«Nú, jæja, farðu þá burt úr New
York, þangað, scm enginn getur fundið
þig. Búðu á laun í einhverjum skógi í
Maine. Það væri rösk stúlka, sem þef-
aði þig upp þar.
Og svo geturðu hvíit þig áður en
veiðarnar byrja. —
«Já, Jimmie hefirráðlagt mér þetta líka,
auminginn, hann var í sinni tíð illa of-
sóttur, og átti hann þó fimm miljónum
dollara minna en eg. En þakka þér fyr-
ir ráð þitt, Peyton, á morgun flyt eg
út í eyðiskóginn. —
Peyton gekk út að gluggunum og
kom þangað í tæka tíð til að sjá vin
sinn þjóta á stað í sjálfhreyfivagninum,
einmitt um leið og ung stúlka gekk yf-
ir götuna og veifaði handskjólinu lil að
vekja eftirtekt hans á sér. »Aurmngja
Gunn», tautaði hann. «Eg þori að veðja
því, að hann finnst, jafnvel í Maine.«
Emn dag í janúarmánuði, kom Gunn
aftur til Peytons.
»Nú, þú varst þá veiddur«, sagði Pey-
ton biosandi. «Já, vínur,« sagði Gunn,
himinlifandi af fögnuði, «þegar eg skildi
við þig fyrir þrem vikum, var eg veik-
ur. Eg trúði ekki á einlægni kvenna,
en tortryggði þær ávalt. Fyrstu sex dag-
ana af þessari útlegð, sem eg hafði
farið í af frjálsum vilja, braut eg heilann
um vandræði mín. Sjöunda daginn fékk
eg mér dálítinn skíðasprett og rann þá
beint í fangið á ungri stúlku. Eg ætl-
aði óðara að leggja á flótta, en þá kall-
aði hún til mín og bað mig með tárin
í augunum að hjálpa sér; hún hafði
meiðst á fæti.—
Eg varð að bera hana mílu vegar,
þangað sem frændfólk hennar bjó sér
til heilsubótar. Hún var lítil og dökk-
hærð, með stór móleit augu —indæl vera,
og svo náttúrleg. Henni á eg það að
þakka, að eg öðlaðist aftur trúna á kon-
una. — Hún þekkti ekki ætt rnína, og
hafði enga hugmynd um efnahag minn,
og þegar eg bað hana að verða kon-
an mín, sá eg, að eg hafði unnið hjarta
hennar með manngildi mínu einu sam-
an. Við giftumst í gær og förum í dag
til Miðjarðarhafsins á skútu minni. Ó6k-
aðu mér til hamingju. Konan mín er
perla og eg er farsælasti maðurinn á
jarðríki. Komdu út að glugganum, Pey-
ton, þá geturðu séð Genevieve í vagnin-
um mínum.
«Genevieve« hrópaði Peyton. Hann stóð
snögglega á fætur og gekk út að glugg-
anum, og þá fór hann óðara að hlæg<
)'a-- . _ ...
<Nú, þefaði hún þig uppi, að sjo
dögum liðnum.»
«Hvað áttu við,« spurði Gunn ákaf-
ur.
Já, sjáðu, daginn eflir brottför þína
heimsótti egunnustu mína ogsagði henni
frá fyrirætlun þinni. Konan þarna niðri
er bezta vinstúlka unnustu minnar og
heyrði alt. Ó, blessað sakleysið, þessi
indæla vera. Og hvað skyldi Jimmie seg-
ja um þetta.»
»Jimmie, hvað kemur konan mín hon-
um við.—«
«í guðs bænum, Gunn, skilur þú
ekki?« Þú hefir gifst konu Jimmies, sem
hann skildi við.—
„Andvari,“ 1909.
Ársrit Þjóðvinafélagsins eru með
bezta og ríflegasta móti í ár, hvert um
sig: »Andvari», »Dýravinurinn« og »A1-
manakið.« En hér skal sérstakíega minst
á aðalritið.
Það er töluvert stærra en að undan-
förnu. Fremst er æfisaga Ben. Gröndals
eftir Þorst. Gíslason, stutt en vel sam-
in og fylgir ágæt mynd af skáldinu, sitjandi
með bók, er hann les í auðsærri ákefð.
Þá kemur lengsta og langmerkasta greinin:
»Enn um upphaf konungsvalds á Islandi.
Ettir Björn Magnússon Ólsen.« Þá kem-
ur: «Fáeinar athugasemdir um skynjan
og skilningarvit.» Fyrirlestur eftir Þor-
vald Thoroddsen. Það er lipur og létt-
ur fróðleikur um erviða og þungskilda
hluti. Þá kemur grein Magn. dýralækn-
is um aðflutningsbann á áfengi, áskor-
un til þingmanna 17.febr. þ. á. Er hún
á réttum stað hér, svo að bannvinir viti
hvar henuar sé að leita, þegar sá tími
kemur, að af þeim er runnin víman og
þeir fara að taka sönsum. En á meðan
á æsingamálum stendur eru þeir menn
teljandi, sem sönsum taka. Þá keinur:
»Fiskiransóknir Bjarna Sæmundssonar«
gerðar í sumar sem leið, fróðlegar og
greinilegar að vanda. Þetta sinn ran-
sakaði hann Vestfirði og mest innfjarða,
því að hafransóknaskipið »Thor« hafði
ekki skoðað göngur fiskitcgunda og
þeirra átthaga á innmiðum Breiðafj.,
Djúps eða Húnaflóa. Er því skýrsla höf.
að mörgu fróðleg og nytsöm þeim fiski-
mannalýð sem nota á veiðiskap. Ætlar
hann, að víða megi finna arðsöm mið,
ef ungviðis skal leita þar innfjarða,
enda má nota til fæðis fleiri smáfiska-
kyn, en gert er, svo sem marhnúta,
skarkola, marþvara, kampalampa, spretti-
fisk o. fl.; Ijúffengastur er marhnútur-
inn, sem allir fyrirlíta! Mjög þarflegt er
fyrir fiskimenn að athuga vel þærveiði-
brellur og áhöld sem höf. notar og lýs-
ir svo vel, og hverjar brellur séu best-
ar á hverjum stað; en hér er ekki rúm
til að fjölyrða um það. Loks er hin
langa og fróðlega skýrsla þeirra 4
félaga: sr. Stefáns á Völlum, Bald-
vins í Höfða, Þorgríms úr Hafnar-
firði og Einars af ísafirði. Skýrslan er
nokkuð þur og því miður skemtileg
fyrir alþýðu. Því þótt höf. geri rétt í
því að halda sér við sýninguna í skýrslu
sinni, ætti enginn meðalmentur íslend-
ingur að heimsækja svo hinn forna Niðar-
ós, að hann bjóði engau fróðleik þegar
heim komi, um slíkan stað, nefni ekki
Kristskirkju, ána Nið, Hólminn, Hlaði,
eða bæ og hérað, hvernig alt lítur út
fyrir auganu, því að margs er að minn-
ast. Svo er annað, sem slíkar ferðaskýrslur
mega með engu móti án vera, það eru
myndir.
Lang veigamest er hin skörulega
ritgerð B. M. Ólsens um gamla sáttmál-
ann. Má úr þessu segja um þann skinn-
snepil, ef ætti að rjúfa liann til mergja ,
likt og sagt var um hausinn Egils
Sk.grímssonar, að »sá mundi eigi atið-