Norðri - 21.12.1911, Blaðsíða 1

VI. 51.
Akureyri, 21. desember.
1911.
Flórians eggjaduft . . .
— býtingsduft . .
Vanille lyftiduft . . .
Vanillestangir ....
ýmiskonar krydd í bréfum
Ávaxtalitur
gulur, rauður og grænn
^ í glösum á 10, 15 og 25
Til matgjörðar og bökunar.
Möndlur, Citron og
Vanilledropar
í glösum á 10, 15 og 30 aur
Kardemommudropar,
Hindberjadropar,
Kirseberjadropar
í glösum á 15 og 25 aur.
„Sápubúðin Oddeyri
Talsími 82.
aura.
¥
*
£
*

Cacao.
*
Ekta, áreiðanlega óblandað,
hollenskt . . pd. á 40 aur.
Súkkat.
Bezta Livorno-súkkat ’/4 pd. 20 —
Soya.
einkargóð í glösum á 25 og 30 —
U
*
*
Bændaförin
rituð af Jóni Sigurðssyni í Yztafelli og
Sigurði Jónssyni á Arnarvatni. Rvík 1911.
Bókaverzlun Sigfúsar Eymundssonar.
Bók þessi er um 10 arkir á stærð,
og segir frá kynnisferð nokkurra ungra
bænda af Norðurlandi suður um land
sumarið 1910. Hafði Ræktunarfélagið
hvatt til þessarar ferðar, og að einhverju
leyti styrkt hana. Ferðasaga þessi er
vel skrifuð, og bendir á að höfundarn-
ir hafa haft opið auga fyrir fegurð
Iandsins og sérkennileikum sveita og
héraða, og eru hinar landafræðislegu
lýsingar þeirra sumstaðar góðar og
skáldlegar, t. d. lýsing þeirra á Selja-
landsfossi og Fljótshlíð, svo og 0ræfa-
lýsingin. Aftur finnst mér að þeir hafi
eigi náð jafngóðum tökum á að lýsa
, búnaðarástandinu, enda mun þá hafa
brostið rúm til þess. Á nokkrum stöð-
um koma fram eða bólar á skoðunum,
sem einmitt þessi árin eru að vakna,
eða ná hylli margra yngri manna, t. d.
þar sem höfundarnir segja:
»Margar sveitir okkar væru nú betur
skipaðar, ef eðli Ounnars væri ríkara
hjá mönnum: að bresta heldur enn
bogna, halda velli eða falla heima
í hlíðinni; það var saga Gunnars.
Hann varð langlífur í Iandinu, þótt
liann kemdi eigi hærurnar á Hlíðar-
enda.«
Á fleiri stöðum bregður fyrir fullum
skilningi höfundanna á því, að jafnframt
því að telja sveitum og einstökum
mönnum verklegar framfarir og umbæt-
ur til gfldis, verður að athuga hvernig
þetta er borgað, hvað mikið framleiðsla
bænda og atorka hefir þegar [borgað
af umbótunum, virðist svo sem þeir
hallist meir að sígandi umbótum, sem
eigi séu mestmegnis eða eingöngu fram-
kvæmdar fyrir lánsfé. Ungir menn
spurðu minna eftir þessu eða hugsuðu
um það hérna á árunum, þeir trúðu
þá meir á að allar umbætur borguðu
sig fljótt, einungis ef féð fengist til
þeirra, þótt reynsla og kunnátta væri
oft af skornum skamti, kappið varð
stundum meira en forsjáin og fór þá
sumum sem Kolskeggi, sem þessir ungu
bændur vara nú við.
Þó eg sé að skrifa um bókina hefi
eg þó enn eigi lesið hana nema kafla
og kafla, en eg rak mig á það á
einni blaðsíðunni að þessir ungu höf-
undar hafa ekki eins næma tilfinningu
fyrir því og sumir gömlu mennirnir
höfðu á sínum yngri árum, að eigi
væri með lagaboðum að óþörfu þrengt
að athafnarfrelsi einstaklinganna. Menn-
irnir sem losuðu um vistarbandið,
þjóðkirkjuböndin o. fl. mundu varla hafa
getað minnst svo á aðflutningsbanns-
lögin á sínum yngri árum, að þeir hefðu
eigi komist í hita og sú stefnasem liggur
bak við þau hefði fengið ærlegt olboga-
skot. Margir gamlir kallar á ættstöðvum
höf. mega eigi svo minnast á þessi lög
að ekki hlaupi þeim kapp í kínn og
þeim hrjóti styggðaryrði, enda mun
þeim finnast að sú mannréttindastefna,
sem þeir tóku ástfóstri við í æsku sé með
lögum þessum að nokkru leyti fyrir
borð borin.
Höf. tala um þennan svonefnda Bakkus-
arútrekstur eins og nokkuð sjálfsagt og
eðlilegt, en þeir eru þó svo vitrir menn,
að þeir,' sjá að eitthvað muni koma í
skarðið, og þeir vilja að aðsókn til fjall-
anna og öræfanna komi í staðinn. En
hér er talsvert ólíku saman að jafna,
því þótt Bakkus kunni að hafa nokkuð
af þeim kostum, sem þeirtelja honum,
og hann sé eigi með öllu óþarfur sé
liann gerður að þræl mannsins. þá er
hitt þó aðalatriðið, að hatin er hættu-
legur freistari, sem göfgar og herðir
herja þjóð að sigrast á í opinni og ær-
legri baráttu.
Annar höfundurinn er, sem kunnugt
er, eitt af góðskáldum Pingeyinga, enda
hefir hann prýtt bókina með ljómandi
fallegu kvæði orktu á Þingvöllum. Síð-
ari hluti kvæðisins er þannig:
En hér er svo yndislegt umhorfs í kvöld,
þeir unaðar-töfrar mig binda.
Þó sæki að svipir frá andaðri öld,
því öllu i burtu skal hrinda,
en njóta þess fagra, sem ættland mitt á,
með óskiptri gleði í lundu,
er sit eg hér góðvinum hugreifum hjá
um hásumars fegurstu stundu.
Það blaktir ei hár á höfði manns,
og hlýtt er og þögn og friður;
en þokan bláfjöllum bindur kranz
og beltast um hlíðar niður.
Og vatnið sefur sem vöggubarn,
er veit ei hvert straumur hrekur.
En fossinn einn kveður og kristalsgarn
af klettinum ofan rekur.
I angandi grasið á gróandi svörð
af göngu við settumst niður.
O, góð er hvíldin á guðs græmii jörð
er glepur ei dagsins kliður.
í »hvirfing« sitja er hvergi þörf
oss hvatvetna’ er fagn*ð af lýði.
— Svo verðum eins frægir við friðarstörf
og feðurnir áður í stríli.
Svo djúpur hér finst mér friður alls,
svo fagurmild kvöldstund þessi,
sem svífi nú andi Síðu-Halls
og signi hér allt og blessi.
— Er ógildan forðum hann lagði Ljót,
að leysa hinn mesta vanda,
af fræi því meiður sá festi rót,
sem fegurstur trjáa mun standa.
Og dafnað hann hefir, og dafnar enn,
þótt daga hann ætti kalda,
og undra það megi alla menn
hve apturkast langt má halda.
Til dæmis: þá elur heiðnin Hall
og hún beitir Mána á þingi.
En kristnin gefur oss Gissur jarl
með guðsþjóninum Vatnsfirðingi.
* * *
* * *
Við kvöldsólar blikandi geislaglóð
við gengum um stöðvarnar fornu.
Mér fanst, er hún hneig — eins og
byrgði’ hana blóð —
það benda á dýrðina horfnu,
er Ijómaði þingið, sem lýsti sól
um landið með geislaflóði.
En hún, sem svo dýran ávöxt ól
gekk undir mökkvuð — í blóði.
Sem kvöld fyIgir degi, svo dvínar hver nótt,
er daggeislar landinu orna.
Ognú erað morgna þó hægt fari’oghljótt,
og hrímið að leysast og þorna.
- Og er þá ei inndælt að eiga þrótt
og áræði’ og trúna að vinna,
og lifa á öld þegar dáðvakin drótt
vill djarfhuga umbótum sinna.
Svo sterk sé vor ást til þín, ættjörð kær!
sem eldsteyptu hamrarnir traustu.
Sem fossinn er hrynur af hamrinum skær
vér heillumst af sannleikans raustu.
Og hugarlind vor sé eins hrein og djúp
og hraunsins, um langvegu borna.
Og fegurð vors lands sveipi sál vora hjúp,
sem sagnhelgin þingstaðinn forna!
Fimmtugasta afmælis
Hannesar Hafsteins
var minst í Reykjavík 4. þ. m. með
fjölmennu samsæti, 160 Reykvíkingar
tóku þátt í því, fleiri komust ekki að
vegna húsrúmsleysis. Guðm. Björnsson
landlæknir talaði fyrir minni H. H., B.
M. Ólsen mintist konu hans, frú Ragn-
heiðar og dætra þeirra, og móður H.
H., frú Kristjðnu Hafsteln, sem var í
boðinu. H. H. svaraði þessum ræðum og
mælti fyrir™minni íslands, og las|síðan
upp kvæði það er hér fer á eftir og
kvað vera nýort. Fjöldi heillaóska hafði
H. H. borist þenna dag, sumar í Ijóð-
um. Guðmundur skáld Magnússon hafði
ort til hans kvæði sem sungið var í
samsætinu.
Lögréttu farast svo orð:
»Kom það vel fram við þetta tæifæri,
hve miklum vinsældum Hannes Haf-
stein á að fagna.........Á hann þær
vinsæidir að þakka bæði kveðskap sín-
um og stjórnmálastarfi, og svo fram-
komu sinni yfir höfuð í einu og öllu,
Nafn hans er nú orðið merki, sem bar-
ist er undir í framsókn þjóðarinnar.
Og þótt enn standi stríð um það verk
hans sem þýðingarmest er, en það er
starf hans í sambandsmálinu, þá mun
framtíðin gefa honum fulla og eindregna
viðurkenningu fyrir það.«
Landsýn.
Man eg það kveld. Eftir hafrót og hríðar
heim undir landið var knerrinum stýrt.
Mér voru faldar fósturlandshlíðar.
Fallinn var stormur. Loftið var skírt.
Hafið var síbreitt af hrynjandi fossum,
himininn kvikur af norðljósablossum.
Flögrandi kögrar af litglæstu Ijósi
Iyftust og sviftust um blásala hvel.
Sindrandi straumar frá ókunnum ósi
ólguðu, geystust og hurfu
í himindjúft haustnætur þel.
Stóð eg við siglu. Hugklökt var hjarta,
heimþrá og kvíði skiftust þar á.
Góðsviti leist mér ljóskvikið bjarta,
leiftrandi vonum í huga mér brá.
Starði’ eg og starði, loks fékk eg líta
langt úl við sjónrönd undramynd hvíta.
Vafið í draumþoku lyftist upp landið
líðandi saman við himinsins rönd.
Haustnætnr stjörnuskin, blikljósi blandið,
blakti um glitrandi jökla
og lék yfir stórvaxna strönd.
Alt sýndist rótt. í aldanna straumi
ósnortin skjaldmey hvíldi þar.
Sýndist að dreyma sögunnar draumi,
sjónhverfing vafurlogans bar.
Þá — yfir jöklunum húm sá eg hnyktast,