Norðri - 28.01.1913, Blaðsíða 1

VIII., 2.
jú/ius Havsteen
yfirréltarmálaflutningsmaður
^ er til viðtals í Strandgötu 37
^ kl. 10-11 f. h., 2-3
^ og 5-6 e. h.
.4 Talsími nr. 93
JhfZfzpfTfifw:
sSambandsmáIið.
Norðri birti nýlega uppkast að lögum
í sambandsmálinu, sem ráðherra telur
það frekasta, sem nú sé kostur á að
fá danska þingið til að ganga að.
Alþingi í sumri var hafði komið fram
með breytingartillögur við uppkastið
1908 sem það vildi fá danska stjórn-
málamenn til að fallast á og fól ráð-
herra málaleitum því viðvíkjandi. Pessar
breytingartillögur hafa eigi verið birtar
almennin'gi fyr en uin miðjan f. m.
Pær höfðu fengið nafnið »Bræðingur«.
Vér viljum birta þær hér til samanburð-
ar víð uppkastið 1908 og það sem nú er
talið fáanlegt hjá Dönum og sumir nefna
»Grútarbræðing«. En bæði uppkastið
1908 og »grútarbræðingurinn« var birt
í Norðra í f. m.
Breytingartillögur Alþingis voru þess-
ar:
„Breyiingartillögur
við
Uppkast að lögum um rlkisréttar-
samband Danmerkur og Islands
1908.
1. Fyrirsögnin orðist þannig:
L ög
um
Veldissamband Danmerkur og íslands.
2. 1. gr. 1. málsgreio orðist þannig:
ísland er frjálst og sjálfstætt ríki,
í sambandi við hið danska ríki um
einn og sama konung og þau mál,
er báðir málsaðilar hafa orðið ásáttir
um í lögum þessum, að sameiginleg
skuli vera.
3. 2. gr. (í ástæðunum fyrir 2. gr.
sé það tekið fram, að gengið sé að
því vísu, að skipað verði fyrir þegar
föng eru á, með lögum er Ríkisþing
og Mþingi samþykkja og konungur
staðfestir, um framkvæmd á rétti Is-
lands til þátttöku að réttu hlutfalli í
breytingum á skipulagi því, sem nú
er, svo og konungskosningu, ef til
kæmi, og löggjöf um ríkiserfðir fram-
vegis).
4. 3. gr. 2. liður orðist þannig:
2. Utanríkismálefni. Enginn þjóða
satnningur er lítur að íslenzkum tnál-
efnum, skal þó gilda fyrir Island.nema
rétt stjórnarvöld íslenzk samþykki.
5. 3. gr. 2. liður orðist þannig:
Hervarnir á sjó og landi ásamt
gunufána, sbr. þó 57. gr. stjórnar-
skrárum hin sérstaklegu málefni Islands
5. jan. 1874 um landvarnarskyldu á Is-
land. Að öðru leyti skulu heimilisfastir
Akureyri, 28. janúar.
1913.
NO R I R I I 0<sm er vinsæ,asta heimilisblaði á Is'andi og
V7t\L>U[\LJ 1 XJ héfjr mejrj útbrejðsIu en nQkkurt annað
hlað á Norðurlancli. Heimilislœkningar í hverju blaði, — áreiðanlegar
og margreyndar ráðleggingar. Góðar myndir. Margir álíta blaðið ómissandi.
1. árg. uppseldur (2,500); 2. árg. byrjar nú í janúar, 96 bls. Kostar aðeins
50 aura borgað fyrirfram. Nýjir áskrifendur snúi sér til útgefandans, Arthur
Gook, Akureyri.
í Fossdal við Ólafsfjörð. Retta var sam-
Islendingar á Islandi eigi vera skyldir til
herþjónustu hvorki í Iandher né flota,
og má eigi reisa neina herkastala né
gera víggirtar hafnir né skipa setulið á
Island nema íslenzk stjót narvöld sam-
þykki.
6. 3. gr. 4. liður orðist þannig:
4. Gæzla fiskiveiðiréttar þegnanna
að óskertum rétti íslands til að auka
eftirlit með fiskiveiðum við ísland
eftir samkomulági við Danmörku um
framkvæmd þess.
7. 4. gr. í stað deriblandt (í danska
textanum) komi: saasom.
8. 5. gr. Aftan við 1. málsgrein bæt-
ist: Að öðru jöfnu.
9. 5. gr. Aftan af 2. málsgrein falli
frá orðunum: »svo skulu og« o. s.
frv. út greinina.
10. 6. gr. orðist þannig:
Rangað til öðruvísi verður ákveðið
með lögum, sem kíkisþing og Al-
þingi samþykkja og konungur stað-
festir, fara dönsk stjórnarvöld einnig
fyrir íslands hönd með ríkisvaldið
yfir málum þeim, er sameiginleg telj-
ast samkv. 3. gr., sbr. 9. gr., þó
þannig, að íslenzkur ráðherra, búsett-
ur í Kaupmannahöfn, gætir hagsmuna
íslands gagnvart hinum dönsku stjórn-
arvöldum, í öllum sameiginlegum
málum, þegar ákvæði um þetta eru
tekin upp í stjórnarskrá íslands. Skal
hann eigi hafa öðrum sjálfstæðum
stjórnarstörfum að gegna, bera ábyrgð
fyrir Alþingi, en eiga rétt til setu í
ríkisráði Dana. Að öðru leyti ræður
hvort landið um sig að fullu öllum
sínum málum.
11. 7. gr. 1. málsgrein orðist þannig:
ísland leggur fé á konungsborð og
til borðfjár konungsættmenn, hlut-
fallslega eftir tekjum Danmerkur og
íslands. Framlög þessi skulu ákveðin
fyrir fram, um 10 ár í senn, með
konungsúrskurði, er forsætisráðherra
Dana og íslenzkur ráðherra undirrit-
ar. Að öðru leyti tekur Íslandekki, með-
an það tekur ekki frekari þátt í með-
ferð hinna sameiginlegu mála, annan
þátt íkostnaðinum við þau, euað greiða
þau útgjöld, sem íslenzki ráðherrann í
Kaupmannahöfn hefir í för með sér.
12. 8. gr. Á eftir orðunum: »sé sam-
eiginlegt eða eigi« bætisl: samkvæmt
3. gr., sbr. 9. gr.
13. 9. gr. Á eftir orðunum: »gengu
í gildi« bætist: eða síðar.
14. 9. gr. Aftan við greinna bætist:
alt samkvæmt tillögu þeirri, sem
fram er komin, eða hafi bæði þing-
in gert tillögu, þá samkvæmt þeirri
tillögunni, sem víðtækari er.
Fulltrúafundur
um síldveiði á Eyjafirði
var nýlega haldinn á Hjalteyri. Á hon-
um mættu fulltrúar úr hreppunum við
fjörðinn og nokkrir fleiri.
Fundurinn komst að þeirri niðurstöðu
að æskilegt væri að bönnuð yrði herpi-
nótaveiði á Eyjafirði innan við beina
stefnu úr Fossdal utan við Látur vestur
þykt með öllum greiddum atkvæðum.
Búast má við að þetta mál verði í
vetur borið upp fyrir sýslunefndum Ey-
firðinga og Þingeyinga. -
l’essi hefting á síldveiði hér á firðin-
um mun hafa alment fylgj báðu megin
fjarðarins. Pó mun stöku útgerðarmað-
ur á Akureyri vera því mótfallinn að
gera slíka samþykt.
Af því nokkuð umfangsmikið er að
koma á fiskiveiðasamþyktum, og sumir
efast um að með slíkri samþykt sé hægt
að banna síldveiði með herpinót leyfum
vér oss að prenta hér lög frá 14. ðes
1877, er veita heimild til að gera slík-
ar samþyktir, og ákveða um hvernig
þeim verði komið á.
1. gr. Sýslunefndum veitist vald til
að gjöra samþykktir um ýmisleg atriði,
er snerta fiskiveiðar á opnum skipum,
á þann hátt og með þeim takmörkun-
um og skilyrðum, er segir í lögum
þessum.— 2. gr. Regar sýslunefnd virð-
ist nauðsynlegt eða hagfelt, að gjöra
samþykkt annaðhvort fyrir alla sýsluna,
eða fyrir nokkurn hluta hennar, skal
hún kveðja til almenns fundar í héraði
því, sem ætlast er til að samþyktin nái
yfir, og eiga atkvæðisrétt á þeim fundi
allir menn í héraðinu, þeir er kosning-
arrétt hafa til alþingis, Sýslunefndin á-
kveður fundarstað og fundardag með
nægum fyrirvara, en sýslumaður skal
vera fundarstjóri, eða einhver hinna
kosnu nefndarmanna, ef nefndin svo á-
kveður. Ef fundarstjóri verður að takast
ferð á hendur til fundarstaðarins, fær
hann 2 kr. á dag í dagpeninga, og
ferðakostnað að auki eftir reikningi, er
sýslunefndin úrskurðar, og greiðist sá
kostnaður úr sýslusjóði,— 3. gr. Nú
er kaupstaður innan takmarka héraðs
þess, sem samþykt á að ná yfir, og
ganga þá 3 menn, sem bæjarstjórnin
til þess kýs úr sínum flokki, inn í sýslu-
nefndina, ávalt þegar ræða skal um sam-
þyktir þær, er lög þessi hljóða um, og
boðar sýslumaður þá á fundi sýslunefnd-
arinnar, þegar slík mál koma fyrir; eiga
þeir þá atkvæði um alt það, er samþykt-
ina snertir, á sama hátt og sýslunefnd-
armenn. — Kaupstaðarbúar sækja sam-
eiginlega með sýslubúum fundi þá, sem
um er rætt í 2. gr., og greiða með
þeim atkvæði um samþyktir. — 4. gr.
Sýslunefndin ber undir álit og atkvæði
funda þeirra, sem um er rætt í 2. gr.,
frumvörp til samþykta þeirra, er hún
vill koma á. — Nú hafa fundarmenn fall-
ist á frumvarp nefndarinnar með 2 3 at-
kvæða þeirra, er greidd hafa verið, og
skal þá sýslumaðnr senda amtmanni
frumvarpið til staðfestingar. En ef breyt-
ingaruppástungur hafa verið gerðar við
frumvarpið á fundinum og samþyktar
með 2/3 atkvæða, setur sýslunefndin þær
inn í frumvarpið, ef henni þykja þær á
rökum byggðar og sendir þær síðan
amtmanni eins og fyr ségir. En álíti
sýslunefndin, að breytingaruppástungur-
nar ekki eigi að takast til greina, ber
hún það að nýju undir atkvæðí héraðs-
manna, hvort þeir æski að frumvarpið
sé staðfest án þéssara breytinga, og ef
fundurinn þá felst á frumvarpið með
2/3 atkvæða, ber að senda það amt-
manni til staðfestingar. — Það frumvarp,
eða breytingaratkvæði við frumvarp, sem
eigi hefnr verið samþykt með 2/3 at-
kvæða á heraðsfundi, er fallið, og má
eigi koma fram í nýju frumvarpi sýslu-
nefndar fyr en að ári liðnu. — 5. gr.
Nú virðist amtmanni ákvarðanir í sam-
þykt, er honum hefur verið send til
staðfestingar, ganga of nærri rétti manna
eða þröngva um of atvinnufrelsi, eða
að þær á einhvern hátt koma f bága
vjð lög eða grundvallarreglur laganna
og synjar hann þá um staðférting sína,
en gefa skal hann sýslunefndinni til
kynna ástæðurnar fyrir neitun sinni. Að
öðrum kosti staðfestir hann samþyktina,
fyrirskipar um birting hennar, og ákveð-
ur, hvenær hún skuli öðlast gildi, og
er hún upp frá því skuldbindandi fyrir
alla þá, sem í því héraði stunda fiski-
veiðar á opnum skipum, hvort sém þeir
eiga heima í héraðinu eða eru aðkom-
andi. Samþykt þeirri, er amtmaðurinn
hefur staðfest, má eigi breyta á annan
hátt, en með þeirri aðferð, sem hún
var stofnuð.— Amtmaðurinn hlutast til
um, að samþyktirnar séu prentaðar í
stjórnartíðundunum, deildinni B. — 6. gr.
I samþyktum þessum má ákveða um
þau atriði, sem áríðandi eru fyrir fiski-
veiðar á opnum skipum í því héraði,
er samþyktin nær yfir, svo sem um það,
hver veiðarfæri og beitu skuli hafa við
fiskiveiðar, á hverjum stað og hverjum
árstíma, og eins um það, hvort fiski-
lóðir og net megi að færu veðri og
forfallalaust og af ásettu ráði liggja í sjó
yfir nóttu; og hvernig lóða- og netalögum
skuli'haga til þess, að fiskigöngum eigi sé
varnað um skör fram eða handfæraveiði
sé spilt. Svo má og með samþykt setja
reglur fyrir niðurburði fyrir fisk og slæ-
ingu á sjó. — Með samþykt má og banna
niðurskurð á hákarli á opnum skipum
um skemri eða Iengri tíma árs. — í
samþykt skal ávalt ýtarlega ákveða um
eftirlit það, er þarf til þess, að hennar
sé gætt, og hvernig kostnað við það
skal greiða. — 7. gr.* .... — 8. gr.
Með afbrot gegn samþyktunum skal fara
sem opinber lögreglumál.
* Sbr. lög 12. maí 1882 og 4, desbr, 1886.