Norðurland - 15.10.1904, Side 1

Ritstjóri: Sigurður Hjörleifsson, læknir.
3. blað.
Háttvirtir auglýsendur,
sem ekki hafa fast-
an reikning við blað-
ið, eru beðnir um að
hafa það hugfast að blaðið óskar
pess að auglýsingar séu borgað-
ar fyrirfram.
Jafnframt eru þeir, setn skulda
blaðinu fyrir auglýsingar, beðnir
að borga pær sem allra fyrst.
Jforður/and.
Komi fyrir nokkur vanskil á blaðinu eru
hlutaðeigendur vinsamlega beðnir að segja
til þeirra sem fyrst.
Þeir, sem flytja búferlum, eru beðnir
að segja til þess, ef auðið er, svo snemma
að ekki þurfi af því að leiða vanskil á blaðinu
Hérmeð aðvarast allir
þeir, sem skulda
Oudmanns Efterfls.
verzlun, að séu þeir
ekki búriir að borga skuldir sínar
eða semja um þær fyrir Iok pessa
mánaðar, pá sendi eg mann út
til þess að innheimta skuldirnar
með lögsókn.
Akureyri 13. okt. 1904.
Jóhann Vigfússon.
flitsímamáíið.
Seyðisfirði 8. okt. 1904.
Eins og getið var um í síðasta
bréfi, ferðaðist Koefod verkfræðing-
ur héðan upp yfir Fjarðarheiði, upp
að Lagarfljótsbrú og Egilsstöðum og
niður um Fagradal til Reyðarfjarðar
og Eskifjarðar, til raunsókna viðvíkj-
andi lagningu ritsímans. Mun hon-
um hafa þótt öllu álitlegra að leggja
ritsímann um Fjarðarheiði — þótt
hátt liggi — en um Fagradal, bæði
sökum landslags og vegalengdar.
Hr. Koefod var 3 daga í ferð þess-
ari, en hefir verið hér síðan við
rannsóknir og mælingar. Mun óhætt
mega fullyrða, að hann hafi þegar
afráðið að leggja það til við félag sitt
(Ðet store nordiske Telegrafselskab),
að ritsíminn verði lagður hingað til
Seyðisfjarðar; hefir hann þegar mælt
út lóðir, bæði undir landtökuhús fyr-
ir fréttaþráðinn (Kabelhus), og undir
hús fyrir aðal-ritsímastöðina (Stations-
hus), sömuleiðis mælt út, hvar staurar
þurfa að koma undir þráðinn milli
þessara húsa.
Eins og eðlilegt er, fagna Seyð-
firðingar yfir þessum horfum máls-
ins, og á bæjarstjórnarfundi 28. f.
m. gaf bæjarstjórnin oddvita sínum
fult og ótakmarkað umboð til þess,
að bjóða nefndu ritsímafélagi ókeyp-
Ákureyri, 15. október 1904.
is hæfilega stóra lóð undir „Kabel-
hus", utan við svo nefnt Köhlershús
á Fjarðarströnd (yzt í bænum sunnan-
megin fjarðarins), ef félagið ræður
af að leggja sæsímann þar á land,—
sömuleiðis leyfi til að reka niður
ritsíma-staura meðfram veginum inn
að væntanlegri aðalstöð, og alt að
2000 □ álna grunn undir aðal-rit-
símastöðina, hvort sem félagið held-
ur vill fyrir ofan hafnarbryggjuna á
Búðareyri eða í víkinni fyrir innan
„Fremstabæinn", svo og til þess fyr-
ir bæjarstjórnarinnar hönd að útbúa
og undirskrifa skjöl, sem tryggja
félaginu endurgjaldslaus afnot af lóð-
um þessum meðan sæsími liggur
hér í land. - Þetta tilboð bæjarstjórn-
arinnar hefir bæjarfógetinn þegar lagt
fyrir Koefod verkfræðing, sem full-
trúa félagsins hér á staðnum og
lætur hann vel yfir. Segir hann að
ef félagið megi velja um, muni það
heldur kjósa lóð í víkinni innan við
„Fremstabæinn", enda hefir hann
mælt þar út lóð fyrir aðalstöðina.
* *
*
Til blaðsins „Dimmalætting" á
Færeyjum voru þessar fréttir ritað-
ar frá Kaupmannahöfn 27. f. m.
Um ritsímamálið hafa samið öðru
megin samgöngumála ráðherra Dana
og ráðherra Islands en hinu megin
Stóra norræna ritsínrafélagið. Samn-
ingum var lokið 26. f. m.
Sæsíminn á að liggja frá Shet-
landseyjunum yfir Færeyjar til ís-
lands. Hann á að vera fullgerður í
síðasta lagi 1. október 1906. „Stóra
norræna" hefir einkaleyfi til 20 ára
og fær á þessum 20 árum, árlega,
54,000 kr. frá ríkissjóði Dana og
35,000 úr landssjóði íslands.
Qert er ráð fyrir að sæsíminn kosti
2 millionir króna. Á íslandi kemur
hann að líkindum upp á Seyðisfirði,
en þaðan verður lagður Iandsínri um
Akureyri til Reykjavíkur. Til þessa
landsíma á „ St. n." að leggja
300,000 kr. í eitt skifti fyrir öll,
en við því búist að til hans þurfi
auk þess að leggja 80,000 kr. Sím-
staurar verða ekki færri en 15,000,
símastöðvar ekki færri eti 3. Gert
er ráð fyrir því að alþingi mum
láta leggja talsíma frá ritsímaþráðn-
utn og á þann hátt kornist allir helztu
verzlunarstaðir landsins í samband
hver við annan og við umheiminn.
Samgöngumála ráðherrann danski
á að ákveða verðið á hraðskeytum
sæsímans en yfirvöldin á íslandi
verðið á hraðskeytum landsímans,
sent reyndar er ekki þakkandi, úr
því landsíminn á að verða íslenzk
eign.
Ágúst Bjarnason
cand. mag. hefir nú dvalið erlendis
í 2 ár með styrk af sjóði Hannesar
Arnasonar. I vetur ætlar hann að dvelja
í Reykjavík og fiytja þar fyrirlestra
I — 2 sinnum á viku um ýms heim-
spekileg efni. Vonandi lætur hann
prenta fyrirlestrana síðar.
Jfie/s 31. finsen
er dáinn. Hann andaðist í Kaup-
mannahöfn 24. f. m.
Finsen fæddist á Færeyjum 15.
desember 1860, kom ungur í latínu-
skólann í Reykjavík og útskrifaðist
þaðan. Eftir það dvaldi hann í Kaup-
mannahöfn.
Nú var hann frægastur þeirra
manna er þar bjuggu. Fyrst varð
hann frægur fyrir „rauðu stofuna"
er svo var nefnd. Margir höfðu íekið
eftir því fyr en hann, að ljósið get-
ur haft bæði læknandi kraft en líka
verið skaðlegt heilsunni, t. d. fyrir
bólusjúka menn. En hann varð fyrst-
ur manna til þess að ráða þá gátu
á vísindalegan hátt og kendi ráðið
til þess að útiloka skaðlegu geislana
frá sjúklingunum.
Fyrir þeíta varð hann frægur, en
heimsfrægur varð hann fyrir aðferð
þá er hann fann til þess að nota
Ijósið til lækninga.
Ekki er hér rúm til að lýsa henni,
en með henni læknaði hann ýmsa
hörunds sjúkdóma, en þó einkurn
og öðrum frernur berklaveikitia í húð-
ititii, einn af örðugustu og andstyggi-
legustu sjúkdómum mannkynsins,
systur holdsveikinnar og jafnoka
hennar og hann gerði það með svo
mikilli snild, að flestir sjúklingarnir
fóru frá honum heilir heilsu og marg-
ir svo, að varla sáust þess merki á
eftir hvern kramarsjúkdóm þeir höfðu
gengið með, enda streymdu að ljós-
lækningastofnun hans sjúklingar frá
öllum löndum áður en Ijiúið var að
koma upp líkum stofnunum annar-
staðar, en nú munu þær vera komn-
ar á fót í festum stórlöndum heims-
ins.
Hann setti og á fót í Kaupmanna-
höfn þýðingarmikið sjúkrahús, er
einkum fæst við að lækna hjartasjúk-
dóma.
Náttúrlega var hann prófessor að
nafnbót og heiðursmeðlimur fjölda
vísindafélaga, en auk þess fekk hann
í fyrra hæðstu verðlaunin sem vís-
indamönnum geta hlotnast—Nobels-
verðlaunin miklu — eins og áður
hefir verið frá skýrt hér í blaðinu.
Mestalt það fé gaf hann til vísinda-
stofnana þeirra er hann hafði sett á
stofn, ljósiækningahússins og sjúkra-
húss þess er áður var nefnt.
Fáir vísindamenn munu hafa ver-
ið lausari við yfirlæti og hroka en
Finsen var, en snemma bar á því
að hann var efni í vísindamann og
það þegar á skólaárum hans, og
mun þó fáa hafa grunað þá, að hann
mundi verða frægastur allra skóla-
bræðra sinna.
Einkennileg saga er til um hann
frá skólaárunum. Hann tók köttinn
hennar önrmu sinnar og það án þess
hún vissi af því og gaf honum eit-
ur, af því hann hafði svo ómótstæði-
lega löngun til þess að sjá hvernig
eitrið verkaði og svo hvernig köttur-
| IV. ár.
inn væri útlits innan rifja, því þeg-
ar kisi var dauður, fekk hann leyfi
ömmu sinnar til þess að kryfja hann,
erida var henni ekki kunnugt um
hvað honum varð að fjörlesti.
Sýnilega hefir vísindamannseðlið
þá þegar orðið yfirsterkara öðrum
hvötum hans, því ekkert var honum
óeðlilegra en að gera þetta af ungæð-
ishætti eða drengjalegri hrekkvísi.
Hverrar þjóðar var hann? Hann
var fæddur í Færeyjum, forfeður hans
voru íslendingar og hér lagði hann
grundvöllinn til mentunar sinnar, en
móðurættin var dönsk, hann lærði
við háskólann í Höfn og þar vann
hann vísindastarf sitt. Náttúrlega vilja
Danir eiga hann einir, en hefði hon-
um einhverntíma orðið eitthvað á,
hefðu þeir sjálfsagt kepst um að kalía
hann Islending.
Sjálfsagt höfum vér íslendingar
rétt til þess að segja, að vér eigum
jafnmikið í frægð hans eins og Dan-
ir, þó einir vilji þeir eiga hana og
það því fremur sem ætla má að víst
sé, að hann hafi sótt vísindamanns-
eðli sitt til forfeðra sinna íslendiug-
anna.
\
Jramfaramál Jyfirðinga.
i.
Á fundi sýslunefndar Eyfirðinga, síð-
astiiðið ár, kaus sýslunefndin 5 manna
nefnd, til þess að semja fyrir nennar
hönd tillögu til stjórnarráðsins um
helztu áhugamál sýslunnar í atvinnu
og samgöngumálum. Nefndinni var sér-
staklega falið að taka til íhugunar eft-
irfarandi mál:
1. Póstvegur út Kræklingahlíð, er
liggi sem næst Hörgárbrúnni og um
Oxnadal. Vegurinn sé gerður akfær
og gistihús reist í Bakkaseli. 2. Brú
á Eyjafjarðará á póstleiðinni. 3. Fram-
hald flutningabrautarinnar inn fjörðinn
að Saurbæ. 4. Gufubátur á Eyjafirði.
5. Brú á Svarfaðardalsá á aukapóstleio.
6. Ræktunarfélagið og í sambandi við
það búnaðarskóli í nánd við gróðrar-
stöð félagsins. 7. Þilskipaábyrgðarsjóð-
ur. 8. Skipakví til vetrarlægis fyrir
þilskip. g. íshús. 10. Ullarverksmiðja.
11. Veiting Glerár fram af Akureyrar-
brekkum. 12. Tígulsteinsgerð og stein-
steipuverksmiðja.
í nefndina voru lcosnir: Magnús Sig-
urðsson kaupmaður á Grund, Stefán
Stefánsson kennari, Sigurður Jónasson
sýslunefndarmaður á Bakka, Páll Briem
amtmaður og Friðrik Kristjánsson kaup-
maður.
Nefndin hefir fyrir nokkuru lokið
starfi sínu og er svar hennar á þessa
leið:
Eins og kunnugt er liggur Akureyri
við botninn á Eyjafirði, sem er einhver
lengsti og fiskisælastur fjörður á land-
inu. Inn frá Akureyri gengur Eyjafjarð-
ardalurinn og rennur eftir honum, mikið
vatnsfall, Eyjafjarðará, en austanvert
við Eyjafjörð liggur Vaðlaheiði, einn
af hæstu fjallgörðum á landinu, sem