Norðurland - 29.10.1904, Blaðsíða 2

Nl.
önum borg og virki í hendur. Önnur
frétt segir, að Japanar geri nú hvert
áhlaupið öðru snarpara á Port Arthur.
Laugardaginn I. okt. var gert vopna-
hlé og var sá tími notaður til að jarða
lík hinna föllnu. Eftir vopnahlé þetta
hófu Japanar skothríð að nýju. Er mik-
ið orð gert á því, hversu bardagar
þessir séu mannskæðir. Er sagt, að
Rússar verjist með hinni mestu hreysti
og hugprýði. — Frá Tokió kemur sú
frétt í dag (5. okt.), að það þoki alt
fram á bóginn fyrir Japönum og að
allar frásögur Rússa um mannfall og
ófarir Japana séu ósannindi.
Við Mukden gerist ekkert sögulegt.
Það er alt af sama endalausa þófið.
Menn hafa búizt við bardaga þar á
hverri stundu, og hefir verið sagt, að
hann væri byrjaður, en það er ekki
satt Er sagt, að ástandið sé ekki sem
bezt í Mukden. Stjórn Kínverja hefir
bannað að selja Rússum vistir — og
var það þeim ekki góður grikkur.
Alexejev hefir verið skipað að koma
heim til Rússlands, og er sagt, að
hann sé kominn f óþokka við Czarinn.
Stríðið kostar Rússa 2'/2 miljón
rúblur daglega! Ekki lítil upphæð,
sem mennirnir verja til að drepa,
meiða og kvelja hvern annan!
Uppskera í Japan einhver hin bezta
í ár.
Japanar hafa samþykt ný lög um
varnarskyldu og eru þau gengin í
gildi. Samkvæmt þeim verður nýtt
útboð haft, og verður þá liðsafii Jap-
ana ein miljón manna.
Jarðarför Niels Finsens fór fram
fimtudag 29. sept., og var útför hans
einhver hin virðulegasta, er menn
muna hér. Var þar fjöldi stórmenna
og tignarfólks. Þar var konungsfólkið,
ráðherrarnir, sumir sendiherrar ríkj-
anna, forsetar ríkisþingsins, borgar-
stjórar o. fl. Fjöldi blómsveiga var á
kistunni. þar á meðal einn frá Vil-
hjálmi Þýzkalandskeisara. Samhrygðar-
skeyti til ekkju hins látna mikilmenn-
is hafa borist úr öllum áttum, frá
heimsfrægum vísindafélögum og vís-
indamönnum og þjóðhöfðingjum, svo
sem Vilhjálmi Þýzkalandskeisara og
Játvarði Bretakóngi. íslendingar í Höfn
gáfu alls 3 blómsveiga: einn var frá
Bókmentafélaginu, einn frá skólabræðr-
um hans hér í Höfn og einn frá »ís-
lendingum í Kaupmannahöfn*.
Læknarnir hér í Höfn hafa hafist
handa og gerzt fyrstu frumkvöðlar
þess, að honum verði reyst veglegt
minnismerki. Kirkju- og kenslumála-
ráðherra Dana hefir og lagt frumvarp
fyrir þingið, þar sem ekkju hans er
ætlað 3600 krónur í heiðurslaun á
ári. A að flýta frumvarpi þessu svo
mjög sem auðið verður.
Ríkisþing Dana var sett 3. okt. Sagt
er, að Alberti, Islandsráðgjafi sællar
minningar, ætli að leggja flengingar-
lagafrumvarpið fræga fram fyrir þingið
aftur — og má þá búast við miklum
pólitískum tíðindum héðan frá Danmörk
innan skamms.
Nýtí friðarþuig í Haag. Horfur eru
á því, að nýtt friðarþing verði háð í
Haag innan skamms, fyrir forgöngu
Roosevelts Bandaríkjaforseta, og er
þeim boðskap tekið með fögnuði af
öllum fylgismönnum friðar og mann-
úðar. Menn minnast þess ef til vill,
að það var Nikulás Rússakeisari, sem
18
boðaði friðinn á jörðu 1898 og að
fulltrúar ríkisstjórnanna áttu fund með
sér í Haag sumarið 1899. Friðarvinir
fögnuðu mjög fundi þeirra, en þeim
brugðust þó vonir sínar, því að árang-
urinn varð í rauninni ekki mikill. Stjórn-
irnar voru með öllu ótilleiðanlegar til
að stofna gerðadóm, er þjóðirnar væru
skyldar að skjóta málum sínum til, ef
samningar kæmust ekki á með þeim.
Þó var friðardómstóllinn stofnaður þá,
er hefir að vísu ekki verið mikið not-
aður, en hefir samt gert gagn, því að
hann hefir verið sú stjarna er vísaði
leiðina til að afnema stríð og blóðs-
Úthellingar á jörðu. A seinni árum
hefir og ýmislegt verið gert til þess
að tryggja frið í mannheimi. Englend-
ingar og Frakkar hafa gert samninga
um að skjóta ýmsum deilumálum sín-
um til gerðardómsins í Haag, en þó
ekki öllum. Hollendingar og Danir
hafa hins vegar gert samninga, þar
sem þeir skuldbinda sig til að vísa
öllum þeim málumi er þeim ber á
milli um, til dómstólsins í Haag. Mark-
ið verður að vera það, að fá allar
þjóðir hins siðaða heims til að gera
hið sama.
Stórtíðindi úr /Vusturheimi.
Orusfa við Jentai.
Nýr rússneskur ósigur.
Kaupmh. 14. okt. 1904.
Allra síðustu dagana hafa stórkost-
legir atburðir gerzt austur á vígvell-
inum og er enn ekki fyllilega séð
fyrir endann á þeim. 5. okt. gerðust
þau tíðindi, að Kuroþatkin hélt af
stað frá Mukden og til móts við
Jaþana til að ráðast á þá. Það hafa
Rússar ekki fyr gert í þessu lang-
vinna og mannskæða stríði. Japanar
hafa alt af verið þeir, er sóttu á,
en af hendi Rússa hefir verið vörn.
Pað þótti því miklum tíðindum sæta,
er það fréttist út um löndin, að nú
væri alt í einu sókn af hendi Rússa.
Er sagt, að Kuropatkin hafi hafið sókn-
ina af því að hann vildi freista að
brjótast til Port Arthur og frelsa
viggirðinguna úr klóm fjandinanna
sinna. Áður en Rússar lögðu í leið-
angur þerma héldu þeir guðsþjón-
ustu, sem er vandi þeirra, áður en
þeir ganga til mannvíga þessara. I
fyrstu veitti Rússum ekki flla, gátu
unnið vígi úr höndum Japana. En
eigi leið á löngu áður en hinir her-
kænu japönsku hershöfðingjar fengju
rétt hlut sinn. Segir svo, meðai ann-
ars, í símskeyti frá Tokio 13. okt.:
„9. (okt.) byrjuðu Rússar að brjótast
fram og 10. voru forvarðarbardagar,
en aðalárásin var hafin í dögun hinn
11. og var barist látlaust og hvíldar-
laust allan daginn. Á einuin stað veitti
Rússum betur og gátu hrakið Japana
á brott, en þeir (Rússar) urðu skyndi-
lega að víkja aftur af stöðum þeim,
er þeir höfðu unnið."
Annars er ekki hægt að segja ná-
kvæmlega af þessari síðustu orustu,
sem sagt er, að sumstaðar hafi verið
sú mannskæðasta er háð hefir verið í
stríði þessu. Orustan stendur enn þá,
en hvarvetna hefir japönum hepnast
að reka Rússa á flótta og hafa náð
á vald sitt fallbyssum og föngum
og reyna að umkringja svo mikinn
hluta af liði þeirra, sern þeir geta.
Það er að vísu ekki séð fyrir end-
íinn á orustunni enn þá, svo að það
er ekki ómögulegt, að Rússar kunni
að vinna sigur, en til þess eru þó
afarlitlar líkur. Sumar af herdeild-
um Kuropatkins eru og í mesta
háska staddar, einkum ein, er stýr-
ir hershöfðingi sá, er Mishtshenkov
heitir, hinn hraustasti maður. Allra
síðasta símskeytið, sem kom hing-
að í kvöld, hljóðar þannig. Það er
frá St. Pétursborg. Vér þýðum það
orðrétt.
St. Pétursborg 14. okt.
„Menn hafa hér mist alla von
um, að Kuropatkin hepnist með
árás sinni að vinna Liaoyang
aftur og koma Port Arthur til
liðs.
Her Rússa réðist á Japana í
þrem deildum: sú ti! vinstri fyrir
norðan Pensihahu, miðdeildin við
Jentai-náinurnar og hægri deild
við Tshantan fast við ána Hun.
Engri þeirra hefir orðið nokkuð
ágengt.
í miðfylkingunni hafa ófarir
Rússa verið mestar. Menn höfðu
gert sér vonir um góðan árang-
ur af árás hægri fylkingararms á
lið Kurokis og hugðu, að líkur
væri til sigurs. En hér er einnig
engin von framar.
Menn halda líka, að lið Mishts-
henkovs sé í mesta voða.
Óheppileg lok bardagans kenna
menn úreltri bardagaaðferð fót-
gönguliðs Rússa. Hinar þéttskip-
uðu, rússnesku hersveitir hafa
dreifðar raðir Japana brytjað niður.
Allir róma mjög stórskotalið
Rússa og framgöngu þess.
Mannfallið í ölluni þrem her-
deildunum er sagt afskaplega
mikið.
Menn halda, að Rússum veiti
erfitt að flýja, því að það eru
ekki nema tvær brýr á Hunánni
og þær heldur lélegar."
Þetta Pétursborgarsímskeyti er það
síðasta, sem frést hefir af þessum
mikla bardaga. Má af því marka,
að ófarir Rússa muni vera miklar,
því að símskeytin frá St. Pétursborg
eru ekki vön að gera meira úr ó-
sigrurn Rússa en þeir eru. Er og
sagt, að nú sé fremur dauft hljóð í
inönnum í St. Pétursborg, sem von
er, því að inenn væntu þess, að nú
inundi Kuropatkin vinna sigur —
og þótti mál til korniö —, einkum
af því, að honum veitti betur í
fyrstu. Hann (Kuropatkin) hafði og
sent einum vina sinna í St. Péturs-
borg símskeyti, þar sem hann sagði,
að nú væri hann fyrst „byrjaður að
heyja stríðið".
Port Arthur ekki tekin enn þá,
en óhætt er að fullyrða,. að óðum
líður að þeirri stund, er þessi rarn-
girta hamraborg verður að gefa sig
óvinunum á vald. Stössel, hershöfð-
inginn þar, verst með mestu snild
og hugprýði. Fyrir skömmu hafa
liðsmennirnir sent honum ávarp,
þar sem þeir láta í Ijós traust það,
er þeir beri til hans. Nóttina milli
5. og 6. okt. reyndi floti Rússa, sem
kvíaður er inni í Port Arthur, að
brjótast út, því að iiivært er þar
inni fyrir skothríðum Japana, er
aldrei liafa verið geistari en nú.
En Togo admíráll lá þar úti fyrir
með skipaliði sínu öllu og veitti
Rússuin snarpar viðtökur, enda íóru
svo leikar, að Rússar urðu að snúa
inn í Port Arthur aftur og höfðu
orðið fyrir miklum skaða. Vatns-
skortur er alt af sagður mikill í
Port Arthur og sagt, að nú sé
ekki íneira en 10 þúsund vopn-
færra manna innan múra þessarar
raingerðu víggirðingar. Stössel á og
að hafa sagt, að hann geti ekki var-
ist lengur en til loka nóvembermán-
aðar. Síðustu fréttir segja og, að eidur
hafi kviknað í flestum húsum þar og
að Japanar skjóti á borgina sem óð-
ir væru.
Rússar eru með öllu ófáanlegir
til að semja frið. Segja, að þeir
vilja ekki hafa að erlend stórveldi
skifti sér nokkuð af viðureign þeirra
og Japana, reyni að miðla málum.
En það er eklci ein báran stök
fyrir Rússum! Við strendur Japans
fórst nýlega amerískt skip, hlaðið
dýrindis skinnavörum.
Félag eitt á Rússlandi varð fyrir
4 miljóna króna skaða við það slys!
Viðbætir.
Khöfn 16. okt. 1904.
Síðustu sttíðsfréltir. Símskeytunum
rignir að austan og eftir öllum sól-
armerkjum er þetta einhver inesti
ósigurinn, er Rússar hafa beðið í
þessu stríði, er orðið hefir þeim svo
dýrt og getið þeim svo lítinn orðs-
tír.
Orustan við Jentai var afarhörð
og mannskæð. „Jörðin skalf og nöt-
raði af failbyssudununum", segir
fréttaritari Reuters í London, er hefst
við í iiði Kuropatkins.
Mannfallið var afskaplegt í liði
Rússa. Ótrúlega lítið í liði Japana,
að því er símskeytin segja. En þess
ber að gæta, að næslurn allar fréttir
af orustunni við Jentai eru komnar
frá Japönum. Rússar flýta sér ekki
að gefa út skýrslur um þessar síð-
ustu hrakfarir sínar, og sýnir það
um leið, að það er ekkert glæsilegt,
er þeir hafa að segja. Eitt símskeyt-
ið segir, að mannmissir í liði Rússa
sé sem hér greinir:
Mánudag 10. okt. 6900 manns,
þriðjudag 12,750, miðvikudag 7615,
fimtudag 10,000. AIls ca. 37,000
særðir og fallnir.
Þetta er nú ef til vill nokkuð ýkt,
en öllum frétíuin ber saman um það,
að Rússar hafi mist um 30 þúsund-
ir manna.
Heyrst hefir og, að Japönum hafi
hepnast að umkringja 3-4 herdeildar
(divisioner) af Rússum, og að sjálfur
yfirhershöfðinginn, Ruropotkin, sé með
þessum deildum. Sönnur á þessu vita
menn ekki, en sitthvað bendir á, að
það sé satt.
Japanar hafa náð fjölda af fall-
byssum á vald sitt.
Engin von framar um, að Kuro-
patkin eða her Rússa hepnist að
koma Port Arthur til liðs.
Enskir herfræðingar fá ekki nóg-
samlega dáð og lofað yfirhershöfð-
ingja Japana, Oyanra marskálk, fyr-
ir herstjórn hans og hernaðarkænsku.
Mikið er ialað um, hver beri ábyrgð-
ina á þessum óförum Rússa, og er
ekki trútt um, að skopast sé að
gorti og mikilmenskulátum Kuro-
patkins. Þykir mönnum, sem hon-
um hefði verið nær að láta ögn
minna og tala ekki svo digurt,
eins og er hann sagði, að nú væri