Norðurland - 10.12.1904, Síða 1

NORÐURLAND.
Ritstjóri: Sigurður Hjörleifsson, læknir.
íí. blað. j Akureyri, 10. desember 1904. | IV. ár.
Koar á þetta að lenda?
Tilnefning Lárusar sýslumanns
Bjarnasonar til riddara af danne-
brog hefir orðið mönnum hér al-
ment mikið undrunar efni og valdið
óvanalega miklu umtali, ekki mikil-
vægara en það er í sjálfu sér að
hljóta þann heiður. Menn hafa vakn-
að við hana til umhugsunar um
réttarástandið í landinu, menn spyrja
sjálfa sig og menn spyrja aðra um
það hvað stjórnin sé að fara.
Nálega með hverri einustu póst-
ferð berast þjóðinni ný tíðindi af
þessum manni, ein sagan rekur aðra
og svo að sem allra gætilegast sé
talað, eru þessar sögur ekki vel til
þess fallnar að auka virðingu hans
hjá þjóðinni. Eftir almennum hugs-
unarhætti er ekki beinlínis virðing-
arauki að því að þurfa að þola það
bótalaust, að sagt sé um mann, að
hann sé sannur að sök um fjárdrátt-
artilraun, þegar leitað er aðstoðar
dómstólanna til þess að hnekkja þeim
ummælum. Og eftir sögum þeim
sem gengu af rannsóknunum í verð-
lagsskrármálinu verður áreiðanlega
hið sama uppi á teningnunr.
Menn undrast það hvað stjórnin,
sem vill vera stjórn meiri hluta þjóð-
arinnar, hefur sig liátt upp yfir þenn-
an almenna hugsunarhátt, finna að
hennar andi er ekki andi þjóðar-
innar.
Þjóðin hefir t. d. haft þá trú, að
það væri mikils vert að bera virð-
ingu fyrir dómsvaldinu í landinu,
og sé það ekki gert mundi það
leiða til óstjórnar og brjóta niður
alla réttlætistilfinningu hjá lands-
mönnum. Sé þjófur dæmdur til betr-
unarhúsvinnu fyrir að hafa stolið, tel-
ur hún það sjálfsagt að hann sé
látinn sæta þeirri hegningu að fara
í betrunarhúsið; verði embættismanni
eitthvað það á, sem almenningsálit-
ið telur honum til óvirðingar, og
þetta sé staðfest rneð dómi, telur
hún að hann eigi að hafa fyrirgert
embætti sínu.
Þjóöin getur ekki samrýmt hugs-
unarhátt sinn við hugsunarhátt stjórn-
arinnar.
Hún er varla búin að koma skjöl-
unum í verðlagsskrármálinu fyrir í
vasa sínum þegar hún skipar Lárus í
nefnd kirkjumálanna, strax eftir lands-
yfirréttardóminn gerir hún hann að
forseta í amtsráði Vesturamtsins og
þegar nýfrétt er um dóminn í undir-
rétti út af ummælum blaðs eins út af
þeim dónii, fylgir það nærri því
sögunni að Lárus sé gerður að ridd-
ara.
Áður en dómshaninn hefir galað
tvisvar yfir höfði hans, hefir stjórn-
in sæmt hann þrisvar.
Menn spyrja:
Hefir stjórnin gert sér ljóst hvaða
réttarástand hún er að skapa í þessu
landi?
Veit hún hvað af því leiðir með-
al þjóðanna að framkvæmdarvaldið
sýni dómsvaldinu lítilsvirðingu?
Hver er það sem stjórnar þessu
landi nú? Er það sá sem ábyrgð-
ina ber að lögum, eða er það Lárus?
Allar þessar spurningar og marg-
ar fleiri, þjóta manni um eyru.
Menn segja hver öðrum söguna
af Pétri aumingja og kerlingarnar
segja hana börnunum. Þarna situr
hann, aumingja maðurinn, langt úti
í heiminum, morðingjarnir eru alt
í kringum hann og hann er svo
hræddur, svo lifandi ósköp hræddur;
hann veit hann á að láta hengja þá,
en hann er hræddur um að áður
en hann verði búinn að því, verði
þeir búnir að hengja hann sjálfan.
Svo þegar foringinn kemur inn til
hans og grettir sig framan í hann,
þá finnur hann ekki annað betra ráð
en að stynja því upp við hann hvort
hann hefði ekki gaman af þvi að
verða biskup. Þá hneigir foringinn
sig náðuglega og fer út og Pétur
heldur að nú sé hann úr allri hættu
í bráðina. En daginn eftir kemur
foringinn inn í biskupsskrúðanum
og er þá ekkert blíðlegri en áður.
Pétur sér þá ekki annað ráð en að
bjóða honum líka að verða lands-
stjóri. Pá hneigir foringinn sig aftur
og fer út og Pétri verður aftur hug-
hægra.
En áður en hann veit af kemur
foringinn aftur inn til hans og grettir
sig rneira en áður. Þá varð Pétur
ráðalaus, hann var búinn að gefa
honum skárstu embættin sem hann
átti ráð á í svipinn, en af því hann
sá að svo búið mátti ekki standa,
tók hann krossinarkið af brjósti sér
og rétti að foringjanum. Svo kunna
menn ekki söguna lengri, því hvern-
ig honum hefir orðið við það vita
menn ekki.
Veðurathusranir
á Möðruvöllum í Hörgárdal. Eftir Sigtr. Þorsteinsson.
1904. Okt. Nóv. Um miðjan dag (kl. 2). Minstur h. (C) á sólar- hringnum.
0 —■ £! 2e Kiti (C.) 3 >0 ro N >Æ ' Skýmagn Úrkoma |
Ld.29. 75.3 6.0 vsv 2 10 R - O.i
Sd. 30. 75.3 -4- 0.5 vsv 1 10 S - 0.9
Md.31. 76.6 — 1.2 0 8 S - 1.7
Þd. 1. 76.9 -4- 2.4 0 6 - 6.9
Md. 2. 74.0 4.o sv 1 8 R - 5.7
Fd. 3. 76.o -4- 3.4 0 4 - 4.0
Fd. 4. 75.2 -4- 2.0 0 10 S - 8.8
Ld. 5. 75.3 0.0 0 10 S - 6.3
Sd. 6. 75.7 -5- 5.0 0 10 - 5.1
Md. 7. 75.5 -4- 6.0 0 6 - 12.0
Þd. 8. 75.2 -4- 8.4 0 10 - 15.5
Md. 9. 75.4 -4- 2.9 0 10 - 15.2
Fd. 10. 75.9 -4- 9.0 0 7 - 12.2
Fd. 11. 74.8 -f- 6.8 0 10 - I8.0
Ld. 12. 75.0 -f- 3.2 0 10 - 9.9
Sd. 13. 73.1 4.1 vsv 3 5 R - 7.9
Md.14. 75.4 2.2 0 10 - 2.0
Þd. 15. 75.6 O.o NV 2 8 S 0.0
Md.16. 78.o 8.5 sv 2 8 R - 3.o
Fd. 17. 75.o 2.5 vsv 1 10 R 1.0
Fd. 18. 74.4 -T- 1.8 vsv 2 4 S - 4.9
Ld. 19. 76.o -4- 8.0 NV 2 10 - 12.0
Sd. 20. 76.9 -4“10.4 N 1 7 - 12.0
Md.21. 77.5 -4- 7.9 vsv 1 8 - 13.9
Þd. 22. 77.1 -f- 6.5 0 4 - 13.5
Md.23. 76.3 1.8 sv 1 5 - 13.i
Fd.24. 75.5 4.8 0 4 - 3.o
Fd. 25. 75.6 5.5 ssv 1 10 - 4.3
Ld. 26. 75.4 4.5 0 10 - 1.0
Sd. 27. 76.5 -f- 1.5 0 5 - 0.9
Md.28. 75.0 3.7 sv 1 10 - 4.0
Þd. 29. 75.i 0.7 vsv 1 3 - 0.5
Sleknetaueiðarnar.
Skýrsla frá hr. Chs. S- Jaick.
Herra stórkaupmaður Thor. E. Tul-
inius hefir nú, eins og fyrri, Sýnt Nl.
þá góðvild að senda því skýrslu Falcks
konsuls í Stafangri um reknetaveiðarn-
ar hér við land.
Síðan árið 1900 hefir veiðin verið
þessi:
Arið 1900................ 536 tunnur.
- 1901................ 916 —
- 1902............... 5000 —
- 1903...............40000 —
- 1904...............85000 —
Síldina á þessu ári metur konsúll-
inn 1,100,000 kr. virði. Utflutnings-
tollurinn, sem borgaður hefir verið
hér í landi er 17,000 kr.
»Eins og eg skýrði yður frá í fyrra,
höfðu þá ýmsir íslendingar útvegað sér
skip og net til þessara veiða og á
þessu árí hefir þeim fjölgað til muna.
Félög hafa myndast þar, ekki að eins
á norðurströndinni einni, heldur líka
á Austfjörðum og jafnvel í Reykjavík,
til þess að reka veiðar þessar á þil-
slcipum og yfirleitt mun þeim hafa
farnast vel.
Frá Noregi voru veiðarnar mest
stundaðar af mönnum af vesturströnd-
inni, en þó einkum úr Stafangursamti.
Hér í Noregi leiddist athygli manna
mest að þvf hvernig gufuskipunum
»Albatros« og »Imbs« tækjust veið-
arnar; áttu þau að gera tilraunir með
veiðar með amerískum hringnótum.
»Albatros« hepnaðist mjög vel, eink-
um í byrjun veiðinnar. A 7 dögum veiddi
skipið 1000 tunnur og kom strax heim
með þær. Seinna aflaði það og mjög
vel, fekk alls 3,100 tunnur.
»Imbs« fekk 2,600 tunnur. Það kom
því í ljós að hringnætur er ekki að
eins hægt að nota, heldur að þær eru
hið ágætasta veiðarfæri. Hringnót kost-
ar með öllum útbúnaði 4500—5000 kr.
Með reknetum veiddu og margir
vel. Sum gufuskipin fengu um 2400
tunnur og þilskipin sum um 1600 tunn-
ur og öll fengu þau eitthvað. Eg býst
því við að útbúnaður til veiðanna verði
ennþá meiri næsta ár en hann var á
þessu ári og ekki ólíklegt að fleiri
útvegi sér hringnætur.
Búast má við því að allri veiðinni
verði lokið á 6 vikum og þá er það
ekki smáræði, sem flutt er í land af
auðæfum hafsins á svo skömmum tíma.
Eins og kunnugt er hefir nótaveið-
in brugðist því nær algjörlega á þessu
ári við ísland. Er það því mikið gleði
efni að veiðar þessar hafa verið tekn-
ar upp og orðið til hagsmuna öllum
þeim, er þær hafa stundað og ekki
sízt fyrir ísland er fengið hefir með
þeim álitlegan tekjustofn.
Gæði vörunnar hafa verið mjög lík
og síðastliðið ár, en yfirleitt hefir ver-
ið farið betur með hana nú enn áður
var gert.
Líka á þessu ári hefir danskur fiski-
maður tekið þátt í veiðinni á »Alba-
tros«, til þess að kynnast sem bezt
veiðiaðferðinni.«
X
ísland erlendis.
(Frá fréttaritara Norðurlands.)
Um Ólaf Davíðsson hefir einn af
vísindamönnum Dana, dr. Axel Olrik,
kennari við háskólann í Kaupmanna-
höfn, ritað stutta grein í Danske Studier.
Getur hann starfsemi hans sem gátna-
og sagnasafnara ojg að hann hafi tekið
þar við, er Jón Arnason þraut. Verk
hans muni varðveita nafn hans frá
gleymsku og glötun. Raunar vanti
hann stundum málfræðislega vandvirkni
og hann hafi ekki komist svo langt að
gera vísindalegar rannsóknir á þjóðleg-
um fræðum — »fremur en aðrir íslend-
ingar«. — Söfn hans og útgáfur muni
þó æ verða eitt aðalverkið í íslenzkum
þjóðsagnafræðum.
* *
*
Heima f Reykjavík dvelur um þessar
mundir skáldkona ein dönsk, ungfrú
Thit Jensen, systir Jóhannesar V. Jen-
sen’s, eins af allra fremstu skáldum
Dana. Hefir hún skrifað fáeina pistla
að heiman í kvennablað eitt hér í
borginni, er Heimilið (Hjemmet) heit-
ir, og hafa þeir verið heldur hlýlegir
í garð lands vors. Síðasti pistillinn var
um kvennaskólann í Rvík og þau Pál
gamla Melsteð og konu hans. Þótti
henni gaman af að hitta þau gömlu
hjónin. Hún segist hafa veitt þvf eftir-
tekt, að þar sem íslenzkt og danskt
kyn blandi blóði saman, gefist afkvæmið
vel, og bætir því við, að þetta mætti
vel hvetja danskan og íslenzkan æsku-
lýð til að taka ofurlítið betur hver eftir
öðrum! Hún hefði átt að bæta þvf við,
að tveir allra frægustu menn af norræn-
um kynstofni, Niels Finsen og Albert
Thorvaldsen, voru íslenzk-danskir að
ætt. Hún gefur í skyn, að hún hafi
fengið að kenna á hatri sumra íslend-
inga í garð Dana, en henni batnaði
stórum við að finna þau gömlu hjónin.
* *
*
Hér á að halda sýning nokkura í
sumar, mikla og veglega, og þykir
mér líklegt, að það hækki brúnum
á Islendingum, er þeir heyra um hana.
Eftir því sem »Politiken« segist frá,
þá er svo til ætlazt, að hún á að gefa
mönnum hér hugmynd um landslag og
menning í nýlendum Dana — Island
kallar »Politiken« nýlendu! — Þar á
að sýna Grænlendinga í Eskmóakofum
sveitarþorp Svertingja á Vesturhafs-
eyjum og Færeyinga. Inn í þenna
helgidóm á nú að lofa mörlandanum
að koma, og er vonandi, að hann sómi
sér hið bezta, er hann kemur í svo
fríða sveit og á að skipa bekk með
svo göfugum og tignum þjóðum sem
Svertingjum og grænlenzkum skrælingj-
um. En með því að mörlandanum er
nýtt um varninginn, að vera með svona
»fínu« fólki, og því ekki víst, að hann
kunni sig, þá hafa tveir íslendingar
hér í borginni, þeir dr. Finnur Jóns-
son og dr. Valtýr Guðmundsson, verið
fengnir til þess að pússa hann ofur-
lftið upp, búa hann upp á, áður en
hann gengur inn f þenna nýja fögnuð.
Eitthvert »skrif« á að hafa verið samið
um þetta og þar á að vera talað um
ísland og »de danske Kolonier*. Þykj-
ast Danir hafa rutt sig þarna, er þeir
gerðu okkur hærra undir höfði — á
pappírnumj — en Eskimóum og Svert-
ingum.