Norðurland - 04.02.1905, Qupperneq 1

NORÐURLAND.
Ritstjóri: Sigurður Hjörleifsson, læknir.
19. blað. \ Akureyri, 4. febrúar 1905. j IV. ár.
/tf 4. árgangi
JM0RÐURLAND8
eru gefin út full 1900 eintök af
hverju blaði.
Nálega öll þessi blöð eru send
út, en þó eru nokkur eintök til óseld.
Nýir kaupendur 4. árgangs geta
nú, meðan upplagið hrekkur, feng-
ið blaðið fyrir einar
s*r 2 krónur -w
og fá auk þess í kaupbæti, þegar
þeir borga blaðið, rétt til þess að
fá alla söguna „Spæjarinn", fyrir-
taks skemtilega sögu, 4 — 500 þétt-
prentaðar bls. Fyrri helmingur sög-
unnar er kominn út fyrir löngu, en
síðari helmingurinn verður væntan-
lega til í lok febrúarmánaðar og
verður þá sendur út þeim, er skuld-
lausir eru við blaðið fyrir 3 fyrstu
árgangana, eða þeim sem gerst hafa
nýir kaupendur að 4. árg. og borgað
þessar 2 kr.
Þeir sern vilja sœta þessu boði þurfa
að flýta sér að ná í það, áður en upp-
lagið er þrolið.
Skipakvíin uið Syjafjörð
°s
forusfa stjórnarinnar.
Verkfræðingurinn á uiIHgöfum.
(Síðari kafli.)
í síðasta blaði Norðurlands var
gerð ljós grein fyrir því að stjórn
vor hafði lofað Akureyrarbæ því að
verkfræðingur Jón Þorláksson skyldi
skoða hið fyrirhugaða skipakvíar-
stæði við Eyjafjörð, og að hún hafði
að eins beðið hann að rannsaka Odd-
eyrarbótina. Fyrir þessu voru færð
svo augljós rök að engum blekking-
um ætti að vera hægt að koma við
um það. Með því er líka alt það
sannað, sem sagt var um skipakví-
armálið í 7. bl. Norðurlands þ. á.
og það, sem móti því hefir verið
sagt, verður ekki annað en heilaspuni,
eða þá annað lakara.
Bæði verkfræðingurinn og blað
það hér í bænum, sem lengi hefir
verið að gera sig út í skipakvíar-
leiðangur, eru að reyna til þess að
fóta sig á þeirri tó, að Norðurland
hefir sagt að verkfræðingurinn hafi,
samkvæmt fyrirmælum stjórnarinnar,
færst undan því að rannsaka skipa-
kvíarstæði hér við fjörðinn annars-
staðar en í Oddeyrarbótinni. Pessu
er snúið svo við sem Norðurland
hafi sagt að stjórnin hafi bannað
verkfræðingnum að rannsaka skipa-
kvíarstæði annarsstaðar. Um það hef-
ir Norðurland ekkert sagt og ætlar
sér ekki að dæma um það hvort
svo hafi verið, en hitt er víst að
verkfræðíngurinn tók það Ijóslega
fram hér í sumar, að stjórnin hefði
ekki beðið sig að rannsaka aðra
staði en Oddeyrarbótina og sam-
kvæmt því sæi hann eigi ástæðu til
þess fyrir sig að fara út á Hjalteyri
í þeim erindum. Auk þess bar hann
við tímaleysi.
Ekki var honutn neitt ókunnugt
um það, að ýmsir menn hér nyðra
töldu það einkar nauðsynlegt að
hann færi út á Hjalteyri til þess að
líta eftir skipakvíarstæði. Norðurlandi
er kunnugt um fjóra merka menn
er töluðu utn þetta við hann. Einn
þeirra var úr hafnarnefnd Akureyrar-
kaupstaðar, Friðrik kaupm. Kristjáns-
son, sá maðurinn í nefndinni, ermest
hafði látið málið til sín taka þegar
frá upphafi. Hann bauð honum til
þess hesta og fylgd sína. Stefán
kennari, alþingismaður á Möðruvöll-
um bauð honum lík eða sömu boð,
Stefán Stefánsson alþingismaður í
Fagraskógi bað hann enn hins sama
og loks gerði eigandi tjarnarinnar
á Hjalteyri, Jón Antonsson, sér ferð
til verkfræðingsins, líka í þeim er-
indum að fá hann til þess að líta
á tjörnina.
Nl. vill á engan hátt gera lítið
úr starfi því, er Jón Þorláksson hef-
ir þegar unnið að byggingarrann-
sóknum, né kappi hans við þau störf,
en örðugt á það tneð að trúa því
að hann hafi átt svo annríkt, að hann
hafi með engu móti getað farið héð-
an af Akureyri út á Hjalteyri og gert
sér þar nokkura grein fyrir hvort
þar væri heppilegt skipakvíarstæði,
ef áhuginn á því hefði verið mjög
brennandi.
Verkfræðingurinn lætur undrun
sína í Ijós yfir því, að Akureyrarbær
skuli nú hafa leyft sér að gera ráð-
stafanir til þess að riokkur hluti
skipakvíarinnar verði bygðurá næsta
sumri, án þess að hafa verkfræðing
stjórnarinnar til þess að standa fyrir
því smíði, ekki betur en bænum hefir
gengið að fá hanrt. Getur hann þá
ekki skilið enn þá, að stjórnin hefir
séð fyrir því að bærinn getur ekki
fengið, á þessu fjárhagsári, fé það
er veitt var til skipakvíarinnar? Hér
er því ekki lengur um þessa fjár-
veitingu þingsins að ræða, né held-
ur um skilyrði þau, er hún var bund-
in. Bærinn verður að vænta þess að
betur verði hægt að búa um hnút-
ana á næsta þingi. Málið getur hann
ekki látið falla niður.
Eitt er þó gleðilegt við þetta skipa-
kvíarmál. Þokunni hlýtur að létta
upp bráðlega. Það hlýtur að koma
í ljós innan skatnms hvaða fylgi
stjórnin ætlar að veita því framveg-
is, hvort hún tekur fjárveitingu til
skipakvíarinnar upp á fjárlögin og
hvort hún býr svo um þá fjárveit-
ingu, að hún treysti sér til þess að
láta hana verða að einhverju gagni,
eða hún reynir en að flækja málið
eða svæfa það. Þess getur ekki verið
Iengi að bíða að þetta verði ölium
ljóst.
Henni hefir hvorki tekist fimlega
né heldur mikilmannlega að þessu,
nú reynir á það hve góðan vilja hún
hefir til þess að bæta það upp aft-
ur, á næsta þingi.
X
Kosningaundirbúningurinn.
I.
í síöasta blaði Norðurlands birtist
hugvekja frá Guðmundi lækni Hann-
essyni með sömu yfirskrift og hér að
ofan. Hann getur þess þar, að hann
hafi hugsað sér að leiða hjá sér kosn-
ingaundirbúninginn í þetta sinn; en
af því mér finst að hann með þess-
ari hugvekju sinni, sem eg svo kalla,
geri einmitt hið gagnstæða; geri freka
tilraun til að æsa kjósendur hér gegn
þeim undirbúningi, sem búið er að
gera, þá vil eg láta þess getið hér,
að áður en að Verzlunarmannafé-
lagið tók að sér, að gangast fyrir
kosningaundirbúningi í þetta sinn,
var fengin full vissa fyrir því, að
meiri hluti kjósenda hér vilja fúsir
kjósa þann mann, sem félagið hefir
skorað á og ætla ekki að láta telja
sér hughvarf í því máli.
Vilji kjósendanna í þessu efni er
rannsakaður fyrirfiam, svo að jafn-
vel Guðmundur Hannesson ætti að
telja vel að verið. Má vera að hon-
um hafi ekki verið þetta kunnugt,
en það má hann sjálfum sér um
kenna. Hann átti að vita það úr því
að hann fór að skifta sér nokkuð af
málinu.
Akureyri 1. febr. 1905.
Fr. K'ristjánsson.
* *
*
Mér er sönn ánægja að fræðast
um það af ofanritaðri grein hr. kaup-
manns Fr. Kristjánssonar að fengin
var full vissa fyrir því, að meiri hluti
kjósenda vildi fúslega kjósa Magnús
kaupmann Kristjánsson, áður en að
Verzlunarmannafélagið tók að sér að
gangast fyrir kosningaundirbúningn-
um.
Mér var þetta ókunnugt, og ókunn-
ugt var það einnig 20 — 30 kjósend-
um, sem hafa átt tal við mig um
kosninguna. Þessi rannsókn á vilja
kjósendanna hefir því farið furðan-
lega leynt.
Annars hygg eg að grein Fr. Kr.
verði meira hugvekju- og æsinga-
efni, en mín stutta grein uin „prin-
cip". Flestir hafa ætlað að verzlunar-
mannafél. stæði fyrir kosningaundir-
búningnum en nú sést að svo er ekki
eða hefir ekki verið. Hafi aðrir aflað
sér fullrar vissu fyrir því að meiri
hluti kjósenda vilji fúslega kjósa M.
Kr., þá get eg ekki betur séð en að
þeir, en ekki verzlunarmannafél., hafi
undirbúið kosninguna. Hún siglir þá
blátt áfram undir fölsku flaggi og er
von til að kjósendur vilji vita nánar
um þetta.
Nú segir Fr. Kr. að full vissa sé
fengin um vilja kjósendanna. Því er
þeim þá skift milli atkvæðasmala,
því reynt að binda þá skriflegum
loforðum og agitation hafin þó eng-
inn sé keppinautur? Efast menn um
vilja kjósendanna eftir að full vissa
er fengin?
Ouðm. Hannesson.
X
Kjötverzluij og
slátrunaraðferð vor.
Kvartanir heyrast hvaðanæfa um
efnaleysi á meðal bænda í landi voru.
Þær eru ekki að ástæðulausu, enda hefir
töluvert verið gert nú á seinni tíð til
þess, að ráða bót á því, einkum með
því að auka jarðræktina og draga
meiri arð af henni. En alt gengur
hægt, því efni vanta.
En það er einn þáttur, að minsta
kosti, í búnaðarkeðju íslands, sem er
í hinu mesta ólagi, en lítið' er gert
til þess að lagfæra, ómaklega þó, því
á hann reynir mest og ef hann slitn-
ar, þá er illa farið. Þetta vita menn
og ætti því að vinda bráðan bug að
því, að setja undir þann leka.
Þessi þáttur, eða kjötverslun vor,
er í sorglegu ástandi og ekki nærri
svo arðberandi, sem verið gæti. Og
öllum hlutaðeigendum er það víst vit-
anlegt að megin orsökin liggur í með-
ferð kjötsins. Þegar það kemur á mark-
aðina í öðrum löndum, þá er það volkað
eða blandað ýmsum skít og ull, aðgrein-
ingin er engin eða reglulaus, söltunin
er í ólagi, það er ýmist of mikið eða
lítið saltað o. s. frv.
Eg hefi orðið svo frægur að sjá og
reyna íslenzkt sauðakjöt utanlands. Um
þá reynslu skal þetta dæmi tilfært:
Þegar eg var á Hodne í Noregi,
keypti forstöðum. þar i tunnu (244
pd.), af íslenzku kjöti hjá Thorstein
Bryne kaupmanni í Stafangri, kostaði
30 aura pd., en leit út fyrir, að hafa
náð 14—16 aura verði á íslandi. Hann
(kaupm.) kvað kjötið vera af beztu teg-
und og að fénu hafði verið slátrað með
nýrri og hreinlegri aðferð. En þá er
heim kom og tunnan var opnuð, sást
strax að ekki var alt með feldu; öllu
ægði þar saman: Pörtum af dável feit-
um kindum og mögrum kindum, ullar-
fliksum, skinntætlum, saltköglum og
svört skítalög voru sumstaðar á út-
hlið kjötsins. Þannig leit út og þann-
ig reyndist kjötið í þessari tunnu og
svo mun um fleiri vera. Þetta kjöt
var svo salt, að lítt mögulegt var að
afvatna það svo, að það yrði ætilegt.
Ekki reyndist heldur mögulegt að
gera það frítt við ullarhár, sand og
skít, hvað lengi og oft sem það var
þvegið. Sumt var gott kjöt í eðli sínu,
en mest var gamalærkjöt, seigt bragð-
vont og líktist horkjöti.
Niðurstaðan með kjötið varð sú, að
þetta heimili gat ekki notað það til
manneldis. Gaf eigandinn það skásta
til fátæklinga, er reyndu að hagnýta