Norðurland - 25.02.1905, Blaðsíða 2

Nl.
86
veldan aðgang að þeim. Vegirnir
eru tveir, annaðhvort verðum vér
að kaupa bækur sjálfir, eða lcaupa
þær í félagi, í lestrarfélögum eða
bókasöfnum.
Það er að mestu leyti undir efna-
hagnum komið, hvor leiðin er heppi-
legri. Ánægjulegast og handhægast er
það, að eiga sjáifui allar nauðsynleg-
ar bækur, en það er þeim annmarka
bundið að til þess þarf mikið fé. Eigi
t. d. embættismaður að fylgjast sæmi-
lega með í sínu fagi, má fullyrða að
honum veiti ekki af 100 — 200 kr. á
ári til bóka, þó Sþarlega sé á öllu
haldið. Víst er um það, að fátækl-
ingum stendur ekki þessi vegur oþ-
inn. Þeir verða að láta sér nægja
bókasöfn, etida geta þau upþfylt
allar sanngjarnar kröfur, ef þeim er
viturlega stjórnað og starfsféð sæmi-
legt. Lestrarfélög eru lítið annað en
mjög ófullkomin bókasöfn, og geta
ekki keþt við góð söfn.
Bókasafnið, þessi ómetaniegi skóii
fullorðna fólksins, á að vera uppá-
haidsbarnið í bænum, sem bæjar-
búar séu stoltir af. Það á að flytja
þeim allar andlegar hreyfingar í ná-
grannalöndunum, sem nokkuð kveð-
ur að, færa þeim sífelt innstreymi af
frjóvandi hugmyndum, svo vér kom-
umst inn í menningarstrauminn. Bóka-
safnið á að vera oss Hliðskjálf, sem
vér sjáum úr út um allan heim
og heyrum hugsanir samtíðarmanna.
í mínum augum er gott bókasafn
skilyrði fyrir andlegu lífi og and-
iegum þroska, en það aftur skii-
yrði fyrir öllum framförum og fram-
kvæmdum í rétta átt. Meðan bærinn
hefir ekki úr öðru að sþila en safn-
ómyndinni á Fjósanesi, sem hann
þar á ofan á ekkert í, er og verð-
ur hann ómerkileg kauþstaðarhola,
wRavnekrog'‘,sem kallað er á dönsku,
þó aldrei nema stöku menn kunni að
villast hingað,sem bænum að þakkar-
lausu vita jafnlangt nefi sínu.
%
Trúaruppnám (Revivai)
geysar á Vallandi (Wales) vestan á
Englandi. Sá, sem mest hleypti því á
stað, heitir Evans Robert, ungur guð-
fræðisnemi. Urðu á skömmum tíma svo
mikil brögð að því, að það líktist æði
eða fári, eins og fyr hefir komið fyrir
víða, en einkum á Englandi og í N,-
Ameríku. Mr. Stead * fór þá þangað
vestur og var viðstaddur nokkura
fundi. Ofbýður þeim herra ekki alt.
Hann segir, að þótt mest sé miðað
við þennan Robert, hafi uppnámið
komið upp jafn-snemma í ýmsum
þorpum og bygðum. En frá tali sínu
við Robert segir hann svo: Hver
byrjaði hreyfingunaf spurði eg. Ekki
eg, svaraði hann. Eg þorði ekki að
standa fyrir henni. Orðtak okkar er:
♦ hlýðurn andanum* ! Það er andinn,
sem leiðir okkur á fundum okkar;
hann er alt í öllu.
En prédikið þér, eða kennið eða
stýrið fundunum, spyr eg.
Hví skyldi eg gera það, úr því
andinn gerir það, segir hann. Til
hvers kæmi að segja þessu fólki að
það sé syndugt? Það sem það vantar
er sáluhjálp. Skyldu menn ekki vita
það sjálfir? Það er ekki þekking, sem
þá skortir, heldur, að ákvarða sig,
* Heimsfrægur blaðamaður.
framkvæmd. Og hví skyldi eg stýra
fundunum? Fundirnir stýra sér sjálfir,
eða andinn réttara sagt, sem er í
mönnunum.
En, segi eg: hafið þér ekki mikið
gagn af syngjandi systrunum? Mikið
og margt gagn, segir hann. Þær fylgja
mér hvert sem eg fer. Eg fer ekki spor
svo eg sakni þeirra ekki, ef þær eru
ekki við. Söngurinn er mjög áríðandi,
en þó ekki alt, sem þarf. Opinber
syndajátning er líka áríðandi, enda
meira en ræður. Og dálítið tala eg
til fólksins. En fundirnir fara sínu fram
samt. Ætlið þér að fara inn á England ?
Nei, til Norður-Vallands. Þar eru allir
kaldir eins og steinar, heyri eg sagt,
en eg vona að heilagur andi muni
verða þar líka. Jú, því trúi eg ör-
ugglega.
En getið þér sagt mér — segi eg —
hvað kom til að þér byrjuðu á þessu.
Það vil eg gera, ef þér viljið — segir
hann. í langan, langan tíma var eg
utan við mig yfir því, hvað kristna
trúin hefði brugðist. Já, mer sveið,
hvað hún væri orðin; svo eg bað og
bað, en ekkert kom sem huggaði mig.
En eina nótt, þegar eg var lengi bú-
inn að biðja guð út úr angri yfir
þessu, sofnaði eg út af, en kl. i um
nóttina var eg vakinn af svefninum
við það að eg fann til ósegjandi sælu
og ótta um leið, því eg var kominn
fram fyrir almáttugan Guð. Og í fulla
fjóra klukkutíma var mér veitt sú náð
að tala við hann augliti til auglitis eins
og maður sé að tala við vin sinn. Kl.
5 fanst mér eins og eg kæmi aftur
ofan á jörðina.
Dreymdi yður þetta ekki? spurði eg.
Nei, eg var glaðvakandi, sagði hann.
Þetta bar ekki einungis við í það sinn,
heldur hverja nótt undir morguninn í
þrjá, fjóra mánuði. Sí og æ naut eg
þessarar undrunarverðu samveru við
Guð í fjóra tima í senn. Eg get ekki
lýst því. Eg kendi þess og mér fanst
alt mitt eðli umbreytast, svo mér
sýndust allir hlutir breyta útliti, og
eg vissi að Guð ætlaði mikið verk að
vinna í landinu, og ekki einungis f
þessu, heldur í öllum heiminum.
Afsakið mig, sagði eg; eg er alvan-
ur að leita frétta; mætti eg spyrja:
Gleymduð þér nú ekki að rita upp
rækilega alt það sem þér munduð, eftir
dultrúar dáleiðslu yðar, af því sem þér
höfðuð talað og heyrt? Nei, eg rita
ekkert, sagði Robert. Eg hélt áfram
allan tímann þangað til að eg átti að
fara til Nýkastala, til skólans f Emlyn,
til þess að búa mig undir prestskap-
inn. En eg sárkveið fyrir að fara, því
eg var hræddur um að missa þessa
fjóra klukkutíma með Guði á hverjum
morgni. En eg hlaut að fara samt, og
þá fór eins og mig hafði grunað. Heil-
an mánuð kom hann aldrei, og eg sat
í myrkri. Og þá varð hjartað í mér
einnig að steini. Jafnvel þótt eg horfði
á krossinn Krists, kom mér ekkert
tár í auga. Svona leið fram þangað til,
mér til ósegjandi gleði, að hann kom
aftur og hin sæluríka sameining byrj-
aði aftur. Og nú sagði hann að eg
yrði að tala til fólksins í bænum mín-
um. En eg fór hvergi. Mér íanst eins
og eg gæti ómögulega ivarpað eigin
fólk mitt. Má eg spyrja: virðist yður
það vera Jesús Kristur, sem birtist
yður? spurði eg. Nei, svaraði Robert;
það var Guð eins og í einni persónu,
en ekki sem Jesús. Heldur sem Guð
faðir almáttugur? spyr eg. Já, segir
hann, og sem heilagur andi. Afsakið
mig, sagði eg, því eg fipaði yður.
Haldið áfram.
Eg fór ekki til fólksins míns, en eg
varð hugsjúkur og niðurdreginn, sagði
hann. En einn sunnudag, þegar eg sat
í kirkjunni, fanst mér eg gæti ekki
með nokkuru móti tekið eftir mess-
unni, því að ávalt stóð fyrir augunum
á mér, eins og í vitrun, skólastofan í
Laughor, þar sem eg á heima. Og
þar sá eg sitja í röðum alla mfna fé-
laga og fólk og sjálfan mig vera að
prédika fyrir þeim. Eg hristi höfuðið
af óþreyju, og herti mig að hrinda
frá mér ofsjóninni, en hún kom jafn-
harðan aftur. Og þá heyrðist mér
rödd segja eins og innan í hlustum
mínum, en greinilega: »Farðu og tal-
aðu til þessa fólks!« En lengi vildi
eg það ekki. En svo þyngdi mér æ
meir, svo eg heyrði ekki orð af ræðu
prestsins. Þá loksins svaraði eg: Jæja,
Drottinn, ef það er þinn vilji, skal eg
fara. Óðara hvarf sýnin, og öll kirkj-
an stóð í ljóma, svo björtum, að eg
grilti varla í prestinn í stólnum. Milli
hans og mín skein dýrðarbirta. eins
og eg horfði í sólina. Og svo fóruð
þér heim? sagði eg. Nei, eg fór að
finna kennarann minn, sagði hann, og
eg spurði hann, hvort hann héldi þetta
væri frá Guði eða djöflinum. Hann sagði,
að djöfullinn innrætti mönnum aldrei
góðar hugsanir; eg ætti óðara að
hlýða þessari vitran. Sfðan fór eg
heim til Laughor og sagði prestinum
mínum frá þessu. Hann réð mér til
að reyna og sjá hvernig færi, en að
vegurinn yrði grýttur og raunin afar-
hörð.
Varð það orð að sönnu? spurði eg.
Eg bað unga fólkið að finna mig, því
eg ætlaði að segja því sögu. Það
kom og eg stóð upp. Og nú sé eg
alt alveg eins og fyrir mig hafði bor-
ið í Emlyn. Alt var öldungis eins. í
fyrstu hlustuðu þeir með nauðung á
mig, en eg hélt áfram, og Ioks kom
Andans kraftur niður yfir þá og þeir
komu til Jesú. En eg var ekki á-
nægður. Nei, Drottinn! sagði eg;
gefðu mér aðra sex; já, aðra sex!
Og svo báðumst vér fyrir. Loks kom
innar sá sjöundi og svo sá 8. og svo
sá 9., svo að lítilli stundu liðinni, sá
10. og svo sá 11. og loksins kom sá
12. Þá hætti það. En það sáu þeir,
að Drottinn hafði virkilega gefið mér
þá seinni sex, og tóku að trúa því,
að bænagerðir hefðu kraft í sér. Nú
fór eg að reyna í annari kirkju, og
biðja fólk að koma og varð var við
að fregnin var óðara flogin út. Og
svo sendi eldra fólkið orð, hvort það
mætti ekki koma líka. Eg varð að
samþykkja það, og svo óx skriðan
og þetta gekk, svo eg gat ekki farið
frarnar f skólann minn aftur.
Mr. Stead bætir því við, að síðan
fari uppnám þetta eins og logi yfir
akur. Framh. .. r
Nýlendusýningin.
Um hana hefir Nl. borist þessi yfir-
lýsing frá »Fundafélagi Húsavíkur* :
»Fundarmenn lýsa yfir einhuga því,
að þeir eru mótfallnir því, að nokkur
íslendingur styðji sýningu þessa, og
að þeir vilja af alefli sporna gegn því,
að því leyti, er þeir fá áorkað.
I
Norðlenzka •£> -£>
bindindissameiningin.
Yfir 30 ár munu nú vera liðin síð-
an fólk hér á Norðurlandi fór að vakna
til alvarlegrar meðvitundar um skað-
semi ofdrykkjunnar, og fóru þá um
leið margir hugsandi menn að reyna
til þess að stemma stigu hennar.
í fyrstu áttu þessir menn mjög erfitt
uppdráttar með að koma í framkvæmd
því góða áformi sínu. Þeir fengu sams-
konar viðurkenningu eins og þeir menn,
sem boða rétta trú á meðal rangt trú-
andi þjóða. Kenning þeirra var álitiu
villukenning, ósamboðin frjálsri sið-
menningarþjóð. Vínnautnin var talin
mjög nauðsynleg í mörgum tilfellum,
en ætíð skaðlaus og skemtandi nautn.
Nauðsynleg átti hún að vera til þess
að fjörga sálina, og auka glaðværð og
félagslíf þjóðarinnar. Örbyrgðin sem of-
drykkjan hafði í för með sér, armæð-
an, ósjálfstæðið og siðspillingin var
lítilsverð og ekki takandi til greina.
Mennirnir, sem á móti þessu mæltu,
voru álitnir sérvitringar, sem á ótil-
hlýðilegan hátt vildu skerða sannar-
legt mannfrelsi!
Nú eru þó tímarnir orðnir svo breyttir,
eður hugsunarháttur manna, að skað-
semi ofdrykkjunnar er viðurkend af
þjóðinni í heild sinni. Fáir munu í
hjarta sínu telja bindindið ófrelsi, eða
vínnautnina hið sanna frelsi. Menn hafa
sannfærst á því að þjóðin yfirleitt er
ekki fær um að nota á réttan hátt
frjálsræðið til þess að hagnýta sér þetta
skaðlega eitur, alkóhólið, sem tíðum
gerir það að verkum að menn verða
svo háðir skaðlegri fýsn að mannorð-
inu, hagsmununum, heilsunni og lífinu
er sorgleg hætta búin, og að fjöldinn,
sem neytir vínsins óhóflega, glatar þessu
öllu.
Það er ekki annað en bindindisstarf-
semin hér á Norðurlandi, sem hefir
vakið þá réttu skoðun á þessu máli
hjá Norðlendingum, að vínnautnin sé
skaðsamleg og henni þurfi að útrýma
með öllu. Bindindisfélögin hafa áork-
að því að fjöldi manna hefir viðbjóð
á allri vínnautn og lætur það aldrei
koma inn fyrir sfnar varir, að heilir
hreppar hafa nálega útrýmt hjá sér
allri vínnautn, og að heil héröð hafa
útilokað alla opinbera vínsölu hjá sér.
Það ræður af líkum að þar sem
bindindisfélögin, sem víðsvegar eru
hér á Norðurlandi, hafa gert svo
mikið gagn, þá eigi þau sér fróðlega
og eftirtektaverða sögu, sem ekki ætti
að falla í gleymsku, heldur varðveit-
ast, þeim til maklegs heiðurs og mál-
efninu til stuðnings í framtíðinni.
Það mun engum dyljast, að þó mik-
ið hafi unnist í bindindismálinu, þá er
þó mikið óunnið, til þess að því talc-
marki verði náð, sem bindindisfélögin
stefna og eiga að stefna að, það er
alger útrýming áfengisins úr landinu.
Ef oss á að hlotnast þessi sigur,
þá dugar ekki að kraftar vorir bind-
indismanna séu eins sundurdreifðir og
verið hefir. Samband þarf að myndast
á meðal allra bindindisfélaga, sem
skapi náinn kunnugleik milli þeirra og
festu og hagkvæmt skipulag á alla starf-
semi í bindindismálinu.
Bindindisfélögin þurfa að vinna á
tvennan hátt. Fyrst með því að út-
rýma drykkjuskap og varðveita æsku-
lýðinn fýrir vínnautninni á því svæði,
sem hvert þeirra nær yfir, en í öðru.