Norðurland - 04.03.1905, Page 1
NORÐURLAND.
Ritstjóri: Sigurður Hjörleifsson, læknir.
23. blað. j Akureyri, 4. marz 1905. J IV. ár.
JMORÐURLAND.
Komi fyrir nokkur vanskil á
blaðinu eru hlutaðeigendur vin-
samlega beðnir að segja til þeirra
sem fyrst.
Peir, sem flytja búferlum, eru
beðnir að segja til þess, ef auðið
er, svo snemrna að ekki þurfi af
því að leiða vanskil á blaðinu.
Páll Briem.
Nú fölnar konan, sem faldinn ber,
því frumherji barnanna er dáinn. —
Og sízt er að undra, þó hrynji högl
af hvörmum á vetrarsnjáinn.
Úr heiðskíru lofti þruman þaut
að þúsundum landsins sona.
Og mér finst nú eins og brunaból
hver blómhvammur sumarvona.
Er fréttin til mín, um fall þitt, kom
mér fanst engin léttir að mögla,
því harmur minn varð eins og hafsins
djúp
og hljóður sem nóttin þögla.
* *
*
Pú vildir framför og vegsemd Iands
og vanst að því dögum öllum.
Hve merki þitt blikar og mænir hátt
á manndómsins glæsivöllum.
Ef lifðirðu ennþá, Ijóssins vin,
þá loguðu vitarnir betur,
frá andnesi hverju að afdala bygð,
sem einangra snær og vetur.
Ef litirðu enn á landsins mál,
þá lýstist hinn dimmi staður,
því þú varst fús til að Ieggja Iið,
varst ljóskveykju og eldsóknarniaður.
Þú komst þér í fylking, um kaup var
ei spurt,
hjá konungnum Framfaraanda.
Og hleypidóm hverjum, er herópið
gall,
var háski í nánd þér að standa.
Pú hlíttir ei brynju, né hirtir um skjöld,
er hjóstu með anda þíns stáli,
svo bjartur á svipinn og hjartahreinn
og heitur — í hverju rnáli.
Og nærri má geta, að Þormóðum þeirn,
sem þannig um fylkingar ganga,
er ljónshjarta geiið í loganda brjóst
og leiftur, frá sjáaldri, um vanga.
Þeir gættu þess ekki, senr gerðu þér
rangt,
og girntust að færa þig niður:
til stóru smíðanna ærinn eld
þarf ætíð hinn mikli smiður.
Þeir brugðu þér um, að þú brendir
þín járn,
þau bráðnuðu stundum, — ég veit það.
En seint mundi þá verða gripurinn ger
ef gulli um eld væri neitað.
Hve fár er sá maður, er horfir svo hátt
og hyllir eins morgun og sunnu?
Þinn ættjarðarkærleikur, áhugi, von,
mót árdegisbjarmanum runnu.
Sú elska var tindrandi ómengað bál,
var eilífðar skriðljós — á fjöllum,
sá viti, er eygðist um dalanna drög,
en duldist þó fjöldanum öllum.
Þitt víðtæka manngildi vaxandi fór,
þinn vorhugur færðist í auka
að síðustu stund, er þú fluttir oss frá
í föðurgarð ættjarðarlauka.
Þaðgengi mér naumastúrgrátþrungn-
um hug
þótt gjörningar anda minn vilti,
að alt er nú hroðið það öndvegisrúm,
sem ástvinur dagsbrúnar fylti.
En harminum fróar, þó hnígirðu í val
frá hálfnuðum störfunum öllum,
að merki þitt stendur og mænir hátt
á menningar blómsturvöllum.
G. F.
S
Qæktunarfélagið.
Vér höfum nýlega spurst fyrir um
framkvæmdir og fyrirætlanir félags-
ins hjá formanni þess, Stefáni Stef-
ánssyni kennara og vill Norðurland
skýra frá því helzta, er vér urðum
vísari, því marga rnun fýsa að vita
um félag þetta, sem náð hefir svo
óvenjulega mikilli hylli á skömm-
um tíma.
1. Hefir félögum fjölgað þetta ár?
Stórkostlega; en ekki gat formað-
ur sagt með vissu hve félagar væru
nú margir, en láta mun nærri að
þeir séu eitthvað um 1000, eða alt
að því helmingi fleiri en í Búnað-
arfélagi ísiands. Er furðanlegt hve
menn eru tregir á að ganga í Lands-
búnaðarfélagið, þrátt fyrir þau vild-
arkjör sem það býður.
2. Tilraunir og tilraunastöbvar.
Tilraunir þær, sem gerðar voru
síðasta sumar, tókust margar vel og
allflestar vonum framar og verður
nánar skýrt frá þeim í ársskýrslum
félagsins. Tiiraunastöðum vill félag-
ið koma á, að minsta kosti einni í
hverri sýslu og hefir farið fram á
það við sýslunefndirnar, að þær væru
styrktar af sýslusjóði, á móts við Rækt-
unarfélagið og Ræktunarfélags deild
þá eða sveitarfélag, þar sem tilrauna-
stöðin er. Á Húsavík og á Æsustöð-
um í Húnavatnssýslu eru komnar upp
tilraunastöðvar, eða í þann veginn.
En félagsstjórnin hefir bent sýslu-
nefndunum á þá staði, sem hún
telur heppilegasta fyrir aðalstöðv-
ar í hverri sýslu og eru þeir þessir:
{ Húnavatnssýslu við kvennaskólann
á Blönduósi, eða í Þinginu, sem næst
aðalpóstleið; í Skagafjarðarsýslu á Mól-
um, eða í nánd við Sauðárkrók; í
S.-Þingeyjarsýslu á Húsavík og í
Reykjadal, nærri aðalpóstleið; í N.-
Þingeyjarsýslu í Sandfellshaga. — Má
telja víst að sýslunefndirnar hlutist
til um að tilraunastöðvar þessar kom-
ist upp sem allra fyrst og styðji að
þvf með fjárframlögum. —
3. Verkleg kensla i' vandasömum jarð-
yrkjustörfum.
Eins og auglýst hefir verið í Nl.
fer verkleg kensla fram í aðal-til-
raunastöð félagsins á Akureyri á kom-
anda vori. Verða þar teknir 15 piltar
og 5 konur til náms. Auk þess hefir
félagið heitið 50 kr. styrk í hverja
sýslu til kenslu í plægingum og öðr-
um vandasömum störfum, ef sýslu-
félögin, eða einstakir menn, koma
henni á. Landsbúnaðarfélagið styrk-
ir líka slíka kenslu og væri jafnvel
fult eins eðlilegt að það hefði hana
að öllu leyti á sinni könnu.
4. Aðalfundur. — Búpeningsrækt.
Eins og áður hefir verið skýrt frá
hér í blaðinu, verður aðalfundur fé-
lagsins haldinn hér á Akureyri, sein-
ast í maí eða fyrri hluta júnímánað-
ar. Hefir félagsstjórnin farið þess á
leit við sýslunefndina, að hún hlut-
aðist til um að búpeningssýning fyr-
ir sýsluna kæmist á, jafnhliða fund-
inum, því búast má við, ef að vanda
lætur, að þar verði inargir saman
komnir, ekki að eins héðan úr sýsl-
unni, heldur einnig úr nærsýslunum.
Er vonandi að sýslunefndin verði
við þessum tilmælum og veiti fé
til sýningarinnar, svo hún geti orðið
aðnjótandi styrks af Búnaðarfélagi
íslands, sem bundinn er því skil-
yrði, að jafnmikið fé og það veitir
komi annarstaðar frá. í fyrra héldu
Skagfirðingar búpeningssýningu á
Sauðárkrók’samtímis aðalfundi Rækt-
unarfélagsins, með styrk af sýslusjóði
og Landsbúnaðarfélaginu.
5. Rartöflurækt í heitum jarbvegi.
Á tveim stöðum er nú verið að
undirbúa stór svæði til kartöfluyrkju
hér á Norðurlandi undir leiðsögu
Ræktunarfélagsins, við Reykjahól í
Skagafirði og í Reykjahverfi í Suður-
Þingeyjarsýslu. Á báðum stöðunum
á að veita volgu vatni um garðinn
til þess að halda jarðveginum mátu-
Iega heitum. Nú hafa Miðfirðingar
leitað liðsinnis og leiðbeininga hjá
félaginu til þess að koma á kartöflu-
yrkju hjá sér á sarna hátt, og hefir
félagið heitið því.
6. Eftirlit og leibsögn. — Landsjóðs-
STYRKUR.
Því meir sem félagsmönnum fjölg-
ar og starfsemi félagsins verður
yfirgripsmeiri, þvf síður kemst það
af með þá starfskrafta og það starfs-
fé, sem það nú hefir. í hverri sýslu
þyrfti það að hafa að minsta kosti
einn vel færan búfróðan mann, til
eftirlits og leiðsagnar, en til þess
þarf mikið fé. Nú koma úr öllum
áttutn fyrirspurnir og óskir um leið-
beiningar við ýmsar umbótatilraunir,
sem menn hafa f hyggju að gera á
næstu árum og er sýnilegt að félag-
Nemendur »Möðruvallaskólans«
hafa ákveðið, að minnast 25
ára starfsemi hans, með sam-
komu, sem haldin verður á
Akureyri laugardaginn þann
1. apríl n. k.
Æskilegt væri, að sem flestir af þeim,
sem áður hafa stundað nám við skól-
ann, vildu einnig taka þátt í samkom-
unni.
Þeir, sem kynnu að vilja taka þátt
í samkomu þessari, eru vinsamlegast
beðnir að tilkynna það til einhvers af
okkur undirrituðum, helzt eigi seinna
en þann 25. þ. m.
Gagnfræðaskólanum á Akurcyri '/3 1905.
Páll Guttormsson. Jónas Jónsson.
AnnaSigurðardóttir. Kr.Bergsson.
Kristján Sigurðssoi].
ið kemst ekki yfir að sinna þeim
öllum með því fjármagni og starfs-
fé, sem það hefir yfir að ráða. Það
er því vonandi að þingið hlynni
svo að því, með auknum fjárfram-
lögum, að það geti nokkurnveginn
fullnægt þeim kröfum, sem til þess
eru gerðar, annars er hætt við að
vinsældir þess fari þverrandi, og á-
hugi sá og trú á framför landbún-
aðarins, sem það hefir vakið, dofni
aftur, til óbætanlegs tjóns fyrir landið.
7. Fræ. — Áburður. — Verkfæri. —
Qirðingaefni.
Félagið hefir nú eins og síðastlið-
ið ár pantað bæði fræ og áburðar-
efni fyrir félagsmenn. Auk þess mikið
af verkfærum og girðingarefni,gadda-
vírog stólpum. Fær það girðingaefn-
ið hjá landsstjórninni, fyrir miiligöngu
Landsbúnaðarfélagsins. Útsölu á jarð-
yrkjuverkfærum ætlar félagið að hafa
hér á Akureyri og á einu kauptúni
í hverri sýslu hér norðanlands. Með
þessu móti sér félagið mönnum fyr-
ir hentugum og góðum verkfærum
fyrir miklu minna verð en tíðkast
hefir hingað til.
8. Deildaskipun. — Búnaðarfélögin
OG SAMBAND ÞEIRRA VIÐ RæKTUNAR-
FÉLAGIÐ.
í haust skrifaði félagsstjórnin öll-
um fulltrúum sínum og fór fram á
að þeir reyndu að koma á fastri
deildaskipun í félaginu. Skyldu deild-
irnar aðallega bundnar við hreppa
og máttu ekki vera færri en 20 fé-
Iagar eða 15 félagar og 1 búnaðar-
félag í hverri deild. Þó var gert ráð
fyrir að tveir eða fleiri hreppar gætu
sameinast í eina deild. Hver deild
skyldi svo kjósa sér deildarstjóra
og skyldi hann jafnframt vera full-
trúi deildarinnar á aðalfundi Rækt-
unarfélagsins. — Ætlast var til að
hver deild hefði eitthvert sérstakt
viðfangsefni eftir staðháttum. Þegar
þetta kom til umræðu á fundi, sem
Ræktunarfélagar hér á Akureyri héldu
í vetur, var því vel tekið og sett
nefnd til að semja reglur fyrir deild-
ina, sem er mjög fjölmenn. Þessi