Norðurland - 15.03.1905, Side 1

Ritstjóri: Sigurður Hjörleifsson, læknir.
25. blað.
Akureyri, 15. marz 1905.
ár.
SkL.-.aðar- og þakklætis-ávarp
hafa Skaftfellingar nýlega sent sýslu-
manni og bæjarfógeta Gublaugi Gub-
mundssyni. Er það skrautritað af Bene-
dikt Gröndal, en annað þjóðskáldið síra
Matthías Jochumsson var fenginn til
þess að afhenda honum það og kaus
hann með sér til þess ýmsa af full-
trúum bæjarins. Eins og við mátti
búast er ávarp þetta einkar fallegt;
á titilbiaðinu er íslenzki fálkinn, en
Öræfajökull með útsýni yfir Skeiðar-
ársand og Skeiðarárjökul prýðir fyrstu
síðu þess.
Ávarpið er á þessa leið:
•Velborni herra sýslumaður Guðlaugur
Guðmundsson! Við brottför yðar úr sýslu-
félagi voru, þar sem þér hafið starfað undan-
farin 13 ár, vottum vér yður þakklæti vort
fyrir starfsemi yðar sýslufélaginu til eflingar
og almenningi til heilla.
Þér hafið eigi að eins reynst oss réttlátt
og röggsamlegt yfirvald, heldur hafið þér
og í orði og verki með framúrskarandi
dugnaði og hagsýni unnið að velferðar-
málum sýslu vorrar. Fyrir mikilvæga starf-
semi yðar hafa flest framfarafyrirtæki í
héraðinu komist fljótt og vel áfram. Þér
hafið, sem oddviti sýslunefndarinnar, sem
amtsráðsmaður og alþingismaður haft þýð-
ingarmikinn og víðtækan verkahring, og
jafnan unnið sýslufélagi voru og landinu í
heild sinni mikið gagn. Þér hafið unnið
að útrýmingu áfengis og eflingu bindindis,
og sýnt í því sömu hæfileika, hinn sama
einlæga og sterka vilja sem við önnur
störf yðar í þarfir sýslu vorrar og þjóð-
félagsins.
Vér vitum, að sæti það, sem autt verð-
ur við brottför yðar héðan úr sýslu, er
vandskipað, og að jafnt lægri sem æðri
sakna yðar, því að aldrei hafið þér gert
yður mannamun, heldur jafnan fylgt orð-
tæki yðar suum cuique.
Vér þökkum yður því einlæglega fyrir
allan starfa yðar vor á meðal, er vér svo
þráfaldlega höfum séð bera heillaríka á-
vexti, og þó að vér söknum yðar úr sýslu-
félagi voru, þá gleður það oss, að þér hafið
hlotið þá sýslan, er þér hafið óskað ettir.
Starfsvið yðar verður nú áð vísu víðtæk-
ara, en við það mun jafnframt, eftir vorri
reynslu, betur sýna sig starfsþol yðar, og
hæfileikarnir betur koma í Ijós.
Sem þakklætisvott fyrir hina mikilvægu
og margháttuðu starfsemi yðar vor á meðal,
sem oss mun lengi í minnum verða, leyfum
vér oss að láta afhenda yður gjöf þá, er
hér með fylgir.
Með einlægri virðingu og ósk um fagn-
aðarríka framtíð.<
(Undirrituð 64 nöfn.)
Gjöfin sem getið er um er að eins
ókomin, en ekki höfum vér rétt til
þess að sinni að segja frá hver hún er.
Auk þess gáfu Mýrdælingar sýslu-
manni vandað gullúr við brottför hans
úr héraðinu. Á það er letrað: Sýslu-
maður Guðl. Guðmundsson frá Mýr-
dælingum 1904.
X
&únaðarsambanc/
Jhistur/ands.
Félag þetta var stofnað, eftir nokk-
urn undirbúning, haustið 1903.
Tilgangurinn var þá fyrst og fremst,
að efla samvinnu milli búnaðarfélag-
anna á Fljótsdalshéraði í ýmsum stærri
búnaðarfyrirtækjum, enda voru það þau
ein (þó ekki öll), sem tóku þátt í fyrsta
fundi þess. En ljóst var öllum for-
göngumönnum þess frá upphafi, að
sama nauðsynin, sem var á því að
búnaðarfélögin á Fljótsdalshéraði sam-
eini krafta sína, er og á því, að allir
slíkir kraftar á Austurlandi vinni í
sameiningu að framförum búnaðarins
í fjórðungnum.
Eftir fyrsta fundinn var því flestum
búnaðarfélögum á Austurlandi skrifað
og boðið að taka þátt í Sambandinu.
Undirtektirnar voru misjafnar eins
og við var að búast.
Málið var nýtt. Framkvæmdirnar
að eins undirbúningur undir fram-
kvæmdir og varla það. Starfsféð lítið
sem ekkert.
En yfir leitt mátti telja, að menn
tækju málinu vel.
Yms félög utan Fljótsdalshéraðs eru
þegar gengin í Sambandið og nokkur
félög hafa lýst því yfir, að þau mundu
ganga í það, einkum ef það gæti fært
út kvíarnar með framkvæmdir. —
Starfsfé Sambandsins er lítið ennþá,
eins og eðlilegt er. Árstillag frá bún-
aðarfélögunum, 100 kr. styrkur úr sýslu-
sjóði Norður-Múlasýslu og tillög frá
fáeinum hreppsfélögum eru aðal-tekj-
urnar enn sem komið er.
Eg vona þvf, að engan furði á því,
þó að framkvæmdirnar séu ekki stór-
feldar.
Meðal framkvæmda má telja það, að
Sambandið kom á fót félagsplægingum
á Fljótsdaishéraði síðastliðið sumar.
Plægingamaðurinn var Elliði G. Norð-
dal, búfræðingur frá Eiðum. Er álitið að
hann hafi leyst það starf vel af hendi.
Skýrslur hefi eg ekki við hendina,
en minnir að það sem plægt var, væri
30—40 dagsláttur.
Búnaðarfélag íslands styrkti þessa
umferðarplægingu með 7 kr. fyrir hverja
dagsláttu.
Búnaðarsambandið er nú að undir-
búa 2 búfjársýningar á Fjóltsdalshér-
aði næsta vor. Nægilegt fé til þeirra
er nú fyrir hendi frá Búnaðarsamband-
inu, og sýslufélögum Múlasýslanna með
væntanlegum styrk frá Búnaðarfélagi ís-
lands.
Búnaðarsambandið fékk Búnaðarfé-
lag íslands til að senda búfræðiskand.
Guðjón Guðmundsson hingað austur í
haust, til þess að undirbúa stofnun
nautræktunarfélags o. fl. í sept. og
okt. ferðaðist hann víða um Múlasýsi-
ur og hélt fundi með bændum.
Árangur komu hans virðist muni
verða mjög góður, því allvíða er nú
verið að undirbúa stofnun slíkra fé-
laga og sumstaðar eru þau tekin að
starfa. Auk þess verður að líkindum
stofnað kynbótabú fyrir sauðfé á Fljóts-
dalshéraði á næsta vori.
Nánari upplýsingar um starf Búnað-
arsambandsins má fá í fundargerðum
þeim, er það hefir birt í blöðunum.
*
* *
Starf það, sem Búnaðarsambandið
á fyrir höndum hér eystra er mikið.
Engin vafi leikur á því, að Austur-
land hefir mörg skilyrði til búnaðar-
framfara, eigi síður en önnur héruð
landsins.
í sumum greinum búnaðarins erum
vér taldir eftirbátar hinna landsfjórð-
unganna og sennilega með réttu. En
svo þarf eigi að vera um aldur og
æfi.
Og að því vill Búnaðarsamband Aust-
urlands vinna.
En til þess að það megi verða, þarf
þekkingin að rétta áhuganum og fram-
taksseminni hjálparhönd. Búnaðarsam-
bandið hefir því farið þess á leit við
Búnaðarfélag Islands að það útvegaði
Sambandinu sérstakan starfsmann, er
væri stöðugt í þjónustu Sambandsins
og í ráðum með stjórn þess í hvívetna
Þyrfti hann að vera áhugasamur um
búnaðarframfarir landsins og búinn víð-
tækri búfræðisþekkingu. Fengist slíkur
maður og hæfilegt starfsfé handa honum,
tel eg ekki minsta vafa á því að öll
búnaðarfélög Austurlands mundu ganga
í Sambandið.
En manninn vantar, fé til að launa
honum og starfsfé handa honum. Þessi
starfsmaður Sambandsins ætti meðal
annars að vera forstjóri tilraunastöðv-
ar, er setja ætti á stofn á hentugum
stað, helzt í sambandi við búnaðar-
skólann á Eiðum eða í stað hans, ef
hann verður lagður niður,
þar ætti að gera tilraunir með mat-
jurtir, grasfræsáning og áburð.
Við gróðrarstöðina væri á vori hverju
veitt tilsögn í plægingum og garðyrkju
Aðalstöðin hefði svo smástöðvar til
tilrauna út um alt Austurland, eftir
því sem henta þætti.
Eins og Búnaðarsambandið hefir
þegar sýnt, verða kynbætur búpen-
ings eitt af þeim aðalmálum er það
hefir með höndum og hlynnir að þeim
með sýningum, stofnun kynbótabúa,
nautræktunarfélaga o. s. frv. Að stærri
jarðabótaframkvæmdum vill það styðja
meðal annars með því, að fá hæfa menn
til að gera mælingar og áætlanir um
kostnað við þær.
Áhuga, framtakssemi og þekkingu
vill það efla, meðal annars með því
að fá menn, sem því eru vaxnir, til að
ferðast á hentugum tímum um sveit-
irnar og halda þar fyrirlestra og fundi,
til að rökræða með bændum áhugamál
búnaðarins. í stuttu máli, Búnaðarsam-
band Austurlands vill ekki láta neitt
vera sér óviðkomandi, sem miðar til
viðreisnar og framfara landbúnaðinum
á Austurlandi.
En til þess að Búnaðarsambandinu
verði nokkuð verulega ágengt, þarf
það að fá hæfilegt starfsfé. Fulla sann-
girniskröfu hefir það til þess að fjár-
veitingarvaldið sinti kröfum í þá átt.
Það þarf ekki að taka það fram að
Búnaðarsamband Austurlands vill starfa
í fylsta samræmi við Búnaðarfélag ís-
lands og með umsjón þess og yfirstjórn.
Búnaðarfélag íslands hefir en sem
komið er lítið starfað hér á Austur-
landi, meðfram af því sjálfsagt, að
það hefir brostið fé til þess og vant-
að samvinnu héðan að austan.
Ur fjárskortinum ætti næsta alþingi
að bæta með þvf að veita Búnaðarfé-
lagi íslands hæfilegan styrk handa Bún-
aðarsambandi Austurlands, og sam-
vinnuleysið mundi þá hverfa af sjálfu
sér. Austfirðingar þurfa að láta þetta
mál til sín taka.
Oll búnaðarfélög á Austurlandi ættu
að ganga í búnaðarsambandið í vor og
senda fulltrúa á aðalfund þess.
Ef vér Austfirðingar erum samhuga
í þessu máli, efast eg ekki um að
búnaðarþingið geri alt sitt til að full-
nægt verði réttlátum og sanngjörnum
kröfum vorum. Og alþingi hefir á síð-
ari árum oft verið örlátt við landbún-
aðinn og sýnt það gagnvart honum,
að það vill mæta áhuga og framtaks-
semi á miðri leið.
Einar Þórðarson.
X
6nn frá útlöndum.
Khöfn 25. febr. 1905.
Frá Rússlándi.
Sergius síórfursti myrtur. Enn
þá einu sinni stjórnendamorð í Rúss-
landi! í þetta skifti er það föðurbróð-
ir keisara, hinn alræmdi harðstjóri í
Moskva, Sergíus stórfursti, er drepinn
hefir verið.
Það var um nónbilið 17. febr. Stór-
furstinn ætlaði að fara frá fjölskyldu-
bústað sínum í víggirðingunni Kreml
til embættisseturs síns í Moskva. Hafði
hann lengi haldið kyrru fyrir inni og
ekki þorað að fara út, þvf að hann
vissi, að hann var mjög óþokkaður af
fólki og hafði verið tilkynt, að lífdag-
ar hans væru taldir. Og þegar óeirð-
irnar gusu upp, flutti hann til Kreml,
því að hann þóttist vera þar öruggari
um líf sitt. Keyrði hann í vagni og
slcyldi ökumaður keyra svo hratt, sem
framast er unt. Stórfurstinn byrgði
sig inni í kerru sinni, svo að hann
sæist ekki. Tveir vagnar með leyni-
lögregluþjónum fóru á eftir. Hjólreið-
armenn ioru á undan til þess að halda
njósnum fyrir um, hvort nokkuð grun-
samlegt væri á leið þeirra. Nú bruna
tveir menn á sleða fram hjá þeim og
var annar þeirra klæddur vinnumanna-
búningi. Ekill stórfurstans gerði þeim
bcnding um, að víkja nokkuð lengra
til hliðar. En annar þeirra stendur
upp og sendir sprengikúlu inn undir
furstavagninn og í sama bili heyrist
heljarhvellur, brak og brestir, og gýs
upp voðareykur, hestarnir fældust og
hlupu eitthvað út f loftið. Þegar reykur-
inn minkaði og sprengihvellirnir hættu,
þustu menn að staðnum, þar sem þetta
gerðist, og bar þá hryllilega sjón fyrir
augu: Vagninn kominn í þúsund mola
og innan um vagnbrotin lá lík furst-
ans, sem var lögunarlaus kássa —
önnur öxlin hafði samt verið óskemd,