Norðurland - 22.04.1905, Blaðsíða 3

123
Nl.
Þingvallavatni. Hefir hann mælt
það og gert kort af því og landinu
umhverfis. Lftur vatnið talsvert öðru-
vísi út á þessu nýja korti, en á upp-
drætti Gunnlögsens. Vatnið er 150
Q km. á stærð eða nálægt því. Dýpi
vatnsins hefir hann og mælt og eru
djúplínurnar sýndar á kortinu. Mesta
dýpi er 109 metrar eða liðugir 50
faðmar og er þá botninn í þessu djúpi
nokkuð undir sjávarfleti, svo framar-
lega að það sé rétt, að vatnsflötur-
inn sé 106 metrar yfir sjávarmál. I
botninum er ýmist hraun, lausagrjót
eða sandur og eðja. Lítið rennur f
vatnið ofanjarðar. Öxará er langstærsta
vatnsfallið og er þó smá. En neðan
jarðar hlýtur mikið vatn að renna að
því, eins og sjá má á vatnsmegninu
í Soginu sem úr því fellur.
»Vötnin öll sem áður féllu
undan hárri fjallaþröng.
Skelfast dimmri hulin hellu
hrekjast frarn urn iitidirgöng
öll þau hverfa að einu lóni
elda þar sem flóði sleit.
Djúpið mæta mest á Fróni
myndar á í breiðri sveit.«
Hitinn í vatninu var nokkuð mis-
munandi, frá 6—12° C eftir dýpi og
tíma. 2. ágúst 1902 var hitinn á yfir-
borðinu á 75 metra dýpi 12.20, en niður
við botninn 7.8°; á 109 metra dýpinu
var 6.6°. Vatnið leggur aldrei fyr en
eftir jól. Blómplöntugróður er mjög
lftill í vatninu. Fuglar eru heldur fá-
ir við vatnið; mest ber áveiðibjöll-
unni, sem verpir mikið í Sandey. Af
lægri dýrum er mikið í vatninu og
eru þau aðalfæða silungsins. Alt bendir
til þess að lægð sú, sem norðvestur-
hluti vatnsins liggur í, hafi myndast
á þann hátt, að landspildan milli Hrafna-
gjár og Almannagjár hafi fallið niður,
eða rétta spildan milli sprungna, sem
er áframhald af þeim í suðvestur og
líklegt er að suðausturlægðin hafi og
myndast við landfall. %
»Brestur þá og yst meo öllu
í undirhvelfing hraunið sökk.«
Væri æskilegt að fá fleiri slíkar
lýsingar af merkustu veiðivötnum vor-
um frá hendi höf. — Hvenær skyldi
annars þingið sjá sér fært að launa
einn mann til að gefa sig allan við
fiskirannsóknum og hvenær ætli sjó-
menn vorir hafi mannrænu til að krefj-
ast þess? Það er hart að eiga jafn efni-
legan mann til þeirra hluta eins og
Bjarna Sasmundsson og nota hann
ekki.
St. St.
Ritstjóri Ausfra
verður Þorsteinn J. Skaftason póst-
afgreiðslumaður á Seyðisfirði, sonur
Skafta heitins Jósefssonar.
J. C. Poestion
hinn ágæti íslandsvinur í Vfnar-
borg, er unnið hefir bókmentum vor-
um ómetanlegt gagn, hefir aldrei til
íslands komið. Að sögn hefir nú mynd-
ast í Reykjavík félag til þess að safna
handa honum farareyri hingað og bjóða
honum hingað til lands. Að sjálfsögðu
má það félag vænta stuðnings um land
alt.
Ljóöabók Páls Jónssonar
hefir verið send Nl. Bókin er 193 bls.
með ágætri mynd af skáldinu. Allur frá-
gangur bókarinnar, prentun og band, er
hinn prýðilegasti. Bókar þessarar verður
nánar getið síðar, þegar rúm leyfir.
Vefurinn kvaddi
og sumarið heilsaði með sól og blíðu.
Lóan er komin.
Jrá útlöndum.
Khöfn 31. marz 1905
Austræna stríðið.
Það hefir kvisast, að Japanar hafi
umkringt Rússa, en það eru lausa-
fregnir, sem vart er treystandi. Þó
þykir það benda á, að þær séu sann-
ar, að síðustu dagana hafa sama sem
engar fréttir borist austan af stríðs-
stöðvunum.
Nú eru opinberar skýrslur komnar
út um, hve marga fanga Japanar her-
tóku í heljarslóðarorustunni við Muk-
den. Þeir voru um 65 þúsund að
tölu.
Fríðarfréttir. Það má nú telja næst-
um áreiðanlegt, að Rússar eru til með
að semja frið. Friðarfregnirnar verða
æ nákvæmari og áreiðanlegri. Hafa
Bandamenn og Frakkar boðist til að
gerast sættamiðlar. Hefir Rússastjórn
þakkað boðið og látið heldur líklega.
Er það nú kallað víst, að Roosevelt
Bandaríkjaforseti verði aðalmaðurinn f
samningum og sættum. Er sagt, að
Rússar hafi tekið það fram, í upphafi,
að þeir gyldu Japönum engar skaða-
bætur og seldu ekkert land í hendur
þeim. En óvíst er enn, hvort Japanar
þykjast upp á það komnir að semja
frið með þessum skilyrðum. Þess ber
að geta, að Rússastjórn ber á móti
því, að hún sé tilleiðanleg til friðar-
samninga, en því taka menn ekki mikið
mark á, því að Rússastjórn er kunn
að því að fara dult með fyrirætlanir
sínar — og er ekki sem allra sann-
orðust, þegar um þær er að ræða.
Annars er friðurinn mjög kominn
undir ástandinu heima í Rússlandi.
Ef óeirðir aukast, þá eru ekki svo
litlar líkur til, að friður komist á, því
að þá hefir Rússastjórn nóg í að snú-
ast heima fyrir. En ef spekt og ró
verður heima, þylcir hætt við, að stjórn
og keisari fái ekki stilt sig um að freista
gæfunnar einu sinni enn þá, þótt hún
hafi snúið við þeim bakinu til þessa,
og allir, er hér mega gerst um vita,
séu sammála um, að Rússlandi sé eng-
in fremdar- og sigurvon af stríði þessu
héðan af.
12 stjórnleysingja
tókst leynilögreglunni í St. Pétursborg
að handsama fyrir skömmu — og þótti
slíkt happadráttur. Ruddist Iögreglu-
liðið inn til þeirra, þar sem þeir
héldu fund með sér og féðu ráðum
sínum. I flokki þessara voru ýmsir
nafnkendir stjórnleysingjar, er stjórnin
hefir Iengi leitað að og haft alla öngla
úti til að ná f.
* *
*
Vilhjálmur Þýzkalandskeisari er á
ferð suður í Marokko um þessar mundir.
— Er Bretum ekki mikið gefið um þetta
ferðalag keisara, því að þeir halda, sem
líklegt er, að erindið sé að auka ríki
Þjóðverja þar syðra.
* *
*
Friðþjófur Nansen er á ferð í
London um þessar mundir og hefir
haldið fyrirlestra í vísindafélögum þar
og er honum hvervetna þar tekið með
miklum fögnuði.
* *
Danmörk. Flengingarlögin voru
samþykt á ríkisþinginu í fyrradag.
Hefir Alberti gert þjóð sinni litla
sæmd með flengingabraski sínu, því
að í útlöndum hafa lög þessi verið
talin vitni þess, að Danir væri ekki
á háu menningarstigi.
Bæjarstjórnarkosningar fóru fram
hér í Kaupmannahöfn 28. þ. m. Höfðu
afturhaldssamir vinstri menn, er fylgja
Alberti að málum og hafa verið skýrðir
Albertingar (Albertinere) eftir honum,
gengið í bandalag við hægri menn,
mót sócíalistum og frjálslyndum vinstri
mönnum, er jafnan fylgjast að mál-
um við allar kosningar til bæjarstjórnar.
Unnu þeir frægan sigur á Alberting-
um, sigruðu með 3500 atkvæða meiri
hluta. — I fyrra biðu þeir ósigur og
sýnir þetta vöxt og viðgang jafnaðar-
manna, því að það voru þeir, sem riðu
baggamuninn.
Aldrei hefir verið svo mikil hlut-
taka í bæjarstjórnarkosningum hér
sem nú. Yfir 80 °/0 greiddu atkvæði
og er ekki hægt að hugsa sér, að sú
tala verði hærri, því að svo margir
kjósenda eru ekki í bænum og for-
fallaðir á annan hátt. Yfir 500 fundir
voru haldnir fyrir kosningarnar og
hefir harðari kosningahríð aldrei verið
háð í Kaupmannahöfn. Blöðin usu ó-
bóta skömmum hvert á annað og hefi
eg aldrei séð aðrar eins skammir í
íslenzkum blöðum. Það er mikill mis-
skilningur að íslenzk blöð séu mjög
skömmótt, að minsta kosti eru dönsk
blöð miklu skömmóttari og það allra
merkustu blöðin. Eg kom á nokkura
fundi og varð eg ekki lítið forviða
á þeim illmælum og skömmum, er
ræðumenn hlóðu á andstæðinga sína,
og voru þó meðal þeirra prýðisvel
mentaðir gáfumenn. Einkanlega beintu
þeir geirum sínum að afturhaldsþrjótn-
um Alberti, sem jafnvel þykir að ýmsu
leyti verri en Nellemann gamli, sem
Islendingar munu kannast við.
5»
„Norrön Tidskrift“
(Norrænt Tímarit)
verður nafnið á norsk- íslensk-
eysku tímariti, sem á að fara að gefa
út í Kristíaníu í Noregi. Fyrsta heftið
kemur í septbr. í haust. Fjögur hefti
eiga að koma út á ári hverju og
verður hvert þeirra 3—4 arkir á stærð
(48—64 bls.). Verð 2 kr. árg. en 75
aura laus hefti.
Tímaritið verður algerlega bókmenta-
legs efnis, og er það stofnað f því
skyni að auka innbyrðis þekking þess-
ara þriggja grannþjóða á bókmentum
þeirra. Því verður skift í þrent þann-
ig, að einn hluti hvers heftis verður
á nýnorsku, annar á íslenzku og þriðji
á færeysku.
Fyrir útgáfu tímaritsins stendur ung-
ur norðmaður, læknisfræðingur og skáld,
Idar Handagard. Færeysku deildina ann-
ast herra ritstjóri Sverri Paturson, en
þá íslenzku undirritaður.
Það má óhætt fullyrða, að sala fs-
lenzkra bóka muni aukast drjúgum í
Noregi og Færeyjum við komu tíma-
rits þessa, sem meðal annars mun
flytja ritdóma um nýjar bækur; —
norska og færeyska ritdóma um ís-
lenzkar bækur—og aftur fslenzka um
bækur hinna þjóðanna — einmitt í þeim
tilgangi að útvega þeim aðgang og út-
breiðslu í þessum tveim grannalönd-
um.
Eg vii því fyrirfram leyfa mér vin-
gjarnlegast að gefa íslenzkum bóka-
útgefendum bending um að senda
bækur sínar þessum tveim ofannefnd-
um: Hr. Idar Handagard Jakob Aallsg.
7 — Kristiania •— og Hr. Sverre Pat-
urson Thorshavn Færeyjum.
Nánari lýsing á tfmariti þessu veitir
undirritaður fúslega, ef einhver skyldi
óska þess.
Seyðisfirði — apríl 1905.
Helgi Valtýsson. ,
%
Loffrifunarsambandi
er nú verið að koma á milli Ber-
línar og Vínarborgar. Er það eins
langur vegur beinleiðis eins og frá
Seyðisfirði vestur4 á Snæfellsnestá og
talsvert lengra en milli Seyðisfjarðar
og Reykjavíkur eða Seyðisfjarðar og
ísafjarðar. — Loftritunin hefir þann
mikla kost að þar verður viðhalds-
kostnaðurinn örlítill, en viðhaldið á
landsíma hlýtur að verða geysimikið,
auk þess sem viðbúið er að síminn
slitni og sambandið rofni þegar minst
vonum varir og eins þá þegar verst
gegnir. Áríðandi er að þing og stjórn
athugi vandlega firðritamálið, áður en
til stórframkvæmda kemur. — Fréttir
þær, er blaðið flutti sfðast frá Marconi,
virðast líka gefa oss glögga bendingu
um að fara ekki óðslega. Hörmulegt
væri að hugsa til þess, ef demt væri
á oss úreltu og dýru hraðfréttasam-
bandi, rétt í sömu andránni sem heim-
urinn væri að taka upp aðra og betri
aðferð.
»Hjálendusýningin< — »annað hljóð í
sfrokknum.«
Sýningarnefndin danska hefir mjög
breytt fyrirkomulagi sýningarinnar, að
því er Island snertir, og lítur út fyrir
að alt annar blær verði á henni en
til var ætlast, eða útlit var fyrir í
fyrstu. Sérstakt hús prýðisfallegt á
að reisa handa íslenzku sýningunni,
og ætla Danir sjálfir að sýna þar
eitthvað líka. Blöðin, jafnvel »Vort
Land«, sem harðyrtast var í vorn
garð, forðast nú eins og heitan eld
að nefna ísland »Coloni« (nýlendu)
eða »Biland« (hjálendu). Nú kalla þau
sýningarlöndin »vore Fjærnlande« (fjar-
lönd eða firðlendur vorar)! Þetta hefir
þó áunnist. — Breytingar þær, sem
nefndin hefir gert á sýningunni, munu
mest að þakka þeim dr. Valtý Guð-
mundssyni og stórkaupm. Thor E.
Tulinius, sem lagt hefir fram fé til
sýningarskálans, að því er frézt hefir
frá Höfn. En hvað hefir þá nefndin
að sýna? Varla hefir hún enn fengið
mikið héðan af landi.
Egill
kom hingað 18. þ. m. og fór daginn eft-
ir. Farþegar héðan Jóh. Christensen verzl-
unarstjóri og fröken Anna Jónsdóttir
„Heimkoman“.
Hana geta menn nú ennþá séð og fyrir
mjög lágt verð. Menn ættu að sækja leik-
inn vel, bæði vegna hans sjálfs og ekki
síður vegna leikendanna, er lagt hafa mikið
og lofsamlegt kapp á að halda uppi leikj-
um hér í vetur, en munu lítið eða ekkert
hafa fengið fyrir alt sitt starf.
Hólmi, sem gefur af sér hér um
bil 7° hesta af góðu nautgæfu
heyi, fæst til Ieigu. Ritstjórinn
vísar á.
3á 4 Mænd kjendt med Line-
fiskeri önskes for Fisketiden,
til Motor- og Bundgarnsfiakeri.
S. Dinesen.
Heimkoman4 verður leikin
annan páskadag með niður-
settuverði. — Sjá götuauglýs.
Akureyri 22. apr. 1905.
Stjórnin.