Norðurland - 29.04.1905, Page 1

NORÐURLAND.
Ritstjóri: Sigurður Hjörleifsson, læknir.
32. blað.
Akureyri, 29. apríl 1905.
ár.
Hér með gefst heiðruðum almenningi til vitundar, að við höf-
um fastráðið, að hætta allri lánsverzlan, nema sérstaklega sé
um samið, og þá að eins um stuttan ákveðinn tíma, einnig
að þeir, sem skulda verzlun okkar við n. k. nýár greiði S °/o
vexti af skuld sinni, nema öðruvísi sé um samið. Skorum
við því hér með á alla þá, sem skulda við verzlan okkar, að þeir greiði
sem allra mest í slculdum sínum nú í sumarkauptíðinni.
Höfða 27lt 1905.
pr. }(öfðabræður.
fiórður Sunnarsson.
Búpeningssýningin
á Akureyri.
Þeir, sem ætla sér að koma með
gripi eða sauðfé á sýninguna 26. maí
ættu að tilkynna það einhverjum af
oss undirrituðum fyrir 14. maí og til-
taka hve margt þeir ætli að sýna af
hverri búpenings tegund.
Akureyri 26. apríl 1905.
Eggert Davíðssor).
Kristjáp Benjamínssoq.
Stefáp Stefánssop.
Möðruvöllum.
ttingjum og vinum
okkar tilkynnist að
jarðarför Jakobínu
Jónsdóttur Thorlací-
us fer fram frá heimili okkar
mánudaginn 1. maí og hefst kl.
11 f. h.
Akureyri 27U 1905.
Sigr/ður Jónsdóttir.
Kolbeinn Árnason.
Frá 1. maí verður bókasafn
Norðuramtsins að eins opið
á laugardögum kl. 12—1
e. h.
Ritsíminn.
Tilboð um lofískeytasamband
við ísland.
. &
Ráðstafanir stjórnarinnar.
Frá Danmörku fréttist nú með
Vtstu, að full vissa sé fyrir því að
fyrir næsta þingi muni liggja tilboð
frá félagi í Parísarborg um þráð-
laust hraðfréttasamband milli Dan-
merkur og íslands, yfir Færeyjar,
með 18 stöðvum á íslandi (alls
20 stöðvum) fyrir 1 miljón og
50 þúsund fránka (rúmlega
756,000 kr.).
* *
*
í „Berlingatíðindum" er skýrt frá
því, að landsíminn frá Austfjörðum
til Reykjavíkur rnuni kosta rúma
hálfa milljón, og verður þá lands-
sjóður að leggja fram til landsíma-
lagningarinnar yfir 200,000 kr., óvíst
hve mikið.
Af grein þessari er augljóst að
þegar er búið að semja um
kaup á símastólpum. 3/* hluta
þeirra á að kaupa í Horsens á Jót-
landi en lU hlutann í Namsós í
Noregi. Þráðurinn á að vera tvöfald-
ur með þriggja millimetia gildleika.
Ráðanautur stjórnarinnar við ritsíma-
lagninguna er líka ráðinn, cand. polyt.
C. E. Krarup og ráðgert að norskir
ritsímafræðingar leggi símann.
Práðinn á að leggja sumarið 1906
og er búist við að hann verði full-
búinn til notkunar þá um haustið.
* *
*
Óneitanlega er þetta hvorttveggja
stórtíðindi, sem hljóta að vekja mikla
eftirtekt hjá þjóðinni.
Oss býðst hraðskeytasamband við
útlönd og 18 stöðvar hér á landi,
fyrir einum 56 þús. kr. hærri
fjárupphæð en vér eigum að
greiða danska ritsímafélaginu fyrir
sæsímann einan, en sá er munur-
inn að vér eigum og höfum full
ráð yfrr loftskeytasambandinu, en
ritsímafélagið á að eiga sæsímann
og hafa af honum allar tekjur. Auk
þessa eigum vér, samkvæmt samn-
inguni ráðherrans, að greiða meira
eða minna á þriðja hundrað
þúsund kr. til landsímans
og kosta viðhald hans að öllu
leyti. Fróðir menn segja að síma-
staurarnir endist í mesta Iag'i
15-20 ár, svo gera rná ráð fyrir,
ef vér höfum landsíma á staurunr
að vér megum 20. hvert ár að
minsta kosti svara út ’/2 miljón
eða meiru til endurnýjunar á síma,
sem að eins tengir saman þrjá kaup-
staði landsins. Hinsvegar fengjum vér,
ef loftskeytatilboðinu væri sætt, sam-
band milli 18 helztu staða í landinu,
nálega viðhaldskostnaðarlaust.
Mörgum mun þykja það furðu
djarft teflt af stjórn vorri, að ráð-
stafa, og það rétt fyrir alþing, á
þriðja hundrað þúsund kr. af lands-
fé, sem engin heimild er fyrir
í gildandi fjárlögum.
Allir hlytu og ættu að vænta
þess af þingræðisstjórn, að hún ekki
sýndi slíkt gerræði við fjárveitingar-
vald þingsins.
Varla virðist þörf á að áminna
kjósendur um að taka mál þetta til
alvarlegrar umræðu á þingmálafund-
unum og að þeir leggi fyrir þing-
menn sína að hrapa að engu í þessu
máli og gæta þess vandlega að steypa
ekki þjóðinni í fjárhagslega ófæru.
fÁrá útlöndum.
Khöfn 10. apríl 1905.
Aústræna stríðið.
Þegar eg skrifaði seinast, þóttu
góðar horfur á, að friður kæmist á
með Japönum og Rússum. En allar
friðarvonir hafa brugðist. Það var bor-
ið til baka, að Roosevelt hefði tekist
á hendur að gerast sáttasemjari og
friðarhorfur hafa víst aldrei verið minni
en nú.
Af stríðinu sjálfu er annars ekkert
að frétta. Nálega engin símskeyti koma
að austan um þessar mundir. Smáorust-
ur hafa verið háðar, en af þeim er
ekkert merkilegt að greina. En ýmis-
legt bendir á að Japanir leitist einu
sinni enn þá við að umkringja Rússa.
Aftur búast menn nú við sjóorustu
á hverri stundu. Floti Roshdestvenskis
er nú kominn gegnum Malakkasund
og inn í Kyrrahaf og þykir það mikl-
um tíðindum sæta í Austurheimi. Það
hafði frézt, að Togó aðmíráll mundi
ráðast á Roshdestvenski, áður en hann
kæmist svo langt — og þykir Rússum
og Rússavinum góðsviti, að úr því
hefir ekki orðið. Tokióbúar hafa og
komist í mikla geðshræring við þetta,
en eru þó hinir öruggustu og bera
hið bezta traust til Togós.
Marokkoför Vilhjálms Þýzka-
lndskeisara veldur miklu umtali í
heiminum. Einmitt um þær sömu mund-
ir, sem keisari hóf ferð sína í Suður-
heim, voru miklir og merkilegir samn-
ingar á döfinni milli Marokkosoldáns
og Frakkastjórnar. Hefir Frökkumlengi
verið það mikið áhugamál að koma á
ró og friði í Marokko. Svo er máli
farið, að ræningjar og óaldarmenn frá
Marokko herja á Algier, sem er frönsk
nýlenda, og gera þar mikinn usla. Hafa
Frakkar krafizt þess, að Marokkosol-
dán skerist í leikinn og héldi illþýði
þessu í skefjum og léti því ekki hald-
ast uppi að ræna og rupla í Algier.
Kröfðust Frakkar þessa í nafni allrar
Norðurálfu. Þessu atferli Frakka hafa
nú Þjóðverjar harðlega mótmælt og
sagt soldáni, að hann skyldi hvergi
vera hræddur, og hvernig sem alt
snerist, mundu þeir engri kúgun beita
við Marokko, en viðurkenna sjálfstæði
ríkisins. Þessi framkoma stjórnarinnar
í Berlín og för keisara til Marokko
hefir haft þær afleiðingar, að soldán
er nú hinn óþjálasti í öllum samning-
um við Frakka og þykist nú þeim í
engu háður. Vilhjálmur keisari komst
og svo að orði þar eystra, að soldán
væri frjáls stjórnandi í frjálsu ríki —
og að alt sem Þjóðverjum og Marokko-
mönnum færi á milli, mundu þeir semja
um við soldán sjálfan, og ekki hafa
neinn milligöngumann. Hefir þessi för
keisara til Marokko bakað Frakkastjórn
ýmsa erfiðleika, óþægindi og vafninga,
og er nú miklir fáleikar með Frökk-
um og Þjóðverjum. Aftur dregur til
vináttu með Englum og Frökkum og
er Bretum ekki heldur gefið um þetta
ferðalag Vilhjálms Þýzkalandskeisara
þar syðra.
* *
*
Tilræði við Czarinn.
Það er siður í Rússlandi, að herliðs-
foringjar fá vikulega áheyrn hjá Czarn-
um. Eru þeir auðvitað í einkennisbún-
ingi og er þess vandlega gætt og
athugað, hvort enginn dularklæddur
nihilisti eða stjórnarfjandi sé í þessum
hóp og slæðist með inn til Czarsins.
Fyrir fám dögum bar það við, að
hallarvörðum Czars þótti einn herliðs-
foringinn nokkuð grunsamlegur, lima-
burður hans var stirðlegur og einkenn-
isbúningurinn fór honum ekki vel. Var
hann tekinn höndum og leitað á honum
og fundust þá tvær sprengikúlur í
fórum hans. Lét Czarinn halda þakk-
lætisbænagerð til guðs á eftir fyrir
það, að hann hafði svo dásamlega
forðað honum úr heljargreipum.
* *
*
Fjöldi danskra búfræðinga ætlar
heim til Fróns í sumar og stendur
danska búfræðiskandidatafélag fyrir
ferðinni. Fara þeir í tveim deildum.
Fyrri fer af stað frá Kaupmannahöfn
17. júní og er ráð fyrir gert, að þeir
verði 56 daga á ferðinni. Seinni hóp-
urinn leggur af stað 4. júlí. og gert
ráð fyrir 33. dögum til þeirrar farar.
Khöfn 15. apríl 1905-
Austræna stríðið.
Austur á stríðsstöðvunum er dúna-
logn — það er að segja í Mansjúríinu.
Það hefir gengið svo eftir hverja höfuð-
orustu, að þá hefir jafnan verið alllangt
hlé, er ekkert bar til tíðinda, enda þarfn-
ast hermennirnir hvíldar eftir hryðjuverk
og svaðilfarir og erfiði stríðsins. En
ekki eru menn þar þó með öllu iðju-
lausir. Er nú talið víst, að sigurvegar-
arnir japönsku freisti enn þá að um-
kringja Rússa, eins og eg gat um
seinast, og að Rússar hörfi æ lengra
norður á bóginn. Mark og mið Japana
er að komast að Vladivostokk og taka
þá borg, sem Rússar hafa verið að víg-
girða, frá því er stríð hófst i fyrra
vetur.
A hafinu er aftur meira líf og fjÖr,
og búast menn við sjóorustu á hverri
stundu milli Togós og Roshdestvenski
— og flugfréttir hafa komið um, að
hún hafi byrjað, en reynst ósannar.
Um friðinn er enn þá talað, en það
er víst ekkert að marka. Smásaga ein
er sógð um Czarinn og friðinn í heims-
blöðunum: Hann átti tal við utan-
ríkisráðherra sinn um friðarhorfur og
á hann þá að hafa komist svo að
orði: »Ef eg skrifa undir friðinn með
hægri hendi, verð eg að skrifa undir
hásætisafsögn mína með vinstri.* Er
líklegt, að Rússar semji ekki frið fyr
en þeir eru til neyddir, annaðhvort af