Norðurland - 29.04.1905, Blaðsíða 2

Nl.
126
innanlandsóeirðum eða þá af því, að
lánardrotnar þeirra neita þeim um fé.
Attu þeir fult í fangi með að fá fé
seinast, er þeir tóku lán. Stríðið hefir
líka kostað þá ógrynni fjár, ekki minna
en 3 milljarða króna, það sem af er.
Trepóv harðstjóra var nýlega veitt
banatilræði, en sakaði ekki.
* *
*
í Frakklandi er hneykslismál eitt
á ferðinni, er kallað er Tambúrini-
mál. Maður, sem Tambúrini heitir,
hefir verið handsamaður og varpað í
varðhald og er grunaður um að hafa
haft í hyggju samsæri gegn Loubet
forseta. Eiga margir að vera í vitorði
með honum og er sagt, að ætlun
þeirra hafi verið að brjótast inn í
höll forseta og ná sjálfum honum á
vald sitt og gera síðan prins Victor
Napóleon að keisara. Ekkert er þó
sannað enn þá í þessu máli.
* *
*
í Noregi gengur hvorki né rekur
í konsúlamálinu. En mikið er talað
um þessar deilur Svía og Norðmanna
í heimsblöðunum. Hefir Friðþjófur Nan-
sen ritað um það í veraldarblaðið Tim-
es, og er Norðmönnum ekki lítill styrk-
ur að því að eiga svo heimsfrægan son,
er hefir mátt og vilja til að tala máli
þeirra frammi fyrir víðri veröld.
X
Sýslufundur Skagfirðinga.
27. febr. til 2. marz.
Ágríp.
Samkvæmt reikningi yfir tekjur og
gjöld sjóða sýslufélagsins, átti sýslu-
sjóður afgangs útgjöldum kr. 629.55,
sýsluvegasjóður kr. 400.70 og brúar-
sjóður kr. 444.83.
Sjúkrahús á Sauðárkrók. Eftir
reikningi spítalasjóðsins eru í sjóði
kr. 4592.52. Auk þess á sjóðurinn
um 600 kr. er Bjarni sál. Þorláks-
son í Kálfárdal hafði ánafnað honum
í erfðaskrá sinni. Kosin 5 manna
nefnd til þess að íhuga hvort tiltæki-
legt væri að ráðast í byggingu sjúkra-
húss á Sauðárkrók nú þegar og eftir
tillögum hennar samþykti sýslunefnd-
in í einu hljóði:
1. að láta byggja sjúkrahúsið á
Sauðárkróki, þannig, að húsið verði
fullgert sumarið 1906.
2. að fela oddvita sínum að sækja
um alt að 4000 kr. styrk úr lands-
sjóði og alt að 2000 kr. styrk úr
jafnaðarsjóði amtsins.
3. að kjósa 2 menn til þess f samráði
við oddvita sýslunefndarinnar að velja
hússtæði og hafa á hendi allar nauð-
synlegar framkvæmdir í máli þes'su.
Til þess starfa kaus nefndin Sig-
urð héraðslækni Páisson og Stefán
verzlunarstjóra Jónsson. Nefndin læt-
ur í ljósi að hún telji heppilegast að
húsið verði bygt úr steini að feng-
inni fullri tryggingu fyrir því, að húsið
verði fyllilega hlýtt og rakalaust úr
því efni.
Kristján Blöndal verzlunarstjóri kos-
inn gjaldkeri og reikningshaldari sjúkra-
hússjóðsins.
Gróðrarstöðvar. Veittar voru
úr sýslusjóði 100 kr. til gróðrarstöðvar
á Hólum í Hjaltadal og 100 kr. til
gróðrarstöðvar á eða í nánd við Sauð-
árkrók.
Drangey. Samkvæmt skýrslum um
fuglatekju við eyna höfðu þar veiðst
síðastliðið vor 60123 fuglar. Eyjan seld
á leigu næsta ár Birni bónda Björns-
syni á Þorbjargarstöðum með sömu
skildögum sem gildandi voru siðasta
leiguár, en sýslusjóður leggi til járn-
fest.i á brúnarhylluna á uppgöngunni
á Drangey.
Höfðavatn. Eftir að sýslunefnd-
armaðurinn f Plofshreppi hafði lýst því
yfir að Höfðavatn hefði á síðasta vori
rutt sér breiðan ós að hafi og að þar
væri nú alment álitið örugt skipalægi
inni í vatninu, samþykti sýslunefndin
í cinu hljóði svolátandi ályktun:
Sýslunefndin ályktar að fela oddvita
sínum að skora á stjórnarráðið að það
láti rannsaka Höfðavatn og hvort ekki
muni vera tiltækilegt að gera þar vetrar-
lægi fyrir þilskip fyrir Norðurland.
Heilbrigðisnefnd. Kristján
Gíslason, kaupmaður, kosinn í heil-
brigðisnefnd á Sauðárkróki.
Sauðfjárkynbótabú. Samþykt
í einu hljóði að veita IOO kr. árlega
í næstu 5 ár til styrktar sauðfjárkyn-
bótabúi á Nautabúi í Lýtingsstaða-
hreppi, er bóndinn þar Jón Pétursson
hafði sótt um. Ólafur Briem alþingis-
maður kosinn eftirlitsmaður með kyn-
bótabúinu.
Verðlaun úr Rækt unar s j ó ð i.
Sýslunefndin mælir með að þessir fái
verðlaun úr Ræktunarsjóði: Björn Þor-
láksson í Kolgröf, Sigurjón Jónsson á
Óslandi, Pálmi Pétursson á Sjávarborg,
Pétur Sigurðsson í Borgargerði, Stefán
Asgrímsson á Efra-Asi og Pétur Björns-
son á Gauksstöðum.
Styrktarsj ó ður Kristjáns IX.
Nefndin veitir því beztu meðmæli sín,
að Gfsli bóndi Sigmundsson á Ljóts-
stöðum verði aðnjótandi heiðurslauna
úr styrktarsjóði Kristjáns konungs IX.
Þjóðjarðasala. Sótt var um
kaup á 5 þjóðjörðum. Mælti nefndin
með sölu þeirra allra og er mat henn-
ar á jörðunum sett hér í svigum: Páfa-
staðir (kr. 2400), Þröm (kr. 1200), V2
Selá (kr. 800), Keldudalur (kr. 1750),
Reykjarhóll (kr. 2000).
Yfirsetukona. Guðbjörgu Sig-
urðardóttur á Sauðárkrók veittar 180
kr. í heiðurs- og þakkarskyni fyrir
langt og dyggilega unnið yfirsetu-
konustarf.
Hreppstjóraefni. Til hrepp-
stjóra í Hofshreppi í stað Konráðs
sál. Jónssonar í Bæ, bendir nefndin
á Jón Konráðsson í Bæ, Gísla Sig-
mundsson á Ljótsstöðum og Hjálmar
Þorgilsson í Stafni.
Ábyrgð sveitarfélags. Hrepps-
nefndunum í Holts- og Haganeshrepp-
um veitt leyfi til að takast á hendur
ábyrgð á að 6 búendur, er hafa í hyggju
að taka 6000 kr. lán handa Bústofns-
leigufélagi Fljótamanna, líði engan baga
við útlán til félags þessa.
Sundkensla. 115 kr. veittar til
sundkenslu gegn sömu upphæð úr land-
sjóði.
Sýslubókasafn. Samþyktar regl-
ur fyrir bókasafn Skagafjarðarsýslu á
Sauðárkrók. Kosnir í bókasafnsnefnd
síra Árni Björnsson, Kristján Blöndal
og Pálmi Pétursson. Veittar 130 kr.
til bókasafnsins og oddvita talið að
sækja um IOO kr. styrk úr landssjóði.
Jafnaðarsjóðsgjald. Fyrir ár-
ið 1905 er það kr. 1564.95.
Markaskrá. Ákveðið að prenta
hana á næsta ári og Jónasi Jónssyni
í Hróarsdal falið að undirbúa prentun
hennar.
Styrkveiting. Pálínu Jónsdóttur
á Ríp veittar kr. 75 til þess að læra
meðferð á stærri mjólkurbúsáhöldum,
með því skilyrði að hún veiti tilsögn
um notkun þeirra á rjómabúum í sýsl-
unni.
Sveitaverzlun. Samþykt í einu
hljóði að veita Jóni bónda Konráðs-
syni á Bæ í Hofshreppi sveitaverzl-
unarleyfi.
Bankaútbú á Sauðárkrók. Frá
verzlunarmannafélagi Húnvetninga og
Skagfirðinga og mjög víða úr sýslunni
hafði komið fram áskorun til nefndar-
innar um að hún tæki til umræðu stofn-
un bankaútbús á Sauðárkrók. Sýslu-
nefndin lýsir yfir því, að hún álíti að
stofnun útbúsins mundi verða til efl-
ingar fjárhags héraðsbúa og umbóta
á verzlunarviðskiítum og felur því
oddvita sínum að veita því þá lið-
veizlu er hann má og birta á viðeig-
andi hátt þetta eindregna álit nefnd-
arinnar.
Brúarmál. Veittar kr. 300 sem
styrkur til brúar á Fossá í Skefilstaða-
hreppi. — Brúarsjóðsgjald ákveðið næsta
ár 20 aurar á hvert Iausafjárhundrað og
hvern verkfæran mann f sýslunni.
Samkomuhús á Sauðárkrók.
Sýslunefndin gefur von um, að hún á
sfnum tíma leggi fram ríflegan styrk
til samkomuhússbyggingarinnar gegn
vissum skilyrðum, er hún þá mun
setja fyrir fjárframlaginu.
Skálholt á Selvík. Mælt með því
og lögð áherzla á að Skálholt komi við
á Selvík helzt í 3 ferðum fram og aftur.
— Ennfremur mælt með því að strand-
ferðabáturinn verði látinn koma við í
Hofsós í suður- og norðurleið í síð-
ustu ferð sinni.
X
Bréf úr Saurbæjarhreppi.
2. apríl ’05.
Á þessum vetri, sem bráðum er út-
runninn, hefir verið pólitískt logn hér
í hreppnum og er það nýlunda.
Aftur á móti hafa hér gengið stór-
viðri, þegar um tíðina er að ræða,
stundum ofsaveður; af þessu hefir leitt,
að skepnum hefir lítið orðið beitt, þrátt
fyrir það, þó veturinn hafi verið óvenju-
lega snjóléttur. Heyin hafa því gengið
mikið upp, enda hafa þau reynst mikil-
gæf; vonandi samt, að engir komist í
heyþröng á þessu vori, því ásetningur
var í bezta lagi á næstl. hausti.
Að hér sé um ekkert andlegt líf að
ræða, verður ekki með sönnu sagt, þó
það sé í alt of smáum stíl.
Fyrir forgöngu nokkurra mentavina,
hefir hér verið komið á fót dálitlu bóka-
safni, sem styrkt er af sveitarsjóði.
Flestar nýjar bækur, sem út koma á
íslenzku, eru keyptar til safnsins. Einnig
hefir það eignast nokkuð af eldri bók-
um.
Þess skal getið, að »Eimreiðin« er
keypt til safnsins og tek eg það fram
í tilefni af grein, sem stóð í »Þjóð-
ólfi« í vetur, þar sem sagt er, að alt
sem í Eimreiðina sé ritað, sé eins og
grafið, vegna þess, að hún hafi svo
fáa lesendur.
En hvað Saurbæjarhrepp snertir,
munu fleiri lesa Eimreiðina en Þjóð-
ólf, því fremur eru það fáir, sem hann
kaupa og er það vel farið.
Nokkurum menningaráhúga lýsir það,
að nú eru 7 nemendur héðan úr hreppi
á gagnfræðaskólanum á Akureyri.
Áðstandendur þeirra eru »N1.« þakk-
látir fyrir mjög hlýlega ritgerð, er blað-
ið flutti í vetur, í garð nemenda. Það
ætti að vera eitt af verkefnum hinna
væntanlegu þingmálafunda í vor, að
skora á þingmennina hér norðanlands,
að þeir af alefli sporni við því, að
nemendur þessa skóla séu að neinu
leyti sviftir þeim réttindum, sem þeim
bera samkvæmt reglugerð skólans og
yfirleitt að hlynna sem allra bezt að
þessari mentastofnun okkar Norðlend-
inga. Sérstaklega þarf að hafa það
fyrir augum, að skólinn geti orðið
sem allra aðgengilegastur fyrir fátæka
menn. Fé því, sem varið er til þess
að styrkja efnilega en fátæka menn
til náms, er að mínu áliti sannarlega
vel varið.
Framfarir í búnaði eru hér litlar.
Dauðamörk hafa verið yfir búnaðarfé-
laginu, sem staðið hefir að nafninu í
nokkur ár, en nú er útlit fyrir að á-
huginn sé að vakna. Á síðasta fundi
fél. var ákveðið, að búnaðarfél. gengi
í »Ræktunarfélag Norðurlands*.
Sömuleiðis var ákveðið, að taka mann
til plægingar á næstk. vori og búfr.
ráðinn í því skyni.
Fagnaðarefni hefir það orðið fleir-
um en Akureyrarbúum, að lesa þing-
menskuframboð Guðm. læknis Hannes-
sonar í 22. tölubl. »N1.« þ. á., að
minsta kosti var það svo hér um
slóðir. Eg hefi heyrt menn hér óska
þess, að þeir hefðu kosningarrétt á
Akureyri, svo þeir gætu kosið G. H.
til þingfarar, og enginn efi er á því,
að alþýða manna ber mikið traust til
hans, ekki að eins sem læknis, heldur
og hæfileikamanns í hvívetna.
Það er kunnugt af ræðum hans og
ritum, að hann hefir sérlega mikinn
áhuga á menningu alþýðunnar, að
hann hefir einkar skýran skilning á
hlutunum og sérlega glögt auga fyrir
kostum og löstum þjóðlífs vors, svo
kynlegt ætti það ekki að þykja, þó
við alþýðumenn óskuðum þess, að
honum hlotnaðist þingseta, því betri
liðsmann mundi alþýðan ekki geta
fengið á þing en G. H., enda hefir
hann ritað mörg hlýleg orð í hennar
garð.
Síðasta þingmannskosning á Akur-
eyri ávann bæjarbúum sæmd í augum
meiri hluta alþýðu og við teljum einnig
víst, að hið sama eigi sér stað við
næstu kosningar.
Síðast, en ekki sízt, skal þess get-
ið, að ekki verður annað séð, en Sig-
urður Eiríksson regluboði hafi átt hing-
að þarft erindi í fyrra vor, er hann
stofnaði stúkuna »Júníblóm«. Á stofn-
fundi gengu í st. 14 manns, en nú
eru meðlimir hennar orðnir 30 og
ekki verður annað sagt, en stúka
þessi hafi leitt mikið gott af sér,
enda eru það myndarbændur, er henni
stjórna. Nokkurir meðl. stúku þessar-
ar voru hneigðir fyrir vín, en því að-
dáunarverðara er það, hve vel þeir
hafa reynst, því enginn þeirra mun
hafa rofið heit sitt og sýnir það and-
legt þrek og staðfasta lund og von-
andi er, að stúka þessi eflist svo, að
hún verði þessu sveitarfélagi til veru-
legrar hagsældar í komandi tíð.
X
Bjarni sá það sem hann hafði gert, og
sýndist það harla gott.
Aðrir sáu það sem Bjarni hafði gert, og
sýndist það ekki gott.
Málsins varnir veikar þá
veslings Bjarna taka að dvina,
staddur hjarni hálu á
hreytir ’ann skarni á vini sína,
Það lítur svo út sem Bjarni Einarsson
vinur minn, sé mjög ánægður með sjálfan
sig, yfir framkomu sinni í skipakvíar-
málinu, eftir því, sem honum farast orð í
30. tölublaði Norðurlands 15. þ. m.
Það er auðvitað mikils vert að hafa
breytt þannig, að menn hafi ástæðu til
að vera ánægðir með sjálfa sig og gerðir
sínar. En sé ánægjan sprottin af heimsku-
legu sjálfsáliti og ímynduðum verðleikum
þá er hún einkis virði. Nú er það ekki
ætlun mín að leggja dóm á það, af hvaða
rótum ánægja Bjarna er runnin í þetta
skifti;,það geta þeir gert, sem honum eru
kunnugastir.
Greinarómyndina í Norðurlandi, sem
Bjarni er svo hreykinn af, álít eg raunar
ekki svara verða. En benda vil eg hon-
um á, að það er ekki hann einn, sem
dæmir um hvers virði röksemdir þær eru,
sem við hvor um sig höfum haft fram að
færa, í deilumáli okkar.
Það virðist ganga ósvífni næst, þegar
Bjarni er að brígsla mér um röksemda-
skort, en hefir þó orðið að viðurkenna,
að athugasemdir mínar séu á góðum rök-
um bygðar í aðalatriðunum.
Þetta síðasta gönuskeið Bjarna verð eg
að skoða sem hlægilega tilraun til að
spilla kjörfylgi mínu, en ólíklegt er að
árangurinn verði mikill.
Deiluefni okkar legg eg óhræddur undir
dóm þeirra manna, sem Vit hafa á og
þykist þess fullviss, að skipakvíarmálið
muni hafa góðan framgang, þrátt fyrir
alla mótspyrnu Bjarna, og hversu mikið,.
sem hann skrifar »fyrir fólkið*.
Ætlun mín er sú, að ritsmíðar Bjarna
muni fáum verða til uppbyggingar, og
honum sjálfum til lítils sæmdarauka.
Kveð eg svo vin minn með virtum og
vona að hann taki sér ekki mjög nærri,
þó að þetta nauðsynjamál, sem við höfum
deilt um, nái fram að ganga. Hann ætti
að geta sýnt mikilmensku sína á ein-
hverju öðru.
Akureyri 18. apríl 1905.
M. j. Kýistjánsson.
* *
*
Af því vér tókum deilugrein herra skipa-
smiðs Bjarna Einarssonar, höfum vér ekki
viljað neita um að taka ofanritaðan greinar-
stúf. Þó þykir oss nokkur ástæða til þess-
að afsaka það við lesendur blaðsins, því