Norðurland - 08.07.1905, Blaðsíða 2

Nl.
170
þar og hverfa — eins og gneista
undan hófum rauðra gæðinga — að
eins til þess að gera myrkrið svart-
ara eftir en áður.
Þessvegna þakka eg höfundinum
kærlega fyrir bókina og óska þess,
að hún og andi hennar megi berast
um landið með öllum vindum, hvað
sem annars væri hægt að segja um
gallana á henni. Þá eftirlæt eg þeim,
sem hafa skarpara skyn á þeim og
meiri löngun til að draga þá fram
en eg.
X
Marconi-skeyti.
ísland er komið í hraðskeytasam-
band við heiminn. Þau miklu tíð-
indi gerðust 26. f. m. Skeytin eru
frá Poldhu í Cornwall á Englandi
og send viðtökastöð Marconifélags-
ins í Reykjavík. Millibilið tnilli þess-
ara staða er 1820 rastir eða unt 240
mílur danskar. Ekki þarf að kvarta
yfir því að skeytin berist ekki með
nægum hraða. Hann er semsé Vieeo
úr sekúndu.
Ef til vill fara menn hér nyðra
að renna grun í, að lýsing sú, sem
ráðherra vor gaf á Hrafnagilsfund-
inum á þessum hraðskeytutn, hafi
ekki verið sem allra nákvæmust og
samlíkingin við Bramalífselixírinn
hafi ekki átt sem allra bezt við.
Af hraðskeytum þeim, sem kom-
in vorju, birtum vér hér hin helztu:
Brezkt gtifuskip Ancona rakst á danskt
skólaskip nálœgt Kaupmannahöfn og sökti
því. Tuttugu og tveir drengir druknuðu.
Brezka herskipið Carnarvon rakst á þýzka
herskipið Coblenz út af Spáni. Carnarvon
tók við skipshöfninni og dró Coblens, sem
leki hafði komið að, til Ferrol.
Mr. Hay (utanríkísráðgjafi Bandaríkj-
anna) sýktist snögglega í Newbury, New
Hampshire, af nýrnaveiki. Kent um kvefi,
sem hann hafi fengið á leiðinni td sumar-
bústaðar síns. Lœknar drógu úr þrautunurn
og menn gera sér von um bráðan bata.
Fyrirskipun frá Rússakeisara felur land-
sljóranum í Varsjá ceðsta herstjórnarvaldþar.
Lögregluliðsforingi var skotinn til bana í
dag í höfuðmarkaðsskálanum í Varsjá.
Sendihcrrann þýzki í París hefir afhent svar
þýzku stjórnarinnar upp á franska stjórnar-
skjalið um Marokko. Hinn sáttvœnlegi blœr
á svarinu virðist mýkja málið það, þótt
mönnum skiljist sem þar sé haldið fram
nauðsyn ríkjafundar.
Umrœður fóru fram á sœnska ríkisþing-
inu (um norska málið). Stjórninni var á-
mœlt fyrir ístöðuleysi. Ýmsir þeir er töluðu
héláu fram hernaðarráðstöfunum. Forsœtis-
ráðherrann talaði um, hver heimska vœri
að fara í ófrið, meö því að ríkissamband
við Noreg yfirunninn yrði stór og sífeldur
háski.
Mönnum skilst svo, sem Curzon lávarð-
ur (lndlandsjarl) hafi gefið í skyn að hann
mundi segja af sér, nema nokkurar mikil-
vœgar breytingar verði gerðar á fyrirskip-
unum um herstjórn á indlandi.
Lloyds hraðskeyti frá Odessa segir, að
hœtt sé allri vinnu þar á höfninni. Skips-
höfn á herskipi þar á höfninni gerði sam-
sceri og myrti foringjana og sagt er að hún
hafi hðtað að skjóta á bæinn.
í róstum við verkfallsmenn á Rússlandi
í gœr skutu hersveitir af handahófi í allar
áttir með vélafallbyssum.
Við þingkosning í Austur - Finsbury (á
Engl.) hefir þingmannsefni frjálslynda
flokksins verið kosinn og stjórnin hef ir þar
mist eivn þingmann.
fapönum hefir ték\st að koma aitur á
flot rússneska herskipinu Peresviet í Port
Arthrrr.
Horfur á Póllandi eru enn óvœnlegar.
Verkfallsmenn í Dombrowa rtyndu að ðnýta
járrbrautarbrú með dynamiti (sprengitundri).
Leynilögregiutnaður og strœtisiögregiu-
maðnr l-wu sko/nir ti\ bana í Varsjá ígœr.
Morðingjarnir komus/ nndan.
Ya\e-háskó\inn vann sig'ur á Harvard í
áttœrings kappróðri; munurinn þrír fjórðu
úr bátsiengd.
X
jllþingi seff.
Þingsetningin fór fram eins og til
stóð 1. júlí. Síra Arni Jónsson á Skútu-
stöðum prédikaði í kirkjunni. Forseti
sameinaðs þings var kosinn síra Eirík-
ur Briem með 24 atkvæðum. Varafor-
seti Lárus H. Bjarnarson. Skrifarar
Hannes Þorsteinsson og Guðmundur
Björnsson.
Forseti efrí deildar varð Júlíus Hav-
steen, varaforseti Jón Jakobsson. Skrif-
arar Björn Ólsen og Jón Ólafsson.
Forseti neðrí deildaFslugnús Stephen-
sen. Varaforseti Magnús Andrésson.
Skrifarar Jón Magnússon og Arni Jóns-
son.
Til efri deildar voru þeir kosnir síra
Sigurður Stefánsson í Vigur með 24
atkvæðum og Jóhannes Jóhannesson
sýslumaður á Seyðisfirði með 23 at-
kvæðum.
X
Uppreisij í Odessa.
Hingað eru komin norsk blöð til 1.
júlí. Af þeim má sjá, að mjög mikil
brögð eru að óeirðum í Odessa og er
ekki að vita nema þar sé að ræða um
fyrirboða miklu meiri stórtíðinda frá
Rússlandi. Uppreisnarmenn voru þá
búnir að eyðileggja alla höfnina, höfðu
kveíkt í fjölda af vöruhúsum og tjónið
talið margra miljóna virði. Mörg hundr-
uð menn voru þá þegar fallnir.
X
Jíýff filboð
uni hraðskeytasQinband.
Skömmu fyrir þingbyrjun kom til
Reykjavíkur einn af forstjórum raf-
magnsmannvirkjafélagsins, Siemens &
Halske í Berlín, Bredlow að nafni. Fé-
lagið er eitt af stærstu félögum f heimi
í þessari grein, innborgaður höfuðstóll
þess nemur 200 miljónum marka. Jafn-
framt cr félagið kunnugt að því að vera
einkar áreiðanlegt.
Hefir Bredlow þessi nú þegar gert
þinginu tilboð um hraðskeytasamband
milli Noregs og Islands og til og frá
öllum 4 kaupstöðunum fyrir einar
660,000 kr. Reksturs- og viðhalds-
kostnaður er talinn af honum að verði
um 50,000 kr., en þá fáum vér líka
allar tekjur af sambandinu.
Þá býður hann og að ábyrgjast að
sambandið reynist trygt — leggja í
banka, hvar sem vér kjósum í heim-
inum, hæfilega upphæð því til trygg-
ingar—sömuleiðis að gera við á sinn
kostnað alt það er aflaga kann að
fara fyrsta árið og hafa hér nokkura
menn til kenna Islendingum að fara
með áhöldin; þá býðst hann og til að
veita íslendingum kostnaðarlausa kenslu
í firðritunarskóla sínum f Berlín.
Félag þetta hefir nú 415 loftskeyta-
stöðvar víðsvegar um heim og eru
skeyti þess notuð til hernaðarþarfa í
Þýzkalandi, Danmörku, Noregi, Hol-
landi og Bandaríkjunum.
Sigurður Thoroddsen
var einn farþeganna á Vestu. í sumar
hefir hann eftirlit með brúarsmíðinni á
Jökulsá.
Búnaðarfélag íslands.
Aðalfundur félagsins var haldinn í
Reykjavík 8. júnf, voru þar viðstaddir
um 60 félagsmenn.
Forseti skýrð frá hag félagsins og
framkvæmdum. Félagið á nú í hand-
bærum sjóði 30.000 kr. eða c. 1000
kr. minna en í árslokin 1902, og staf-
ar það mest frá því að reist hefir ver-
ið geymsluhús í Gróðrarstöð Reykjavík-
ur, er kostaði um 2900 kr. Einu veru-
legu útgjöldin fram yfir áætlun voru
við mjólkurskólahaldið, eftir brunann á
Hvanneyri; þá varð að reka skólann í
Reykjavfk einn vetur, og námsstúlkum
var fjölgað við skólann. Félagar nú
um 650. Fyrir 3 árum voru % fé-
lagsmanna úr suðuramtinu einu, nú
lætur sem næst að 3/s séu úr hinum
fjórðungum landsins. Félagstalan úr
Norðlendingafjórðungi hefir þrefaldast
frá því í árslokin 1902. Mest dróg
um það, er allir Hólasveinar gengu í
félagið í vetur 49 að tölu. Um fram-
kvæmdir félagsins á liðnu ári má að
miklu leyti sjá af ýmsum skýrslum,
sem nú eru birtar í 2. hefti Búnaðar-
ritsins.
Fundurinn beindi áskorunum tii bún-
aðarþingsins um prófun á smjöri því
er út er flutt og um smjörsýningar,
um áframbaldandi leiðbeiningar í húsa-
gerð, og um það að koma á fót ráðn-
ingar-skrifstofu í Reykjavík til að út-
vega sveitamönnum verkafólk.
Kosnir voru fulltrúar á búnaðar-
þingið fyrv. landshöfðingi Magnús
Stephensen og síra Magnús Helgason
frá Torfastöðum. Yfirskoðunarmenn voru
kosnir Björn búfr. Bjarnarson í Gröf og
Magnús dýralæknir Einarsson, en úr-
skurðarmenn fyrv. amtmaður J. Hav-
steen og yfirdómari Kristján Jónsson.
Félagsstjórnin hafði farið fram á
6000 kr. hækkun hvort árið um næsta
fjárhagstímabil, og meðal annars bent
á það, að hækka þyrfti styrk til Rækt-
unarfélags Norðurlands og ætla Bún-
aðarsambandi Austurlands allverulegan
styrk.
X
Kvennaskóli Eyfirðinga.
Eins og auglýsing skólanefndarinnar sýn-
ir, er ákveðið að breyta töluvert fyrirkomu-
lagi þessa skóla á næsta vetri.
Ætlun nefndarinnar með þessari breyt-
ingu er fyrst og fremst sú, að færa skólann
í það horf, sem almenningur hér norðan-
lands helzt virðist óska, og í öðru lagi að
gera hann ódýrari fátækum námsmeyjum,
svo fleiri geti átt kost á að sækja hann.
í breytingunni virðist leggja vísir ttl þess,
að hvorttveggja náist, og er vonandi að
menn styðji það á allan liæfilegan hátt.
Með heimavistinni í skólanum er náms-
meyjum gefinn kostur á að mynda sér sam-
eiginlegt heimili — félagsbú með tilstyrk
svo góðrar ráðskonu, sem unt verður að fá.
Á ráðskonan að leiðbeina þeim í stjórn og
hirðingu hússins — kenna þeim hússtjórn.
Ætti slíkt að vera þeim holt og notasælt,
auk þess, sem samlff námsmeyja sjáfra á
sameiginlegu heimili, með saina mark fyrir
augum, getur haft ómetanlega þýðingu fyr-
ir þær.
Áformað er að skólinn leggi námsmeyj-
uin til rúmstæði með madressum I, en sjálf-
ar leggja þær sér til annan rúmfatnað. Enn-
freniur mun skólinn leggja til ljós og hita
í kenslu- og lestrarstofur, en ætlast er til,
að námsineyjar sjálfar lýsi og hiti svefnher-
bergi sín eftir þörfum.
Matreiðsluáhöld og alt, sem lýtur að borð-
haldi og hirðingu hússins, eiga námsmeyjar
að leggja sér sjálfar til.
Ef fæði námsmeyja kostar t. d. 50 aura á
dag — pr. munn - (það ætti að vera það
mesta, sem ástæða er til að gera ráð fyrir),
mundu þær komast af með nálega 130-135
kr. hver yfir skólatímann auk bóka og fatn-
aðar, og verður þeim þá skólaveran að minsta
kosti 25-30 kr. ódýrari en verið hefir, enda
þótt þær fái engan styrk annan en þann,
sem þegar er nefndur.
Hugsið um þetta við hrlfuna ykkar eða
hvað sein þið annnars starfið í sutnar stúlk-
ur góðar.
K F.
X
Skilvindur.
Hér var á ferðinni nýlega Svenningsen
forstjóri skilvindufélagsins »Alfa Laval Se-
parator« og með honum verkfræðingur
fohn Palmer.
Föstudaginn 23. júní og sunnudaginn
25. júní hélt Palmer fyrirlestra á Hotel
Akureyri um skilvindur og þýðingu þeirra
fyrir landbúnaðinn.
Byrjaði hann á því að skýra frá því
hvernig mjólkurmeðferðinni hefði verið
varið áður en skilvindurnar komu til sög-
unnar. T. d. hefðu mjaltakonur í Svíþjóð
haft þann ekki geðslega sið að hrækja í
lófa sér áður en þær byrjuðu að mjólka
skepnuna. Mikið af óhreinindum og als-
konar óþverra fór í mjólkina og þetta var
ekki hægt að hreinsa úr mjólkinni aftur,
þó hún væri sett. Sfðan skilvindurnar
komu til sögunnar — um 1880 — hefir mik-
il breyting orðið á þessu. Menn eru farn-
ir að mjalta betur, enda hreinsa skilvind-
urnar ýms óhreinindi úr mjólkinni.
Þá talaði hann um ýmsar skilvindur,
sagðist þekkja þær allar nákvæmlega og
væru Alfa Laval skilvindurnar hinar beztu.
Margir hefðu það á móti þessum skilvind-
um að seinlegt væri að hirða þær. En
jafnframt sýndi hann, að á 3V2 mínútu er
hægt að taka skilvinduna sundur, þvo
hana og setja hana aftur saman. Hann
talaði þá um ýmsar endurbætur, er gerð-
ar hafa verið á skilvindum s. 1. ár og
sem dæmi þess hve mikils Alfa-skilvind-
urnar væru metnar gat hann þess að af
þeim 4600 skilvindum, er notaðar væru í
Danmörku — mesta smjörgerðarlandi heims-
ins — væru 4500 Alfa Laval. Af þeim skil-
vindum sagði hann að búnar væru til
daglega 300.
Þá sýndi hann og nýjan strokk' Er honum
snúið með sveif og strokkaði hann rjóm-
ann á 15 mínútum, en 15 potta má strokka
í einu.
Sérstaklega var þarflegt að sjá, hve öll
handtök við meðfcrð og hirðingu skilvind-
unnar voru liðleg. Það hefðu margar kon-
ur til sveita mikla þörf á að læra, því ó-
efað eru margar skilvindur skemdar á því,
að þær eru ekki hirtar á réttan hátt.
X
Synjað um vínveifinqaleyfi.
Eins og getið var um í Norðurl.
13. f. m. er vínveitingaleyfi hótel-
vertsins á Seyðisfirði útrunnið í sum-
ar. Sótti hann því um endurnýjun
þess Ieyfis fyrir næstkomandi 5 ár,
samkv. lögum 11. nóv. 1899 um
verzlun og veitingar áfengra drykkja.
Var umsóknin lögð fyrir almennan
borgarafund 24. þ. m., en feld með
46 atkv. gegn 36.
Torfi Bjarnason
skólastjóri í Ólafsdal var hér á ferð
snemma í þessari viku.
Sigurjón Jónsson
héraðslæknir á Grenivík og frú hans
voru hér á ferð um síðustu helgi.
Sigurður Sigurðsson
ráðanautur Búnaðarfélags íslands kom
hingað til bæjarins í fyrradag; fór héðan
aftur í dag á leið austur í Þingeyjarsýslu.
»Devon«,
fiskiskúta frá Álasundi í Noregi 33 smá-