Norðurland - 29.07.1905, Blaðsíða 3

183
Nl.
Málaflutningsmaður sá, er varið hefir
mál Gorkis, neitar þessu framferði. Hann
vill ásamt Gorki halda málinu til streitu
til þess að sakleysi hans sannist og
yfirgangur yfirvaldanna komi í ljós.
Gorki dvelur nú í Finnlandi; fyrir
nokkuru las hann þar upp nýsamda
sögu, »Börn sólarinnar«, fyrir miklu
fjölmenni og var gerður góður rómur
að.
Hann er nú að ljúka við bók, er
heitir »Ahangendur Petroshevskis*,
sögulegs efnis. Skýrir frá stjórnmála-
samsæri á miðri 19. öld.
X
Brotasilfrið.
»Það er þó, svei mér, gott hvað
landsjóður græðir á botnvörpungun-
um núna.« sagði einn fylgdarmaður
við mig nýlega, þegar blöðin voru sf-
felt að flytja fréttir af botnvörpunga-
veiðum Schaks.
Honum þótti auðsjáanlega vænt um
þennan tekjuauka Iandsjóðs þetta út-
lenda brotasilfur, sem Danir draga
hér á land með ærnum kostnaði og
fyrirhöfn, en vér höfum þakksamlega
þegið árum saman og gert oss gott
af. Það eru sjálfsagt allmargir, sem
hugsa líkt og hann. Að minsta kosti
hefir stjórn og þing, stungið sektafénu
athugasemdalaust í vasann.
Þó hafa nokkurar raddir heyrst síð-
ustu árin, í þá átt að eitthvað væri
óviðkunnanlegt við það, að gera þetta
sektafé að beinni tekjugrein fyrir land-
sjóðinn. Flestir hafa fundið þetta ó-
ljóst og lítt gert sér grein fyrir hvers-
vegna þessi tekjugrein var óviðkunnan-
leg og þaðan af síður hvað þá skyldi
gera með brotasilfrið, ef ekki rynni
það inn í landsjóðinn.
Margir hafa, ef til vill, fundið það
að eins og enginn góður drengur mundi
telja sér það sæmandi að Iifa af glæpum
og afbrotum annara, eins væri það lítt
sæmandi heilli þjóð.
Aðrir hafa eflaust rent huganum
lengra og gert sér það ljóst að það
er ekki eingöngu þessi brotasilfurs-
gróði, sem er óviðkunnanlegur eða
hneyxlanlegur, heldur allar strandvarn-
ir Dana hér við land, að það eru ein-
mitt þær, sem flestu framar brenni-
merkja oss íslendinga, sem ósjálfbjarga
aumingja, sem þurfi að lifa undir ann-
ara vernd og hafi engan sjálfstæðis-
rétt, af því þeir hafi ekkert sjálfstæð-
ismegn. .
En nú er því að öllum líkindum svo
farið, að vér getum ekki að svo komnu
séð sjálfir um strandvarnir vorar og
verðum að gera oss það að góðu, að
Danir haldi verndarhendi yfir oss að
þessu leyti. En þjóðarsmán væri það,
ef slíkt ástand héldist til langframa
og vissulega eru flestar sjálfstæðiskröf-
ur vorar á sandi bygðar, ef vér ætl-
um oss allsendis ófært að verjast
nokkuru sinni sjálfir yfirgangi útlendra
sjómanna.
En það er ekki nóg með það að
vér látum Dani verja strendur vorar
og horfum á það aðgjörðalausir. All-
an kostnaðinn og alla fyrirhöfnina lát-
um vér lenda á þeim en —- stingum
svo sjálfir sektafénu í vasann! Það er
ekki nóg að vér treystumst ekki til
að verja strendur vorar sjálfi, heldur
viljum vér græða á því, að aðrir geri
það fyrir oss.
Vissulega er þetta þjóðarsmán! Eng-
um hefði komið þetta til hugar, ef
pólitískt þroskaleysi hefði ekki ráðið
hér lögum og lofum. Brotasilfrið er
danskt! Vér eigum engan eyri í því,
þó vér þöfum dregið það undir oss
með yfirvarpi laga og réttinda.
Að sjálfsögðu hefðum vér átt að
bjóða Dönum, að láta allar botnvörp-
ungasektir ganga upp í kostnaðinn
við strandvarnirnar. Ef þeir hefðu ekki
viljað þiggja þetta boð, þá kom fyrst
til vorra kasta að ráðstafa sektafénu.
Auðvitað hefði oss aldrei verið hneysu-
laust að láta það renna inn í land-
sjóð og ganga til almennra þarfa í
landinu og þá hefði tæplega verið um
annað að tala, en að safna því í sjóð
til þess að kaupa strandvarnarskip
fyrir, sem vér hefðum sfðan haldið úti
sjálfir. Slíkt slcip hefði alls ekki þurft
að kosta of fjár, til þess að geta þó
komið að fullu gagni. Vér þurfum
alls ekki að halda á svo stórum og
dýrum skipum og þau eru Hekla og
Heimdallur.
Þetta hefði verið þýðingarmikið spor
í sjálfstæðisáttina. Með tíð og tíma
hefðum vér orðið sjálfbjarga hvað
strandvarnirnar snertir. Vér hefðum
því ekki lengur verið þurfamenn að
þessu leyti.
í sfðasta blaði Nl. er þess getið að
á þingi hafi sú tillaga komið fram að
safna brotasilfrinu í sérstakan sjóð til
eflingar íslenzkra fiskiveiða og styrkt-
ar sjómensku. Tillaga þessi kvað fá
góðan byr.
Ekki er það auðséð hvað við þetta
vinst. Eftir sem áður gengur sekta-
féð til almennra landsþarfa og eykur
tekjur landsjóðs, sem hefir þannig
glæpi útlendinga að féþúfu. Eftir sem
áður Iátum vér Dani kosta strand-
varnirnar, en hirðum brotasilfrið. Eftir
sem áður stöndum vér sem varnar-
þurfa ósjálfstæðir vesalingar, sem lítt
gæta sóma síns. Með þessu setjum
vér að eins brotasilfrið »í gler og
ramma og hengjum það upp til sýn-
is«, eins og einn af vorum hyggn-
ustu og merkustu mönnum hefir kom-
ist að orði í bréfi til mín, hengjum
það upp til sýnis um það hvernig ís-
lendingum tókst að græða fé á því
að vera ósjálfstæðir og ósjálfbjarga.
Q. H.
X
Eiffhverf hik
sýnist þó hafa verið á stjórnarflokkn-
um á þingi, skömmu eftir þingsbyrj-
un, með það að ganga athugalaust að
ritsfmasamningnum við St. n. r. Um
miðjan þ. m. voru fréttir komnar til
Reykjavíkur um það að St. n. r. hefði
afpantað byggingu á hraðskeytastöðv-
arhúsinu á Austurlandi (á Seyðisfirði
eða Reyðarfirði) og verður þá ekki
betur séð, en að ráðherrann hafi ekki
fengið flolck sinn til þess að lofa sem
einn maður að ganga að samningnum,
en það er kunnugt að leynifundur hafði
verið haldinn um málið af heimastjórn-
arflokknum, rétt áður en »Botnía« fór
utan úr Reykjavík og hefir St. n. r.
ekki treyst sér til að standa við pönt-
un sína að svo stöddu, eftir að það
hafði fengið vitneskju um úrslit þess
fundar.
Gleðifréttir eru þetta óneitanlega,
en ekki er þó vert að byggja miklar
vonir á þeim að svo stöddu.
Bæjarbruni.
Á Melgraseyri í ísafjarðarsýslu brann
bærinn 2. þ. m.
Tollhækkunin.
Lögin um hana voru afgreidd af
þinginu 15. þ. m. í efri deild greiddi
með henni atkvæði alt lið stjórnarflokks-
ins, en allir hinir á móti.
Skipkomur.
»Rjúkan« kom 25. þ- m. »Kong
Inge« kom 26. »Rjúkan« og »Elfn»
komu í gær með 5—600 tunnur af
síld hvor.
Tilraunastöðin
Rækfunarfélags Norðurlands
verður fyrst um sinn opin og til sýnis
hvern sunnudag frá kl. 4—6 e. h.
Itilefni af frídegi verzlunar-
manna, sem haldinn verður
mánudaginn p. 7. ágúst
næstkomandi, gefst hérmeð
öllum til kynna, að verzl-
unarbúðum á Akureyri og Odd-
eyri, verður haldið lokuðum pann
dag.
Akureyri 29. júlí 1905.
Verzlunarmannafélagið.
Rauð-
glófexían
2—3 vetra gamlan graðfola, fallegan
og sterkan, helzt óaffextan, kaupir
undirskrifaður.
Semjið við mig sem fyrst.
Akureyri 28. júlí 1905.
V. Xnudsen.
JCeirtau.
Fjölbreyttasta og ódýrasta leirtaus-
útsala í bænum er í verzlun
Jósefs Jónssonar,
Oddeyri.
, Standard1.—, 2)an‘.
Með því að samanburðartöflur þær, sem auglýstar hafa verið af lífsábyrgðarfélaginu
»Dan«, ná að eins yfir stutt aldurstímabil, og éinmitt það tímabili, sem iðgjöldin eru
lægri í »Dan« heldur en í »Standard«, félagi því, sem eg er umboðsmaður fyrir (ið-
gjöldin eru ekki reiknuð eftir sömu reglu í báðum félögunum á hinum mismunandi
aldri; »Dan« er ódýrara frá tímabilinu 25—39 ára, en >Standard< að mun ðdýrara eftir
það aldurstímabil). Menn geta því ekki gert sér rétta hugmynd um, hvort félagið sé
ódýrara, fyr en þeir hafa séð samanburðin frá aldrinum 25—50 ára.
Neðansettar töflur sýna mismuninn á iðgjöldum í báðum þessum fjelögum frá 25—
54 ára.
Af 1000 kr. lífsábyrgð með hluttöku í ágóða borgast árlegt iðgjald að upphæð.
í Standard. f Dan. í Standard. í Dan.
Aldur. Ársgj. Kr. Aldur. Ársgj. Kr. Mism. Kr. Aldur. Ársgj. Kr. Aldu r. Arsgj.Kr. Mism. Kr
25 18.60 25 16.88 I.72 40 28.40 40 28.49 0.09
26 19.10 26 I7'39 «-7i 4« 29.30 4« 29.63 0-33
27 >9-5° 27 J7’94 1.56 42 3°-3° 42 30.82 O.52
28 20.00 28 18.54 1.46 43 31.40 43 32.06 0.66
29 20.60 29 19.16 1.44 44 32.50 44 33-37 0.87
3° 21.00 30 19.82 1.18 45 33-8o 45 34-75 0-95
31 2I.Ó0 31 20.49 1.11 46 35.00 46 36.22 1.22
32 22.10 32 21.21 0.89 47 36.50 47 37-78 1.28
33 22.80 33 21.96 0.86 48 37-9° 48 39-42 «•52
34 23.4O 34 22.74 0.66 49 39-40 49 4I-I5 «•75
35 24.IO 35 23.58 0.52 5° 41.00 50 42.95 «'95
36 24.80 36 24.46 0-34 5« 42.80 5« 44.84 2.04
37 25.70 37 25-38 0.32 52 44.70 52 46.84 2.14
38 26.50 38 26.36 0.14 53 46.60 53 48.96 2.36
39 27.4O 39 27.4O 0.00 54 48.80 54 5«-27 2.41
»Standard« er eitt af heimsins beztu lífsábyrgðarfélögum og hið lang bezta lífsá-
byrgðarfélag, sem starfar hér á landi. Og þegar á alt er litið, býður mesta tryggingu
samfara beztum hagnaði.
Fyrir þær persónur, sem strax frá' byrjun óska sér ábyrgð með svo lágu iðgjaldi,
sem hægt er, hefir »Standard< komið á nýrri töflu (án hluttöku í ágóða) og eftir henni
er hægt að fá iífsábyrgð með lœgra iðgjaldi en í nokkuru öðru félagi, sem starfar he'r
eða í Danmörku.
Um leið vil eg leyfa mér að láta þess getið, að eg hefi tekið að mér að ferðast
kring um land fyrir lífsábyrgðarfélagið »Standard« og mun eg taka umboðsmenn á
flestum viðkomustöðum póstskipanna.
Frá Akureyri fer eg að forfallalausu þann 19. ágúst með Ceres til Reykjavíkur og
þaðan með Hólar 4. septbr.
Eg læt þessa getið, ef einhver vildi nota tækifærið og tryggja iíf sitt, og efast eg
ekki um að það séu margir, því það er nauðsynlegt og þarflegt fyrir hvern mann.
H. EINARSSON.
Jóhannes Jósefsson, eyrt
hefir umboðssölu fyrir alt ísland á allskonar vögnum, stórum og smáum og
öllu því er að keyrslll lítur. Sérstakir partar í öll keyrsluáhöld eru líka pant-
aðir. Ennfremur pantar hann ágætustu og ódýrustu ofna, eldavélar og alls
konar steypt smíði, alt frábærlega vandað og ódýrt. Sömuleiðis útvegar hann
net, nætur og alt sent að fiskiútveg lítur. — Verðlistar og myndir eru til
sýnis. — Engin ómakslaun.