Norðurljósið - 19.12.1889, Side 1

Stærð: 24 arkir.
Verð: 2 krónur.
Borgist fyrir lok júlí.
20. blað.
NORÐURLJÓSIÐ.
Verð auglýsinra :
15 aura línan eða
90a. hver þml.dálks.
Akureyri 10. <les. 1880.
4. ár.
Hiklaust og röksamlega
eða
hikandi og slælega?
•—o—
þegar þjiið vor í fyrra sonmr varft ásátt ura að senda
fulltrúii á þingvallafund, tii þess að lýsa vilja manna i
stjórnarskrárinálinu, þá voru þau dómsatriði uppkveðin, að
kalla i einu hljóði, að alþingi skyldi fylgja fram kröfunni
um „alinnlenda stjórn með fullri ábyrgð fyrir alþingi“, og
þvl bætt við, að gera það „hiklaust og röksamlega*.
l*ingvf. duldist það alls eigi, að inargir þingmenn voru
hálfvolgir og deigir l stjórnarskrármálinu; en hann hafði þó
þá trú, að brýna niætti deigt jára, svo að biti um síðir, og
þvl var iherzluorðunum „hiklaust og röksainlega41 aukið apt-
«n við .iPaltillöguna.
En deigjan f«>r ekki úr alþingismönnnnum að heldur.
það sýndi þingið í sumar. Ef vér Islendingar værum
í barnaleik, og segðum sein svo, að nú skyldum vér leika
„endurskoðun** og umfram allt samþykkja atjórnarskrárfruin-
varp, sem eigi yrði gert apturreka. þá mætti segja um þing-
ið nýafstaðna, að vel væri leikið af börnum að vera.
En stjórnarskrárhreytingin á ekki og má ekki vera oss
einbimur leikur, heldur á nýja stjórnarskráiu að verða svo
úr garði gjörð, að hnn verði oss einskonar lykill aj lokuðum
fjirsjóðum, og uin fram allt á hún að slá í burtu þann
slagbrandinn, sem lengstum hefir heppt vorar frainfarir —
óheimil afskipti Dana af málum vorum.
þetta lieflr efri deildin og nieiri hluti sljórnarskrár-
nefndarinnar í neðri deild ekki haft nógu hugfast í sumar,
— heldur leikið barnaleikinn eða viljað leiða þjóðina af sér
með einhverri „endurskoðun44, án tillits til þess hvort sú
endnrskoðun fullnægði að meira eða minna leyli því, sem
skynsamleg og gagnleg endurskoðun á að miða að.
þjóðin og þingvallafundurinn heimta „alinnlenda44 stjórn,
en hinn nýmyndaði „miðlunarflokkur44 vill gjöra sér að góðu,
að ráðherra konungs i Kaupmannahöf* hafi ónýtingar eða
apturköllnnarrétt á öllum þeim lögum, er innlenda stjórn-
in ræðst I að staðfesta, og æðsta frarokvæmdarvaldið er er-
lendu stjórninni ætlað að skamta sinni innlendu nöfnu úr
hnefa.
þjóðin og þingvf, heimta, að stjórnin beri fulla „ábyrgð
gagnvart alþingi44, því að ábyrgðin er hyrningarsteinn alls
þingrœðis ; en „miðlunarflokkurinn44 álítur það „enga frágangs-
sök“ að innlend stjórn velji sjálf sína dómendur, og ætlar
landsyfirdóminum einum að dæma hennar gjörðir.
Segið mér, góðir hálsar, er þetta að fylgja fram kröfum
þjóðarinnar „hiklaust og röksamlega44.
Nei, hér er breytl hikandi og slælega.
það er rétt og gott að vilja miðla málum; en það er
ekki milamiðlun, þegar annar málsaðilinn gefur eptir allar
sinar krölur.
f»egar ræða skal um málamiðlun í stjórnarskrármálinu, þá
er þess fyrst að gæta, hvað oss hefir knúð til stjórnarbarátt-
unnar, «g hvaða sker það eru, sem vér einkanlega ætlum
að sigla fyrir.
Að þykjast vera kominn vel á veg en skilja þó eptir
aðal-agnúana, það eru skritin látalæti.
Með lagasynjunum. sem opt og einatt hafa að því stefnt,
að tryggja dönskum samþegnum arðinn af atvinnu íslendinga,
hefir danská stjórnin satnað glóðum elds sér að höfði.
Og það er þessa vegna, að öll svo nefnd málamiðlun, er
ekki greiðir úr þessum gordiska hnút, verður landsmönnum
til lítillar frainbúðar.
Er því vonandi, að þjóð vor sýni það þrek, að taka
þegar þvert fyrir friðbænir hinna þjóðkörnu þingmanna, og
haldi fram sínu fyrra merki.
Engin málamiðlun, nema innlend stjórn komi á móti.
l>ingvallafundarfulltrúi.
Athugasemd ritstj.
Vér liöfum fúslega léð grein þessari rúm í blaði voru,
þótt hún sé ekki, sízt að öllu leiti, samkvæin skoðun þeirri,
sem blað vört hefir látið i Ijósi á meðferð é.eðri deildar al-
þingis á stjórnarskrármálinu í sumar. Vér álítum in ög
nauðsynlegt. að þetta mál verði ýtarlega rætt i blöðunum,
s>o almenningi verði Ijóst ef unnl er, hvort hann eigi heldur
að hallast að stefnu „miðlunarmanna44 eða fylgja andstæðingum
þeirra. En það fæst bezt með því. að báðir flokkarnir fái að ræða
málið í blöðnnum I góðu bróðerni. Sérstaklega þurfa Ky-
firðingar að gefa pessu tnáli góðan gaum, því innaii skamms
eiga þeir að kjósa sér þingmann. Er þá líklegt að þeir állti
skyldu sina að velja þann, sem fylgja vill stefnu þeirri í
stjórnarskrármálínu, sem þeir álita gagnlegasta og réttasta,
þvf enn sein fyrri hlýtur það að verða hið mikilsverðasta mál
þingsins. Vér minnumst á þetta hér, af því vér höfum
það fyrir satt, að Eyfirðingum muni bjóðast þingmannaefni,
er hafa mjög gagnslæðar skoðanir á aðgjðrðum aiðasta þings í
stjórnarskrárinálinu.
S K Ý R S L A
um jarðabætur og búnaðarástand nokkurra hreppa í Eyjafj.sýslu.
Eptir Einar Helgason.
Eptir samningi við sýslunefnd Eyjafjarðarsýsln, ferðað-
aðist eg á nœstliðnu suinri uin 3 hreppa sýslunnar: Hvann-
eyrar, þóroddstaða og öngulstaðahrepp. Jafnvel þótt jeg haíi
afhent viðkomandi sýslumanni skýrslu um jarðabótavinnu
téðra hreppa, leyfi eg mér að líta koma fyrir almennings-
sjónir stutt yfirlit yfirþað helzta, sem unnið hefir verið.
I. H van n e y rar h r eppur.
Hreppurinn skiptist í Siglufjörð og Héðinsfjörð og vest-
an \ið Siglufjörðinn utan í landinu móti norðri eru 3 bæir,
er sameiginlega kallast „Dalabæir», og heyra þeir til hreppi
þessum.
Eins og sjá má á uppdrætti íslands, skerst Sigliífjörður
norðan í landið vestan Eyjafjarðar. Auetan fjarðarins yzt er
Siglunes. Fjöllin eru báð«m megin þverhnfpt niður i sjó, inn
að Hvanneyri, sem kaupstaðurinn stendur á. Er hún vest-
an fjarðarins og skerst austur i fjörðinn, vestur af og inn af
henni er skipalegan. Innan við fjörðinn báðum megin eru
bæir, og niður af þeim fram með fjarðaránni eru grösugar
og góðar engjar, en aðeins heldur hallalitlar til þess að taka
verulegum umbótum með framræslu, sem þær þó Þ«rfa v>ð-
J>ar sem J>eim hallar, eins og er víða niður at fjullshlíðunum
milli bæjanna, einkum vestan megin. geta þær tikið stórum
umbótum með haganlega lögðum skurðum til að Uka upp-
sprettuvatn það og læki, er hér og hvar koma fram undan
fjallsblíðunum og dreifist út um engjarnar. Af þessu leiðir
að jarðvegurinn er of blautur, kaldur og súr til þess að geta
borið arð og hinar betri fóðurtegundir nái að þróast. Skyldu
menn svo stífla skurðina yfir engjarnar á haustin, og taka