Óðinn - 01.07.1912, Blaðsíða 7

ÓÐINN
31
arstaðar reglulegt sálnrdrep. í kirkjulegum efnuni
er alt valdboðið, eins og þú veist: kirkjur, kirkjulðg,
kirkjusiðir, prestar, gjöld til prests og kirkju, bænir,
söngvar, sálmar, skilningurinn á heil. ritningu etc. Alt
petta óeðlilega vald parf að brjóta, og trúa söfnuðunum
algert fyrir s j á 1 f u m s j e r. En um lcið parf að fjölga
skólum sem verða má og 1'ræða upp á kraft. Veislu
hver mín skoðun er? Hún er ljót, en hún er sú, að vjer
eigum pjóðkúgun og eymd vora mikið, ef ekki mest,
upp á hina svonefndu siðabót á íslandi, p. e. upp á
ríkiskirkjuna. Ahrif sannleikans hafa verið
»nautraiiseruð« af einveldi og einokun, svo í andlegum
sem likamlegum efnum. Ábyrgðarleysið hefur gert söfn-
uðina hugsunarlausa; föðurnáð kongsins og stiftsyfir-
valdanna hefur gert pá ugglausa. Kristindómurinn hef-
ur glatast f}rrir pað, að hann fjekk aldrei að standa á
sínum eigin fótum; meðalgangarafjöldinn er svo
mikill, að söfnuðurnir sjá ekki guð.
. . . Við höfum sem stendur engan skörung, enga
frelsishetju. Skárstir verða Einar í Nesi og Gr. Thom-
sen. Einkum er undarlegt og skaðlcgt, livað pjóðin er
illa vöknuð til að hugleiða trúarbragðamálefnin, sem eru
pó undirstaðan. Sömuleiðis, hvað sum kjördæmin kjósa
hraparlega til alpingis. En látum sem flesta ná að
mentast af ungdómi landsins; par fáum við eitthvað golt
upp úr á cndanum. Þegar 99 eru farnir í hundana, pá
verður kannske sá 100. góður og bætir upp alla hina.
í’ótt jeg sje »pessimisti«, eins og pú segir, pá hef jeg
samt örugga trú á framtíð Iands og pjóðar, pó jeg
reyndar verði að álíta, að menn purfi í ýmsum grein-
um að snúa við blaðinu og breyta til. Við þurfum sjálf-
sagt að ganga nokkuð aðra vegu til farsældar en þær
koppagötur, sem vjer nú göngum.
í snatri sendi jeg pjer tvær nýsamdar ræður, en —
sökum annríkis lief jeg eigi tima til að afskrifa pær,
svo pú verður að senda mjer þær aftur. Þú verður að
afsaka, þótt pjer kunni ekki að falla pær eins vel og
sú i fyrra. Þær eru íljótlega samdar, þó reyndar sumt
í þeim sje ekki svo fljótlega hugsað. Fj'rirgefðu alt
saman. . . .
*
Skug'gamyndir.
Lampinn þornar, ljósin deyja,
Ijóra sverlir skinlaus nótt.
Frækilega fangbrögð heyja
freistingar við holdsins þrótt. —
Ilann var ungur, hraustur, fríður,
hafði engan kunnan llekk;
ekki var þó svanninn síður.
— t*au sátu þarna’ á legubekk.
Kossum þau ei vanga vörðu,
— vært og sælt er náttmyrkrið. —
Hvað þau sögðu, livað þau gjörðu,
kemur ekki neinutn við.
Hún varð flækt í Venus-vaðnum
viðsjálasla þessa nótt.
Seinna þarna’ á sama staðnum
sáust þau. — Hún mælti hljótt:
»Hjerna kvaðstu hjartað brenna
af hreinni, sterkri ást til mín.
Viltu nú ei viðurkenna
vald þitt þá og armlög þín?«
»Síður vil jeg setja láta
svartan blett á heiður minn;
en vísast mun jeg verða’ að játa,
verði rengdur eiðurinn«.
Henni þótti þunglegt svarið;
þetta var nú brynjan hans,
— úr lýgi’ og svikum saman barið
sigurvirki óþokkans.
Stundu síðar straumur þungur
steðjar fram með konulík,
Iemur því við kletta’ og klungur,
kastar því svo upp í vík.
Henni þótti þetla betra,
þessi grimmu heljartök,
en að vistast átján vetra
í ógæfunnar þrengstu vök.
* * * * *
♦ * ¥ *
I’ú, sem veldur þessum skrefum,
þekkir blygðun svikarans
og færð að kenna’ á hefni-bnefum
hnúabera sannleikans.
Jakob Tborarensen.
Si
Norsk bók.
Ivar Sæter: Ignatius Loijola. 228
bls. Gyldendnl. Verö: 3,80.
Mjer pætti ekki óscnnilegf, að íslendingum, sumum
hverjum, pætti fróðlegt að kynnast Ignatius Loyola.
Ef svo væri, gerðu peir vel í að útvega sjer pessa bók,
sem skáldið Ivar Sæter hefur um liann skrifað. Pað er
æfisaga hans, vel sögð. Til pess að sjá pá staði, er hann
lýsir eigin augum, tóksl Ivar lerð á hendur til Spánar,
Ítalíu o. v. Um leið átti hann tal við marga fremstu