Óðinn - 01.12.1916, Side 2

(56
OÐINN
Dacota árið 1890; átli liann sæli í efri málstofu
þingsins í fjögur ár, frá 1890 til 1894. Arið 1892
giftist hann Gróu Sigurðardóttur og lifir hún mann
sinn. Hún er dóttir Sigurðar Jóhannessonar skálds
frá Mánaskál í Vindhælishreppi í Eyjafjarðarsýslu.
Keypti hann þá bújörð þar í nágrenni við föður
sinn og bjó þar til þess er hann fluttist hingað
norður til Winnipeg árið 1902, og álti hjer heima
eftir það til dauðadags.
Skafti heitinn dó á almenna sjúkrahúsinu hjer í
bænum að kveldi hins 21. desember 1914. Hafði
hann verið veikur um þriggja vikna tíma af
graftarígerð í hlustinni á hægra eyra, en síðan
komst í það spilling eða blóðeitran, var hann þá
fluttur á sjúkrahús að morgni þess 21. des. og
gerður uppskurður á meinsemdinni, en kl. 6 að
kveldi var hann látinn.
Við fráfall Skafta B. Brynjólfssonar er stórt skarð
höggvið i hóp okkar íslendinga hjer í landi, því
hvort sem litið er á hæfdeika eða mannkosti má
óhætt telja hann meðal hinna merkustu og ágæt-
ustu íslendinga, sem flutst hafa vestur um haf.
Hann var hár vexti, fremur holdskarpur en svar-
aði sjer þó vel, fríður sýnum, andlitsdrættirnir
skarpir, svipurinn hreinn og drengilegur, ljós yfir-
htum og bláeygur. Hann var manna alúðlegastur
og síglaður í viðmóti, skemtinn í viðræðum og
hinn prúðmannlegasti í allri framgöngu. Hann
naut engrar skólamentunar, en fróðleiksfýsn og
virðing þá fyrir mentun og lærdómi, sem svo vel
hefur dafnað í fangi íslenskrar heimilisfræðslu,
hafði hann í ríkum mæli. Aflaði hann sjer því
víðtækrar þekkingar á mörgum sviðum og ruddi
sjer snemma braut til álits og virðingar, svo að
jafnan var til hans litið sem foringja, hvar sem
hann tók þátt í málum, hvort heldur var meðal
íslendinga eða annara þjóða manna. Má víst með
sanni segja, að heimili þeirra feðga væri aflstöð
þeirra frjálslyndishreyfinga, sem þá voru uppi
ineðal Vestur-ísléndinga, bæði í fjelagsmálum og
trúmálum. Sjer nú mjög á að foringjarnir eru
fallnir eða ekki vopnfærir orðnir fyrir elli sakir.
Þessar hreyíinggr liggja nú í rnóki og afturför.
Þeir, sem helst eru taldir leiðandi menn vor á
meðal, eru nú flestir fiæktir í flokkanetum eða
bundnir á kreddnbása. Stefnan er því ekki lengur
út á við, út í frelsið og víðsj'nið, heldur inn á
við, þrengra og þrengra. Tíðarandinn hjúfrar sig
niður í sinubing úreltra skoðana og andar að sjer
liráslaga og myglu.
Það, sem Skafti Brynjólfsson var kunnastur fyrir,
var málsnilli. Hann flutti mál sitt afbrigða vel á
ræðupalli. Málrómurinn var hreinn og skjrr, máls-
atriði skýrð með glöggum og sinellnum líkingum,
ályktanir rökrjettar og dómar ákveðnir, luigsun,
orðaval og framsetning ramíslensk. Meðferð mál-
efnisins var jafnan óhlutdræg og drengileg, svo
andstæðingar fengu virðing fyrir honum, þó þá
stundum sviði undan svörum hans.
Meðan Skafti dvaldi í Dacota, gætti áhrifa hans
mest bæði í hjeraðsmálum og þjóðmálum, hann
fylgdi með áhuga og dugnaði hverju því máli,
sem honum sýndist horfa til almennings heilla.
Hann var ekki frjálslyndur eftir mælikvarða
þeirra, sem einblína á athafnafrelsið en gleyma
skyldunum. Hann var lögjafnaðarmaður. Sjálfur
var hann hverjum inanni samviskusamari og á-
reiðanlegri um það, sem hann tók að sjer að gera,
og hann krafðist hins sama af öðrum. Eitt af
hans heitustu áhugamálum var trúfrelsi. Hugur
hans varð snemma snortinn af kenningum Inger-
solls og annara frjálstrúarmanna; varð hann einn
aðalbrautrj'ðjandi þeirrar stefnu meðal Vestur-ís-
lendinga.
Hann var einn af stofnendum Menningarfjelags-
ins, sem fyrst starfaði nokkur ár í Dacota og síð-
ar hjer í Winnipeg. Markmið þess var að halda
uppi fyrirlestrum og umræðum um allskonar
menningarmál, til fróðleiks og skemtunar fyrir al-
menning. Það veilti öllum ókeypis aðgang að fund-
um sínum. Gerði öllum flokkum og öllum skoð-
unum jafnhátt undir höfði. Voru þar flutt mörg
ágætis erindi, bæði fyr og síðar. Er það illa farið
að fjelagið hefur nú eigi starfað síðastliðin 2 ár.
Ahrif þess voru jafnan til góðs, gerðu þau bæði
að glæða áhuga fyrir málum, og kendu mönnum,
sem sundurleitar skoðanir höfðu, að bera þær
saman og ræða með meiri stillingu og umburðar-
lyndi en annarstaðar átti sjer stað, og þarf ekki
að taka það fram, að Skafli var lifið og sálin í
fjelaginu bæði fyrir sunnan og hjer.
Meðan Skafti átti heima hjer í bænum, starfaði
hann að ýinsum fjelagsmálum, var forseti Únitara-
safnaðarins og Menningarfjelagsins, tók öflugan
þátt í bindindismálum o. II.
Arið 1909 fór Skafti með konu sína heim til ís-
lands. Ferðuðust þau um landið um sumarið, en
dvöldu í Reykjavík um veturinn. Annaðist hann
þá um útgáfu á Ijóðasafni St. G. Stephánssonar.
Leist honum mjög vel á sig heima og hafði við