Óðinn - 01.12.1917, Blaðsíða 6
70
ÓÐINN
leik til pess. Og guð hafði pó á undanfarinni friðartíð
margoft vitjað kirkju sinnar og vakið upp sterkar krist-
indóms og trúaröldur hingað og pangað, en pví var ekki
alment gaumur gefinn. Aðvarandi raddir hafa borist til
eyrna vorra, sem hafa sýnt fram á, hve mikið væri í
veði, ef guðspjóðin pekti nú ekki sinn vitjunartíma, og
kannaðist við ábyrgð sína í pví að vakna til alvarlegs
lífs heima fyrir og reka sterkt og dugmikið trúboð til
pess að kristna heiðingjaheiminn.
Rjett fyrir stríðið kom út bók eftir John R. Mott, sem
kunnugastur er allra manna ástandinu í heiðnu löndun-
um. Hann sýndi fram á, að nú væru heiðingjalöndin
að opnast fyrir kristniboðinu, og hann skoraði með
mikilli alvöru á kristnu pjóðirnar að vakna nú og nota
tækifærið. En hverju hafa kristnu pjóðirnar svarað?
Európustríðið er svarið, og úr vöggu hinnar afneitandi
stefnu kristindómsins komu fyrst stríðsblossarnir fram.
Um leið og hinar ýmsu stefnur reyndu til pess að svifta
Krist guðdómstign hans, pá reistu menn upp afguði
sína. Hermenskudýrkun, hervaldsdýrkun, auðæfadýrkun
og vísindadýrkun og allskonar dýrkun kom i staðinn
fyrír hina sönnu guðsdýrkun. Og ávextirnir eru striðið
með allri eymd og synd og neyð, sem pví fylgir. Og á
bak við petta stendur höfðingi heimsins, djöfullinn, sem
hefur mennina að leiksoppi og neytir allra bragða og
allra krafta til pess að eyðileggja guðs verk, eyða pví,
sem hinn sanni kristindómur hefur verið að byggja upp.
Og kaldhlátur hans yfir blindni og heimsku og ofmetn-
aði mannanna gellur í gegnum hergnýinn og stórskota-
dunurnar og endurómar og bergmálar i gjábörmum
glötunarinnar. —
En ofar öllum pessum völdum stendur hann, hinn
sanni friðarhöfðingi, og leyfir styrjöldunum að geysa um
stund, til pess svo á sínum tíma að snúa morðvopnin
úr höndum óvinarins og leiða afleiðingarnar inn í pá
farvegi, sem liggja til hins sanna og varanlega friðar.
En á meðan á pessu stendur, pessum holskurði við
rnannkyns-meinsemdunum, grætur hann eins og forðum
yfir Jerúsalem, af pví að hún pekti ekki sinn vitjunar-
tíma, græturaf meðaumkun með peim, sem verða að líða
og pjást. —
Nú eru hinir sterkustu vitjunartímar fyrir alla kristn-
ina og fyrir hvern einstakan mann, sem eyru hefur að
heyra og augu að sjá með. Og pað eru vitjunartímar
fyrir pessa pjóð og fyrir hina íslensku kirkju. Og pað
eru viljunardagar fyrir pennan bæ, sem guð hefur út-
valið til að vera liöfuðstað pessa land og hjartastað
hinnar íslensku pjóðar. — En pað ber ekki mikið á að
menn skilji petta eða vilji kannast við pað; heldur pvert
á móli. Svarið við köllun guðs er vaxandi ljettúð og kæru-
leysi; vaxandi glaumur og heimskukæti; vaxandi taum-
leysi og ólöghlýðni; vaxandi frekja, blygðunarleysi og
lítilsvirðing fyrir pví, sem sæmilegt er og siðsamt; vax-
andi peningagræðgi, eyðslusemi og vanstilling. — Pað
er risin upp ógegndaralda, sem hrífur með sjer margt
af unga fólkinu og hringsnýr pví svo að pað stappar
nærri fullri vitfírring. Pað er að breiðast út pest, sem
heltekur marga efnilega unga menn og stúlkur, svo að
pað verður helsjúkt af óhemjugangi og tryllingi. Það
hamast úti um nætur í tilgangslausum bílferðum, stund-
um hálffult með daður og lausungarlátum, og spigspor-
ar stundum um göturnar með yfirlæti og spjátrungsskap,
og heldur að pað sje afarfínt og mentandi slíkt líf og
stórborgarlegt. Og hinir eldri eru litlu betri, eða rjettara
sagt hygg jeg að athæfii peirra sje í rauninni hálfu svi-
virðilegra, pótt ef til vill beri ekki eins mikið á pví.
Menn, sem ættu að vera til fyrirmyndar, gera sig auð-
virðilega præla ýmiskonar nautna og svífast ekki að
brjóta lög, ef pau virðast koma í bág við nautnir sjálfra
peirra eða pægindi. Jafnvel sumir leiðandi menn hafa
látið sjer sæma að reika um göturnar og ramba hálf-ó-
sjálfbjarga. Ríóin eru full af fólki, sem drekkur í sig
reifara-sögumyndir og mentunardrepandi, smekkspillandi
og taugaæsandi vitleysu, en kirkjan er illa rækt og er
stundum hálftóm, og kirkjuklukkurnar óma árangurslítið
út yfir sofandi lýð, sem ekki hefur mannrænu í sjer að
fara á fætur á helgum degi til að hugsa um sál sína.
Og petta er höfuðstaðurinn!
Hingað kemur svo fjöldi æskumanna utan úr sveitun-
um og verður drukkinn af pessu óhemjulífi höfuðstaðar-
ins og fer aftur heim og ber með sjer sóttkveykjur hins
andlega rotnunarsjúkdóms og dauða út til pjóðarinnar.
— Já, pað er erfilt, jafnvel fyrir pá unglinga, sem pó
liafa góða viðleitni og göfugri hugsjónir, að »smittast«
ekki af lausung og Ijettúð aldarandans.
Retta er áhyggjuefni hið mesta, og jeg er viss um að
Jesús grætur yfir pessum bæ nú á pessum alvörutímum,
að hann skuli ekki vilja pekkja sinn vitjunartíma, nje
gefa gaum að peirri ábyrgð, sem bærinn hefur gagnvart
pessari pjóð. Og pó hefur guðshönd ritað á vegginn sín
alvöru orð: Mene tekel! veginn, ljettvægur fundinn! Pau
viðvörunarorð hafa í mörgum atburðum mætt augum
vorum og eyrum; pau hafa komið fram í afhroði pví, sem
vjer höfum liðið á skipum vorum, og dýrtíðinni, og pau
má lesa í horfum peim, sem nú blasa við oss; en menn
vilja ekki skilja pað pannig. Skyldu menn ef til vill skilja
pað i vetur, ef hungur, kuldi og myrkur ættu að grúfa
yfir pessum bæ, ef skólum yrði lokað; og jafnvel gæti
verið hætta á að loka pyrfti skólum og samkomu-hús-
um. Vjer biðjum að slík reynsla purfi ekki að koma yfir
oss, en samt eigum vjer sannarlega ekki belra skilið.
Peir, sem ekki vilja heyra, verða að finna til, segir orð-
tak eitt. Vjer höfum ekki viljað heyra guðs raust. í pessi
prjú ár hefur guð haldið undursamlega hlifiskildi yfir
oss, og verndað oss, en vjer höfum ekki snúið oss til
hans samt. í prjú ár hafa skelfingar verið hringinn í
kringum oss og hættur alstaðar, en vjer höfum samt
ekki snúið til guðs. Og jafnvel vjer, sem teljum oss í
flokki hinna kristnu, vjer erum fádæma illa kristin og
alvörulaus og hálfvolg. Vjer hefðum getað sýnt betur í
lífi voru ávexti trúarinnar og blessun samlifsins við guð,
en ávextirnir hafa verið litlir og magrir. Vjer, sem pó
pekkjum af eigin reynslu náð Jesú Krists við syndara,
vjer sem höfum öðlast pessa miklu gjöf, vjer berum
mesta ábyrgð, á oss hvílir skyldan stærst og mest verð-
ur af oss lieimtað. En kveifarskapur og hálfvelgja og
heimshugarfar hafa verið svo ríkjandi hjá oss, að pað
er ekki auðvelt að sjá á oss að vjer höfum meðtekið
náð guðs. Þess vegna verður og guðs orð fyrir lasti. Líf
vort, trúaðra nianna og kvenna, er meingallað á mörgum