Skeggi - 20.04.1918, Síða 1

SKEGUI
1. árg.
Vestmannaeyjum, Laugardaginn 20. apríl 1918.
26. tbl.
Samgöngu
leysið.
Raddir kveða nú við hvaðan-
æia um ólagið á þeim litlu sam-
göngum sem vjer getum vænst
að hafa á þessum tímum. þar
er þremur um kent, ófriðnum,
hafisnum og landsversluninni.
Við tvo þá fyrstu vili enginn
deila. Annað mál með lands-
verslunina.
Hjer kemur símskeyti er
Stjórnarráðinu var sent hjeðan
um síðastl. áramót:
3. jan. 1918. Stjórnarráðið,
Reykjavik.
Vjer undirritaðir kaupmenn
og útgerðarmenn í Vestmanna-
eyjum leyfum oss hjer með,
að benda hinu háa stjórnar-
ráði á það, að vjer álítum mjög
óheppilegt að „Sterling« Var
hvorki látinn koma hjer við
eða á Austfjörðum í síöustu
ferð sinni. Eystra bíður fjöldi
vermanna eftir færi hingað til að
stunda fiskiveiðarnar, sem eru
að byrja, og útvegurinn hjer í
stór-vandræðum vegna háseta-
skorts.
Einnig leyfum vjer oss að
fara þess á leit, að „Villemoes*
verði látinn fiytja fólk hingað
frá Austfjörðum og að Stjórnar-
ráðið vildi hlutast til um, að
„Lagarfoss“ komi hjer við og
taki hingað vörur, ef hann ter
sunnanlands, og almenningi
verði tilkynt þetta í tíma. Jafn-
framt leyfum vjer oss að skora
. á Stjórnarráðið, að láta skip
þau, er fara sunnan-lands,
koma hjer í hverri ferð, enda
teljum vjer, að það eigi að
vera sú gildandi regla.
það sjest á sjálfu skeytinu
hvort tilefni var til, að það var
sent. Um áramótin leit út fyrir
að nægur fiskur væri kominn
og vildu menn fara að róa, með
því líka að ekki veitir af að bera
sig eftir björginni, þegar hún
býðst á þessum tímum; nógu
margir eru atvinnulausir og bjarg-
arlitlir. „Sterling0 var á leiðinni
austan og norðan um land og
rendi hjer framhjá. Komust því
vermenn, að austan, ekki hingað
fyr en löngu seinna, með „Botníu"
Hestir. Annar hópurinn var í
Reykjavík, en komst ekki. „Lag-
arfoss" fór þó austur um þær
mundir, en auglýstvar í Reykja-
vík að hann ætti að fara rak-
leitt til Akureyrar, þ. e. hvergi
að koma við á leiðinni. Af þessu
hættu menn auðvitað við að fara
með honum hingað, og mikið af
póstflutningi varð eftir af þessari
ástæðu. það var sem sje afráðið
að skipið kæmi hjer alls ekki
við i þessari ferð, En þó kom
það hjer, öllum f'jöldanum að
óvöru. Vermennirnir úr Reykja-
vík komu löngu síðar. Hefði
það valdið formönnum þeirra
stór-tjóni, ef eigi hefði svo staðið
á, að tíðarfar var hið grimmasta
meðan þeir biðu, en þ a ð vissi
enginn fyrirfram.
„Villemoes® fraus inni á Siglu-
firði í þeirri ferð, er getur um í
skeytinu, svo að hann var lög-
iega afsakaður.
Síðasta atriðið í skeytinu er
þess eðlis, að full ástæða er til að
fjölyrða frekara um það, í skeyt-
inu stendur „að það eigi að vera
sú gildandi regla“, að skipin
komi hjer í hverri ferð, sem
þau fara sunnan-lands. Kemur
hjer nokkur skýring á því.
það niun flestum kunnugt að
„Eyjarnar" liggja alveg við alfara-
veg skipa, sem koma til Reykja-
víkur, frá þeim löndum í Norður-
álfunni, sem mest viðskifti eru
við. Raunar sagði einn þjóð-
fulltrúi á síðasta alþingi, að Vest-
mannaeyjar væru „klettur úti í
sjálfu Atlantshafinu“, og líkti
þeim við Dranga og Eldey og
því var ekki mótmælt. Hann gat
þess ekki um leið að þessi
„klettur" gefur miklu meira í
landssjóðinn, heldur en
kjördæmi hans, sem er þó eitt
af blómlegustu hjeruðum lands-
ins. En þó einstaka þjóðfulltrúa
hendi það, að gera sig svona
beran að fáfræði, þá ætti lands-
stjórnin að vera hafin yfir það;
en af vanþekkíngu landsstjórnar
eða landsverslunar hlýtur það
að vera sprottið hve sjaldan
skipin koma hjer. „Sameinaða
gufuskipafjel." danska, var fundið
ýmislegt foráttu í fyrri daga, en
það hafði vit á því, að láta skip
sín koma hjer við í hverri ferð;
það vissi að það borgaði sigi
Sama gerðu og önnur fjelög, alt
þar til íslendingar tóku sjálfir
við. Útgerðarstjórninni má þó
skiljast að annar eins mannfjöldi
og hjer er muni þurfa talsverða
aðflutninga. það má ekki meta
flutningaþörflna hingað og hjeðan,
eftir meðaltali í öðrum hjeruðum
landsins. Menn stunda hjer nær
eingöngu fiskiveiðar og verslun.
Alt eldsneyti verður að fiytja að
sjer, ekki aðeins til heimanot-
kunar, heldur líka olíu handa
60 vjelbátum 4—5 mánuði á ári
hverju. Saltið mun varla mega
vera minna en 2000 smál. og
hrekkur ekki til ef aflabrögð
væru ágæt, hjá almenningi, yfir
vertíðina, eins og flestir óska þó
eftir. í fyrra þraut olíuna á ver-
tíðinni, þegar fiskur var nógur
fyrir. Enginn getur sagt um,
hve miklu tjóni það hefur valdið,
því að örðugt er að meta til
verðs þann fisk, sem ekki aflast.
En það þarf að flytja meira en
salt og eldsneyti. Matvörur ná-
lega allar, verður að flytja inn,
nema fiskinn. Afrásin af búun-
um ep varla nema handa þeim
fáu, sem þau stunda, ekki svo
vel að ræktaðar verði kartöflur
að marki (vegna sýkinnar).
Útflutningur á vörum er að
þvílíku skapi sem aðflutningur-
inn. Kom það sjer ágætlega í
fyrra þegar „Ceres“ var að sækja
kolin til Englands og ekkert var
til að flytja þangað. þá var gott
að koma hjerna og fá góða sleikju
af lýsi, svo að skipið færi ekki
tómt til Englands.
Nú vill máske einhver segja
að ekki sje rjett að gera sjer of-
mikla fyrirhöfn fyrir rúml. 2 þús.
manns, sem búa hjer. En það
er hin mesta fjarstæða. Mann-
talsskýrslan er hjer ekki öruggur
mæiikvarði, vegna þess að hjer
er margt fólk um manntalið, sem
er skrifað í öðrum sveitum,
kemur á haustin og fer á vorin.
þar við bætist svo fjöldi háseta.
þeir koma, eða komu flestir t
vetur, eftir að manntal var tekið
og eru því ekki taldir hjer.
Mannfjöldinn mundi vaxa drjúg-
um, ef þeim sjálfum og skulda-
liði þeirra væri bætt við það,
sem fyrir er. Mannflutningar
hingað og hjeðan verða að geta
gengið sem greiðast. Verkafólkið
á manna mest í hættunni, ef þeir
ganga illa. Margt af því er
ráðið í aðra vinnu um miðjan
mánuð, ýmist upp til sveita,
„austur á fjörðu“, í Reykjavík
og til og frá um landið. Allir
geta sjeð hve nauðsynlegt því
er að komast leiðar sinnar. {
vertíðarbyrjun liggur oft ekki
minna við. Mannflutningarair
eru hjer, því allmerkiiegt atriði,
ekki aðeins fyrir verkafólkið
sjálft, heldur líka fyrir atvinnu-
rekendur víðsvegar um landið.
þetta ætti stjórn landsverslunar-
innar að skilja.
Geta má þess, að dálítið skán-
aði um þetta, er breytt var til
um skipulag landsversl. síðast,
enda veitti sannarlega ekki af
því. Landsvetslunin er sett til
þess að greiða úr ýmsum örðug-
leikum, sem nú þvinga verslun
| landsins, en ekki til að leggja á
hana ný höft. Frjáls samkeppni
á að ríkja í verslun meðan mögu-
legt er, og yfir þvi á landsstjórnin
og þingið að vaka.
það er þá ekki ofmælt, sem
stendur í skeytinu, að það á að
vera „sú gildandi regla“ að skip,
sem landversl. á eitthvað með,
komi hjer við í h v e r r i f e r ð
sem þau fara hjá.
Fyrirspurnir
um fræðslumál.
I
Menn rekur eflaust minni til
þess, er það frjettist frá síðasta
alþingi, að í ráði væri að loka
öllum barnaskólum landsins og
flestum hinna líka, þ. e. lög-
banna skólakenslu í vetur.
Nokkrar skólanefndir sendu þing-
inu mótmæli gegn þessu tiltæki
og forsætisráðh. (J. M.) beitti
sjer fyrir því á þinginu að kenslan
yrði leyfð.
Hafðist þó því aðeins fram að
málinu var vísað til stjórnarinnar.
Liðkaði hún svo um í haust, að
kent hefur verið að meiru og
minna ieyti í flestum skólum
landsins í vetur; þó ekki öllum.
Jafnframt þessu var stjórninni
falið að taka alþýðufræðslumálin
til athugunar og undirbúa breyt-
ingar á þeim, ef nauðsynlegt
þætti. Nefnd var skipuð til að
aðstoða stjórnina í þessum mál-
um. í henni eru kennararnir við
kennaraskólann og umsjónarm.
fræðslumálanna. Sú nefnd mun
hafa athugað raddir þær er komið
hafa fratn um breytingar á nú-
gildandi fræðslulögum. Raddir
þær eru mjög ósamróma og
býsna örðugt að gera gott lag úr
Nýtt, fjölbreytt úrval af vefnaðarvörum.