Skeggi - 21.09.1918, Blaðsíða 1

SKEGGI
1. árg.
Vestmannaeyjum, Laugardaginn 21. sept. 1918.
48. tbl.
Mannflitningar
Yið strendur landsins.
—o—
Fár er sá nú á dögum að ekki
vilji heita framfaramaður í ein-
hverri grein. Sparnaðarmenn
vilja reyndar sumir heita, og
trúa ekki á það, að batna muni
þó breytt sje. Breytingamenn
hafa samt orðið ofan á í mörgum
greinum, sem raun ber vitni um.
Breytingar frá fornu lagi eru
orðnar æði miklar s'ðasta aldar-
fjórðunginn. Menn greinir að
vísu á um nytsemi sumra þeirra,
en í einni grein eru menn sam-
mála um að engu hafi verið
breytt nema til bóta; það er í
samgöngumálunum.
Fram undir síðasta tug 19. ald-
arinnar hafði lítil breyting orðið
á samgöngutækjum vorum síðan
í fornöld; muna því miðaldra
menn eftir helstu þjóðvegum
og farartækjum likum því sem
tíðkaðist fyrir 500 - 1000 árum.
Hn á s'ðustu 30 árum hefur
breytingin orðið svo hraðfara að
menn eru farnir að nota þau
farartæki, sem voru lítt kunn og
enda sum óþekt fyrir eir.um
mannnsaldri. þetta hratt hefur
breytingin gengið, og þó kvarta
menn um kyrstöðu.
Menn vilja fá járnbrautir og
flugvjelar af nýjustu gerð, og
varla líða mörg ár enn áður en
þær koma. það verður ófriðn-
um að kenna, ef þeirra þarf
lengi að bíða. Menn eru að
hætta að hugsa og tala sem svo
að „umbætur eigi ekki við hjer
á landi“, af því að landið sje
svo fátækt og kalt.
Á síðasta tug 19. aldarinnar
var hreyfing mikil og farfýsi í
þjóðinni. Fólk flyktist til Amer-
íku og að sjávarsíðunni, umbæt-
ur í sjávarútvegi voru þá sem
óðast að komast á, varð þó
betur síðar. þær útheimtu verka-
fólk og það varð að flytja sig úr
einum stað í annan. Mörgum
eldra manni eru minnisstæðar
haustferðirnar austan afFjörðum,
þegar skipin brugðust, og fara
varð fótgangandi alla leið vestur
að Faxaflóa. þætti það harður
kostur nú.
þetta lagaðist mikið undir
aldamótin og eftir þau. Síld-
veiðar Norðmanna við Austur-
land, og hvalveiðarnar, bæði þar
og á Vestfjörðum, jafnframt
sumar-útræðinu, útheimtu fjölda
verkafólks, mest af Suðurnesjum
og Reykjavík.
Menn sáu þegar, að strand-
ferðirnar varð að auka sem mest
að mögulegt var. Enn meiri
urðu mannflutningarnir eftir að
farið var að veiða síld við Norður-
land. Mannflutningar við strend-
ur landsins hafa aldrei verið
meiri en 2—3 fyrstu ófriðarárin.
Allmikið hafa mannflutningar
aukist við það, að nú fara allir,
sem nokkur ráð hafa, í Reyjavík,
í sumarleyfi víðsvegar um land.
þeir hópar eru oft æði rúm-
frekir á skipunum.
Margar sögur ganga af mann-
flutningum þessum, þrengslunum
á skipunum, framkomu ferða-
fóiksins og ráðdeild o. s. frv.
Merkilegt er það að enginn rit-
höfundur skuli hafa tekið sjer
söguefni, eða „myndir“ þaðan;
nógu er af að taka. Sannast að
segja, er furðulegt til þess að
vita hvað fólk verður oft að
láta sjer lynda á ferðum þessum
bæði um aðbúnað og þá ekki
síður móðganirnar, sem sak-
lausir verða oft að þola þar af
hinum og þessum dónum. það
er oft sannarleg hugraun að sjá
og heyra framferðið á ferðum
þessum, og sárast þegar mentaðir
útlendingar eru með í hópnum
og sjá ef til vill lítið annað en
þetta af þjóðinni. það er ekki
undarlegt þó að dómar þeirra
um hana verði ekki sem mild-
astir, þegar þess er gætt, að
svokallaðir heldri menn, prestar,
valdsmenn og alþingismenn eru
oft engu betri en aðrir.
Framkoma skipverja er oft
miður en skyldi; þó mega þeir
eiga það margir hverjir, að þeir
draga úr óþægindum eftir fremsta
megni. Töluverður galli var það
lengi vel að skipshafnir skyldu
ekki mál landsmanna; fyrir þá
sök varð fólki ver til með legu-
rúm og aðbúnað. En þó að
mörgu væri fundið á ferðum
þessum, þótti þó ilt er úr þeim
dró aftur. þá gripu menn það
ráðið að fara að ferðast á vjel- !
bátum. Hefur mikið verið gert
að því þrjú síðustu misseri.
það liggur í augum uppi að
10—30 smál. bátar muni ekki
vera vel fallnir til mannflutninga
svo miklu nemi. Fyrst er það,
að ekki stærri skip rúma auð-
vitað ekki margt fólk, og svo
hitt að bátarnir eru alls ekki
gerðir fyrir mannflutninga. Lestin
er oftast fyit vörum og þilfarið
líka. Farþegar verða svo að
búa um sig í farangrinum á
þiljum uppi og niðri í háseta-
rúminu, þeir sem þar komast
fyrir, því að það virðist vera
orðin regla á bátum þessum að
skipshöfnin gangi alveg úr rúmi
fyrir farþegjunum, og er það
ekki þakkað svo sem vert er.
En þrátt fyrir alla lipurð og vel-
vild skipshafnar, fer oft fjarri
því að allir farþegar komist
undir þiljur, verða þeir svo að
hýrast uppi á þilfari hverju sem
rignir. Sök sjer er þetta þegar ekki
er nema um örstuddar vega-
lengdir að ræða. En þegar bátar
fara langferðir svona útbúnir þá
fer málið að vandast. Starsýnt
varð mönnum á bát einn, sem
fór úr Reykjavík í sumar vestur
á Firði. Fyrst var hann hlaðinn
sem venja er til, síðan staflað
miklu háfermi af tunnum á þil-
farið. þar ofan á urðu svo far-
þegar að hreiðra um sig. Sú
var bót í máli að báturinn
hrepti blíðasta veður alla leið;
annars hefði verið övistlegt á 1
tunnustaflanum. þetta er aðeins
eitt af mörgum dæmum þess
hve illa er stofnað til langferða,
síðan gufuskipaferðum fækkaði.
það er neyðarúrræði að sæta
slíkum feröum og eins fyrir far-
menn að bjóða nokkrum manni
slíkan aðbúnað, en hvað skal
segja þegar menn verða endilega
að komast leiðar sinnar og ekki
er betri farkosta völ ?
Stjórn og þing gerðu þarft
verk með því að greiða eitthvað
fyrir með mannflutningana um
þann tíma árs, sem mest er
þörfin (vor og haust). Vitaskuld
ganga gufuskip kring um landið
og flytja fólk. En þær ferðir eru
svo strjálar að fjöldi fólks verður
að sæta þeim ferðum er áður
var lýst. Svo er annað atriði í
þessu efni. Sumir síldarútvegs-
menn flytja verkafólk sitt —
mest kvenfólk — „frítt báðar
leiðir". Til þess nota þeir veiði-
bátana og spara þá ekki að hrúga
á þá sem mestu, því að margt
er að flytja. Getur þetta farið
sæmilega vel á stórum bátum,
en á minstu bátunum er það
harla ógætilegt. Full ástæða
væri til að setja eftirlit með
slíkum mannflutningum, og setja
skorður við því að fólki sje
stofnað í bersýnilegan háska.
þeir sem taka að sjer að flytja
fólk, þó aldrei sje nema „frítt“,
mega ekki vera alveg einráðir
um hvaða meðferð þeir láta það
sæta.
Blómgresið í Botninum.
Botnverjar gera áhlaup 1
Yfir-foringi Botnv. hefursent .Skeggja* svohljóðandi:
Leiðrjetting.
f 47. tölubl. Skeggja er grein
með fyrirsögninni: „Enn um
Botninn“. Er þar meðal annara
ósanninda sagt að verið sje að
leigja Botninn í sjó fram, um 60
dagsláttur, og að vinna sje boðin
við ræktun á þessu landi fyrir
50 aura um klst. Jafnframt gefið
þjer herra ritstjóri í skyn að síðar
eigi sýslufjelagið hjer að kaupa
af þessu landi þegar farið verður
að ná í vatn fyrir þorpið eins
og nú er ráðgert.
Ennfremur segið þjer að meiri
hluti sýslunefndarinnar hafi farið
fram á það við mig, meðan jeg
gengdi sýslumannsembætrinu í
fjærveru sýslumanns, að sýslu-
fundur yrði haldinn er fregnin
um landnám þetta barst, og að
jeg hafi ekki viljað kalla til
fundar.
Mikið úrval af allskonar vörum nýkomið.
S- 3. 3oívn>en.