Skeggi - 05.03.1920, Síða 1
III. árg.
Vestmannaeyjum, Föstudaginn 5. 'marz 1920.
8. tbl.
Suður-jótiand. Hörmulegt slys.
—o—
Sú frjett hefur borist hingað,
að nú sje atkvæðagreiðslan um
garð gengin í nyrsta hluta Suður-
Jótlánds og áð niðurstaðan hafi
orðið sú að 67% hafi atkvæði
með því að hverfa aftur undir
Danmörku en 33% þjóðverja-
megin. þessi hluti Suður-
Jótlands,. hverfur því aftur undir
Danmörku og munu margir unna
þeim þess að fá hann. En hitt er
þó margfalt meira gleðiefni, að
Suður-Jótar losna nú við það
ófrelsis-ok, sem þeir hafa orðið
að bera nauðugir í 56 ár. Við
íslendingar stöndum í óbeinni
þakklætisskuld við Suður-Jóta
því aðstaða þeirra hefur átt meir
þátt en nokkuð annað í því að
skapa og glæða þann pólitiska
skilning, sem við höfum átf að
mæta hjá meiri hluta dönsku
þjóðarinnar á síðari árum. það
er mjer kunnugt um.
Allar Norðurlanda-þjóðirnar
standa í beinní þakklætisskuld
við Suður-Jóta; þeir hafa verið
útverðir norrænnar menningar
og hafa þar orðið að standa
þeim heitasta eldi sem hægt er
að hugsa sjer. þeir hafa að
vissu fengið liðsinni bræðra
sinna norðan landamæranna, en
Danir hafa engu síður sptt and-
Iegt gull í greipar þeirra, því
þjóðernistilfinningin hefur verið
sterkari hjá þeim en flestum
öðrum Dönum. þjóðverjar hafa
sjeð um það, þótt ekki hafi þeir
gert það viljandi, íslandsvina-
fjelagiö hefur nýlega sent með-
limum sínum hjer á landi bók
um baráttu Suður-Jóta þessi ár,
sem þeir hafa lotið þjóðverjum.
Bókin er eftir Arne Möller,
prest. Allir, sem læsir eru á
danska tungu, ættu að ná í þá
bók og lesa hana, bæði vegna
þess, að hún er mæta-vel skrifuð
og ekki síður til þess að kynnast
ofurlítið Suður-Jótum og þjóð-
ernisbaráttu þeirra.
Nokkrar smásögur geta ef til
vill gefið lesendum „Skeggja"
Vélbáturinn ,Ceres’ V, E 151
ferst með öllu saman.
það voru nokkrir bátar á sjó hjer 2. mars og fóru skamt
austur fyrir Eyjar. Hægur útsynningskaldi um morguninn, en
brátt bre'yttist áttin og skall á austan afspyrnurok með fannkomu.
Um kl. 3Va voru flestir bátarnir komnir í höfn, en um það bil
fórst vjelbáturinn „Ceres" á heimleið suður af Bjarnarey. Annar
vjelbátur, „Málrney", sem einnig var á heimleið, sá er slysið bar
að, og fór þar um, en sá aðeins bátinn á hvolfi en engan mann.
Báturinn var eign þeirra Jóns Hinrikssonar kaupfjeiagstjóra,
Kristmanns þorkelssonar yfirfiskimatsmanns, formannsins á bátnum
og frú Sigríðar Eyþórsdóttur. — þeir sem druknuðu voru:
Magnús HjörleifssOn, formaður 29 ára; lætur hjer eftir
sig ekkju og 2 börn.
Halldór Hjörleifsson, bróðir formannsins, 23 ára, frá
Norðfirði.
Guðjón
Norðfirði.
Sveinbjörrrsson, vjelamaður, 28 ára, frá
Grímur Grímsson, 25 ára, frá Nikhól í Mýrdal.
Voru þetta allt vaskleikamenn í blóma lífsins og er þeirra því
sem vonlegt er, sárt saknað. — Hún ætlar að reynast okkur
ömurleg þessi vertíð, skamt slysanna á milli, enda eru veðrin
afskapleg, og þótt ávalt megi hjer búast við þessum slysum, þá
standa menn þó alla jafnan höggdofa er slíkt ber að höndum.
Samt er það aðdáanlegt hversu sjómennirnir hjer harka af sjer
hörmungarnar og hversu þrek þeirra virðist óbilugt í hinni óvið-
jafnanlegu baráttu þeirra við æðandi storma og stórsjó, semiðulega
ógna lífi þeirra og heilsu.
dálitla hugmynd um sambúð
Suður-Jóta og hinna voldugu
húsbænda þeirra, þjóðverja; en
fyrst verður að skýra stefnu
þjóðverja gagnvart þeim, eða
aðaldrætti hennar. Takmark
þjóðverja var fyrst og fremst
það að gera Suður-Jóta þýska.
þeir álitu að þeim væri það
fyrir bestu, þó ekki hefðu þeir
vit á að meta það. þess vegna
var sjálfsagt að taka þá eins og
óþæga krakka og neyða þá til
að láta undan. þeir voru svo
óendanlega miklu meiri máttar
að þeim datt ekki í hug að
beita neinum öðrum meðulum
en valdinu. þeir neyddu Suður-
Jóta til þess að senda börnin
í þýska barnaskóla þegar þau
voru orðin 6 ára og þar var
farið með þau eins og málleys-
ingja þangað til þau voru búin
að læra þýskuna. þeir neyddu
börnin til að syngja þýska sigur-
söngva frá þeim tíma, er þeir
unnu Suður-Jótland. Ungur
Suður-Jóti sagði mjer einu sinni
smásögu af því, þegar hann var
11. ári var það einu sinni, að
kennarinn, sem var þjóðverji,
hafði sagt börnunum frá því, er
þjóðverjar sigruðu á Dybböl
1864! Gerði hann mjög lítið úr
Dönum og hæddist að frammi-
stöðu þeirra en dáði þjóðverja
í hverju orði. Telpurnar fóru
að gr-áta en drengirnir bitu í sig
gremjuna og hugðu kennaranum
þegjandi þörfina, er færi gæfist.
þegar sögutímanum var lokið,
skipaði kennarinn börnunum að
syngja með sjer sigursöng þjóð-
verja, sem ortur hafði verið um
það efni. Ekkert af börnunum
tók undir. Nú voru drengirnir
látnir fara út og svo voru stúlk-
urnar hræddar til að syngja. Á
eftir voru drengirnir kallaðir
inn og átti að fara eins með þá,
en þeir ljetu sig ekki. þá voru
þrír þéir stærstu teknir og þeir
hýddir með gamla laginu. . En
þeir ljetu sig ekki að heldur.
þá var þeim hótað því að lög-
reglan skyldi send heim til þeirra
til þess að taka allar danskar
bækur, sem fyndust í heimilun-
um. þá þorðu drengirnir ekki
annað en láta undan, því þeir
þektu ófyrirleitni lögreglunnar.
En jafnskjótt og þeir voru
komnir i hvarf við skólann,
sungu þeir fullum halsi hvern
danska föðurlandssörginn á
fætur öðrum.
Lengi vel áttu prestarnir að
prjedika á dönsku við og við;
það var eina nærgætnin sem
þjóðerni Suður-Jóta var sýnd.
En það var oftast fremur hneyksl-
unarhella og hlátursefni en upp-
bygging fyrir söfnuðinn, því
prestarnir kunnu illa dönskuna
og kom því alt á afturfótnnum
hjá þeim. — Dæmi: „Orðið
var flesk og bjó með oss“.
„Jesú reis upp úr skurðin-
u m“ (gröfinni). „Gefið óvinum
í^r Vefiiaðarvöruúrvalið mest, verðið lægst.
S- 3. 3olvn5«n.