Skeggi - 24.03.1920, Blaðsíða 1
III. árg.
Vestmannaeyjum, Miðvikudaginn 24. marz 1920.
11. tbl.
Hjartans þakkir færum við öllum þeim, sem á
ýmsan hátt sýndu okkur hluttekning við fráfall og
jarðarför okkar kæru barna, Stefaníu, Bernótusar
og Björns.
Skuld á Ve., 23. mars 1920.
Marorjet Jónsdóttir. Stefán Björnsson.
Vöru-
skorturinn.
það er sjaldgæft, jafnvel á
síðustu árum, að tilfinnanlegur
vöruskortur sje hjer til lengdar.
Oftast nær heiur eitthvað lagst
til með aðdrætti. En nú, þegar
saman fara samgöngubann, sím-
slit og fádæma ótíð, og alment
kolaleysi í landinu, fer að verða
eðlilegt að eitthvað þrjóti. Skipa-
ferðir hingað til Eyjanna hafa
verið með stopulla móti í vetur,
aðallega vegna ótíðarinnar og
verkfallanna í útlöndum í haust.
Bærinn var fyrir bragðið ekki
svo birgur af vörum, sem vænta
mátti, þegar samgöngubannið
skall á. Kom það brátt í ljós
fyrstu vikuna, sem sóttin gekk,
þá fjekst ekki olía nema í einni
búð og síðan hefur sú sama
búð til skamms tíma haft ein-
hvern ýring af olíu, en nú er
því líka lokið. þeir sem olíu
selja hafa tvens að gæta um út-
hlutunina: Að eiga jafnan nóg
handa bátum, sem hafa reikning
við þá, ef mögulegt er, því að á
því byggja menn atvinnurekstur-
inn að nokkru leyti. Hitter, að
skifta svo jafnt niður á aðra
skiftavini sem auðið er. Ekki
tekur í hnúkana fyr en heimilin
eru svift því eina, sem eldað
verður við.
En hjer er úr vöndu að ráða.
Meðan nægileg olía er til, ugga
verslanir ekki að sjer og selja
þá olíuna sem hverja aðra vöru,
eftir eftirspurn. það kemur
fyrir að búhygnir menn nota
sjer þetta þegar fyrst vaknar
grunur um að varan geti þrotið.
þeir ganga þá búð úr búð og
„birgja sig upp“. Verslanir
varast stundum ekki brögðin
fyr en um seinan; talað er um
að þetta hafí átt sjer stað að
þessu sinni, bæði um olíu og
aðrar vörur. Olían þraut furðu
snögglega, og menn fullyrða að
hún hafí gengið misjafnt yfir,
eins og fleira. Aðeins ein verslun
tók upp það ráð að „skamta
upp á gamla móðinn" og hún
hefur líka mjólkað lengst, en
hvort þakkirnar hafa farið þar
eftir, það er annað mál.
Skömmu eftir að samgöngu-
bannið var sett, fór að bera á
því að matvörubirgðir minkuðu
í búðum, ekki svo að skilja að
bærinn væri nærri bjargarþroti.
það er vitanlegt að býsna margir
sópuðu að sjer matvörum
skömmu áður. En eigi því
síður var fjöldi fólks, sem ekki
átti þess ráð og varð að reita
„úr reislukróknum" eftir sem
áðum. Kolaleysið þarf ekki að
minnast á, fólki er orðið það
of kunnugt af reynslunni.
Á það var bent með ýmsu
móti í byrjun sóttarinnar að
hingað yrði að senda vörur við
fyrstu hentugleika, m. a. tóku
sum Reykjavíkurblöðin rækilega
málstað okkar í því efni. En
einhver rödd var þar syðra sem
hvíslað gat því að hjer væru
nógar matvörur til; það var satt
að því leyti að hjer lá ekki, og
liggur ekki enn nærri neinu
hungri, fiskurinn bjargar því þó
að ekki væri annað til. En
hinu verður ekki neitað að all-
mikið er tekið að sneyðast um
sumar þær matvörur er allir
sækja mikið eftir, t. d. korn-
vörur. Ráðstöfunin um að
senda hingað varðskipið með
þessar örfáu smál. af koksi, 10
tn. af olíu og nokkrar tn. af
áfengi, var vel meint bráða-
birgða-úrræði, en það var e n g i n
h j á 1 p. Skerfurinn sem hver
fjekk af koksinu var svo smár,
að hann nam sem engu móti
þörfinni. Olíusopinn kom að
sönnu í góðar þarfir handa
rafmagnsstöðinni í bráðina, enað
öðru leyti var almenningur
jafnær eftir sem áður. Síðan
eru liðnar vikur og engin vöru-
sending komin nema þetta, sem
kom með „Draupnir" aðallega
handa fjelagsmönnum, eins og
gefur að skilja.
þetta skeytingaleysi yfirvaldanna
er orðið óþolandi. Útvegurinn
er í hættu staddur ef olían kem-
ur ekki bráðlega, og væri bær-
inn orðinn olíulaus fyrir löngu
ef sóttin og ótíðin hefðu ekki
lagst á eitt með að banna róðra.
Fjöldi heimila eru komin í örg-
ustu vandræði út af olíuleysi.
Húsmæðurnar segjast verða að
hætta að kveikja upp eld,ekkert
í hann að láta til hvers sem þarf
að taka, híta upp herbergi, sjóða
mat eða þvo þvott. Fólk er
farið að ráðgast um hvað hafa
skuli til matar þegar „eldurinn
sloknar". Enginn jetur fiskinn
eins og hann kemur upp úr
sjónum, ekki heldur rófur nje
kartöflur hráar, því síður kornið
úr búðinni eða kjötið hvort sem
það er frosið eða saltað. það
rekur að því að maðurinn
verður að „lifa á einu saman
brauði“,en það kvað ekki vera holt
eftir því sem stendur í ritning-
unni.
Menn, sem nýlega eru komnir
úr R.vík, fóru fram á það að
híngað yrði sent nokkuð af
eldsneyti, en fengu það svar að
Vestm.eyingar hefðu nóga pen-
inga(I). þeim væri engin vorkunn.
Skynsamlegt svar, ef satt er. En
skyldi ekki þurfa eitthvað að
breyta eldstæðunum og mótor-
unum áður en farið er að brenna
bankaseðlum og silfurpeningum
svo að gagni verði? það kynni
að vera að seðlahrúgan reyndist
ódrjúg hjá einhverjum með þeim
eldstæðum, sem hjer erualgeng-
ust, en þeir hafa svo margt
nýmóðins í höfuðstaðnum, sem
við höfum lítið af að segja.
Kóks hafa þeir þó ekki handa
okkur að þeir segja; veitir ekki
af því sjálfum. Að rjettu lagi
hefðu Vestm.eyjar átt að fá fast
að 100 smál. af kóksfarminum
(1800 smál.) því að sjálfsögðu
verður að miða úthlutinana við
mannfjölda. Hjer munu nú vera
nær 3 þús. manns um vertíðina
en í R.vík búa nú um 16 þús.
Sjávarþorpin við Faxaflóa telja
fáar þús. samtals, og aldrei fá
sveitrnar neitt sem nemur af að-
fluttu eldsneyti. Getur hver
maður reiknað út að síst var
of mikið þó að hingað hefðu
farið 100 smál. þegar þess er
gætt ennfremup, að þetta er
eina bygðarlagið sem enga eldi-
viðarnámu hefur, hvorki mótak,
þangfjöru nje surtarbrand. Fisk-
beinin eru vart teljandi, þau eru
farin að eyðast síðan í fyrra og
ekki eru þau þurviðri þessa mán-
uðina að neinum manni detti í
hug að þau þorni. En alveg
sjerstök ástæða var fyrir yfir-
völdin að skerast í að hingað
yrði sendur eldiviður meðan
sóttin geisaði. Olía var þá nóg
til í R.vík og það var algerlega
áhættulaust að senda skip með
hana. Vestm.eyingar hafa kom-
ist fram úr öðru eins, sem því
að ná í land nokkrum tugum
olíutn. án þess að ganga upp á
skipið. það þarf ekki að fara
með olíutunnur eins og óskurn-
að egg. Sú grýla, að ekkert
skip eða menn hafi fengist til
að fara hingað, er að alls engu
hafandi. það stóð í valdi sjálfra
sendimanna að gera þær ráð-
stafanir til varúðar, sem þeim
sýndist.
Óðum dregur nær þeim degi
að menn verði að hætta að róa.
Tjónið bitnar fyrst og fremst á
þeim sem útveginn stunda, síðan
á bæjarfjelaginu, og loks á ríkis-
sjóði: því minni afli, því minni
tekjur f ríkissjóðinn.
Framkoma valdhafanna í þessu
máli er þeim til háborinnar
skammar. Hún lýsir svo megnu
kæruleysi um hag og velfarnað
þessa bæjar, að kalla má full-
iBT Vefnaðarvöruúrvalið
mest, verðið lægst.
S- 3. 3otm^en.