Suðurland - 14.06.1913, Side 1

SUÐURLAND
Alþýðublað og atvinnumála
IV. árg.
Suðiirlaud
kemur út einu sinni i viku, á
laugardögum. Argangurinn kost-
ar 3 krónur, erlendis 4 kr.
Ritstj J ó n J ó n a t a n s s o n á
Asgautsstöðum.
Innheimtumenn Suðurlands eru
hér á Eyrarbakka: skósmiður
Guðm. Ebenczerson og
verzlm. JónAsbjörnssou (við
verzl. Einarshöfn). I Reykjavík
Ólafúr Gíslason verslm. í
Liverpool
Auglýsingar sendist í prent
smiðju Suðurlands, og kosta :
kr. 1,50 fyrir þuml. á fyrstu síðu,
en 1,25 á hinum.
Herhvöt.
„Líf er nauðsýn, \kt þ'f? hvetja,
líkst ei gauðl, berstu djarft,
vertu ei sauður, heldur hetja,
hoig ei dauður fyr en þarft.“
Gellur árgali,
gleymum draumhjali,
hættum skrumskvali,
skúma glystali:
Hnjúkar háfjalla
hvellir þrá-gjalla
sfefnu stórsnjalla:
að standa eða falla! —
Sökkvi svefn mara,
svimi loftfara,
vakni raupara
iíkis tálsnara;
þagni gómþvara
þrætu hvalfjara;
munn og mál spara
mun oss þarfara.
Stíluð er stefna
stærri málefna:
Samúð að efna,
sundrungu hefna.
Hugur stórræða
hiti fjör æða;
heyrið hryn kvæða
halsins áttræða!
Eitt er alræði:
allra samkvæði
í orðuin sem æði
efla hagfræði,
samvinnu stétta,
síngirnd að rétta,
líða stríð létta,
líf og sál metta.
Báleldar braka! —
best er að vaka,
stríða samtaka,
stara ei tfi baka.
Er ei hvað annað
oss til lifs bannað,
kent, sýnt og sannað,
sem oss fær mannað ?
Engin „stjórn" græðir
alt sem oss mæðir;
só,in sjálf biæðir
seint jökulhæðir.
Eyrarbakka 14. júní 1913.
Nr.
1.
Samúð skal fæða,
samúðin græða
fólk vort og fræða —
fjöllin sjálf „klæða".
Fólkið skal finna
fúsleik að vinna,
og afrek inria,
sem allir sinna, —
sem alla vekji,
sem enginn lrreki,
og sundrung reki —
eins og „drednot“-dreki!
Styðjum nú starfa
stærstu landsþarfa 1
Hver sem á arfa
hönd selji djarfa!
Fyrst þegar fleyin
fljúga glymveginn,
frjáls og vor eigin,
eykst oss þjóðmegin.
• *
«
Sé «g í anda
sameining landa,
vefinn vítt þanda
viðskifta landa.
Skín á glógyðju
Garðars í miðju,
sannleiks að iðju
í Sökkvabekks smiðju!
Mattli. Joch.
* * * * *
« * « «
A t li s.
Ofanprentað kvæði áttræða þjóð
skáldsins okkar er tekið eftir blaðinu
„Norðurland". Um það, hvernig
þetta kvæði var til, segir ritstjóri
blaðsins svo frá:
„Matth. Jochumsson var að ganga
„morguntúr" uppi á Höfða í indælu
veðri 8. maí, og mætti þar Stefáni
skólameistara. „Þakka þér fyrir
gufuskipagreinina í „Landinu" uin
daginn, hún var ágæt“, sagði Matth.
Skólameistari svaraði með orðum
Skarphéðins: „Eítir er enn yðvarr
hluti". — „Það væri réttast að búa
til fáeinar vísur", sagði skáldið, og
svo skildu þeir. Klukkan hálf tíu
kom Matthias til ritst.jóra Norðurlands.
„Hvaða skelfilegur draugur ertu, ligg
ur enn í rúminu, ungur maðurinn,
en eg, nærri áttræður fauskur, búinn
að yrkja þetta handa þér.“ —Kvæðið
hafði hann ort og hreinskrifað á tæp-
um klukkutíma. — Matthías er sí-
ungur í anda, honum förlar ekki hið
minsta þó aldurinn færist yfir hann,
og fjörið og þrótturinn er óbilaudi.
Bjartsýnin hans er honum það Iðun-
arepli sem ellin fær ekki við ráðið.
-------0*0*-0---—
Aðalfundur
Búnaðarfélags íslands var haldinn í
Iðnaðarmannahúsinu í Reykjavík 17.
mai 1913.
Forseti las upp reikning félagsins
1912, ásamt efnahagsyfirliti, og skýiði
fiá starfsemi þess, en vísaði um sumt
til skýrslna í Búnaðarritinu.
Jarðrœktarfyrirtæki, sein félagið
styrkti árið sem leið, voru þessi helst:
Til girðinga var veittur 2061 kr.
styrkur. Langstærsta girðingin var
afréttargirðing Flóamanna og Skeiða-
manna, á 4. mílu, en sumar aðrar
eru líka allst.órar, á 2. mílu. Árib
var mikið girðingaár. Þó verður
þetta ár það varla síður. Líkur eru
til, að Ræktunarsjóðslán til jarða-
bóta verði þetta ár frekar 50 þús.
kr., og meginið af því til girðinga.
Til áveitunnar á Miklavatnsmýri
voru árið sem leið greiddar 1377 kr.
upp í lofaðan styrk. Hví verki var
að mestu lokið á árinu, eða réttara
sagt, þeim hluta þess, sem til stend-
ur að vinna í bráðina, og var vatn-
inu úr F’jórsá hleypt í skurðina í
fyrsta sinn fyrra miðvikudag. Frá
verkinu, sem búið er að vinna, er
sagt nokkuð í skýrslu Sig. búfr. Sig-
urðssonar í Búnaðarritinu. Kostnað-
urinn við það er ekki orðinn nema
hér um bil helmingur þess, sem áætl-
að var. Er það ekki að litlu leyti
því að þakka, að gröfturinn fékst
fyrir 33 au. rúmstikan, í stað áætl-
aðra 45 aura, en að mestu leyti þó
af því, að frestað er um sinn að gera
sumt af skurðunuin, sem jáðgerðir
höfðu verið. — Það fór eins og við var
búist, að ef tækist að gera áveitu
þessa að mun ódýrari en áætlað
hafði verið, mundi hugurinn vaxa til
stærri áveitufyrirtækja. Nú hafa Flóa-
menn óskað nýrra mælinga fyrir
Flóaáveitu með nokkuð annari til-
högun, eftir tillögu Sig. búfr., og
Skeiðamenn mælinga fyrir áveitu úr
Þjórsá. Þykir nú Reykjasandurinn
ekki þurfa lengur að vera þ.í fyrir-
tæki til tálmunar, þar sem góðar
horfur eru á því, að takast muni að
hefta það sandfok-. Búnaðarfélagið
hefir nú ráðið Sigurð’ kennara Thor-
oddsen t.il mælinga á Skeiðunum í
sumar. Og Flóamælingin er vonast
til að framkvæmd verði sumarið 1914,
ef félagið fær til þess fjárveitingu
þá, sem um hefir verið beðið.
Til annara vatnsveitinga var veitt-
ur 446 kr. styrkur, og til fyrir-
hleðslu til varnar vatnságangi 400 kr.
Til plœgingarkenslu og félagsplæg
inga með kenslu var varið 530 kr.
Votheysgerðartilraunir voru enn
gerðar nokkrar, þó færri en til stóð
vegna þess, að ekki skort.i þerrinn
í fyrra sumar. Sumir þ.eir, er samið
hafði verið við um tilraunirnar, hafa
nú gert þær í 4 ár. Er þá í ráði
að fá tilraunir gerðar annarstaðar, á
Austurlandi og í Snæfellsness og
Strandasýslutn, ef metin fást til þess
á þeim stöðnm, þar sem þörfin er
mest fyrir þá heyverkun. Tilraun-
iinar hafa alstaðar hepnast vel.
Efnarannsóknir. Til þeirra var
varið 180 kr., þar af 75 kr. til
reynslu á húsgerðarefnum. Er þeim
rannsóknum Ásgeirs efnafræðings
Torfasonar nú lokið og skýrsla hans
birt í Búnaðarritinu. Ilitt voru mest
fóðurefnarannsóknir í sambandi við
fóðrunartilraunir á Hvanneyri.
Þetta ár verður meira. gert að efna-
rannsóknum. Er byrjuð rækileg
rannsókn á áburðarmagni og áburð-
argæðum undan kúm, og hefir áður
verið minst á það í blaði (H. V.
skólastjóri, í ísafold).
Félaginu hafa borist fyrirspurnir
um hvetnig reyna megi gaddavír,
út af því að tvímæli hafa leikið á
gæðum nokkurs af vír þeim, sem
flutst heflr til landsins siðustu árin.
Hefir nú verið grenslast eftir hvernig
reyna megi vírinn. Kemur bráðum
leiðbeining frá Ásgeiri Torfasyni um
það, og getur þá hver maður sjálfui
reynt með mjög einfaldri aðferð, hve
vel vírinn er galvaniseraður. Annars
mun rannsóknarstofan gefa þeim, sem
vilja láta reyna vír eða þakjárn og
fá vottorð um gæði þess, kost á að
fá það fyrir væga borgun.
Búfjárrækt. Til hennar voru þess-
ar helstar fjárveitingar:
Nautgripafélög 18 hafa fengið alls
3088 kr. styrk.
Sauðfjárkynbótabú 7 alls 1300 kr.
Hestakynbótafélög 2 samtals 400 kr.
Til hrútasýninga var varið 450 kr.
(á Avisturlandi og í Eyjafjarðar- og
Þingeyjarsýslum).
Til girðinga fyrir kynbótagripi 589
kr. (Styrkurinn þriðjungur kostnaðar).
Til eftirlitskenslunnar 551 kr.
Leiðbeiningarferðir Jóns H. l’ar-
bergssonar. Hann var í haust sem
leið við hrútasýningar í Borgarfirði,
en ferðaðist svo í vetur um Gull-
bringu- Árness- Rangárvalla og V.-
Skaftafellssýslur, skoðaði fé hjá 350
bændum og leiðbeindi i fjárvali, hélt
fyrirlestra á 45 stöðum, þar á með-
al við námsskeiðin í Þjórsártúni og
í Vík, fyrir samtals 1332 áheyrend-
um. Næsta vetur mun hann enn
verða í þjónustu Búnaðarfélagsins og
verða þá fyrst við hrútasýningar í
haust, en fara síðan leiðbeiningar-
ferð um Vestfirði, eftir ósk Búnaðar-
sambandsins þar, enda er það sá eini
partur af landinu, sem hann á ófarið
um.
Námsskeiðin, sem félagið kostar,
voru vel sótt árið sem leið. Garð-
yrkjunemendur í Gróðrarstöðinni voru
14. Höfðu sóft nál. 40. Við plæg-
ingakensluna í Einarsnesi voru 7
nemendur. Eftirlitsnámsskeið sóttu
6, mjólkuiskólann 7 og slátiunarnáms-
skeiðið 6. Fleiri telur Slátrunarfélag-
ið sér ekki fært að taka.
Búnaðarnámsskeið var haldið í
Hj uðnrholti í Dölum, ngætlega sótt,
og styrkur veittur til bændanáms-
skeiða á Eiðum og Hólum, auk þess
sem starfsmenn félagsins aðstoðuðu
við bændanámsskeiðið á ' Hvanneyri.