Suðurland - 30.08.1913, Blaðsíða 3

SUÐURLAND
9. Lög um breyting á lögum um
vitagjald.
10. Lög um bæjanöfn.
11. Lög um umboð þjóðjarða.
12. Lög um lögilding veizlunar-
staða í Karlseyjarvik og Hagabót.
13. Lög um sölu Reykja í Hrúta-
firði.
Útrýming rottunnar.
Rottan þykir vera ósjálegt og ó-
merkilegt dýr. Fólki þykir hún ekki
þess verð að um hana sé talað, og
þó er öllum illa við hana, og verst
þeim, sem mest kynnast henni. Hún
er líka ein hin mesta skaðsemdar-
skepna sem við eigum, þó lítil sé.
í öllum sjávarplássum hér sunnan-
lands er hún illræmd mjög fyrir það
tjón er hún vinnur, og svo er alstað-
ar þar sem hennar verður vart.
Mestan skaða gerir hún á húsum.
Hrefur hún þau í sundur, sem af torfi
og sandi eru bygð, svo þau eru oft
alónýt innan fárra ára, en timbur-
hús nagar hún þó ný séu bvo að ó-
lifandi er í þeim fyrir kulda og drag-
súg á vetrardaginn, jafnvel steinsteypa
Btenst ekki tennur völskunnar. Hún
er óefað sá versti innbrotsþjófur, sem
til er.
Kkki lætur hún staðar numið þegar
Ínn er komið. Þá ræðst hún á allar
hirslur og gjörir sig heimakomna,
hvað sem í þeim er. Og ekki er að
spyrja um óþrifnaðinu; gengur hún
jafnt um öll hús og hirslur reglulaus.
Má sjá hana húsvitja í einni ferð
salerni og safnþrær, þaðan inní eld-
hús og upp i matarskápa, eða inní
fatahirslur.
Ekki kann hún sóttvarnarlögin,
því jafnt gengur hún á milli sóttkví-
aðra húsa sem heilnæmra; er og tal
ið víst að hún hjálpi til að útbreiða
sóttir.
Þessu hafa menn fyrir löngu veitt
eftirtekt í útlöndum, og reynt að
koma vörnum við. í Danmörku
er rottugangur mikill og þar er heit-
ið verðlaunum fyrir hverja drepna
rottu. Fær sá er skilar rófunni 10
aura fyrir stykkið. Margar veiðibrell-
ur eru hafðar, bæði dýr, vélar og
eitur.
í flestum eða öllum siðuðum lönd-
um mun vera eitthvað unnið að því
að útrýma rottunni á einn eða annan
hátt.
Danskur maður, Zuschlag, hefir
barist mjög fyrir því að koma á skipul.
alþjóða aðferð til að útrýma rottunni.
Var 1902 stofnað alþjóðafélag í
þessum tilgangi og var Zuschlag val-
inn forseti þess æfilangt, í heiðurs-
skini fyrir starfsemi sína í þessu máli.
í sumar hefir „The Royal Institute
of JPublic Health" átt þing í Paris.
Þar var tekið til meðferðar aðferðin
til að útiýma rottunni, bæði sem
heilsufræðis atriði og fjárhagsatriði.
Þangað var Zuschlag boðið.
Þar á þinginu var út.býtt dagskýrslu
um það sem ynnist á daglega í bar-
áttunni við þá móleitu. Ritstjóri dag-
skýrslunnar er Zuschlag, og í hana
skrifa ýmsir merkir vísindamenn, sem
láta þetta efni til sín taka; er hún
gefin út á ensku, þýsku og frönsku.
Það var samþykt á þinginu að
nauðsynlegt væri að halda alþjóðlegt
þing um þetta efni, og að rétt væri
að halda það sumarið 1914 í Kaup-
mannahöfn til viðurkentiingar unt það,
að þaðan væri ættuð hugmyndin um
alþjóðlega útrýmingaraðforð. Það var
talið nauðsynlegt að halda sýningu á
veiðiáhöldum og öðru sliku í sam
bandi við þetta þing.
Svona taka nú aðrar þjóðir í málið.
En þegar það var borið fram á alþingi
íslendinga 1909, að gera ráðstafanir
til að eyða rottunni héf á landi, þá
var sú tillaga höfð að háði og sá
er hana bar fram. Engin furða þó
seint gangi velferðarmálin í þessu
landi, þegar menn geta fengið af sér
að gjörast liðþjálfar sliks meinvættis
sem rottan er.
Á víð og dreif.
Sýslumaður og Ibæjarfógcti á
Akureyri, í stað Guðl. sál. Guðmunds-
sonar, er settur Júlíus Havsteen cand.
jur. á Akureyii.
Lausu frá embætti hefir Sigurð
ur Sigurðsson Iæknir í Dalasýslu feng-
ið.
Laus embættí: Sýslumannsem
bættið í Eyjafjarðarsýslu og bæjar-
fógetaembættið á Akureyri.
Héraðslæknisembættið í Dalasýslu.
Umsóknarfrestur til 15. nóv.
Rektorsembættið við Mentaskólann
er enn ekki auglýst.
íslandsgliman verður háð í Reykja-
vík 24. sept. í haust.
frir útleudir prófessorar hafa
verið hérlendis í sumar. Það eru þeii
A. Heusler, þýskur jarðfræðingur og
47
íslandsvinur, K. Lorentzen, danskur
maður, prófessor í véiafræði við há-
skólann í New York, og Russel, frá
Spriengfield í Bandarikjunum. Þeim
var haldið samsæti er þeir fóru úr
Reykjavík.
Botnrðrpungur straiulaði við
Hjörsey á Mýrum nýlega. Menn bjórg-
uðust með naumindum; þeir voru
enskir.
Stúika druknaði um síðustu mán-
aðarmót í Grímsá eystra. Hún var
úr Seyðisfjarðarkaupstað og ætlaði
upp að Hallormsstað; hún hét Anna
Stefánsdóttir.
„Eros“, skipið sem sökk á Mjóa-
firði á dögunum, er nú komið á flot,
björgunarskipið „Geir“ dró það út og
til Seyðisfjarðar. Líklega verður skipið
gert sjófært aftur. Uppboð átti að
halda á fiskinum sem í því var.
Tveir vitar nýir hafa byrjað að
sýna Jjós í þessum mánuði. Það eru
Bjargtangavitinn og Kálfshamarsvit-
inn. Báðir eru þeir bygðir úr járni
og stjórna sér sjálfir.
Þilskipin hafa aflað heldur vel
sumarvertíðina. Flest um og yfir
20 þús.
vcrslun. Hr. kaupm. Andrés
Jónsson, er áður hefir verið hjá kaup-
fél. Ingólfur á Háeyri, hefir nú byrj-
að að verslá fyrir eigin reikning, í
húsi Sigurðar bóksala Guðmundsson-
ar hér á Eyrarbakka.
Er það vel ef verslun hans gæti
orðið til að auka frjálsa samkepni í
versluninni og bæta úr ýmsum vöru-
skorli hér, sem oft er tilfinnanlegur.
Mun hr. Andrés Jónsson hafa i
hyggju að hafa á boðangi ýmsar þær
vörur, er nú eru taldar sjálfsagðar,
98
Grabricl frændi. 95
væri frábitinn kvenþjóðinni. Hann hafði ekki leitað lengi er hann
fanu sömu „ástarþuluna", sem hann var nýbúinn að lesa skrifaða
með viðvaningshönd. Hláturinn greip hann á ný. Alt í einu hætti
hann, tók bréfið upp og reif það sundur i smátætlur. Það var eins
og honum væri svölun í að rífa það í sundur og fleygja því í ösku-
bakkann, svo kveykti hann í öllu saman. Þegar síðasti snepillinn
var brunninn datt honum i hug að umslagið væri enn eftir. Þegar
hann tók það upp, varð hann þess var að lítið blað hafði leynst
þar eft.ir. A því voru nokkrar línur með sömu hönd, og voru auð-
sjáanlega flýtisverk, og stafsetningin eftir því, og var að því leyti
síðra en fyrra bréfið, sem engu var áfátt í þá átt.
Línur þessar hljóðuðu þannig:
„Eg varð endilega að fara i húsið, þangað sem eg hafði ráðið
mig, en það verður ekki nema í nokkra daga, og eg or viss um
að þér fyrirgefið mér það þegar þér fáið að vita ástæðurnar, og þær
get eg sagt yður á sunnudaginn, ef þér haldið loforð yðar, og svo
er eg yðar elskandi
t’rúdur.
Eftirskrift:
Húsnúmerið er Nr. 27 í Rínstræti, ef þér skylduð heldur vilja
finna mig þar, en þar sem við töluðum um. Bað er heldra fólk
og þér þurfið ekki að óttast að mér sé þar misboðið á nokkurn
hátt. Eg á einungis að hjálpa ungfrúnni, hún heitir Kornelía, og
er veik, og þessvegna get eg ómögulega neitað að vera hjá henni,
að minsta kosti viku, af því annars var enginn til að hjúkrahenni,
og nú, þegar þér vitið alt saman, samþykkið þér það. Liði yður
sem best og minnist vinu yðar."
Hann stökk á fætur í ofboði og æddi aftur og fram um gólfið,
og reytti af sér hárið eins og óður maður. Nú var mælir forlag-
anna fullur orðinn, á það var ekki unt að bæta, og það hlægilega
og sorglega, var svo einkennilega tvinnað saman, að hann gat ekki
áttað sig strax. Honum fanst luinn ætla að kafna af sorg ogskömm.
Hann þaut út á tröppurnar, en þegar honum hægði ekkert við það,
hlióp hann út í hesthúsið, Jagði á hestinn sinn og reið berhöfðaður
«>ður á þjóðveginn, sem liggur í löngum bugðuin meðfram ánni.
Ráðsmaðurinn, som kom hlaupandi á eftir honum með strá-
hattinn hans, varð of seinn og sá bann nú hverfa á næsta leiti.
sækja hana. Þarna stóð, til dæmis, stór slagharpa í einni stofunni
og í annari gylt fuglabúr, með uppáhaldsfuglunum hennar og alstað-
ar var fult af skrauti og öllum þeim þægindum, sem hann vissi að
Kornelíu þótti nokkurs um vert. f einu herbergi var ýmsum mun-
um raðað á borð, svo það líktist helst jólaborði. Það voru gjafir
þær, er hann hafði fengið frá Kornelíu, við ýms tækifæri. — Það
var því ekkert ónáttúrlegt þó honum yrði þungt í skapi við að sjá
alt þetta. Hann gat hvergi verið í húsinu, svo að ekki yrði alt til
að minna hann átakanlega á vonbrigðin og vonirnar dánu. Hjartað
barðist í brjósti hans, eins og það ætlaði að springa, og hann varð
svo yfirkominn af hugarangri, að hann hneig niður á legubekk og
lá þar langa stund og háði þungt stríð við kringumstæðurnar. Hann
titraði af þungum ekka og grét eins og barn. Við það létti honum.
Þegar hann hafði grátið út, og meiri ró færðist yfir hann, fór
honum að verða það Ijóst, að öll fortiðin yrði að grafast í djúpi
gleymskunnar, en til þess að það gæti tekist, varð hann að útrýma
öllu því, sem mint gæti hann á fortiðina, eða á einhvein hátt vakið
endurminningar hans á ný. Hann lét nú loka herbergjunum sem
henni höfðu sérstaklega verið ætluð, og ryðja öllu til síðu sem mint
gat á hana. Fuglabúrin varð að flytja yfir í bakhúsið, undir því
yfirskyni að fuglarnir kvökuðu of hátt. Svo fór hann núaðaðgæta í
bókaskápnum í dagstofunni. Hann tók niður hverja bókina eftir
aðra, blaðaði í þeim um stund og lét þær síðan aftur á sinn stað.
Hversvegna skyldi Þrúði ekki geta orðið þær kærar með tímanum ?
sagði hann við sjálfan sig. Og þó það yrði ekki, þá gjörði slikt
lítið til. Eins og ekki hafi verið til á umliðnum öldum ágætiskon-
ur þótt þær þektu lítt til Goettie og Shakespeare ? Er lifið ekki'til
annars en að lesa og skrifa? Er ekki óspilta náttúrubarnið þúsund
sinnum meira virði en hinn svo nefndi mentaði maður, sera þegar
best lætur getur komið hugsunum sínum i þurrar og leiðinlegar
formúlur, sem hverju náttúrubarni er óþarft. Náttúra — náttúrau
er alt! Hvaða þýðingu hefði það fyrir mig ef eg byggi á eyðiey,
eins og Róbinsson, þótt konan mín gæti hamrað sönglög eftir Beet-
hoven? Iívað skyldi vera þvi til fyrirstöðu að eg byggi urn mig
hér á óðali inínu, eins og mér sýndist, áu þess að spyija nokkuin
að því, þótt eg reisti múr í kring um heimilisgleði mina, svo eng
inn af þessum sárfínu og faguðu heimsmönnum gæti þar yfn kom-