Suðurland - 27.09.1913, Qupperneq 1

SUÐURLAND
Alþýðublað og atvinnumála
IY. árg.
Eyrarbakka 27. septcmbcr 1918.
Nr. 1G.
Suðurland •
kemur út einu sinni í viku, á
laugardðgum. Argangurinn ltost-
ar 3 krónur, erlendis 4 kr.
Ritstj. Jón Jónatansson á
Ásgautsstöðum.
Innheimtumenn Suðurlands eru
hér á Eyrarbakka: skósmiður
Guðm. Ebenezerson og
verzlm. JónAsbjörnsson (við
verzl. Einarshöí'n). í Reykjavík
Olafur Gíslason verslm. í
Liverpool.
Auglýsingar sendist í prent^
smiðju Suðurlands, og kosta:
kr. 1,60 fyrir þuml. á fyrstu síðu,
™ 1,26 á hinum.
I
:
9
8
i
i
Stjórnmálaliorfur.
Út úr þokunni,
Síðustu Arin hafa verið óhappaár
í stjórnmálasögu vorri að því leyti,
að vér höfum staðið sundraðir þar
sem vér framar öllu óðru hefðum átt
að standa sameinaðir. Þjóðin heflr
skifst í tvo andvíga flokka um það
málið, sem mestu varðar: sjálfstæði.
þjóðarinnar út a við. Og flokkaskip
Un í stjórnmálum heflr að því leyti
verið svo óeðlileg sem framast má
verða, að hún hefir verið bygð á þess-
um málum einum, en að öðru leyti
verið á reiki. Menn með gagnólíkum
skoðunum í mikilvægustu innanlands
málum hafa staðið í flokki saman, og
heflr því samvinnan í þeim málum
örðið allmjög á annan hátt en æski-
legt væri.
fví verður ekki neitað, að engar
líkur eru til þess, að því málinu, sem
ráðið hefir flokkaskipuninni síðustu
árin, sambandsmálinu, veiði til lykta.
ráðið á viðunandi hátt í náinni fram-
tíð. Og nú ríður á því að vér snú
um oss með alvöru og athygli að
innanlandsmálunum og reynum á
þann hátt að styrkja og treysta grund-
völl þjóðarsjálfstæðis vors. Efnalegt
sjálfstæði og menning þjóðarinnar er
sá grundvöllur sem á verður bygt
sjálfstæði vort út á við. Yaxi þjóð-
inni máttur og megin heimafyrir,
verður oss auðveldara að sækja rétt
vorn í hendur þeirrar þjóðar, sem
vér nú eigum í höggi við um þjóðar-
sjáifstæði vort.
Þegar nú svo er komið málum
vorum, að það málið, sein áður heflr
ákift þjóðinni í flokka: sambandssátt-
htálagerð við Dani, er úr sögunni um
s'nn, þá er það einsætt og auðsætt
^verjum manni, að flokkaskifting í
áfjórnmálum verður að byggjast á
'nnanlandsmálunum, byggjast á þeim
verkefnum sem fyrir liggja. Viðfangs
efnin eru þar ærin og allmargbreyit,
hiargt að vinna, margt. aðfæiaílag,
og á mörgu að sigrast, en auðvitað
greinir menn á í þessum máltirn, og
um þau hlýtur því að myndast flokka-
skifting.
En það er óeðlilegt og illa farið að
þjóðin skiftist í fjandsamlega flokka
um sjálfstæði sitt út á við, um til-
verurétt sinn sem sjálfstæð þjóð.
Þetta mál, sjálfstæðismál þjóðarinn-
ar, á að vera hafið yfir allan flokka-
ríg, í því niáli eiga allir íslendingar
að skipa sér í eina fylkingu.
Sumum virðist þetta ef til vill
fjarstæða, flnst. það óhugsandi að vér
getuin nokkurntíma orðið sammála
um þetta mikilvægasta mál vort. En
hvers vegna? Er ekki takmarkið í
raun og veru eitt og hið sama fyrir
öllum þorra íslendinga að minsta
kosti: fult og óskert sjálfstæði þjóð-
arinnar?
Ágreiningurinn heflr verið um milli-
sporin, áfangana á leiðinni að þessu
takmarki, og sá ágreiningur hefir
orðið meiri en vera þyrfti, einmitt af
því að þetta mál heflr verið gert að
flokkamáli. En hér skal ekki farið
út í gamlar væringar, ekki farið að
rifja upp gamlar deilur. Pað er oss
sjálfum fyrir bestu að láta þessar
deilur falla niður.
Dess munu varla dæmi annarstað-
ar í heiminum að flokkaskipun í stjórn-
málum sé bygð á utanríkismálum ein-
göngu. Nei, flokkaskipunin er hver-
vetna bygð á innanlandsmálum, mis-
munandi stefnum í þeim málum er
fyrir liggja, þó ýmislegt, er utanríkis-
mál snertir, kunni stundum að ráða
nokkru í þessu efni. En j&að eitt er
víet, að hver óspilt þjóð, sem á rétt á
að vera til sem sjálfstæð f jóð, lilýtur
að standa saman sem einn maður þegar
um það er að rœða að vinna eða verja
sjálfstæði sitt út á við, og geri hún
]mð ehki, er liún dauðadæmd.
Nægir oss ekki í þessum efnum að
líta til Dana, þeirrar þjóðar, sem vór
eigum rétt vorn í hendur að sækja?
Standa þar ekki allir stjórnmálaflokk-
ar saman á móti oss? Sjá menn
ekki hvílíkur geysimunur er á því, að
sú þjóðin sem sterkari er og voldugri
stendur í gegn kröfum vorum óskift
og einhuga, en vér stöndum droifðir
og ósammála? Er nokkuð að vinna
með þessu háttalagi? Nei. Oss hlýt-
ur að skiljast það, að í þessum mál
um verðum vér að standa sameinað-
ir. fað er óhjákvæmilegt, þaðerlífs-
nauðsyn. Hvernig sem flokkar skift-
ast og hversu mikill ági'einingur som
vera kann milli vor innbyrðis uin
önnur mál, þá megum vér ekki missa
sjónar á þessari nauðsyn.
Látum því deilutnar um sjálfstæð-
ismál vott falla og munum að hið
eina rét.ta og sjálfsagða í þessu máli
er: samvinna allra flokka im sjálf'
stæði þjóðarinnar út á við. Að þessu
vetður að vinna með festu, gætni og
hyggindum, í því felst eina sigurvonin.
k
Vefnaðarvara
Prjónavara
Smávara að ógleymdum
Regnkápunum
góðu fyrir konur og karla, fást hvergi eins að verði og gæðum.
Sjölili, vetrar
verða seld um tíma með 15—25% og
Kjólatauin
með 20% afslætt.i. Af öllum öðrum vörum 10%.
Lítið inn hjá
JÓNI BJÖRNSSYNI & C0.
líankastræti 8
þegar þér verðið á ferðinni.
=a
Hér er ekki alt komið undir óða-
goti, hávaða og stóryrðum, vér náum
hvort sem er ekki takmarkinu í einu
stökki, og því megum vér ekki gleyma,
að eins og sambandi voru við Dani
nú er varið, getum vér tekið öllum
eðlilegum framförum þeirra vegna ef
oss brestur ekki samtök, vit
og vilja. Með hyggilegri skip-
an innanlandsmála vorra getum vér
lagt. tryggari grundvöll að þjóðarsjálf-
stæði voru en með nokkurri sáttmála
eða samningsgerð við Dani.
Á öllum sviðum er ærið að vinna:
í mentamálum, atvinnumálum, sam-
göngu- og verslunarmálum, og sitt-
hvað er það sem bendir til þess að
við séum að finna sjálfa okkur betur
en áður, og á því að oss takist það,
má byggja nokkrar vonir.
Það hlýtur því öllum að veraljóst,
að það sem nú hlýtur að verða efst
á baugi í stjórnmálum vorum er ekki
sambandsþjark við Dani, heldur hitt,
að vinna oss áfram inn á við af al-
vöru og kostgæfni, og svo hitt, að
leiða hugina saman t.il einhuga sain-
vinnu út á við, það kann að ganga
nokkuð seint, en það hlýtur þó að
vinnast.
Þetta er það sem þjóðin þarf að
hafa í huga við næstu kosningar.
------OoO«-<>--
Heyskorturinn
austanijalls.
Sumarið þetta heflr verið óminni-
lega óhagstætt; heyfengur almennings
hér um sveitir afar rír, og hjá fjölda
manna svo lítill, að slíks munu varla
dæmi i þeirra manna minnnm er nú
lifa. Allmikil fénaðarfækkun er því
óhjákvæmileg, því fénaðnr mun víða
vera með langflesta móti, selt í minna
lagi í fyrra haust. Nokkuð bætir það
úr þó fækka þurfi, að horfur eru á
því að kjötverð verði hátt nú í haust.
En óálitlegt er það að menn þurfi að
að ríra svo bústofn sinn sem þurfa
mun ef setja ætti á heybyrgðirnar
einar, og dýrt að kaupa búfénað aftur
í vor.
Nú hefði verið þörf á úrræðum og
samtökum í tíma um fóðurkaup, því
engum getur blandast hugur um það,
að réttara væri að reyna að komast
hjá altof snöggri fénaðarfækkun með
því að verja nokkru af andvirði þess
fénaðar sem seldur er, til þess að
kaupa kraftfóður og geta haldið nokkru
fleira á fóðrum, heldur en að ríra af-
skaplega bústofn sinn og eiga mjög í
óvissu um hve greiðlega tekst að koma
honum upp aftur.
Heyrst heflr að verslanir hér hafl
verið beðnar um að panta eitthvað
af kraftfóðri, en það mun vera miklu
minna en þörf er á, því varla hefði
mátt minna vera fyrir þessar tvær
sýslur hér, Arnes- og Rangárvallas.,
en að fenginn væri 1 skipsfarmur af
fóðurbæti. Annars mun að þessu
nánar vikið síðar,
Formaður Bfl. ísl. heflr spurst fyr-
ir um kaup á síldarmjöli norður á
Siglufirði og um síldarkökur, en óvíst
var hvort fáanlegt mundi vera þar
nú orðið. Hefði verið æskilegt að
fá dálitið af þessu fóðri til reynslu i
vetur; gat sú reynsla orðið til bend,-
ingar fyrir menn síðar, því nokkuð
eru menn í óvissu um það hverskon-
ar fóður best er að kaupa. Margir
nyiðra láta vel af þessu kraftfóðri
sem unnið er úr síldinni, þó misjafnt
sé það að gæðum, eins og gefur að
skilja.
Þess mun helst til seint hafa verið
gætt, að gera ráðstafanír til fóður-
kaupa, og rnætti ef til vill nokkuð
úr því bæta enn ef bráðlega væii að
undið. Sumir hafa ef til vill treyst
því, að haustveðráttan mundi voiða
góð og eitthvað rætast úr með bey-