Suðurland - 29.11.1913, Blaðsíða 2

98
SUÐUR'L AND
Ósvifin gróðabrögð.
Notadrýgsta féþúfa óhlutvandra
gróðabrallsmanna er trúgirni og tal-
hlýðni almennings. Og það er stór-
furðulegt hve slíkum mönnum tekst
að gabba almenning, en reynslan
sýnir að þeim veitist það oft ærið lótt.
Það er svo sem ekki lakasti at-
vinnuvegurinn í heiminum að tarna,
heldur öllu fremur einhver hinn allra
auðveldasti og arðmesti. í’eir sem
hann stunda verða oft á auga
bragði stórríkir menn, mikilsmetnir
ríkisborgarar, uppáhaldsmenn þjóðar
sinnar, þeir eru sæmdir titlum og
heiðursmerkjum o. s. írv. Og alla
þessa upphefð eiga þeir því að þakka
að þeim datt það snjallræði í hug að
reyna að búa sér til iykil að fjár-
hirslunni stóru sem aldrei verður
tæmd — auðtrygni og fáfræði almenn.
ings. —
Dæmi sem sýna og sanna átakan
laga hve vel þessum mönnum hepn
ast þessi atvinnuvegur er ekki vand*
að finna og benda á. Hér á land]
mun fátt kunnara en kynjalyfin1
„Braminn", „Voltakrossinn" og „Kína!
lifsexírinn" og ýmist fleira af þv(
tagi. Það væri ekki ófróðlegt ef hægt
væri að sýna með tölum hve miklu
fé islensk alþýða hefir ausið út fyrir
slikan einskisverðan hégóma. Én því
miður er það ekki hægt, þessi skatt
ur er hvergi skráður. Um hann eru
engar skýrslur til.
Því væri sennilega borgið Heilsu-
hælinu okkar ef hægt væri nú að
stinga að því aurunum þeim sem is-
lensk alþýða hefir greitt fyrir einskis-
tiýt kynjalyf og aðra slika vitleysu
og stungið í vasa útlendra brallara,
tem haft hafa hana að ginningarfifli.
Vitanlega höfum við íslendingar í
þessu efni þá vesölu huggun að við
sl.öndum ekki einir uppi með þessa
vitleysu — séum ekki vitlausari en
allir aðrir. Þessi kvilii, auðtrygni
iilmennings einkum gagnvart kynja
lyfum og undralækningum, er meir
eða minna algengur um allan heim.
Og brallararnir eru hugvitssamir
að finna upp ný og ný undur til að
gabba fólkið, og alloft er hégóminn
svo augljós, að það sýnist vera of-
ætlun heilbngðri skynsemi að gína
við flugunni. En samt verður *sú
teyndin — við trúgirnina fær skyn-
semin ekki ráðið. —
Einhver allra ósvífnasta tilraun sem
getð hefir verið til þess að nota sér
tii fjárgróða trúgirni almennings er
það sem danskt „firma" nokkurt tók
upp á nú í 'sumar. Þetta „firma"
eða félag þykist hafa fundið upp áhald
til þess að — ja, lesendurnir trúa
þvi kanske ekki — til þess að lata
menn vaxa. Þetta undraáhald er aug-
lýst í ýmsum erlendum blöðum, kem-
ur væntanlega bráðum í íslenskum
blöðum. Heima í Danmörku auglýs-
ir félag þetta ekki, þykir líklega ekki
hyggilegt að „bíta nærri grenina".
í auglýsingunni stendur, að með
því að nota þetta áhald geti menn,
eldri sem yngri, aukið vöxt sinn á
skömmum tíma. Segir þar að þetta
sé margprófað og sannreynt í viður-
vistlækna! og vísindamanna!!, og
sagt, er það fullum stöfum að fólk á
fertugsaldri hafi á 3 mánuðum hækk
að um 6—7 sentimetra með þvi að
nota áhald þetta. Áhaldið þykist
„firmaið" hafa selt svo þúsundum
skifti og hafi engin umkvörtun kom-
ið fram um það.
Áhaldið kostar með leiðarvísi 27
kr., 10,000 kr. trygging er boðin —
ekki fyrir því að áhaldið reynist eins
og lofað er, heldur fyrir því að hættu-
laust, só að not.a það. Og það er
auðvitað ekki óhugsandi að áhaldið
sé hættulaust nema fyrir pyngjur
manna.
Auglýsingunni fylgja myndír af
fólki sem á að hafa orðið hálfu höfði
hærm við notkun áhaldsins. En ekki
er áhaldinu lýst í auglýsingunni og
ekkert um það sagt hvernig það eigi
að nota, það fá menn fyrst að vita
i leiðarvísi sem fylgir áhaldinu, og
hann veiða menn að kaupa.
Annars er áhald þetta ekki annað
en 1 belti, 2 axlabönd upp úr belt-
inu, 2 ístöð og á þeim að utan dá-
litlar blakkir, og snúrur tvær sem
festar eru í hringi úr beltinu og í
gegnum blakkirnar á ístöðunum, en
á öðrum enda þeirra eru handföng
sem sá á að taka í er notar áhaldið
og vill teygja á sér skrokkinn.
Þetta er riú allur úthúnaðurinn og
líklega er fólagið sæmilega haldið af
því að fá fyrir þetta dót 27 kr.
í leiðarvísinum er ekki annað en
bull og endileysa sem enginn skilur.
Líklega tekst samt félagi þessu að
næla drjúgt á fyrirtækinu.
Blaðavanskil.
Frá kaupendum Suðurlands á Yest-
ur- og Norðurlandi berast sífeldar
kvaitanir um að blaðið berist þeim í
hendur seint og óreglulega og et-und-
um koma blaðasendingar alls ekki til
skila.
Það er hart að búa undir slíku
ástandi þegar blöðin eru reglulega af-
greidd í póst og burðargjald greitt.
Póstmönnum vorum er þó ekki minna
ætlandi en að vita að burðargjaldið
er greitt fyrir það að póstsendingum
sé komið til skila, en það er ekki
greitt sem húsaleiga til þess að geyma
þær á póststöðvunum um aldur og
æfi
Varla getur verið vanþörf á þvi að
póstmeistari taki hér í taumana og
áminni póstafgreiðslu- og bréfhirðinga.
menn um að gæta skyldu sinnar, og
séu þeir einhverjir sem Þykjast upp
úr því vaxnir, ættu þeir að geta feng-
ið „lausn í náð“ að minsta kosti.
Þelta sleifarlag er óþolandi.
Sem sönnun þess að „Suðurland"
kvartar ekki að ástæðulausu, skal
þess getið t. d. að í fyrra vetur kom-
ust sendingar af blaðinu upp í Borg-
arfjörð 1 — 2 póstferðum seinna en
vera átti. Vest.ur á Snæfellsnesi hafa
sumir kaupendur blaðsins ekki séð
það síðan í ágústmánuði i sumar o.
s. frv., og þó er það sannanlegt að
blaðið hefir verið afgreitt reglulega
með hverri póstferð.1
Hvernig á þessu stendur eða hvar
blaðið er geymt svona lengi, skal
engu um spáð, en það er hlutverk
pósfstjórnarinnar að ráða þá gátu og
það er skylda hennar.
Suðurland verður iíklega að una
því þó seint gangi að koma því til
Norður- og Vesturlands, að því leyti
sem þetta stafar af því að póstferðum
er svo vísdómlega fyrir komið, að
blöð sem send eru héðan með pósti
áleiðis þangað til Reykjavikur, veiða
að biða þar 2 — 3 vikur eftir næstu
póstferð, en hitt er óþolandi ef blaðið
er alis ekki sent þaðan eða fer for-
görðum einhversstaðar á leiðinni. Því
er ekki skylt að una.
Útsvör og skólagjóld
í Stokkseyrarhreppi 1913.
Alls er jafnað niður 5800 kr. Gjald-
endur eru 241. Hér eru þeir taldir
sem hafa 25 kr. og yfir:
Kaupfél. Ingólfur St.eyri 1312 kr.
Jón Jónasson kaupm. 298 —
Ólafur Árnason framkv.stj. 246 —
Bjarni Grímsson versl.m. 221 —
Magnús Gunnarsson kaupm. 158 —
Jón Jónsson Holti 126 —
Sig. Einaisson versl.m 98 —
Helgi Jónsson sölustj. 81 --
Guðm. Jónsson Baugst. 61 —
Guðrún Helgad. Kaðlast. 64 —
Sig. Hinriksson Ranakoti 54 —
Snorri Sveinbjörnss. Hæringsst. 54 —
Gísli Pálsson Kakkarhjál. 54 —
Ásm. Gíslason Gljákoti 53 —
Gísli Gíslason Brattholtshjál. 52 —
Vilhj. Einarss. Gerðum 52 —
Hannes Magnússon Hólum 51 —
Þuríður Gunnarsd. Brattholti 51 —
Júníus Pálsson Seli 51 -
Eiríkur Eiríksson bakari 50 —
Ágúst Jónsson Brú 49 —
Þórður Gíslas. Hæringsst.hjál. 48 —
Björn Filippuss. St.eyrarseli 47 —
Jón Guðmundss. Oddagörðum 46 —
Grímur Ólafsson Móakoti 46 —
Síijárr. NTkuIásd. Starkarh. 48 —
Þórður Jónsson versl.m. 45 —
Jón Þorkelss. Móhúsum 45 —
Jón Sigurðss. Bræðratungu 45 —
Jón Þórðars. Traðarholti 43 —
Ketill Jónass. Kaðlast. 42 —
Markús Þórðars. Grímsfjósum 40 —
Lérih. Sæmundss. Nýjakastala 40 —
Pálmar Pálsson Stokkseyri 39 —
Stefán Bjarnas. St.eyrarseli 39 —
Jón Þórðars. Útgörðum 38 —
Jón Jónatanss. alþm. 38 —
Ingvar Hannesson Skipum 37 —
Gamalíel Jónss. Tjarnarkoti 35 —
Grímur Grímsson Miðkekki 35 —
Pétur Guðmundss. Kotleysu 34 —
Stefán Þorsteinss. Breiðum.h. 33 —
Jón Adólfsson oddviti 33 —
Eyj. Sigurðss. Björgvin 32 —
Ingim. Eiríkss. Brekkholti 32 —
Bjarni Jónass. St.eyri 31 —
Bjarni Bjarnas. St.eyrarseli 30 —
Einar Gíslas. Borgarholti 26 —
Einar Sveinbj.s. Merkigarði 28 —
Símon Jónss. Aðalsteini 26 —
Gunnar Sigurðss. Götu 26 —
Markús Guðrnundss. Bræðrab. 26 —
Einar Jónss. Aldarminni 25 —
Guðm. Helgas. Hól 25 —
Gísii Gíslas. íragerði 23 —
Sveinn Pálss. Bræðrab. 25 —
— -<>«<>•<>— —
Kaupskapur.
Ja, þetta eru nú menn! Það eru
karlar sem kunna tökiu á því að lifa.
Svona mönnum eigum við ekki að
venjast hérna í deyfðinni og vesöld-
inni. Já, mikið dæmalaust var eg
annars heppinn að þeir skyldu loks-
ins koma hingað, — bara að þeir
hefðu komið fyrri. — Ja, þetta eru
nú menn!“
„Hvaða menn ertu að tala um,
Atli ?'•
Sigga sagði þetta eitthvað svo ót.æt-
islega og setti um leið upp argvítug-
asta ólundarsvipinn sem hún átti í
eigu sinni — og hún á til skiftanna
af því taginu.
„Hvaða menn, segirðu! Hvaða
menn heldurðu eg sé að tala um,
nema þá þarna „forretningsmennina"
að sunnan, sem voru hérna á ferð-
inni í dag?
„Hvað, prangarana?"
„Prangarana, það eru svei mér
engir prangarar, það er bara b.......
lýgi úr þeim hérna á Eyrinni. Þeir,
þessir vesalingar hérna sumir, sem
aldrei hafa átt málungi matar og
aldrei haft lag á því að lifa, þeir öf-
unda þessa menn og kalla þá prang-
ara. En þetta eru einmitt bestu menn,
þöifustu menn í landinn, skal eg segja
þér, menn sem til einhvers er áð
eiga viðskifti við.“
„Ætlar þú kannske að fara að versla
við þá? Það yrði fallegur kaupskap-
ur.“
„Já, þú getur reitt þig á að það
er kaupskapur sem vert er um að
tala, eg ætti kannske að hafna öðr-
um eins kostaboðum? Ekki nema
það að hanga við þennan búskap
hérna á þessu b..... öreiti og þræla
sér út til einskis. Mikill dæmalaus
asni mætti eg þá vera og eiga kost
á að selja kotið með öllu saman og
fá í staðinn húseign með lóð í Reykja-
vík, sem græða má á margar, marg-
av púouiidír á ái l. Ja, Iteykjavík, það
er eitthvað annað en eymdarrolufá-
ráðlingsbaslið hérna. Hvað — þú
ansar ekki, Sigga! Heyrirðu ekki
hvað eg var að segja? Eg á kost á
að selja kotið, ogfyrir hvað heldurðu?
Fyrir svo sem 100 kr. hundraðið?
Ónei, kelli mín gettu betur. Fyrir
30 skúfhólka, skal eg segja þér —
þrjátíu skúfhólka hundraðið —- gylta
silfurhólka, sem eru að minsta kosti
10 kr. virði hver. — Heyrirðu til
mín? Þór finst það kanske ekki boð-
legt, eða hvað?
Og fénaðinn get eg selt þeim fyrir
hátt á annað þúsund krónur, skal eg
segja þér, og fyrir hann fæ eg svo
hús í Reykjavík — stórt timburhús,
sem er 6—7000 kr. virði — 7000
kr. virði í' fasteign í Reykjavík fyrir
tæp 2000 kr. í skjátum og skrani.
Hvernig líst þér á?“
„Þú þarft þó líklega að borga mis-
muninn á húsverðinu, maður, og þá
sé eg ekki hvað unnið er.“
Borga! ert.u alveg vitlaus? Já,
svona eruð þið kvennfólkið. Borga!
„nei takk“. En það er annars ekki
von að þú skiljir þetta. En þeir
þarna að sunnan, þeir hafa vit á
Þessum hlutum. Það eru kallar sem
kunna að fást við kaupskap. Þetta
sem húsið er meira vert það er svo
sem hægt að ráða við, það er sem
sé skuld sem hvílir á husinu um
aldur og æfi og aldrei3ai'f borga.
Húsið stendur fyrir henni og meiru
til, sérðu — en þú skilur þetta ann-
ars ekki. En svo ætla eg auðvitað
að selja þetta hús og þeir ætla að