Suðurland - 31.01.1914, Síða 1

SUÐURLAND
Alþýðublað og atvinnumála ----
IV. ár«.
Eyrarbakka 31. janúar 1914.
Nr. 88.
t
S u ö u r 1 a n d
koraur út eitiu sinni i viku, ú
laugardögum. Argangurinn koat-
ar 3 krónur, erlendis 4 kr.
Ritstj Jón Jónatansson á
Ásgautsstöðum.
Innheimtumenn Suðurlattds eru
hér á Eyrarbakka: skósmiður
Guðm. Ebonezerson og
vorzlra. JónÁsbjörnssou (við
verzl. Einarshöfn). í Reykjavík
Ólafur Gíslason verslm. i
Liveroool
Atiglýsingar sendist í prent-
smiðju Suðurlands, og kosta:
kr. 1.50 fyrir þuml. á fyrstu síðu,
en 1,25 á Itinum.
>•••<
CiríRur Cinarsson
yfirdúinslflgmaður
Laugaveg 18 A (oppi) Reykjavík.
Talsíini 488.
Plyt.ur mál fyrir undirrétti og yfirdómi.
Annast kaup og sölu fasteigna. Venju
lega heimn kl. 12—1 og 4 — 5 e. h.
Þingmálafundir.
Það er nýlunda hér eystra að aðrir
böðl tll þingniaiafunda en frnmbjóð
endur. Hefir öftast veiið sú venjan
hér sem annarstaðar, að kjósendur
hafa beðið þess rólegir, að einhveijir
gæfu sig fram til þingmensku, og lát
ið þá annast um að kveðja til funda.
Þessi aðferð er nú samt ekki hið
i'étta, upptökin að kosningaundirbUn-
ingi eiga kjósendur sjálfir að hafa,
eins og Suðurland’ hefir matgsinnis
haldið fram. Þeir eiga að halda fundi
með sér i tíma og reyna að koma
sér niðti á því hverjir í kjöri eigi
að verða, og ef þcár eru óánægðir
hreð framkomin eða væntanleg fram
boð, veiða þeir í tíma að ráða ráð
um sínum um önnur þingmannaefni.
Hitt er með öllu ófært að kjósendur
láti reka á reiðanum um þetta, og
láti sér nægja aðeins að greiða at
kvæði eftir þvi sem þeim þykir við
oiga einhverjum þeirra er af eigin
hvöt hafa boðið sig fram án nokkurr
ar ihlutunar frá kjósenda hálfu.
Suðuiland verður því að telja það
Vel farið að ýmsir kjósendur hér víðs
Vegar að í kjördæminu hafa tekið sér
fram um það að boða til þingmála
ÍUnda, hafa þeir baðið sýslumann að
boða til fundanna, og eru fundirnir
aug]ýstir hér í blaðinu í dag.
Sjálfsagt er að í þeim hreppum sem
l0ngst eiga aðsóknar á fundarstaðina
söu fundir haldnir áður heima fyrir
°8 fulltrúar kosnir til að mæta á
hingmálafundunum, og ef til vili væii
■öttast að þessa tvo aðalfundi hefðu
kjörnir fulltrúar úr öllum hrepp
Uln sýslunnar, og fæii tala þeirra
°f,‘i*' tölu kjóaenda. Að sjálísögðu
Þingmálafundir.
Samkvæmt áskorun frá ýmsum kjósendum í Arnessýslu, samankomn
um á fundi á Eyrarbakka, boða eg hérmeð tii þingmálafunda
í Tryggvaskála fiuitud. 19 febr. n. k. kl. 12 á hád.
og á Húsatéftuui föstud. 20. fcbr. n. k. kl. 12 á hád.
Kaldaðarnesi 28. jan. 1914.
Sigurður Ólafsson.
gætu kjósendur sem þvi geta við
komið sótt þ.á fundi eigi að síður og
átt þar málfrelsi og tillöguréit.
A fundum þeim sem haldnir eru
í hreppunum heima fyrir ættu að
sjálfsögðu að koma frain uppástung
ur um þingmannatfni, og þar að
vera tekin ákvörðun um hverjum
kjósendum þeir hafa sérstaklega auga
stað á til þingmensku. Með þessu
móti einu er hægt að vinna að því
að þeir bjóði sig fram og verði í
kjöri sem kjósendur helst vilja til
þess nefna. Og miklu er þessi að-
ferð hollari og réttari en að einhver
utanaðkomandi áhrif, eða þá eitthyeit
leynimakk einstakra manna ráði því
eingöngu hverjir í kjðri verðn. —
Suðuilandi er ekki kunnugt um
hvort þeir sem gengist hafa fyiir
þéssum fundarhölduin, hafa hugsað
sér þá tilhögun fundanna sem það
bendir á, en þykir þó rétt að gefa
þessa bendingu, því tilgangi fundanna
verður varla náð mrð öðiu móti.
Suðuriand hefir oft vitt áhugnleysi
og samtakaleysi kjósenda alment í
landsmálum, þykir því þessvegna vel
fara að hér bólar að þessu sinni á
dálitlu lifsmarki, dálitilli fyrirhyggju
og viðleitni til samtaka, og væntir
þess að þessir fundir verði vel undir-
búnir og vel sóttir.
-----0*0^)---
Eimskipafélagið.
Stofnfundurinn.
Þess var getið í siðasta blaði að
nánari fregnir af íundinum yrðu í
næsta blaði. —
Merkasta fundarmnlið annað en
stjórnaikosningin. sem þegar hefir
vetið getið, voru lög felagsins. Fium
varp það er bráðnbyrgðastjórnin lagði
fyrir fundinn, er almenningi áður
kuunugt og nú verða lðgin gefin ut,
eins og þau voru samþykt, og er því
varla ástæða til að geta sérstaklega
hór þeirra breytinga er á þeim voru
gerðar. Verður því hér aðeins laus
lega minst á það er á fundinum gerð
ist.
Funduiinn var settur í Iðnaðar
mannahúsinu, en það kom brátt í
ljós að fundarsaluiinn var altof Jitill,
og bauð þá fríkirkjupresturinn ogsnfn-
aðaifulltrúar þess s fnaðar fríkiikjuna
til fundarhaldsins, og var því boði
tekið með þökkum.
Jón Gunnarsson samábyrgðarsljóri
setti fundinn, en fundarstjóri var
samkvæmt uppástungu hans kosinn
Halldór Daníelsson yfirdómari, og
kvaddi hann til skrifara þá Björn
Pálsson yfirdómslögtnann og Magnús
Einarsson dýralækni.
Fyrsta mál á dagskránni var skýrsla
bráðabyrgðastjórnarinnar, hana fl itti
Sveinn Björnsson yfirdómslögmaður.
Skýiði hann frá tildrögum þessarar
félagsmyndunar og gerðum bráða
byrgðastjói narinnar.
JSráðabyrgðasljórnin hafði skrifað
180 mönnum viðsvegar um land og
beðið þá að beitasr, fyrir hlutafjársöfn
un, aðeins 2 hötðu skorast undan,
hinir flestir unnið ötuilega í málinu.
Safnast hafði hér á landi S40 þús.
/cr., og var innborgað af þv; fyrir
fund 325 þús. kr. Fóð hafði jafnóð-
um verið sett á vöxfu í báðum bönk-
unum í Reykjavík, skift. nokkurnveg
inn jafnt milli þeirra.
Útlent fé hafði bráðabyrgðastjórn-
inni borist frá Hamborg, Kaupmanna-
höfn og Euglandi, en henni hafði
að svo stöddu virst rétt að taka ekki
þeim boðum.
Kostnaður við hlutafjársöfnunina
hafði otðið alls kr. 3841,31. Bráða-
byrgðastjórnin hafði ekki talið sér
neitt. fyrii starf sitt og ærlar sér
ekki að gera.
Um nndirbúning skipasmíðanna'
hafði bráðabyrgðast.jórnin fengið sér
til ráðuneyfis G. Schot ffenborg
Inspektöv við deild alheims skipa-
skrifstofunnar Bureau Verifas í Kanp-
mannahöfn.
Uppdrættir og lýsingar af skipun-
um höfðu vetið send 28 skipasmíða-
stöðvum í Norðurálfunni. Tilboði í
vænt.anleg með Sterling 28. þm.
Bráðabyrgðastjórnin hafði haldið 49
bókfærða fundi og auk þess komið
alloft sanian.
Að lokinni skýrslu sitirii lýati* Sv.
Bj. því yfir að vetki bráðabyrgða-
stjóniarintiav væri nú lokið og legði
hún nú málið í hendur fundarins.
Þá tjáði fundarstjóri bráðabyrgða-
stjórninni í nafni hluthafa alúðarþakk-
ir fyrir ve) unnið starf, og var undir
það tekið af fundarmönnum með því
að standa upp og með lófataki.
2 umræður voru hafðar um )ög
fólagsins, hin fyrri á iaugardaginn en
hin hin síðari á fimtudaginn.
Vetulegur ágreiningur hafði ekki
otðið um önnur atriði laganna nema
um atkvæðamagn landstjórnarinnar
annarsvegar og hluthafa austan og
vestanhafs hinsvegar. Hafði land-
stjórnin krafist þess að eiga aldrei
minna atkvæðavald á fundum en
Vestur íslendingar, en að því vildi
fulltrúi Vestur-íslendinga, Jón J. Bíld-
fell, með engu móti ganga. Varð
sá enditinn að tillaga landstjótnarinn-
ar var feld með 5177 atkv. gegn
2530. Úrslitin sem urðu að síðustu
geta menn best séð í lögunum sjálf-
um.
Vestur íslendingar höfðu krafist
þess að mega kjósa 2 stjórnendur úr
sítium hóp, en hurfu frá þeirri kröfu
er þeim varð kunnugt um að hún
fór í bága við siglingalógin. Varð
það svo að samkomulagi að Vestur-
íslendiugar skyldu tilnefna 4 menn
búsetta í Reykjavík og Austur-íslend-
ingar 8 og velja siðan í sameiningu
6 af þessum 12 mönnum.
Fiest atkvæði við stjórnarkosning-
una fékk Sveinn Björnsson, 6677.
Samþykt var i einu hljóði tillaga
um að heimila félagsstjórn að láta
smíða 2 millilandaskip.
Þá var stjórninni einnig heimilað
að kaupa eða láta smiða tvö strand-
fatðaskip, ef þeir samningar yrðu að
landssjóður tæki hluti í félaginu fyrir
400 þús. kr.
Samþykt var áskotun til félags-
stjórnar að ráða eingöngu íslenska
menn á skipinu að svo mikiu leyti
sem kostut' var á.
Var þá stofnfundinum lokið og fé-
iagið komið á fastan fót.
------0.00----—
Eldsumbrot og ^haröæri -hjapan.
tEftir %DtgunbJ.)
Ólánið leggur Japan í einelti í ár.
1 norðausturhéruðunum hefir hrís-
uppskeran algerlega brugðist og af-
leiðingin er alment hallæri. Þessi
hluti landsins er fátækastur og kosta-
ntinstur og fólkið hafði engin únæði
til að bjarga sér. En þá hljóp stjórn-
in undir bagga og veitti 11 miljón
kr. lán handa þessuin héruðum og
afstýit mtð því hutigursneyðinui.
Uppskeiubresturinn er þó smáræði
bjá því er siðar liefir gerst,. Ný neyð-
aróp kveða nú við um allan hniminn
og þau konta frá frjósamasta hluta
landsins, eynni Kiushu sunnanvetðti.
Þar or veðuibhða mikil og náttúiu-