Suðurland - 07.02.1914, Qupperneq 1
SUÐURLAND
Alþýðublað og atvinnumála
IY. árg.
Eyrarbakka 7. febrúar 1914.
Nr. 34.
I
i
i
S u ð u r 1 a 11 (l
kemur út cinu sinni í viku, á
laugardögum. Argangurinn kost-
ar 3 krónur, crlendis 4 kr.
Ritstj Jón Jónatansson á
Asgautsstöðum.
Innheimtumenn Suðurlands eru
hér á Eyrarbakka: skósmiður
Guðm. Ebenezerson og
verzlm. JónAsbjörnsson (við
verzl. Einarshöfn). í Reykjavik
Olafur Gislason verslm. í
Livernool
Auglýsingar sendist í prent-
smiðju Suðurlands, og kosta:
kr. 1.50 fyrir þuml. á fyrstu síðu,
en 1,25 á hinum.
•MMMtM
CiríRur Cinarsson
yfirdúmslbginaður
Langavcg 1S 4 (nppi) Bcykjavík.
Talsíini 433.
Flyl.ur niál fyrir undirrétti og yfirdómi.
Annast kaup og sölu fasteigna. Yonju
lega heima kl. 12—1 og 4—5 c. h.
Fánamálið og Danir.
Útaf konungsúrskurðinum i fána
máiinu hefir oiðið mikið uintal í
dönskum blöftiim nú í vetur. Þar
hefir hver greinin rekið aðra um þetta
mál, flestar í þá átt að teija úrskurð
inn ólöglegan og vilja toga málið und
ir rikisþingift danska. Fremstur í
flokki heíir Knútur Berlin verið eins
og vant er, h:\nn lætur ekkert færi
ónotuð til þess að vinna oss alt það
ógagn er hann má, og með þessu
framferði sinn hefir honum tekist að
gera sig svo beran að fjandskap og
illgimi í vorn garð, að jafnvei sjálfum
Dönum þykir nóg um, og svo er að
sjá sem oið hans séu þar nú minna
metin en áður. Eitt hefir það oiðið
nýstáriegt við þessar fánamálsunuæð
ur danskra blaða, að allmargar radd
ir hafa látið til sín heyra, er mælt
hafa af miklu meira viti og sanngirni
i vorn garð en áður hefir verið. Til
hafa þeir inenn verið að vísu í Dan
mörku áður, er iit.ið hafa á mál vor
hlutdrægnislaust og oft með sýnileg
um velvildarhug, en mun meira hofir
borið á þessu í uinræðunum útaf fána-
málinu en nokkru sinni áður. Ritstj.
blaðsins „Hovedstaden“, Nordentoft
prófastur, hefir í blaði sínu stutt vorn
málstað með fullii djövfung og dreng-
skap, og hefir hlotið óvild margra
landa sinna fyrir, og meðal annars
fælt frá sér samverkamenn sína við
blaðið, og tilraunir hafa verið gerðar
til að bola honum frá ritstjórninni,
en ekki tekist. Margir fleiri merkir
inenn meðal Dana hafa iátið til sín
boyra útaf þessu fánamáli som litið
hafa rólega og sanngjarnlega á vorn
Riálstað.
Auðvitað hafa þessar umræður
dönsku blaðanua allmikið snúist að
san.bandsmálinu, og eru því ekki fáir
sem hafa látið það í ijósi, að leysa
þyrfti úr því intian skamms hvort
íslendingar vildu vera i sambandi við
Danmörku eða ekki, Og þeirra á með
al er jafnvei sjálfur Knútur Berlín.
Detta er eftirtektavert að því leyti,
að lijá þessum möntium kveður nú
við annan tón en hjá dönsku stjórn.
it ni og dönsku flokkaforingjunum j
fyrrahaust, er ráðherra reyndi að
semja um sambandsmálið við þá.
Deir vildu ekki við það kannast að
þeim væri nein þægð í að hreiftværi
við þessu máii, og tjáðu sig ekki
vilja neitt við f>að eiga, upptökin yrðu
að vera frá íslendingum ef eitthvað
ælti að hreifa þestu máli á ný. Nií
er það efst á baugi hjá oss að láta
alla samningagerð urn samband land
anna bíða fyrst um sinn. Og þessi
breyting sem nú sýnist vera að gera
vart við sig á hug Dana i vorn garð
viiðist benda í þá átt að oss ætti ekki
að verða reinn óhagur að biðinni. —
Yitaniegt er það, að þótt samninga-
gerð um samband iandanna sé iátin
bíða, þá hljóta jafnan ýms þau mál
fyrir að koma sem eitthvað meir eða
minna snorta sambandsmálið, og það
mál í heild sinni getur því ekki legið
í þagnargildi. Og sjalfsagt er að af
vorri hálfu verði ekkeit tækifæii
ónotað til þess að reyna að þokast
áieiðis, þó í smáum skrefum sé. En
hinsvegar er sjálfsagt að forðast allan
fjandskap og óþaifar ilideilur við Dani
'og ástæðulausar ýfingar. Með biðinni
mætti það þá vinnast að Danir fengju
Jjósarí skilning á málstað vorum, og
sjálfir lærftum vér það smámsaman,
að forðast allan gleiðgosaiembing og
árangurslausar ýfingar, en fylgjast
allir að einu máli, þegar á þarf að
halda. f því er eina sigurvonin.
skiifaði grein um förina. Hallmælir
hann mjög Bændatlokknum og kastar
hnútum að honum. Fessu hefir nú
Jósef J. Björnsson 2 þingm. Skag-
firðinga svarað mjög rækilega í Norð-
urlardi 31. f. m. og sýnt rækilega
fram á það hve ástæðulausar og ó-
réttmætar væru ásakanir blaðsins t.il
Bændaflokksins. Norðurland tekur
þessu hóglegaog reynir ekki að hrekja
neitt í grein Jósefs. En nú reynir
blaðið að fljóta á því að Bandaflokk
urinn hafi ekki birt stefnuskrá sína
sjálfur og birt hana orðiétta. Dregur
blaðið af því þá áiyktun, að flokkur-
inn hafi sjálfur ekki sem besta trú á
stefnuskrá sinui og vilji því sem minst
hampa hentii. Blaðið getur þess að
Sufturland hafi birt „nokkur atriði"
úr itefnuskrá flokksins, og spyr hvois
vegna flokkurinn birti ekki stefuu-
skrána í heild sinni. Dessari spuin-
ingu má fyrst og fremst svara með
því, að það er rangt hjá blaðinu að
Suðuiiand hafl aðeins birt „nokkur
atriði" úr stefnuskránni. Þoss er
einmit.t látið getið í Suðuil. þ-»gar
það minntist á stefnuskrána, að þar
sé dregin saman aðalatriðin úr stefnu
skránni. Þar er ekkeit, undandregið
og engin undiimál höfð, eins og
Norðurland vill gefa í skyn.
Stefnuskrá fiokksins var prent.uð
sem handrit til afnota fyrir flokks
menn og fengu þeir allir nokkur ein
tök til útbýtingar. Er ekki ólíklegt
að ritstj. Norðurlands geti fengið að
sjá hana hjá einhveijtim góðkunningja
sínum nyrðra, og gotur hann þá séð
að hér er með rélt mál farið.
Að Suðuiland ekki birti stefnuskrána
orðrétta, er þess sök en ekki Bænda
flokksins, og ritst.j. Suðurlands telur
sér ekki skylt aft skrifta fyrir stéttar-
bróftur sínum um það hvað því hafi
valdift.
„Norðurland“
og Bændaflokkurinn.
Ritstj. Norðuriands fór á stúfana
nýlega og lagði út á þjóðmálahaflð.
En skrykkjótt gekk ferðalagið. Hrepti
hanti hafvillur miklar og vissi lítt
hvert halda skyidi. Ofurlitla vitatýiu
eygði hann þó að lokum og stýrði
hann beint á vita þann og lenti, og
komst við það til sama lands aftur
í höfn Sambandsflokksins. Eitthvað
þóttist hann verða var við ferðir
Bændaflokksins þarna úti á þjóftmála-
hafinu, leist honum tkki á sigling
hans, enda stýrfti hann aðra leið og
leitaði ekki sömu hafnar og ritstjór
inti.
Eftir heimkomuna úr þessari sjó-
ferð tók íitstj. Norðurlands sig til og
Neikur blær á báru.
Leikur blær á báru, —
brúðir hafs, í skiúði
vaka, þá vaxa tekur
vindur um hvalastrindi. —
Róa rekkar knáir,
reysa tré og leysa
bönd, og aftur binda,
breiða segl við leiði.
Geysar fast i gjósti
gnoð, en rísa boðar. —
Fellur skafl og fylla
fley vill, en tekst eigi.
Stýrir bak við báru
beztum siglu hesti
formanns hönd, og færir
flaust, á leið að nausti.
Sp ói.
Alvörumálin.
Norðurland ber Bændaflokknum á
brýn los og stefuleysi, segir að flokks-
menn bafi verið sinn í hverri áttinni
á síðasta þingi þegar einhver alvöru-
mál hafi voiið á ferðinni sem veru-
lega hafi skift þinginu.
Fað er nú svo. En hver eru þessi
alvörumál? Á hveiju byggir blaðið
skilgreiningu sína milli alvörumála og
ekki alvörumála? Það væri ekki
ófróðlegt að heyra, því reyndar er
skilgreiningin ekki óréttmæt með öllu,
en miklu skiftir á hverju hún er
bygð.
Stærstuog mikilsverðustu landsmál-
in sem fyrir þinginu liggja ættu aft
sjálfsögðu að vera mestu alvörumál-
in, og svo mun reyndar oft vera, en
hins þekkjast dæmin, að það er gert
að mestu alvöru- og kappsmálum á
þingi, sem í sjálfu sér á þetta alls
ekki skilið, og þess gáfust dærni einn-
ig á síðasta þingi, og má vera að
Noiðurland hafi rétt fyrir sér um það
að Bændaflokksins hafi lítið gætt í
þeim „alvörumálum".
Fátt mála á síðasta þingi mun gert
hafa verið að jafnmiklu alvörumáli
sem bankaráðskosningin, væri það í
sjáifu sér lítt. undarlegt þótt nokkur
alvara fylgdi slíku máli ef kosning
þess væri gerð með einhverja alrnenn-
ings gagnsmuni fyrir augum. En nú
er það öllum vitanlegt, að þessi banka-
ráðsstörf eru ekki annað en ölmusu-
bitar. Munnarnir oftast margir sem
hremma vilja bita þessa, og verður
af þessu hinn haiðasti atgangur. Detta
mál skifti þinginu í sumar mjög mik-
ið og mun bakað hafa mörgum áhyggju-
stund og andvökunótt. í þessu máli
og öðrum slíkum „alvörumálum" iét
Bændaflokkurinn ekki til sín taka sem
flokkur, þar fór hver flokksmaður
sinna ferða, því slik mál áieit flokkur-
inn sér óviðkomandi. En varla mun
svo verið hafa um eldri flokkana, virt-
ist svo sem slík mál væru alvarleg-
ustu flokksmál þeirva, og gamlir
flokksgarpar létu sér um munn faraj
er óreyndum uýgræðingum þótti þetta
nokkuð kynlegt, að svoha hefði þaft
altaf verið, þetta væri það sem mest
héldi flokkunum saman.
Vaila verður Bændaflokkurinn með
réttu víttur fyrir þaft það þó hann
beitti sér iítt í þessum alvörumálum.
Verslunarerindrekarnir.
Eins og kunntigt, er veitti síftasta
alþingi fjárstyrk til tveggja verslunar-
erindreka, skyldi annar þeirra annast
sölu iandbúnaðarafurða, en hinn sjrtv-
arafurða. Upphæðin sem veitt var
var 4000 kr. lil hvois, og s-kyld
jafnmikið fé koma á móti annarstað-
ar frá.