Suðurland - 21.02.1914, Side 1

SUÐURLAND
Alþýðublað og atvinnumála
árg.
Eyrarbakka 21. febrúar 1914.
Nr. 86.
>•••••••(
8 ii ð u r 1 a n d
kemur út einu siuni í viku, á
laugardögum. Argangurinn kost-
ar 3 kr-ónur, erlendis 4 kr.
Ritstj Jón Jónatansson á
Asgautsstöðum.
Innheimtumenn Suðurlands eru
hér á Eyrarbakka: skósmiður
G u ð m . Ebenezerson og
verzlm. JónÁsbjörnsso n^við
verzl. Einarshöfn). í Reykjavík
Olafur Gíslason verBlm. í
Liverpool
Auglýsingar sendist í pront-
smiðju Suðurlands, og kosta:
kr. 1.50 fyrir þuml. á fyrstu siðu,
en 1,25 á hinum.
CiríRur Cinarsson
ytirdóinslðgmaður
t«augavcg 18 A (uppi) Reykjavík.
Talsíml 438.
Plyf.ur mál fyrir undirrétti og yfirdómi.
Annast kaup og sölu fasteigna. Venju
loga heima kl. 12—1 og 4—5 e. h.
ringraálafundurinn
að Tryggvaskála.
Samkvæmt fundarboði hér í blað-
'hu frá sýslumanni Árnesinga, eftir
áskorun nokkurra kjósenda, var þing-
^hálafundur haldinn að Tryggvaskála
il fimtudaginn 19. þ. m. Fundinn
sbttu eitthvað um 70 kjósendur. Á
fUnclinum mættu báðir fyrverandi
tfinginenn kjotdæmisins og hinn nýi
fi'ambjóðandi, Porfiunur Þórarinsson
á Spóastöðum.
Jón Sigurðsson frá Kallaðarnesi
Setti fundinn og samkvæmt uppá-
^tungu hans var Guðm. Jónsson
^feppsnefndaroddviti á Eyiarbakka
kosinn fundarstjóri, en hann tók sér
tvo fundarskrifara, þá Dag Brynjólfs
8un i Gerðiskoti og Kngilbert Sigurðs-
s°n á Kröggólfsstóðum.
Engin dagskrá hafði verið samin
*y<ir þennan fund. En lýst var því
^fir af einum fundarmanna, að fund
Urinn væri boðaður í þvi skyni að
Sefa kjósendum kost á að heyra af-
stöðu frambjóðendanna, fyrstog fremst
1 vtjórnarskrármálinu og sambandsmál
l,,Mi flokksafstöðu þeirra og afstöðu
f,fi núverandi stjórnar.
Sigurður Sigurðssou tók fyrstur til
1J1áls og lýsti því yfir að hann vildi
suin þykkj a stjói nai sk rái fru m vai pið
^fi'eytt, ijta sambandsmálið hvíla sig
ekki eyða tima aukaþingsins í
Stjórnarskiftabrask, með því litlar lik
111 væri til að þau skifti yrði til bóta
sitthvuð mætti að þessari stjórn
fihna.
talaði Þorfinnur í’óratinsson.
fiyltist hann atefnu Sambandsflokks-
ipij .-
1 sumbandstnálinu <>g býður sig
fram sem flokksmann þess flokks.
Stjórnarskrána vildi hann samþykkja
óbveytta, þótt óánægður væri með
sum atriði, og viðuikendi að sumar
breytingarnar í fiumvarpi siðasta
þings hefðu að geyma mikilsverðar
réttarbætur.
Jón Jónatansson kom á fundinn er
Þoifinnur var að ljúka ræðu sinni,
mæltist fundai stjóri til þess að hann
leysti lika frá skjóðunni, og iýsti hann
afstöðu sinni í fám oiðum. Hann
kvaðst enn ekki hafa sent framboð,
og heldur ekki gera neina yfirlýsingu
um framboð á fundinutn, en taldi
þó iiklegt að hann mundi bjóða sig
fram. Spurningum þeim er fundur-
inn iegði fytir frambjóðendur, kvað
hann fljótsvarað af sinni háifu. Væii
öllum kunn afstaða sín í stjórnar
skrármálinu, sú að samþykkja frumv.
síðasta þings óbreytt. Sambands-
samningum taldi hann sjálfsagt að
fresta, fyrst og fiemst þangað til bú
ið væri að koma stjórnarskránni
Lam, og hólt því ftam, að nokkur
bið með sambandstnálið mundi vetða
því máli gróði bæði útávið og innávið.
Um flokksafstöðu sína kvað hann
öllum vitanlegt, að hann byði sig
fram sent flokksmann Bændaflokks-
ins, aðrir flokkar kæmu sér ekki við.
Þegar hér var komið var borin
fram tillaga i stjórnat'skrármálinu,
rneð aftaníhnýting um fylgi vib nú-
verandi stjórn. Bjarni Eggertsson frá
Eyratb. bar fram tillöguna og talaði
fyt'ir henni, sömul. þeir Jóh. V. Dan-
íelsson og Guðm. ísleifsson á Háeyri.
Útaf tillögu þessari urðu talsverðar
untiæður, komu þá fram nokkrar
fleiti fyrirspurnir til þingmannaefna,
og snerust umtæður inná ýmislegt
utau tillögunnar.
Tillagan var á þessa leið:
Fundurinn heitir þeim einum þing
mannaefnum kjörfj/lgi sem heila því
að samþykkja stjórnarskrárfrumvarp
siðasta þings óbreytt eins og það liggur
fyrir, cg sömuleiðis þeirn einurn, sem
heita því, að sporna við því af öllum
mætti, að eytt verði hinum kostnaðar
sama þingtíma til þess að bola núver-
andi stjórn frá völdum, með því fund
urinn lelur Stjórnarskifti óviðkomandi
aukaþingi.
Urn fyrri hluta tillögunnar voru
allir á einu máli, en ágreiningur
vatð talsverður um aftaníhnýtinginn.
Jón Jónatansson kvaðst ekki vilja
kaupa sér kjöifylgi fytir slika skuld
bindingu. Enginn vissi hvað fyrit
kynni að koma á næsta þingi og óvit
að binda hendur sínar. Stjórnar-
skiftaspursmálið yrði hver þingmaður
að leysa eftir því sem atvik iægju til
þegar á þing væri komið, og eftir
því sem sannfæring ltans og samviska
byði houum. Treystu kjósendur ekki
þingmanni til að gera það, ættu þeir
ekki að kjósa hann. Annars gat
hann þess, að hann væti að ýmsu
leyti óánægður með núverandi stjórn
og nefndi til ýmislegt er þess væri
valdandi. Kvaðst þó ekki vilja skifta
um nema hann væri sannfærður um
að skiftin yrðu til bóta, og ógerlegt
væri að leysa úr því nú hvort skyidi
skift um stjórn á næsta þingi eða ekki.
Þessvegna ógerlegt að samþykkja nú
skuldbindingu fyrir þiogmenn um það
mál. Nú utðu nokkrar umræður á
við og dreif um tillöguna, launamál,
skattamál o. fl. Loks kom fram
uppástunga um að skifta tillögunni
við atkvæðagreiðslu, og var svo gert
með samþykki tillögumanns. Var
fyrri hluti tillögunnar samþyktur af
öllum fundarmönnum í einu hljóði.
Síðari hluti tillögunnar var feldur með
19 atkv. gegn 17. Hinir sem ekki
greiddu atkvæði, hafa að líkindutn
ekki viljað gera þessum hluta tillög-
unnar svo hátt undir ltöfði að greiða
atkvæði unt hana.
Eftjr að atkvæðagreiðslunum var
lokið, hófust umræður á • ný um
launamálið. Töluðu frambjóðendur
allir og auk þeirra Eggoi t í Lnugar-
dælum, Böðvar á Laugarvatni, Jóh.
V. Danielssono.fi. Féllu ræður þess-
ara manna mjög í líka átt að aud
mæla launahækkunarpólitík stjórnar-
innar, nema Jóh. V. Dan., hann tal-
aði af svo mikilli andagift um rétt
mæti launahækkana, einkum biskups-
launa, að enginn konunglegur embætt
ismaður hefði betur gert. —
Umræður á fundinum votu all
fjörugar, en rólegar og æsingalausar,
skætur nokkrar urðu milli sóra Gísla
Skúlasonar og Siguiðar Sigurðssonar.
Viidi prestur gera lítið úr þingmesku
Siguvðar og fann það mest til að
hann hefði á síðasta þingi látið fella
rjómabúastyrkinn niður og lækka
eftirgjöf landsjóðs á símaláni Árnes-
sýslu. Jón Jónatansson tók þá og til
máls og kvaðst ekki mælast undan
að bera sinn hluta af ávitunum fyrir
niðurfærslu á eftirgjóf sítnaláusins og
skýrði frá gangi þess máls á þittgi.
Engin ályktun var getð um önnur
tnál á fundi þessurn, en tiliögu þá
sem getið er hór að framan. Varð
og talsvert los á umræðum þar sem
engin dagskrá lá fyrir fundinutn.
Árangurinn af þessu íundarhaldi
verður þó að teljast góður, þar sem
tillagan um stjóinarskfármálið — að-
almálið við þessar kosningar — hlaut
svo einróma fylgi fundarmanna, og
sjáifsagt er allur meginþorri kjósenda
hér i kjðrdæminu fundinum samþykk-
ur i þessu máli.
Nýting skóga.
í fyiiilestri sem eg flutti að Þjórs-
ártúni 12. f. m. stakk eg uppá því,
að bændur í Árnes og Rangárvalla-
sýslu’'gerðu tilraun með fleyting u
skógviðat' í Brúará, Ytri-Rangá og
Markaifljóti, í sambandi við skógrækt-
arstjórnina. Ekki mun vera ástæða
til að birta fyrirlesturinn hór í heild
sinni, en þar sem fáir bændur þá
voru viðstaddir, vil eg minnast á
það, sem mér finst mest áríðandi.
Eg hélt því fram, að þeir sem
vilja fá hrísið, yrðu hið bráðasta að
koma sér niður á því, hversu mikið
þeir þuifi, og siðan að fá leyfi til að
höggva það handa sór fyrir svo sann-
gjavnt verð sem framast er unt.
Flutninginn niður eftir ánum, fleyt-
inguna, á að borga úr skógmálasjóði,
on hrísið sjálft, flutninginn á því nið-
ur að ánutn og frá lendingarstaðn-
um niður til bæja, eiga kaupendur
að borga.
Þó að hrísið, sem nú er höggið,
sé smávaxið og ekki eins dýrmætt
og atðvænlegt til flutnings og sölu
eins og reglulegur trjáviður, þá geta
menn þó hagnýtt sér það á margan
bátt, ef-þeit' aðeins hafa nóg af því.
Viða er hægt að hafa það að nokkru
leyti og sumstaðar að öllu ieyti í
staðinn fyrir kol. Ekki er hægt að
fá annað betra eldsneyti til að reykja
kjöt eða flsk. Ágætt er líka að hafa
hrís í lokræsi í forarmýtum, til þess
að ræsa frStn vatnið i þeim.
Með því að gera þessa tilraun ekki
aðeins á þessu ári, heldur 3—4 næstu
árin, getum vér á eftir felt rökstudd-
ari dóma um, að hve miklu leyti
vét getum hagnýtt oss skógana eða
ekki. Eg sé ekki annað ráð þegar um
það er að ræða að koma meiru af hrísi
niður í bygðirnar, en að nota vatns •
föllin til að flytja það. Þegar menn
eru með æfingunni orðnir leiknir í
því að íleyta, er eg viss um að vinna
þessi mun hepnast vel, og borga sig,
ef hún er fratnkvæmd í stórum stíl.
í Árnessýslu er skóglendið um 18000
vallardagsláttur að flitarináli. Þar
ætti að höggva árlega um 30,000
hestburði af hrísi, til þess að nýt-
ing skóganna yrði skynsamleg.
í Rangárvallasýslu er skóglendið
um 1700 vallard igsláttur og mætti
þar höggva um 3500 hestburði.
Þó skógarnir séu ekki friðaðir,
myndi það þó stuðla mjög að vexti
þeirra, ef nógu mikið væri höggvið
úr þeim á réttan hátt.
Að endingu vil eg biðja þá, sem
vilj.i taka þátt í hinni ofangreindu
tilraun, að skrifa mér þvi viðvjkjandi,
í siðasta lagi með apiílpósti.
Best.i starfstíminn hygg eg að só
siðari hluti máímánaðar og fyrri
hluti júnímánaðar.
Skógr œktarstjórinn.
■ - V'VV - ——