Suðurland - 02.05.1914, Blaðsíða 1
SCÐURLAND
Alþýðublað og atvinnumála
IV. árg.
Eyrarbakka 2. mai 1914.
Nr. 45.
{ Suðurland
kemur út einu sinni í viku, á
laugardögum. Argangurinn kost-
ar 3 krðnur, erlendis 4 kr.
Ritstj Jón Jónatansson
á Ásgautsstöðum.
Innheimtumaður Suðurlands er
hér á Eyrarbakka: Maríus
Ólafsson, verzlunarmaður
við kaupfélagið „INGÓLFUR11
á Háeyri. •— I Reykjavík:
ÓSafur Gíslason versl-
unarraaður í Liverpool.
Auglýsingar sendist í prent-
smiðju Suðurlands, og kosta:
kr. 1.50 fyrir þuml. á fyrstu síðu,
en 1,25 á hinum.
CiríRur Cinarsson
yfirdómslðgmaður
tdtugavcg 18 A (uppi) Beykjavík.
Talsínil 43B.
í'lyt.ur mál fyrir undirrétti og yfirdómi.
Annast kanp og sölu fasteigna. Yenju
Isga heima kl. 12—1 og 4—5 e. li.
Eftir bardagann.
II.
Kosningarnar síðustu hafa gert all-
verulega breytingu á skipun þingsins.
13 af þeim, sem sæti áttu á siðásta
tingi, eru nú horfnir af þingbekkjum,
5 af þeim gáfu ekki kost á sér aftur
(Jón sagnfr., Kr. J., M. A. Jóh., J. Ól.),
^ tóku framboð sín aftur (Halldór og
,p|yggvi), og 6 liggja fallnir.
Þessir 13, sern komnir eru í stað-
lntl, eru að mestu leyti nýliðar, að
eins 2 þeirra hafa setið á þingi áður
Wón á Hvanná og Sig. G). Nær
kúðjungur þjóðkjörinna þingmanna er
^ví nýir menn og óreyndir. fað er
allsnögg breyting og verður væntan
lega til bót.a, — og sumir byggja nú
tnestar vonir sínar á þeim, sem onga
Pólitíska fortíð eiga.
Um flokkaskipun á næsta þingi er
ennþá nokkuð á reiki, og þó vit-
aolegt væri til fulls um afstöðuna nú,
er ekki ósennilegt að nokkur breyting
Seti á orðið þegar á þing kemur.
Rétt er þó að gera sér grein fyrir
**vi hveijar horfurnar eru um styrk
öokkanna eftir því er sóð verður að
Svo komnu. Verður það yfirlit eitt
hyað á þessa loið :
Sjálfstœð isfl okkur.
^enedikt Sveinsson
Bjarni Jónsson frá Vogi
KjÖrn Kristjánsson
öuðmundur Ólafsson
Ilákon Kristófersson
Hjörtur Snorrason
Jón Jónsson á Hvanná
Karl Einarsson
Karl Pinnbogason
Kristinn Daníelsson
Magnús Pétursson
Skúli Thoroddsen
Sveinn Björnsson
als 13.
Bœndaflokkur.
Björn Hallsson
Einar Jónsson
Jósef J. Björnsson
Matt.hías Ólafsson
Ólafur Briem
Pétur Jónsson
Sigurður Sigurðsson?
St.efán Stefánsson
Þórarinn Benediktsson
f’orleifur Jónsson
alls 01.
Sambandsflokkur.
Eggert Pálsson?
Hannes Hafstein
Jóhann Eyjólfsson?
Jón Magnússon
Magnús Kristjánsson
Sigurður Stefánsson
alls 6.
Til þessa flokks mun einnig mega
telja 5 konungkjörna þingmenn, og
verður þá hópurinn sá alls 11. Reynd-
ar er fult eins liklegt að Jóhann
Eyjólfsson vilji taka sér stöðu í Bænda-
flokknum, en hér eru ekki i þeim
flokki taldir aðrir nýir þingmenn en
þeir, sem víst er um að þar eiga
heima.
Vtan flokka eru þá:
Einar Arnórsson
Guðm. Eggeiz
Guðm. Hannesson
Sig. Gunnaisson
Sig. Eggerz.
Líklega ber að telja 1 af þeim
könungkjörnu (B. Porl.) með þessum
hóp.
„Heimastjórnar"flokkurinn er horf-
inn af leiksviðinu, af þeim sem því
flokksbroti tilheyrðu á síðasta þingi
komust nú aðeins 2 á þing, E. P., sem
líklegt er að gangi nú í Sambands-
flokkinn aftur, og G. E., sem nú á
hvergi heima.
Varla er ástæða til að gera að
þessu sinni nokra ágiskun um fylgi
stjórnarinnar hjá þessu nýskipaða
þingi. Það er alveg óyggjandi að
stjórnin er í minni hluta, munurinn
líklega 4 — 5 atkvæði, þegar henni er
talið alt það fylgi, sem hún í mesta
lagi á.
Að þvi mun þessvegna megaganga
sem visu, að ráðherra sleppi völdum.
En enginn einn flókkur í þinginu
hefir afl til þess að taka við stjórn
aitaumunum. En sjálfstæðisflokkur
inn mun fremur eiga stuðningsvon
flestra utanflokkamannanna, og þá
gerir Bændaflokkurinn „útslagið".
Þeir sem með engu móti mega til
þess vita að fleiri en tveir flokkar
séu til á þingi, munu telja niiverandi
flokkaskifting þingsins hið mesta
mein, og þeir gera að sjálfsögðu sitt
lil þess að rugla og riðla flokkunum.
En reynslan ætti þó að vera búin að
kenna mönnum, hve eftirsóknai vert
það er að vera að reyna að tildra
upp meirahlutaflokki í þinginu, ein-
ungis til þess að fá næga höfðatölu
í bili, t.il þess að styðja eða fella
stjórn. Þessir „snöggsoðnu" hræri-
grautaiflokkar geta með engu inóti
orðið til frambúðar, og það er ekkert
annað en blindingsleikur að vera að
reyna að þrýsta þeim saman í flokk
sem enga samst-öðu eiga þar. Og það
er síður en svo að það sé nokkur
nauðsyn á því að stjórnin J>urfi endi
lega að eiga traust sitt undir einum
flokki aðeins.
Nú eru flokkarnir í þinginu 3.
Utanflokkamennirnir ganga að líkind-
um í þessa flokka. Þeir hljóta allir
eða aliflestir að geta átt heima í ein
hverjum þeirra.
Með t.ilstyrk þeirra konungkjörnu
hefir Sambandsflokkurinn líklega það
bolmagn að hann geti talist annar
aðalflokkur þingsins. Bændaflokkur
inn verður þá nokkurskonar miðflokk-
ur og getur sem slikur haft mikil
áhrif.
Óvinir Bændaflokksins munu lita
svo á að hann hafi litla sigurför farið
við kosningar þessar, en sannleikur-
inn er sá, að þessar kosningar eiu
ekki neinar úrslitakosningar fyrir
þann flokk, önnur mál hafa ráðið
kosningum nú en þau, sem hann er
stofnaður um, og geri flokkurinn
skyldu sína á næsta þingi, getur hann
tekið framtíðinni ókvíðinn.
Á þingi eru nú 6 bændur sera ekki
eru hér taldir í Bændaflokknum.
Færi nú svo að þessir menn bættust
í hópinn, yrði Bændaflokkurinn að
minsta kosti annar sterkasti flokkur-
inn. En það er reyndar ekkert aðal
atriði fyrir ílokkinn um sinn. Hitt
skiftir mestu, að þeir séu flokknum
tryggir og einlœgir sem til hans telj
ast. —
Um afstöðu hinna nýkosnu þing
manna til ríkisráðsþrætunnar, er
Suðurlandi ekki svo kunnugt, að
það geti gert sér grein fyrir liðsstyrk
hvorumegin í því máli, en væntan-
lega má treysta því, að hinum boðaða
konungsúrskurði verður ekki tekið
fyrirvaralaust, og er þá vel.
---------------
Sýsltmefndarfundur
í Árnessýslu
stóð yfir dagana 20.—25. apríl. Helstu
mál voru:
1. Samgöngumál.
- Sigurður Eggerz, sýslumaður í Vest
ur Skaftafellssýslu, kom á fundinn til
að ræða með sýslunefndinni um
gufubátafeiðir hér með suðurströid-
inni, sem alþingi hafði veitt styrk til.
Eftir ýtarlegar umræður, bæði í nefnd
og á fundum, var hr. S. E. falið að
gera þá samninga, um ferðirnar og
alt er að þeim lýtur, sem hann gæti
komist að bestum.
Það var tekið fram, að hætt væri
við, að hinar tíðu og flughröðu bif-
reiðaferðir á vegum hér, sem von er
á í sumar, mundi geta orðið tálm-
andi, og jafnvel hættulegar fyrir
nauðsynlegar hestaferðir: óvanir hest-
ar mundu fælast, þólt annars væri
ófælnir, þá er slík undur kæmi að
reim með örskots hiaða; gæti það
valdið slysum og tjóni og það því
fremur, sem vegirnir væri heldur
mjóir til að mæta bifreiðum, væru
ekki gerðir með það fyrir augum, og
því væri ekki hægt að breyta í tæka
tíð, þó landstjórnin tæki það ráð. En
hún var beðin að setja nákvæmar
reglur um ferðir bifreiðanna og ekki
leyfa þær öðrum enn þeim einuin,
sem sýnt gæti, að þeim væii trúandi
fyrir að hafa lag á því, að fæla ekki
hesta og koma ekki í bága við ferðir
þeirra, er með þá færu. Og því var
skotið til stjórnarinnar, hvort ekki
mætti binda bifreiðaferðir við vissa
daga í viku hverri, svo lestamenn
gæti varast að vera á ferð þá daga.
Lesið var upp tilboð skógiœktar-
stjóra um skógviðarflutning oían eftir
Brúará. Samþ. var að tilkynna það.
En litil von þótti þó, að bændur vildi
t-iga slíkt á hættu. En léti skógi ækt-
arst.jóri taka viðinn upp, flytti hann
ofan ána og auglýsti hann svo til
sölu á einum eða fleiri stöðum þar
neðra, þá þótti líklegt að hann mundi
seijast vel með þeim hætti.
Synjað var um beiðni Eyraibakka-
hrepps um styrk til lögferjunnar í
Óseyrarnesi. — Lögferjur annars í
góðu lagi, samkvæmt skýrslum.
Heitið var 500 kr. til f’orlákshafn-
arsíma, ef hann kæmist á og skyldi
þá sýslusjóður eignast tilsvarandi
hlut í nonum. Gaulveijabæjarsíma
voru veittar 100 kr. Beðið var um
„bæjarsíma" fyrir Eyrarbakka og
Stokkseyri.
Mælst var til að landstjórnin rann-
sakaði, hvoit ráð mundi, að annar-
hvor bankinn stofnaði hér útibú. En
þó það veiði stofnað, óska víst fáir
að eparisjóður Árnessýslu hætti störf-
um sínum.
Samþ. var, að brúarvörður Ölfus-
áibrúar skoði hvoit sláturfjáin-kstiar
haf.i fullnægjandi rekstrarmöik. Pyiir
það ómak var honurn heitið 20 kr.
aukaþóknup.
Landstjórnin var beðin um bætur
á Grindaskaiða íjall'egi.
Til sýsluvega var lagt : Stlvogs-hr.
50 kr., öifushr. 150, Grafnings-hr. S0,
Gi ímsnesh1'. 200, Biskupstungnahr,
160, fírunamannahr. 200, Gin pveija
h . 1000, Skoiðahr. 400, Gaulveija-
b.ujaihr. 100, Stokkseyraiiir. 280.
Villingaholtshr. 40, sumtals 5030 kr.