Verkamaðurinn - 01.06.1926, Síða 2

2
VERKAMAÐURINN
Það á að vera einhver goðgá að
útlendingar kotna hingað til lands
og kaupa sildina uppúrsjónum og
þaö á að vera glæpur, að innlendir
menn skuli verða tU pess að hjálpa
þessum mðnnum til að verka sildina
og gera hana að markaðsvöru. En
heyrst heiir, að jafnvel sötnu menn-
irnir, sem halda þessu fram standi
I samningum vjð Fasreyinga og Dani,
sem rétt hafa til þess að veiða i
islenskri landhelgi, um kaup á síld
af þeim á þessu sumri af þvi þeir
geta fengið sfldina ódýrari hjá
þessum mönnum, en hjá íslendingum
sjálfum Og það þykir ekki aðfinslu-
vert, að útlendar siidarbræðslustöðvar
noti útlendan vinnukraft eftir geð-
þótta hér á landi og kaupi að
mestu eða öllu leyti sild af útlend-
ingum. Og það heiir ekki þótt
neinn glæpur hingað til þó útlendu
selstöðuverslanirnar keyptu fisk upp
úr sjónum, söltuðu, þurkuðu og
gerðu að versiunarvöru. Virðist það
þó hliðstætt þvi, að útlendingar
kaupa sildina hér og gera hana
markaðshæfai
Erlingur Friðjónsson.
Allsherjarverkfallið
í Bretlandi.
Etnbver meikilegasti atbnrðnr, aem
nokkarntfma hefir gerst f söga verk-
lýðsbreyfingarinnar gerfiist nú f byrjun
þassa minaðar, allaherjlrverkfall breika
verkalýðsina.
Svo sem kannogt er hefir nú f beila
ðld staðið hörð ainna f Englandi milli
verkalýðs og aoðvalds. Un margt
hefir verið baiist og sffelt hefir bar-
áttan verið að harðnl. Nú eftir ófrið-
inn mikla hefir enika anðvaldið komist
f kreppo mikla aökom þen að markað
■kortir fyrir iðnaðarvörnrnar, þvf ný-
lendarnar taka nú ekki á móti eina
mikla og áðor, af þvf þar hefir riaið
app alimikill iðnaðar, Framleiðalakreppu
þesiarar gsetir einkom f kolaiðnaðinum
og það þvf fremar, aem rekitnr kola-
nimanna er geraamlega úreltar orðinn.
Nú greiair námceigendar og námnmenn
á nm hvernig bæta akali úr þvf, að
stórhalli er i rekatri þeirra. Vilja
námaeígendor Isekka kaoplð (ekki aitt
heldnr verkamanna) og lengja vinna
tfmann, en n&mumenn, og með þeim
allir jafnaðarmenn, ilfta, að grfpa vérði
íyrir rsetnr meinsina og geibreyta
rekstrerlagina og mynda markað fyrir
koiin helma með þvf að nota þao til
ýmissar snnarar framleiðsln, en þessi
geibreyting kemnr f b&g við hags-
mnni eigendanna og verður þvf aðeins
framkvsemd með þjóðnýtinga. Deilan
stendur því nm hvort námarnar sknli
verða aaðmanna- eða þjóðfélags eign.
Lengi var reynt að afstýra harðari
deila með þvf að lita rikið borga
hallann, en þegftr hann var á árinu
orðínn 20 miljónir panda, þá þótti
flestnm nóg um og þegar avo allir
samningar strönduðn 30. Aprfl, var ekki
um annað að gera en lita atéttirnar
reyna hvor sterkari vssri — og kola-
verkfallið hófat I. Maf. Ea vo kaiýð-
nrinn ikvað að lita námomenn ekki
atanda eina, þvf bér var nú deilan
orðin almenn atéttabaritta sem varðaðí
allaq verkalýðinn — og þvf fyrir»k>p
aði verkalýðsráðið alltherjarverkfali
nm alt Bretland. Verkatýðnam var
Ijóst að hér var nm heildarhag hani
að tefla, tsekist anðvaldínu að sigra
námamenn, var áreiðanlegt að það
réðíst að hinom verkaaiönaanam á
eftir. Verkalýðurinn greip þvf strsx
til einhvers sterkasta vopns sfns. Atlar
járnbraotir, sporvagnftr, bifreiðar, og
önnur flatningstæki stóðu kyr. Engin
skip afgreidd, engin blöð prentnð,
rafmagns og gaistöðvar hættn og allar
hínar stórfeldn vélar verksmiðjanna
stóðu kyrrar. Verkalýðarinn var avo
■amhentnr, að það vakti aðd&nn ailia
verkamanna út am heim; þeir fanda
■kyndilega töframátt aamtakanna gagn-
taka aig og hófnst handa betnr en
nokkru sínni fyr til að hjálpa bresks
verkalýðnnm með samúðarverkföllam,
einangrannm og háum atyrkveitingam,
Aaðvaldið og íhaldsstjórn þeas si
strsx að við alfkum samtökum gat
það ekki reist rönd til lengdar. Það
ákvað að gera þvf nndir ein ógnrlega
tilrann til að hnekkja verkfallinn og
kljúfa aamtökin. Auðvaldinn var strax
ljóst að hér átti það fjör og völd að
verja. Þsð kastaði þvf strsx þingræð-
isgrfmnnni og bak við lýðfrelsisgrfma
elsta þingræðislandsins skfn nú glott
harðstjórnarinnsr. R'kisvaldinu var þeg-
ar f staí beitt gegn verktlýðnnm, her-
liðinn otað fram til að æsa hann npp
og reyna að berja i bonnm f götn-
bmrdögnm; þingmaður Kommúniata,
Saklatavala, tekinn faatnr og settur t
fangelsi; verkllýðnrinn var beittor
röwmusta kúgnn, þvf anðvaidið háði
deilnna sem borgarastrfð, — Baldwln
kvað allsherjarvetkfall vera nmi og
oppreisn — en f t<essari stéttaityrjöld
atóð auðvsldið það betnr að vfgi að
það hafði vopnin og herinn sfn megin.
Dómstólar anðvaldsina hinsvegar lýsta
verkfallið óiöglegt og kváðn hægt að
dæma verklýðafélögin t sektir, er
næmn öllnm eignnm þeirra.
Það sýndi sig nndireins að vera
rétt, sem kommúniitar höfða sagt,
að þegar á reyndí, sæjn menn að lög
og réttur, dómstólar og þing værn
ekkert annað en >skálkaskjól anðvalda-
ins, skapað til að vernda þesa hags-
mnni* og stjórnin ekki annað en
nefnd, skipnð af anðmönnnm f sama
akyni. Og nú sýndi það aig hve rétt
það hafði verið af breskn kommúnist-
nnom að reyna að vinna hermennina
sér tU fylgis og fá þá til að neita
að skjóta á verkamenn, en fyrir til-
rannir til þesaa vora helstu foringjar
Kommúniata dæmdir f hálfs til heils
árs fangelsi ntn sfðnstn áramót. Nú
varð þsð aagljóit, að til að sigra t
■téttastyrjöldinni, varð verkalýðnrinn
að eiga ftök f hernum og vera vopn-
nm búinn, en söknm þess að foringjar
hana hingað til aðeini höfða hogsað
om að atarfa þinglega, hafði allur
alfknr viðbúnaðar verið vanræktnr.
(Framh.)
Brynjufundur annað kvöld kl. 8V2. Fé-
lagar fjölraenni. - Stórmál á dagskrá/
Umdæraisstúkan nr. 5 á Siglufirði, heldur
fulltrúafund næstkomandi Mánudagskvðld.
ísafoldarfundur & Föstudaginn kl. 8V2.
Árfðandi raál á dagskrá. Félagarnir fjöl-
raenni.