Verkamaðurinn - 17.03.1945, Síða 1

XXVIII. árg.
Laugardaginn 17. mars 1945.
11. tbl.
Verður halist handa um aukna
úlgerS héSan Irá Akureyri?
Ný hreyfing er komin á málið .
Margt hefir, fyr og síðar, verið inn sameiginlegur fundur þessara
hætt og ritað um það, hversu at- nefnda í Verslunarmannahúsinu sl.
vinnulífið hér á Akureyri sé ger- miðvikudagskvöld. Voru þar mætt-
samlega ófullnægjandi til þess að ar nefndir frá eftirtöldum sjö fé-
Er við menn að etja?
Bardagaðferðir broddborgaranna
og fasistasinnanna gegn sósíalistum
liafa löngum verið lúalegar og sýnt
lítið þor og litla hreysti eins og títt
er um menn, sem vita sig alltaf
verjendur óréttar og tala gegn
betri vitund. Þá er gripið til alskyns
fnllyrðinga, blekkinga og lyga, sem
alþýðunni er ætlað að gleypa sem
góða og gilda andlega fæðu. Æ ofan
í æ hafa þó þessi vopn snúist gegn
vegundunum sjálfum og orðið til
að afhjúpa.þá betur frammi fyrir
alþjóð, sem siðan hefir dæmt þá
réttilega og fyrirlitið allt þeirra at-
hæfi.
En þrátt fyrir þessa reynslu er þó
enn reynt að blekkja og ljúga í von
um að alþýðan sé enn svo lítið
þroskuð, að hún spyrji aldrei að
rökum. Síðasta og ljósasta dæmið
um ódrengskap og jafnvel níðings-
hátt afturhaldsins gegn andstæðing
sínum — Sósíalistaflokknum — eru
skrif hinna virðulegu blaða, Vísis,
Alþýðublaðsins og Tímans út af
„stríðsmálinu" svokallaða. Þegar
það fréttist í næstliðnunr mánuði
að Alþingi hefði á lokuðum fund-
um rætt um það tilboð, sem ríkis-
stjórninni hafði borist frá sendi-
herra Bandaríkjanna hér, varðandi
þátttökuskilyrði fyrir Island í ráð-
stefnu hinna sameinuðu þjóða sem
nú er háð í San-Fransisco, fóru
þessi blöð að birta margar og ill-
kvittnilegar sögur og fullyrðingar
um það, að þingmenn sósíalista
vildu ,,óðir og uppvægir" segja
Þjóðverjum stríð á hendur!
Og í þessu sambandi hafa þessi
vesalings blöð hrúgað saman botn-
lausum skömmum og svívirðingum
Um sósíalista almennt og talið þá
vísa til alls hins versta. Nú var það
vitað, að hér um að ræða viðkvæmt
og vandasamt mál, sem snerti alla
þ jóðina jafnt, og eins hitt, að hefðu
einhverjir þingmenn verið því
fylgjandi, að Islendingar hervædd-
ust og segðu Möndulveldunum
stríð á hendur, þá var það bein
landráðastefna, en ekkert grín, sem
gaspur liæfði. Ennþá hefir Alþingi
og níkisstjórn þagað yfir máli þessu
út á við, af skiljanlegum astæðum,
og allur þorri þjóðarinnar veit lítið
um það, en auðvitað eru blöðin —
málgögn stjórnarflokkanna — þetr
einu aðilar, að undanskildum þing-
mönnunum, sem best tækifæri hafa
baft til að fylgjast með þingmálum,
þar sem þau geta haft stöðugt sam-
band við þingmenn flokks þess, er
þau ertt málsvarar fyrir. Það er
þessvegna gefinn hlutur, að bak við
skrif ofangreindra blaða standa
stuðningsmenn þeirra á þingi og
þær blekkingar, sem þau hafa við-
haft um mál þetta, er runnið und-
an rifjum þingmannanna, ef ekki
úr penna þeirra sjálfra og sökin er
þeirra,
veita vinnandi fólki bæjarins s • mi-
leg skilyrði til efnahagslegrar og
menningarlegrar afkomu. Oftast
hafa menn komist að þeirri ntður-
stöðu, að helsta ráðið til aukinnar
atvinnu væri hér — sem annarstað-
ar á landi voru — að efla útgerðina
með nýjum og góðum skipum, sem
mönnuð yrðu aðeins akureýrskum
sjómönnum og veittu auk þess
mikla atvinnu í landi við verkun
aflans o. fl.
Þrátt fyrir þetta hefir ekkert ver-
ið gert hér til að auka skipastólinn.
Þvert á móti hefir skipunum stöð-
ugt verið að fækka hér undanfarin
ár. Einstaklingsframtakið hefir
brugðist hér, á þessu sviðþ og bæj-
arvöldin hafa ekki, þráttx fyrir
margítrekaðar áskoranir verklvos-
samtakanna og tillögur verklvðs-
fulltrúanna í bæjarstjórn fengist til
nokkurra athafna í þessu efni. Er
skemst að minnast þess frá sl.
hausti, að bæjarstjórnin afsalaði sér
að fá nokkuð af sænsku skipunum,
og mun Akureyri vera eini kaup-
staðurinn á landinu,' sem enga við-
leitni hefir sýnt til þess að ná í ný
skip.
En nú loksins virðist vera að rísa
ný hreyfing um þetta mál. Eftir
uppástungu frá Sjálfstæðisfélagi
Akureyrar hafa stéttarfélögin í
bænum skipað nefndir til að fjalla
sameiginlega um málið. Var hald-
Eftir þingslitin hefir meira farið
að kvisast um málið og heimildir
fengist fyrir því, að allir þingmenn
voru auðvitað sammála um, að ekki
gæti komið til greina nein stríðsyf-
irlýsing af hendi íslendinga, eins og
að líkum lætur, þar var enginn
meiningarmunur innan þingsins og
blöðin, sem dag eftir dag höfðu
hamrað á því, að þingmenn sósíal-
ista hefðu viljað stríð, eru nú í óða
önn að éta öll þau ummæli ofan í
sig aftur og þykjast svo sakleysið
sjálft.
En sú spurning blytur að vakna,
hvort þarna eru að verki menn, eða
ábyrgðarlausir og óskammfeilnir
rónar, sem séu blettir á þjoðinni og.
eitt er víst, að þeir menn, sem í
ráðaleysi sínu og illvilja bera and-
stæðinga sína svo illkvittnislegum
sökum, að við landráð liggur, ertt
vísir til margskonar iðju, landi og
þjóð til skaða. Þar sem slíkir eru,
er <?kki við menn að etja,
löguin: Sjómannafélaginu, skip*
stjórafélaginu, vélstjórafélaginu,
titgerðarmannafélaginu, verka-
mannafélaginu, trésmiðafélaginu
og Sjálfstæðisfélagi Akureyrar.
A 'fundinum samþyktu þessar
nefndir að beita sér fyrir því, sam-
eiginlega, að stofnað yrði hér í bæn-
um útgerðarhlutafélag, sem keypti
til bæjarins tvö fiskiskip, helst 150
— 180 tonn að stærð.
Til þess að hafa forystu í undir-
búningi málsins, valdi fundurinn
eftirtalda sjö menn — einn frá
hver ju félagi, sem sent hafði nefnd
á fundinn: Helga Pálsson, Ferdí-
nant Eyfeld, Sigurð Sumar.liðason,
Jón M. Árnason, Zophonías Jónas-
son, Halldór Jónsson og Steingrím
Aðalsteinssdn.
Þessi framkvæmdanefhd hafði
fund þegar daginn eftir. Og í gær
mætti hún á fundi með útgerðar-
nefnd bæjarstjórnarinnar, sem bú-
in er að starfa, með litlum árangri,
því miður, á annað ár.
Á þeim fundi hafði Steingrímur
Aðalsteinsson orð fyrir áðurnefndri
framkvæmdanefnd félaganna og
lagði fram eftirfarandi tillögu, sem
hann óskaði eftir, að útgerðarnefnc
bæjarstjórnarinnar beitti sér fyrir
á næsta bæjarstjórnarfundi:
„Ef stofnað verður á þessu ári
útgerðarhlutafélag hér á Akureyri,
ti,l kaupa á tveimur góðum fiski-
skipum, ekki undir 150 rúmlestir
hvort, samþykkir bæjarstjórn Ak-
ureyrar að leggja fram úr bæjar-
sjóði hlutafé, sem nemi 100 þúsund
krónum á hvort skipanna.
Annað hlutafé skal vera eigi
minna en 150 þúsund krónur á
skip, og er bæjarsjóði ekki skylt að
greiða inn hlutafé sitt örar en svo,
að nemi 2/5 af innborguðu hluta-
fé“.
Otgerðarnefnd bæjarins tók við
tillögu þessari og lofaði að taka af-
stöðu til hennar fyrir næsta bæjar-
stjórnarfund, sem að líkindum
verður næsta þriðjudag. Reynir þá
enn einu sinni á bæjarstjórnina í
þessu máli.
Vonandi verður afstaða liennar
jákvæð — og kemur þá til kasta
þeirra bæjarbúa, sem peninga eiga
aflögu, að leggja fram nægilegt
hlutafé, á móti bænum, svo fyrir-
tækið komist á laggirnar, og ný at-
vinnutæki fáist í bæinn.
Prentsmiðja
Þjóðviljans
Um allt land er nú hafin fjár-
söfnun í því skynii að géfa Þjóð-
viljanum — aðal málgagni Sósí-
alistaflokksins — prentsmiðju. —
Sumar vélarnar til prentsmiðj-
unnar eru þegar komnar til
landsins, og ef þátttaka alþýð-
unnar verður allmenn og rausn-
arleg, sem ekki þarf að efa eftir
fyrri reynslu, * getux Þjóðviljinn
orðið prentaður í sinnii eigin
prentsmiðju í næsta mánuði
jafnvel. Þess er að vænta, ’að sósí-
álistar og aðrir velunnarar Þjóð-
viljans hér á Akureyri bregðist
vel við, þegar leitað er til þeirra
um fjárframlag til prentsmiðj-
unnar.
Hótel Gullfoss
brennur
Aðfaranótt fimmtudaginn 15. þ.
m. kom upp eldur í Hótel Gullfoss.
Eldurinn breiddist ört um húsið
og varð það alelda á skömmum
tíma. Fólk bjargaðist nauðuglega
úr herbergjum sínum og sumt á
nærklæðum einum. — í húsinu
bjuggu um 40 manns, þ. á. m.
margt skólafólk. Litlu varð bjargað
af innanstokksmunum nema af
neðstu hæðum. Unnið var að
slökkvistarfi alla nóttina, og tókst
að verja nálæg hús fyrir eldinum,
en ekki var hægt að ráða niðurlög-
um eldsins í húsinu sjálfu og brann
það að mestu til ösku. Er eignatjón
fólksins, sem þarna bjó, mjög til-
finnanlegt.
Fulltrúaráð verklýðsfélaganna her í
bæ hefir undanfarið rætt um það og
hafið undirbúning að því, að koma upp
sameiginlegri skrifstofu fyrir verklýðs-
félögin. Nú er sá skriður kominn á mál-
ið, að vonandi tekur skrifstofan til starfa
úr næstu mánaðarmótum og standa
flest eða öll verklýðsfélög bæjarins að
henni. Um nauðsyn slíkrar skrifstofu þarf
ekki að ræða. Það er vitað mál, að svo
fjölmenn félög, sem hér um ræðir, hafa
mikla þörf fyrir slíka skrifstofu, sem á
margvíslegan hátt getur hjálpað þeim
við starf sitt. Það er þessvegna vonum
seinna, sem félögin ráðast í þetta, en
skrifstofunni mun fagnað af öllum, sem
að verklýðsmálum vinna hér í bæ og fá-
ir munu telja það nokkra goðgá þó félög-
(Framhald á 2. síðu).