Verkamaðurinn - 24.03.1945, Page 2

2
VERKAMAÐURINN
Hrifluandinn að starfi
Síðan að Jónasát-andlitið datt a£
Reykjavík, Hrifluandinn átti í vök
að verjast í sínum eigin flokki og
Framsóknarvaldið missti aðstöðu
þá, er það hafði haft í nær tuttugu
ár til að ráða flestum málum á Al-
þingi og í ríkisstjórn, fara þessi
áhrifaöfl hamförum á öðrum víg-
stöðum og eftir öðrum leiðum.
Framsókn og Hriflumennskan hafa
alltaf frá upphafi talið sveitirnar
og byggjendur þeirra sína eign með
húði og hári. í anda þeirrar trúar
hefur svo verið unnið árum saman
að því, að halda nesjamennskunni
og fáfræðinni við í hinum „dreifðu
byggðum“, sem jafnframt hafa ver-
ið taldar hið eina og sanna Gosen.
Ótal gjafablöð hafa verið send í
sveitirnar og látin túlka þar Hriflu-
andann ómengaðan, miðlar hans
hafa fylgt á eftir eins og til að árétta
blaðalygarnar. Taumlausum áróðri
hefur verið haldið uppi gegn alþýð-
unni við sjóinn og hún máluð eins
og djöfullinn á veggi sveitabýlanna,
en jafnframt reynt að ala þann
anda með sveitafólkinu að líta á sig
sem aðal með ýmsum forréttindum,
sem það skyldi svo beita miskunn-
arlaust. Þetta verk tókst ekki full-
komlega og þegar fram liðu stund-
ir varð Hrifluandinn hataður og
fyrirlitinn af öllum þeim, sem
höfðu til að bera snefil af sjálfs-
virðingu og drenglyndi. Framsókn-
arvaldið getur ekki lengur spornað
við þróun og fræðslu í búskap og
þjóðháttum og Hrifluandinn er á
hröðum flótta undan þekkingu og
kröfum alþýðunnar í landinu til
sjávar og sveita. Hann verður að
láta sér lynda æ þrengri kuðung
fyrir sig og sína fylgjendur. Þessi
kuðungur er aðsetur stjórnar og
þings Búnaðarfél. íslands. Þar eru
dagskipanir Hriflu-andans soðnar
saman og síðan birtar alþýðunni í
nafni bændastéttarinna rallrar.
Þessu svokallaða Búnaðarþingi
lauk nú í vikunni, eftir að hafa set-
ið á annan mánuð. Hörð átök áttu
sér stað milli ýmissa þingfulltrúa,
en sýnilegt er að Hrifluandinn hef-
ir gegnsýrt flestar gerðir þess og á-
lyktanir og borið sigur úr býtum a.
m. k. á yfirborðinu. Margir munu
hafa fylgzt með störfum þings þessa
og gert sér vonir um, að meiri víð-
sýni mundi gæta þar en raun er nú
á orðin.
Þarna voru samankomnir full-
trúar bænda úr öllum sýslum lands-
ins, og þeir áttu að sinna ýmsum
aðkallandi málum, jafnframt því að
marka framtíðarstefnur í fslenzkum
búnaði. Ætla mætti, að fulltrúarnir
hefðu leitast við að koma betra
skipulagi á í ýmsum greinum fram-
leiðslunnar og fyrirbyggja að of-
framleiðsla yrði á einni vöruteg-
und, þegar almenn vöntun ?r á
annarri. Það mætti t. d. halda, að
þinginu hefði þótt ástæða til að
gera einhverjar ráðstafanir til að
bæta úr mjólkur- og smjörskortin-
um á sumum svæðum, eins og t. d.
í Reykjavík, en þar hafa þessar vör-
ur ekki fengizt tímunum saman í
vetur, hvað sem í boði hefir verið
og vafalaust valdið mörgum böm-
um heilsutjóni. Nei, það fer lítið
fyrir umbótatillögum Búnaðar-
þingsins í þessum málum. Vitandi
það, að margir bæir hafa verið svo
að segja smjörlausir í vetur, þá sam-
þykkir þetta þing eins konar mót-
mæli gegn því, að smjör sé flutt inn
í landið. Þótt engin trygging sé
fyrir því, að nægileg framleiðsla
verði á þessari vöru innanlands á
næstunni.
Og meiri hluti Búnaðarþings
leggur einnig, til, að ef (samt sem
áður) smjör verði flutt inn í landið,
þá beri ríkisstjórninni að þrefalda
verð þess á innanlandsmarkaði, svo
það skyggi ekki á hið mikla og ó-
dýra bændasmjör!! Þannig kinn-
hesta þessir „bændavinir“ þá, sem
keypt hafa íslenzka smjörið vit-
lausu okurverði undanfarin ár. Nú,
þegar ekki er hægt að fá þetta
„mangara-smjör“ á markaðinum,
vil! Búnaðarþing láta banna mönn-
um að borða smjör. Þarna er víð-
sýni og drenglyndi Framsóknar-
valdsins opinberað.
Hve lengi ætla bændur að láta
slíka helstefnu ríkja innan samtaka
sinna og spilla allri bróðurlegri
samvinnu framleiðenda og neyt-
enda?
Bændastéttin verður fyrst og
fremst að athuga staðreyndirnar og
breyta þar eftir, hún má ekki láta
Hrifluandann og hægrimennskuna
villa sér sýn. Hiin verður að hugsa
sjálf um málin, og ef hún gerði það,
þá er vissa fyrir því, að aldrei fram-
ar kæmu fram á Búnaðarþingi
svipaðar tillögur og hér að ofan
greinir.
Hrifluandinn hefir beðið ósigur
á Alþingi og í ríkisstjórn og nú er
Búnaðarfélag íslands hans eina og
síðasta hæli. Hann hreiðrar þar um
sig og sína, ýldar og lyktar út frá
sér á allar hliðar en hirðir hvergi
um það, þótt framkoma hans skaði
bændastéttina alla og spilli fyrir ís-
lenzkum landbúnaði um ófyrirsjá-
anlegan tíma.
I þessu sambandi dettur mér í
hug bóndi nokkur vestur í sýslum,
sem ég átti tal við í fyrrahaust. —
Þetta var duglegur bóndi, vel í efn-
um, rausnarlegur heim að sækja og
heimilisbragur allur hinn bezti.
Talið barst að hrossaeigninni. —
Hann sagðist ekki hafa getað selt
eina truntu í haust og hefði þó haft
þörf fyrir að fækka stóðinu vegna
lítils heyskapar þá um sumarið.
Ég hafði hins vegar mætt hrossa-
kaupmanni á leiðinni, sein var að
fara hingað til Akureyrar með rúm-
Iega hundrað afsláttarhtoss, og áður
hafði hann komið með enn stærri
hóp. Ég vissi, að hann hafði einnig
farið um þessa sveit og falað hross,
en fengið litlar undirtektir hjá
bændum, sem voru þó mjög hrossa-
margir. Ég spurði bóndann, hvort
hann hefði ekki getað selt þessum
manni neitt af stóði sínu. Hann
svaraði æfur: — Nei, fyrr skal ég
skjóta niður öll mín hross í hagan-
um fyrir hund og hrafn, en ég fer
að gefa kaupstaðarhyskinu kjötið
af þeim. (Verð á hrossakjöti var þá
hér í bæ 3—4 ky. kg.) Og svö þætti.
Á þingi Alþýðusambands íslands í
haust áttu þingfulltrúar að velja á milli
Hermanns Guðmundssonar, form. Hlíf-
ar, og Helga Hannessonar á ísafirði, sem
forseta Alþýðusambandsins. Hermann
hlaut kosningu. — Helgi frá ísafirði féll.
Þá stendur upp Hannibal Valdimarsson,
skólastjóri á Isafirði, og segir við sína
menn, að nú sé þeim fyrir bestu að ganga
út og taka ekki við neinum störfum fyrir
Alþýðusamband íslands, því að Helgi
Hannesson verði ekki forseti.
Amen! — sögðu nokkrir litlir Hanni-
balar og gengu út á eftir þeim stóra.
Alþýðublaðið, Tíminn, Vísir og Dagur
brosa út í yztu dálka og segja: — Al-
þýðusamtökin springa — springa! —
Springa! Ha, ha, ha!
★
hann við: — Það er heldur ekki von,
að hrosakjötið okkar seljist, þegar
ykkur er borgað til að éta dilka-
kjötið.
Ég vildi nú ekki játa, að við Ak-
ureyringar fengjuin meðlag með
því dílkakjöti, sem við keyptum,
'en , spurði hann svo, hvort hann
teldi ekki einnig þörf á að kinda-
kjötið seldist og hvað hann héldi
að bændurnir fengju fyrir það, ef
bæjarbúarnir keyptu það ekki.
— Ég veit ekkert um það, svaraði
hann. Þeir mega dysja það allt í
Hafnarfjarðarhrauni fyrir mér,
bara ef ég fæ mína peninga fyrir
það — en hrossakjötið verður að
seljast líka.
Þannig var hagfræði þesa bónda.
Nú veit ég fullvel af eigin kynn-
ingu, að þessi tilsvör túlka engan
vegin stefnu meiri hluta bænda-
stéttarinnar, en þó eru alltof marg-
ir bændur, sem lítið hafa hugsað
þessi mál niður í kjölinn, og af
þeim sökum er Búnaðarþingið svo
heltekið afturhaldsanda Framsókn-
arvaldsins, sem störf þess sýna.
Vonandi verður þess ekki allt of
Iangt að bíða að víðsýnni og raun-
særri stefna verði tekin af Bf. fsl.
og efnt verði til vinsamlegrar og
gagnkvæmrar samvinnu milli fram-
Ieiðenda og neytenda. Bændum
verður að skiljast, að einhver verð-
ur að borga kjöt, sem er eyðilagt
og þótt þeir fái kannske fullt verð
fyrir það á pappírnum, þá verðá
þeir látnir greiða skaðann eftir öðr-
um Jeiðum. Þeim verður einnig að
skiljast, að stríð við neytendurna
er stríð gegn þeim sjálfum. Hvor-
ugir geta án hinna verið, nema að
bíða tjón við. Bændur verða líka að
skilja það, að þeir menn, sem stöð-
ugt vilja ala á hatri og ósanngirni í
garð neytenda, eru erkióvinir
þeirra, og þeim mönnum og þeirra
athæfi ber bændum að afneita í eitt
skipti fyrir öll. Þegar Hrifluandinn
hefir verið rekinn úr Búnaðarfélagi
íslands, og fyrr ekki, getur tekizt
happasæh samstarf milli bænda og
neytenda við sjóinn — báðum til
bóta.
Aðalfundi Rithöfundafél. íslands lauk
nú í Vikunni. Við stjórnarkosninguna
komu tvær uppástungur um formanns-
efni. Kosið var milli þeirra Halldórs
Stefánssonar rithöfundar og Guðmundar
Hagalíns prófessors á ísafirði. Halldór
var kjörinn formaður.
Þá kveður sér hljóðs Guðmundur
prófessor og segir sig úr Rithöfundafél.
Islands og nefnir einnig nöfn ellefu
manna annara, sem langi til að fylgja
honum eftir og ætli hann að stofna nýtt
rithöfundafélag með þeim, því þar fái
hann að vera formaður. Illa kann Rit-
höfundafélag íslands að meta sinn eina
heiðurs-prófessor!
★
Af þessum tveimur litlu sögum má
sjá að margt gott kemur frá ísafirði, enda
er þar öllu ráðandi einn borgaralegur
flokkur, sem nefnist á fínna máli Al-
þýðuflokkur. Mörgum mun því vera for-
vitni á að heyra meira um hlutdeild
þessara ágætu sprengi-manna (þá vantar
ekki sprengiefnið eins og bæjarstjórann
hér) í félagsmálum heima fyrir og þess-
vegna skal hér birtur kafli úr grein í
blaðinu „Baldur“ á ísafirði. Það gefur
nokkr ahugmynd um þátttöku ýmissa
„fínni manna“ í verklýðsmálum vestur
þar.
★
„FÍNIR MENN.
Það voru sannarlega fínir menn, sem
heiðruðu verkafólk með nærveru sinni á
seinasta aðalfundi verklýðsfélagsins
Baldur. Þar gat að líta: Yfirfiskimats-
mann og frú, lögregluþjón og frú, rakara-
meistara, bakarameistara, skósmíða-
meistara, skrifstofustjóra, tvo eða þrjá
barnakennara, skólastjóra Gagnfræða-
skólans, skrifstofumenn o. fl., og þó sakn-
aði maður forstjóra samvinnufélagsins,
námsstjórans á Vestfjörðum og margra
annara. Þeir eru líklega ekki færri en um
eða yfir tuttugu fínu mennirnir í Baldri.
Hvílíur heiður!
Þessir fínu men n— þeir eru auðvitað
líka heldrimenn — láta sér ekki nægja
að heiðra aðeins landverkafólkið með
nærveru sinni. Sjómennimir hafa einnig
notið hennar.
Barnakennari var kosinn formaður
félagi sjómanna í fyrra. Er það kannske
ekki virðingarvottur?
Nokkrir þessara fínu manna komu
með föruneyti á aðalfund Sjómannafé-
lagsins nú fyrir nokkru.
Erindið virðist hafa verið að sýna
sjómönnum, hvernig fínir menn fara eftir
félagslögum og fundarsköpum.
Fyrst á að taka inn nýja félaga, sem
einnig eru aðalfélagar í öðru sambands-
félagi, og vitanlega fá þeir allir full fé-
lagsréttindi. Næst á að ræða reikninga
félagsins, ef um aðalfund er að ræða, en
ljúka ekki þeim umræðum, heldur taka
fyrir stjórnarkosningu, en áður en kosið
er á að breyta kosningalögum félagsins,
til þess að tryggja fínu mönnunum meiri-
hluta. Þá á að kjósa stjóm eftir hinum x
breyttu lögum og að lokum á að taka
fyrir aðrar lagabreytingar.
Fínu mennirnir gerðu þetta allt á
fundinum.
En sumir sjómennimir voru þeir álfar
að þetta væri ekki löglegt.
En fxnu mennirnir sögðu, að svona
ætti það að vera. Þeir vissu hvað væru
lög.
R. G. Sn.
(Framhald á 4. síðu).