Verkamaðurinn - 14.04.1945, Side 1
XXVIII. árg. Laugardaginn 14. apríl 1945. 14. tbl.
Franklin Delano Roosevell
forseti Bandaríkjanna# er dáinn
Franklin Delano Roosevelt, for-
seti Bandaríkjanna er látinn. Hann
andaðist síðdegis í fyrradag að
hressingarheimili sínu Warm
Springs í Georgíu. Var heilablóð-
fall banamein hans.
Truman, varamaður Roosevelts,
vann forsetaeið í fyrrakvöld og tók
við störfum hins látna forseta.
Fregnin um lát forsetans kom
eins og reiðarslag yfir Bandaríkja-
þjóðina, og þar sem hún barst
fólki í leikhúsum og samkomuhús-
um gengu menn þögulir á brott og
öllum skemtunum hætt og aflýst.
Þjóðhöfðingjar og stjórnmála-
leiðtogar víða um heim hafa tjáð
ekkju forsetans og Bandaríkjaþjóð-
inni samúð sína í tilefni af hinu
sviplega fráfalli forsetans. Churc-
hill, forsætisráðherra Bretlands,
mintist í morgun hins látna forseta
og var mjög hrærður. Stalin, mar-
skálkur, sendi Truman skeyti, þar
sem hann vottaði honum og Banda-
ríkjaþjóðinni dýpstu samúð sína og
þjóða Sovétríkjanna. I skeyti sínu
kallaði Stalin hinn látna forseta m.
a. „mikinn leiðtoga á vettvangi al-
þjóðamála“. Meðal þeirra, er sendu
samúðarskéyti voru De Gaulle,
Sjang Kaj Sjek og Per Albin Han-
son.
Franklin Delano Roosevelt fagdd-
ist 30. jan. 1882 í Hyde Park í New
York og var náfrændi Thedor
Roosevelt forseta. 18 ára gamall
hóf hann nám í Harvardháskóla.
Hann tók þá þegar þátt í stjórn-
málabaráttu, með því að rísa önd-
verður gegn sérréttindum stéttar
sinnar, með því að krefjast réttlátr-
ar skiftingar á trúnaðarstörfum
meðal stúdentanna. 23 ára gamall
kvæntist hann eftirlifandi konu
sinni Eleanor.
Roosevelt fylgdi demokrötum að
málum. Hann var í fyrsta skifti í
kjöri við öldungaráðskosningarnar
í fylkinu New York árið 1910, og
var þá sá fyrsti til að nota bíl í kosn-
ingaleiðangur. Roosevelt sigraði.
Það var í fyrsta skifti í 10 ár, sem
flokkur hans bar sigur úr býtum í
þessu fylki.
31 árs að aldri tók hann við ern-
bætti aðstoðarflotamálaráðherra. —
Gjörbreytti hann á skammri stundu
flotanum og áliti almennings á
honum. En Roosevelt gengdi þessu
mikilvæga trúnaðarstarfi í sjö ár.
Tæplega fertugur að aldri veikt-
ist Roosevelt af lömunarveikinni og
lamaðist þá á báðum fótum niður
frá mjöðmum. Þessi erfiðu veik-
indi buguðu þó ekki viljaþrek hans
og kjark.
Um nýársleytið 1929 tók hann
við embætti sem fylkisstjóri í Al-
bany.
1932 var hann kjörinn forseti
Bandaríkjanna og var síðan endur-
kosinn 1936 með meiri nmn en
dæmi voru til áður við endurkosn-
ingu forseta. 1940 var hann kosinn
forseti í þriðja sinn og síðastliðið
haust hlaut hann enn kosningu
eftir harða baráttu og sigraði glæsi-
lega.
4 synir þeirra hjóna eru í stríð-
inu.
Með Franklin Delano Roosevelt
er tvímælalaust fallinn í valinn
einn glæsilegasti leiðtogi framfara-
afla og réttlætis í heiminum.
Fregnin um lát forsetans barst
hingað í gærmorgun. Fánar blöktu
í hálfa stöng á opinberum bygging-
um og víðar í Reykjavík í gær og
dagblöðin mintust ýtarlega hins
(Frh. á.3.síðu).
Vínarborg gengin úr greipum nazista
Bandaínenn nálgast óðfluga Berlín að vestan.
Rússar hafa tekið Königsberg.
Stalin marskálkur tilkynti í gær
að Rauði herinn hefði tekið Vínar-
borg, höfuðborg Austurríkis. Tók
Rauði herinn þar 130 þús. fanga og
eyðilagði eða tók þarum lOOOþýska
skriðdreka. 11 þýskurn skriðdreka-
herfylkjum var eytt í orustunni um
borgina. Rússar náðu hinni rniklu
og fögru ráðhúsbyggingu óskemdri
á sitt vald. Rauði fáninn og aust-
uríski fáninn blakta nú yfir allri
Vínarborg, en hún er ein mikil-
vægasta samgöngumiðstöð í Ev-
rópu og mesta hafnarborg við
Dóná.
Hersveitir Breta og Bandaríkja-
manna sækja hratt fram til Berlín-
ar og hafa lítið orðið varir við
skipulagða mótspyrnu, sóttu þær á
einum stað fram nær 100 km. á ein-
um sólarhring í áttina til Saxelfar.
Barist er í Magdeburg, Brunsvick
fallin. Hersveitir Bandamanna
eru 65 km. frá Dresden og er bilið á
Ú TGERDARFÉLAGIÐ:
Aðeins herzlumuninn vantarv svo að unnt
sé að stofna félagið
Augljóst er nú, að Akureyringar í fljótlega, ef vilji er nægur fyrir
ætla ekki að láta stofnun útgerðar-
hlutafélagsins stranda. Loforð hafa
nú fengist um ca. 503 þús. kr. fram-
lög en lágmarkið er 540 þús. kr.
Vantar nú þessvegna aðeins um 37
þús. kr. svo lágmarkið náist, en af
þeirri upphæð leggur Akureyrar-
bær fram 25% og KEA 20%, þurfa
bæjarbúar því aðeins að leggja
fram um 21 þús. kr. til að stofnun
félagsins komist í framkvæmd og
þarf ekki áð efa, að sú upphæð næst
125.000 tunnur síldar
hendi hjá þeim sem fjársterkir eru.
1 ráði er að halda stofnfund fé-
lagsins í næstu viku og ættu þeir,
sem kynnu að vilja leggja fram
hlutafé, að snúa sér hið fyrsta til
Helga Pálssonar, svo unt verði að
boða þá á stofnfundinn.
Það ætti að vera óþarfi að taka
það fram, að mjög er æskilegt að
hlutafjársöfnunin gangi svo vel, að
farið verði langt fram úr lágmark-
inu, sem sett var. Því betri og skjót-
ari árangurs má vænta af hinu fyr-
irhugaða atvinnufyrirtæki.
milli hersveita þeirra þar og Rauða
hersins í Slésíu aðeins um 160 km.
Bandamenn nálgast óðum Saxelfi
fyrir sunnan Hamborg, og kreppa
æ meir að hinu innikróaða liði
Þjóðverja í Ruhr.
Rauði herinn tók Königsberg
fyrir nokkrum dögum og tók þar
ógrynni af herfangi og fanga í tug-
þúsunda tali. Manntjón Þjóðverja
í o'rustunum um borgina var geysi-
mikið.
seldar til Svíþjóðar
7. þ. m. var undirritaður í
Stokkhólmi viðskiftasamningur
milli íslands og Svíþjóðar. I
samningi þessum, sem gildir til
marzloka 1946, er m. a. gert ráð
fyrir að Svíar veiti útflutnings-
leyfi fyrir allmörgum iðnaðar-
vörum, þ. á, m. efni til uppsetn-
ingar á rafstöðvum, vitabygging-
arefni, rafvélum og öðrum raf-
magnshlutum, símaefni, báta-
mótorum, landbúnaðarvélum,
skilvindum, kæliskápum, pappír
og pappa, eldspýtum, verkfær-
um, trévörum og timburhúsum.
Af íslands hálfu er gert ráð
fyrir að selja Svíum 125 þúsund
tunnur af síld.
(Fréttatilkynning frá ríkisstjóminni).
SKIP SEKKUR
5 menn farast
Nýlega gerðist sá hörmulegi at-
burður að l.v. Fjölnir frá Þingeyri
fórst í árekstri á hafinu milli ís-
lands og Englands. 5 menn af 10
manna áhöfn druknuðu.
Þeir sem fórust vöru: Magnvis G.
Jóhannsson, matsv., Þingeyri,
Guðm. F. Ágústsson, kyndari, Sæ-
bóli, Aðalvík, Gísli A. Gíslason, há-
seti, Isafirði, Pétur Sigurðsson,
kyndari, Hvammi, Dýrafirði og
Pálmi Jóhannesson, háseti, ættaður
úr Hvolhreppi, allir á atdrinum 20
—30 ára og ókvæntir.
L.v. Fjölnir var í fiskflutningum
til Englands og var 128 smál. að
stærð.
Sósíalistar
taka upp stríðshanzka
Hriflu-Jónasar
Því nær sem dregur ósigri nazista,
því meir áberandi verður hatur
„Framsóknar“blaðanna í garð sósí-
alista. Það grípur þau óstjórnlegt
æði eins og nautið, er það sér rautt,
í hvert sinn er þaú minnast á
kommúnista.
Nýjasta dæmið eru kosningar á
aðalfund KRON. Farast „Degi“ m.
a .svo orð: „Fyrir tilstilli kommún-
ista eru kosningar þessar orðnar
pólitískt æsingamál, og stefna þeir
nú að því, að.fá algjör yfirráð í fé-
laginu“. Hér skýtur nokkuð skökku
við. Á áðalfundi S. 1. S. hér á Ak-
ureyri sl. sumar samþyktu sem sé
Framsóknarmenn, undir forustu
hins útskúfaða Hriflu-Jónasar,
stríðsyfirlýsingu á hendur sósíalist-
um og „Samvinnan", undir rit-
stjórn sama Jónasar, hefir óspart
skorað á Framsóknarmenn og Al-
þýðuflokksmenn að koma á sam-
starfi „kaupmanna og samvinnu-
manna gegn kommúnistum". Til
áréttingar “þessu lagði svo þessi
heilaga samfylking Framsóknar og
Alþýðufl. fram 23 inntökubeiðnir
í KRON, á síðustu stundu, eftir að
þeir höfðu tapað kosningu á fyrsta
deildarfundinum, og voru allar
inntökubeiðnirnar frá mönnum á
svæði þeirrar deildar, er halda átti í
næsta fund á eftir (7. deildar). Með-
al innsækjenda voru tveir deildar-
stjórar frá stærstu keppinautum
KRON í matvöruverslun og tvær
kornungar heimasætur úr húsi eins
af ráðamönnum S. í. S. Tókst þeim
með þessu móti að vinna kosning-
una í umræddri deild.
Sósíalistar hafa nú tekið upp
stríðshanskann, sem Framsóknar-
menn, undir forustu Jónasar frá
Hriflu, hafa kastað. Má svo fara, að
(Framhald á 3. síðu).