Verkamaðurinn - 05.05.1945, Blaðsíða 1

Stríðinu í Evrópu að verða lokið
Algjör uppgjöf Þjóðverja í Danmörku, Hollandi, Norðvestur-Þýskalandi og Italíu
Ranði fáninn blaktir yfir gröf nazismans í Rerlín
Hitler og Göbbels sagðir dauðir, en fregnir ósamhljóða
um endalok þeirra
Hver sitórviðburðurinn hefir rek-
ið annan síðustu daga. Stíilin til-
kynti 2. máí að Rauði herinn hefði
upprætt nazistaherinn í Berlín. —
Sama dag bárust fregnir um skil-
yrðislausa uppgjöf nazista og fas-
ista á Norður-íitalíu og síðar í vik-
unni náðu hersveitir Breta og
Rússa saman við Eystrasalt, milli
Wismar og Rostock. Hersveitir
Montgomerys tóku Hamborg mót-
spyrnulauslt, eftir að því hafði ver-
ið lýst yfir af hálfu Þjóðverja, að
borgin yrði ekki varin.
1. maí var tilkynt í Berlín að
Hitler væri dauður og að hann
hefði dáið hetjudauða í Tiergarten
í Berlín. Síðan hafa borist fregnir
frá einum lielsta samverkamanni
Hitlers, um að Hitler og Göbbels
hafi báðir framið sjálfsmorð. Dön-
iitz flotaforingi tilkynti einnig 1.
maí, að hann hefði tekið við leið-
togastarfinu samkvæmt skipun
Hitlers og skipaði þýska hernum
að sýna sér traust og halda áfram
baráttunni uns sigur væri unninn.
í gær bárust svo þau itíðindi, að ^
þýski herinn í Danmörku, Norð-
vestur-Þýskalandi og Hollandi
hefði gefist upp skilyrðis-
laust.
í morgun var ):>að tekið fram (
(>ðru hverju í danska útvarpinu, að
Danmörk væri nú aftur frjáls. —
Heyrðist illa til úitvarpsins, en svo ^
virðist, sem óeirðir hafi verið í nótt
í Kaupmannahöfn og létu nokkiir
menn lífið eða særðust. Dönskum 1
skæruliðum hefir verið skipað að
afvopna þá þýska hermenn, sem
enn hafa ekki lagt niður vopn. All-
ir Danir, sem höfðu samstarf við
Þjóðverja, verða liandteknir. Mikill
fögnuður greip íbúa Danmerkur
er fregnirnar báruslt um uppgjöf
Þjóðverja, og er sagt, að fólkið hafi
bæði hlegið og grátið af gleði.
1 fréttum frá London segir að
götur Kaupmannahafnar hafi í
gærkvöldi verið fullar af syngjandi
fólki.
Ný stjórn var mynduð í Dan-
mörku í nótt og er Buhl forsætis-
ráðherra, en Christmas Möller uit-
anríkisráðherra. Allir flokkar nema
nazistar taka þátt í stjórninni og
auk þess fulltrúar mótspyrnuhreyf-
ingarinnar. Eru Danir byrjaðir að
taka alla stjórn í sínar hendur og
hefir það gengið mótspyrnulaust að
því er fregnir herma.
Vér íslendirigar fögnum hjartan-
lega, að danska þjóðin hefir aftur
heimt frelsi sitt og eigum enga ósk
heitari henni til handa, en að
henni auðnist að varðveita það um
aldur og æfi.
Fánar blakta í dag um allan bæ-
inn, sem tákn um þann fögn-
uð, sem ríkir hér yfir því að bræðra-
þjóð okkar er laus af klafa kúgar-
anna.
/
. /'
Aðalfundur K. E. A.
Vörusalan ívið meiri en 1943
Aðalfundur Kaupfélags Eyfirð-
inga var settur í Nýja-Bíó 2. þ. m.
og stóð hann í tvo daga. Fara hér á
eftir nokkur altriði úr ársskýrslu
f ra m k væm das t j óra n s:
Vörusala félagsins í búðum þess
á Akureyri og útibúunum við
fjörðinn nam alls rúmlega 14 mil-
jónum .króna. Þar að auki hefir
Kjötbúðin selt fyrir um kr. 2.350.-
000.00. Míiðstöðvar- og hreinlætis-
Landráðaskrif einangrunarsinna spilla
sambúð íslands og sameinuðu þjóðanna
Ummæli rússneska blaðamannsins Mikails Mikhajloffs
Rússneski blaðaðmaðurinn Mika-
il Mikhajloff flutti 3. apríl erindi
um alþjóðamál í Moskvaútvarpið
(á ensku), og mintist þar á ísland
og afstöðu þess til sameinuðu þjóð-
anna.
Bera ummæli þessa rússneska
blaðamanns það mðð sér, að hin
ábyrgðarlausu skrif stjórnaran^-
stöðunnar um utanríkismál íslands
og álþjóðamál eru líkleg til að
spilla sambúð Islands og hinna
sameinuðu þjóða, ekki síst upp-
spuni og rógrir Tímans um þessi
mál. Eins og kunnugt er hafa blöð
s.em telja sig málgögn Alþýðu-
flokksins, svo sem Alþýðublaðið og
Skutull, gengið einna lengst í þess-
um ábyrgðarlausu skrifum, og nær
það auðvitað engri átt að ríkis-
sltjórnin skuli láta því ómótmælt, að
slík skrif séu henni á nokkurn liátt
viðkomandi, en ekki er óeðlilegt þó
útlendingar telji að mark sé tak-
andi á Alþýðublaðinu sem stjórnar-
blaði.
Hér fara á eftir helstu ummæli
rússneska blaðamannsins. (Tilvitn-
unin í íslenzka ultanríkisráðherr-
ann þýdd úr ensku).
•
,,Hvað skal segja jim þau lönd,
sem hafa með eigin aðgerðum úti-
lokað sig frá sameinuðu þjóðunum?
Tökum Island sem dæmi. Það er
öllum ljóst, að Rauði herinn hreif
menningu Evrópu úr klóm óaldar-
flokka Hitlerssinna. Hann bjargaði
með því einnig íslenzku þjóðinni.
Bretsku og bandarísku herirnir
sem sigruðu Þjóðverja, fyrst í Norð-
ur-Afríku og síðan á orustuvöllum
Evrópu, bægðu einnig frá hætt-
unni, sem yfir ískandi vofði. Stjórn-
málaleiðtogar íslands virðaslt gera
sér það Ijóst, í ágúst sl. lýsti íslenzki
utanríkisráðherrann yfir: ,,Oss er
ljós sú staðreynd að baráttan gegn
friðrofunum verndaði land vort“.
Og það var ekki einupgis vernd sem
íslandi var tryggð. Með beinum
s'tuðningi stórveldanna þriggja var
landinu trygður möguleiki á þróun
til fullkomins sjálfstæðis. Sovétrík-
in, Bretland og Bandaríkin voru
hlynt stofnun lýðveldis á Islandi, og
um það leyti sagði íslenski utanrík-
isráðherrann: „Ríkisstjórn íslands
er þakklált fyrir hina einlægu og
vinsamlegu afstöðu stórveldanna
þriggja."
Því furðulegra er það að komast
að raun um, að að nú séu á íslandi
menn, sem ekki vilja stuðla að auk-
inni vináttu milli Islands og hinna
stóru lýðræðisríkja, heldur reyna
að spilla þeirri vináttu.
Einkum er það furðulegt að þess-
ir menn hafa kosið sem mark fyrir
(Framhald á 4. síðu).
tæki seld fyrir kr. 870.000.00. Lyfja-
búðin hefir selt fyrir kr. 440.000.00.
Kol og sak hefir verið sellt fyrir kr.
1.120.000.00. Brauðgerðin hefir
selt fyrir kr. 952.000.00. Sala á
smjörlíki og efnagerðarvörum nam
kr. 1.304.000.00. Sápuvérksmiðjan
Sjöfn og Kaffibætisverksmiðjan
Ereyja seldu sínar framleiðsluvörur
fyrir kr. 1.277.000.00. Samanlögð
sala þessara starfsgreina nemur um
22!/2 miljón, eða örlítið hærri upp-
hæð en tilsvarandi sala var 1943.
Mjólkurinnleggið jókst að mun,
og nam 4.181.000 lítrum sl. ár, eða
aukning tæp 370 þús. lítrar frá
1943. ÉJitborgað hefir verið til
bænda 98 aurar á lítrann, og sýna
reikningar Samlagsins fyrir síðast-
liðið ár, að hægt er að greiða til
viðbótar 24 aura uppbót á hvern
innlagðan mjólkurlítra.
FraLnleiðsla sjávarafurða varð
heldur meiri en árið áður, þótt
þorskaflinn mætlti teljast í lakara
meðallagi á síðastliðinni vorvertíð.
Langmestur hluti fiskjarins var
fluttur út í ís með færeyskum skip-
um, sem keyptu fiskinn af útgerð-
armönnum fyrir milligöngu félags-
ins. Þéssi úitflutningur nam alls um
4400 tonn miðað við hausaðan fisk.
1943 var tilsvarandi magn 3800
tonn. Framleiðsla hraðfrystihús-
anna var lítið eitt minni en árið áð-
ur, eða samtals um 318 tonn á móti
356 itonnum 1943.
Hagur félagsins og félagsmanna
gagnvart félaginu hefir enn farið
batnandi.
I árslok 1944 voru innstæður fé-.
lagsmanna í viðskiftareikningum,
stofnsjóðum og innlánsdeild kr.
14.788.254.53, en í árslok 1943 voru
innstæður þeirra kr. 12.719.399.27.
Skuldir þeirra við félagið voru í
árslok 1944 kr. 149.136.05, en í árs-
lok 1943 kr. 150.450.40. — Ástæður
félagsmanna gagnvart félaginu hafa
því batnað á árinu um kr. 2.070.-
169.61.
Ástæður félagsins út á við bötn-
aði að sama skapi og námu innstæð-
ur þess hjá SlS, bönkum, í pening-
um og auðseljanlegum verðbréfum,
kr. 13.651.985.80.'