Verkamaðurinn - 12.05.1945, Qupperneq 1

XXVIII. árg. Laugardaginn 12. maí 1945. í 18. tbl.
Friður saminn í Norðurálfu!
Þýski herinn gafsí upp skilyrðislausf
Þýzki nazistaflokkurinn úr sögunni
Tekst Framsókn að hindra byggingu
spítalans i sumar?
Stefán Arnason er búinn að koma með tvær tillögur á
tveimur mánuðum um hvar spítalinn skuli reistur
Síðastliðinn mánudag var lesin
upp í Flensborgarútvarpinu til-
kynning frá Dönitz flotaforingja til
þýska hersins um að leggja hvar-
vetna niður vopn og gefast skilyrð-
islaust upp fyrir Bandamönnum.
Samningurinn um allsherjarupp-
gjöf þýsku herjanna var undirritað-
ur í skólabyggingunni í frönsku
borginni Reims, kl. 2.41 aðfaranótt
sl. mánudags. Þeir, sem undir rit-
uðu samninginn voru Jodl hers-
höfðingi, fyrir hönd Dönitz, Smith
hershöfðingi, yfirforingi herráðs
Eisenhowers, sovéthershöfðinginn
íslendingar fagna
stríðslokum í Evrópu
Friðarins í Evrópu og frelsun
Danmerkur og Noregs var fagnað
um gjörvalt ísland þriðjudaginn 8.
þ. m. Laugardaginn 5. maí bárust
fregnirnar um, að Danmörk væri
laus af kúgunarklafa nazista og
voru þá fánar dregnir að hún á
flestum stöngum hér í bæ og víðast
annarstaðar á landinu. Mánudag-
inn 7. maí voru svo enn fánar
dregnir að hún um alt land og
verslunum lokað og vinnu víða
hætt frá hádegi í tilefni af því að
þá höfðu borist fregnir um skilyrð-
islausa uppgjöf nazista.
Þriðjudagurinn 8. maí, sigur-
dagurinn, var svo hátíðlegur hald-
inn um land alt eins og hjá flestum
öðrum þeim. þjóðum, sem unna
frelsi og friði.
Hér á Akureyri voru fánar dregn-
ir alment að hún strax um morg-
uninn og verslanir og skrifstofur
lokaðar frá hádegi og vinnu al-
ment hætt frá þeim tíma. Geysimik-
ill mannfjöldi safnaðist saman á
Ráðhústorgi, en þar hafði gjallar-
horni verið komið fyrir og hlýddi
fólk þar á ræður, sem forseti ís-
lands og forsætisráðherra fluttu í
Reykjavík í tilefni af styrjaldarlok-
unum. Lúðrasveit Akureyrar lék
þjóðsöngva Norðurlandaþjóðanna
og fleiri lög og Karlakór Akureyrar
og „Geysir" sungu þjóðsöngva
Norðurlanda. Snorri Sigfússon
flutti ávarp og að þvi loknu fagn-
aði mannfjöldinn stríðslokunum
með ferföldu húrrahrópi.
í Mentaskóla Akureyrar var sig-
urdagsins minst með samkomu í há-
tíðasal skólans kl. 5 síðdegis. Auk
kennara og nemenda voru viðstadd-
ir nokkrir gestir þ. á. m. ræðismenn
Breta og Norðmanna og fulltrúar
útvarps og blaða.
Samkoman hófst með því, að
Patoff og franski hershöfðinginn
Severs.
Á þriðjudagskvöldið hlaut samn-
ingurinn svo staðfestingu í Berlín
og skyldi öllum vopnaviðskiftum
vera lokið kl. 12 á miðnætti 8. maí.
Staðfestingin um uppgjöfina var
undirrituð af Keitel, yfirmanni
þýska herforingjaráðsins, Zhukoff
marskálki, fyrir hönd Sovétríkj-
anna, Tedder flugmarskálki, fyrir
hönd Breta og Bandaríkjamanna og
de Lattre de Tassigny hershöfð-
ingja, fyrir hönd Frakka.
Churchill, Stalin og Truman
ávörpuðu allir þjóðir sínar í tilefni
af stríðslokunum í Evrópu. Churc-
hill og Truman lögðu báðir áherslu
á að enn væri eftir að sigra Japani,
fluttu þeir báðir ávörp sín sl. mánu-
dag, en Stalin einum degi síðar og
var þá sigurdagur haldinn í Sovét-
ríkjunum.
Andlát. Nýlega er létinn í Kristnes-
haeli, Helgi Sveinsson. Var hann borinn
til moldar í dag. Helgi hafði dvalið á
hælinu alt frá því að það tók til starfa
og oft mjög þjáður, en hann bar þessi
þungbæru veikindi með alveg einstakri
ró og karlmennsku og ávann sér vin-
áttu og virðingu allra, er kyntust hon-
um. Hann var alla tíð frjálshuga maður
og gekk í Sósíalistaflokkinn er hann var
stofnaður og reyndist þar ósvikinn og
traustur liðsmaður.
STUTTAR FRÉTTIR
Fregnir herma að margir íslendingar
hafi tekið þátt í dönsku skæruliðahreyf-
tingunni. Jafnframt hefir sú fregn borist
frá Danmörku, að danskir föðurlandsvin-
ir hafi ætlað að taka Guðmund Kamban
höndum, þar sem hann sat í matsölu-
húsi, en hann neitað að verða við tilmæl-
um þeirra um að koma með þeim og
snúist til varnar, en þeirri viðureign lok-
ið með því að hann var skotinn tiil bana.
Talið er sannað, að hann hafi veitt nazist-
um virka aðstoð. Fleiri íslendingar eru
sagðir hafa haft náið samstarf við naz-
ista í Danmörku og Þýskalandi og mun
það betur vitnast áður en langt um líður.
sunginn var sálmurinn: „Fögur er
foldin“. — Þá flutti skólameistari,
Sigurður Guðmundsson, ræðu.
Mintist hann sérstaklega Breta og
forsætisráðherra þeirra, Churchills,
og kvað hann Churchill mundu
verða talinn „mesta mann allra
alda.“ Einnig þakkaði hann „hin-
um tveimur stórveldum öðrum“,
sem hefðu lagt ómetanlegan skerf
■til þess, að hinn dýrmæti sigur náð-
ist — svo og öllum, sem hefðu fórn-
að sér í baráttunni við hinn
grimma og hugsjónasnauða fas-
isma.
Skólameistari kvað ekki haegt að
Bygginganefndin hefir ekkert gert í tvo mánuði af því,
sem henni bar að gera, en hefir í þess stað róið að því, að
spítalinn verði byggður annars staðar en þar sem bæjar-
stjórn hafði einróma samþykkt
Á fundi bæjarstjórnar Akureyr-
ar 6. mars sl. var til umræðu og af-
greiðslu fundargerð sjúkrahúss-
nefndar Akureyrar frá 5. mars
síðastliðnum og var fyrra atriðið í
nefndri fundargerð svohljóðandi:
Samsöngur Karlakórs
Akureyrar
Karlakór Akureyrar, undir stjórn
Áskels Jónssonar, hélt samsöng í
kirkjunni 28. f. m. og vegna fjöl-
margra áskorana endurtók kórinn
söngskemtunina 3. þ. m. í Nýja-
Bíó, var aðsókn ágæt í bæði skiftin
og kórnum mætavel fagnað.
Á söngskránni voru m. a. þessi
lög: Hátíðaljóð samvinnumanna,
eftir Áskel Snorrason, Hin dimma,
grimma hamrahöll, e. Schubert. Er
sólin hnígur, eftir Árna Thorsteins-
son, Vögguvísa, raddsett af Berens.
Einsöngva sungu þeir Magnús Sig-
urjónsson og Sverrir Magnússon,
en undirleik önnuðust frú Þyri Ey-
dal og Jóhann Haraldsson.
Mér virðist kórinn enn nokkuð
skorta til að ná þeirri mýkt og sam*
stillingu sem hann hafði um það
leyti sem hann fór til Reykjavíkur,
en það ár virtist mér þroski hans
vera að öllu samanlögðu mestur.
Margir hafa talið það löst á þess-
um kór, að hann hefir ekki getað
framleitt eins hávaðasamar raddir
eins og sumir aðrir kórar. Eðlilega
er raddmagnið ákjósanlegt á stund-
um, en það ber þá líka að gæta
þess að því sé beitt þannig, að á-
heyrandinn heyri söng en ekki ösk-
ur, sem ekkert á skylt við músik.
Samfelling raddanna og mýktin er
það töframagn, sem kórar þurfa
að leggja áherzlu á, þessa hlið ætti
því Karlakór Akureyrar síst að van-
rækja.
neita því, að meðal íslendinga
hefði nokkuð borið á tilhneigingu
til fylgis við fasismann — en slíkt
yrði að uppræta hjá íslensku þjóð-
inni.
Samkomunni lauk með því, að
allir viðstaddir sungu þjóðsöngva
Danmerkur, Noregs og íslands.
„Lögd fram frumdrög að teikning-
um að sjúkrahúsi því, sem um hefir
verið rætt að byggja hér á Akureyri.
Meirihluti nefndarirmar lagði til, að
byggingin yrði reist á þeim stað, sem
teikningin sýnir. Jafnframt leggur
meirihlutinn til, að teikningamar séu
fullgjörðar sem allra fyrst og bygg-
ingarstæðið mælt nákvæmlega út,
svo að hægt sé að hefjast handa með
útgröft sem fyrst.
Mirmihlutinn, Stefán Arnason og
írú Gurmhildur Ryel, töldu staðinn
óheppilegan vegna rúmfeysis og lögðu
til, að byggingunni yrði valinn staður
sunnan Eyrarlandstúns.“
Fundargjörðin var undirrituð af
Ólafi Thorarensen, Sigríði Þor-
steinsdóttur, Gunnhildi Ryel, Stef-
áni Árnasyni og Guðm. Karli Pét-
urssyni.
Samkvæmt teikningunni, sem hér
er drepið á', var gert ráð fyrir að
byggja spítalann áfastan við þá ný-
byggingu, sem þegar hefir verið
reist á lóð núverandi spítala.
Allmiklar umræður urðu um
málið, en að þeim loknum sam-
þykti bæjarstjórn með samhljóða
atkvæðum (Brynjólfur Sveinsson
sat hjá) tillögu meirihluta spítala-
nefndarinnar.
Samkvæmt því hafði bæjarstjórn-
in þar með:
í fyrsta lagi: Ákveðið hvar spítal-
inn skyldli bygður.
í öðru lagi: Samþykt að teikndng-
arnar yrðu fulllgerðar hið fyrsta.
í þriðja lagi: Samþykt að bygg-
ingarsvæðið skyldi mælt nákvæm-
lega út, svo unt yrði að byrja á út-
greftri lóðarinnar sem fyrsit.
Á næsta fundi sínum, 20. mars,
samþykti svo bæjarstjórnin, sam-
kvæmt tillögu frá Ól. Thorarensen,
að kjósa sérstaka byggingarnefnd til
að sjá um byggingu nýja spítalans.
I nefndinni hlutu sæti, auk bæj-
arstjóra: Stefán Árnason, Jakob Frí-
mannsson, Óskar Gíslason og ól.
Thorarensen.
í umræðunum um þetta mál á
fundi bæjarstjórnar 6. mars sl. vakti
eg athygli á því, að tillaga minni-
hluta sjúkrahússnefndarinnar
mundi geta orðið til þess að tefja
fyrir framgangi þessa máls, sem beð-
(Framhald á 3. síðu.