Verkamaðurinn - 02.06.1945, Blaðsíða 2
Illur á sér ills von
Strax, þegar Framsóknarflokkur-
inn var kominn í andstöðu við
ríkisstjórnina, fór að verða vart
mikillar hræðslu hjá flokksbrodd-
unum og hafa sumir þeirra farið
all kátlegum hamförum síðan, bæði
í ræðu og riti. Hermann og Ey-
steinn þutu strax eftir stjórnar-
skiptin, út um allt land og reyndu
að bera í bætiflákann fyrir Fram-
sókn og rægja núverandi ríkisstjórn
í eyru almennings. Þeir félagar
munu þá fljótlega hafa orðið þess
varir, að stefna þeirra og Fram-
sóknarflokksins, var fyrirlitin af
meginþorra þjóðaripnar, sem sé
nauðsyn þess að sjörnmálaflokk-
arnir störfuðu saman og hafist væri
handa um stórfelldar framkvæmdir
á sviði atvinumála. íhaldsstefna
Framsóknar fékk lítinn hljóm-
grunn með þjóðinni og almennt
litrð svo á að foringjarnir, Her-
mann og Eysteinn, hefðu viljað
skjóta sér undan ábyrgð og afleið-
ingum þeirrar stefnu, sem V. Þór-
stjómin sæla, markaði í búnaðar-
háttum þjóðarinnar. Það er því
engin furða, þótt „Framsóknar-
hetjurnar" séu felmtri slegnar um
þessar mundir og látæði þeirra
margbreytrlegt. Hermann og Ey-
steinn eru nú enn lagðir upp í
fyrirlestrarferð kringum landið, en
varla er við að búast, að áheyrend-
ur verði maTgir eða nuddið þeirra
tekið alvaTlega, þar sem flestir
munu telja sig hafa heyrt nóg úr
því hominu.
„Tíminn“ og „Dagur“ halda
einnig áfram sínu móðursjúka
hræðlsurugli og kernur það alltaf
skýrt fram í skrifum þeirra, að ilur
á sér jafnan ills von.
Síðasti „Dagur“ ruglar heilmikið
um, að stjómarflokkarnir munu
hugsa til þess, að hreinsa til á ýms-
um opinberum stöðum og flæma
Framsóknarmenn frá störfum þar.
Ekki hefir ríkisstjórnin ennþá
„plan-lagt“ neitt um þetta svo vi að
sé. en eftir skrifum „Dags ' að dæma
neyðist maður til að álíta, að Fram-
sóknarmenn séu sjálfir þeirrar
skoðunar að „hreinsunar" þurfi við
og eitthvað gruggugt geti komið í
ljós í gömlu Framsóknarhreiðrun-
um, verði farið að rpta þar til ,og
skal þeim ekki láð sú hræðsla, þar
sem vitað er um svo margt misjafnt
í stjómarsögu Framsókflarflokksins.
í nær tuttugu ár var Framsóknar-
flokkurinn ráðamesti flokkurinn í
ríkisstjóm og allan þann tíma
beitti hann andstæðinga sína misk-
unnarlausri va+dasvipu. Menn
voru flæmdir frá opinberum störf-
um vegna annara stjórnmálaskoð-
ana en „Jónas-istar“. Embættisveit-
ingar voru flestar, gerðar að póli-
tískum verslunarmálum. Innflutn-
ings- og gjaldeyrisieyfi voru veitt
með flokkshagsmuni fyrir augum.
Framsóknar-kjördæmi og einstakar
„Framsóknar-sveitir" fengu vegi og
síma, önnur alls ekki, og svo mætti
lengi telja. Það er þess vegna ekki
furða, þótt þeir menn, sem þannig
stjórnuðu landinu eftir pólitískum
„formúlum" um margra ára skeið,
séu hræddir við að þeir sjálfir verði
beittir sömu tökunum, þegar þeir
hafa mist þá aðstöðu, sem þeir
höfðu til að misbeita valdi sínu.
Það er heldur ekki undarlegt þótt
andstæðingar Framsóknar treysti
sumum valdamiklum Framsóknar-
mönnum mátulega vel nú, eftir allt
sem á undan er gengið. Framsókn-
arflokkurinn hefir lýst sig andvíðan
nýsköpunarstefnu núverandi ríkis-
stjórnar og hví skyldi ekki einnig
mega ætla að fjandskaparins gæti
líka í störfum sumra Framsóknar-
manna, sem fara með mikilvæg
störf fyrir stjórnina í dag. Að
ósekju skal það ekki fullyrt og að
ósekju verða þeir ekki látnir gjalda
þess, að þeir eru Framsóknarmenn,
en „Dagur“ og „Tíminn" eru
hræddir við sína eigin menn og eru
á nálum um, að eitthvað ósæmilegt
kornust upp um þá.
Lítið sýnishorn
af áróðursaöferð »útbreiðslu og
fræðslustjóra« K. E. A.
Nú í styrjaldarlokin, þegar
„Bandalagið gegn bolchvismanum"
er komið í mola, virðist útbreiðslu-
og fræðslustjóri K.E.A., sem jafn-
framt er ritstjóri, að málgagni póli-
tísks flokks, vera búinn að fá
„kommúnistahræðsluna“ alvarlega
á heilann.
í hverju einasta tölubl. „Dags“
er nú upp fullt af svívirðingum og
lygum um sósíalista, bæði innan-
lands og utan, og engu líkara en
íslenzkir bændur — því blaðið er
kallað málgagn þeirra — hefðu nú
engu brýnna viðfangsefni að sinna
en að standa í styrjöld við Sovét-
ríkin og sósíalista hvar sem þeir
finnast.
Til gamans — og til þess að sýna
hversu „fræðslustjórinn“ er vandur
að virðingu sinni — skulu hér
dregnar upp á band aðeins fáar
perlur úr lýsingu hans á íslenzkum
sósíalistum, eins og hún birtist í
„Degi“ að undanförnu. Samkvæmt
því eru íslenzku sósíalistarnir.:
. . . haldnir brjálæðiskendri per-
sónudýrkun, þegar valdhafar Rúss-
lands eiga í hlut“.* Eru „ . . . ósjálf-
ráðir gjörða sinna og ráða ekki
heldur ýfir sinni eigin hugarstefnu,
.... eru óábyrgir sjúklingar í and-
legu skrúfstykki Stalins.“ — Eru
andlega skyldir mönnum, sem „ær-
ast og úthverfast .... hamast
froðufellandi og ranghvolfa augun-
um . . . .“ þegar þeir flytja mál sitt.
Einnig „ganga þeir úr mannlegum
ham á mannfundum, trylllast og
ausa ókvæðisorðum .......“ Sömu-
leiðis yrðu þeir „fúsir til að gerast
Quislingar á íslandi . . . . “
Þannig, og upp aftur og aftur í
þessum „dúr“, er lýsing „fræðslu-
stjórans" á pólitískum flokki, sem
hefir einn fimmta af þingmönnum
þjóðarinnar, á fulltrúa í stjórn rík-
isins og fjölda fulltrúa í bæja- og
sveitast jórnum.
„Fræðslustjórinn" getur að sjálf-
* Allar leturbr. hér.
sögðu svarið af sér allan nazisma,
eins og honum sýnist. En allir skyni
bornir menn vita, að þetta er áróð-
ursaðferðin, sem beitt var í Þýzka-
landi við uppeldi Hitler-æskunn-
ar — með þeim árangri, að nú, eftir
fall nazismans, ræða menn um það,
hvort hægt muni að gera þessa
vesalinga að menskum mönnum
aftur.
»Með sól
og sumri«
I vor var gerð stjórnarbylting í
Alþýðuflokksfélagi Akureyrar. -
Mun hafa þótt, að Erlingur og
Halldór væru orðnir svo einangrað-
ir frá alþýðu bæjarins, að ekki væri
lengur við þá hlítandi — en reyn-
andi að fá nýja menn til forystunn-
ar. Hinn nýskipaði bæjarfógeti og
fleiri fínir menn gengu í félagið -
og „Alþýðum." var stækkaður um
helming, og er nú gefinn út á veg-
um félagsins. Gefin var út ný
„starfsskrá" og „öllum frjálshyggj-
andi körlum og konum“ boðið í
fylgd Alþýðuflokksins hér „með sól
og sumri“.
Ýmsir munu, af þessu tilefni,
hafa vænst straumhvarfa í starfi Al-
þýðuflokksins hér — þamnig, að
hatrið og fordómarnir á sósíalistum
yrði ekki áfram látið stjórna at-
höfnunum. En engin slík straum-
hvörf hafa orðið. — Eina breyting-
in, sem sjáanleg er á „Alþýðumann-
inum“, eftir að hann varð málgagn
félagsins, er sú, að nú er nokkuð af
níðinu um sósíalista undirritað dul-
merkjum — og vegna aukins rúms
— meira lapið upp úr öðrum sorp-
blöðum — nú síðast geðveikisþrugl
Jónas Guðmundssonar, upp úr
„Ingólfi".
Hinn „endurreisti" „Alþýðufl."
hér er auðvitað sjálfráður að sínum
bardagaaðferðum. En nokkuð virð-
(Framhald á 3. síðu).
Mitt innilegasta hjartans þakklæti votta eg öllum,
sem veittu mér hjálp og sýndu samúð við andlát og jarð-
arför sonar míns, NJÁLS JÓHANNESSONAR, er
lést 19. þ. m. — Sérstakar þakkir færi eg stúkufélögum
af Akureyri og Kvenfélaginu „Baldursbrá“. — Eg bið
góðan guð að launa ykkur öllum ykkar miklu h jálp og
styrk.
Sigríður Erlendsdóttir.
Nær og f jær
Mikið er sífellt rætt og ritað um
þrifnað á ýmsum sviðum með þjóð vorri
og yfirleitt vilja íslendingar láta telja sig
jafningja annarra menningarþjóða hvað
þrifnað áhrærir og þola líka þann jöfn-
uð í mörgum tilfellum. En nokkuð hef-
ur einnig verið gert til þess að breiða
yfir svörtu blettina og stundum ráðizt
harkalega að þeim mönnum, sem bent
hafa á veilurnar og viljað uppræta sóða-
skapinn. Okkur hefur þó sannarlega ekki
veitt af að hróflað væri við ýmsu ósæmi-
legu og óþriflegu, sem alitaf hefur lið-
ist í okkar menningarlandi og líðst enn.
Eg átti um daginn erindi upp á bið-
stofur þeirra fjögurra lækna, sem lækn-
ingastofur hafa við Ráðhústorg. Margt
var þar um manninn eins og endranær
og þeir fáu bekkir, sem ætlaðir eru gest-
unum til að sitja á meðan þeir bíða,
rúmuðu ekki nema lítinn hluta þeirra.
Hinir urðu að ganga um gólf. Umræðu-
efni manna á biðstofum snýst venjulega
um breytileg efni, en að þessu sinni virt-
ist athygli og umræður allra gestanna
beinast að því sama — þ. e. óhreinind-
unum og óþrifnaðinum, sem loðir þar
við alla veggi og loft. Ekki veit ég hvað
langt er síðan að hreingeming hefur
farið þar fram, en eftir útlitinu nú að
dæma, mætti ætía, að það hefði ekki
verið hin síðustu ár. Þykkt ryklag hylur
veggina svo skrifa má með fingrinum á
þá hvar sem er, svo læsilegt verði úr
mikilli fjarlægð. Gluggarúðumar eru ó-
gegnsæar víðast hvar og rykfallið í
gluggakistunum safnast í hauga.
Á hurðunum eru upphleyptar skítrósir.
Svona er umhorfs á fjölsótustu biðstofu
bæjarins — biðstofu fjögurra lækna,
sem vaka eiga yfir heilsu bæjarbúa og
bæta þeim hvers kyns krankleika. Ekki
getur farið hjá því, að hverjum sæmilega
hreinlátum manni líði illa í návist þess
sóðaskapar og verði á að hugsa margt
um hreinlæti eins og það birtist við
stofudyr þeirra, sem ættu fremur öðmm
að gefa gott fordæmi hvað þrifnað og
hreinlæti snertir. Eg vil því skora á
fjórmenningana, sem hér eiga hlut að
máli, að láta ekki dragast mikið lengur,
að gera hreint fyrir sínum dyrum, því
ella hljóta þeir hneisu af.
Skálabúi á Gleráreyrum, hitti mig á
götu fyrir skömmu og varð honum tíð-
rætt um óhirðuna og óþrifnaðinn ofan
til á Eyrunum, en þar em margir skálar,
sem teknir hafa verið fyrir íbúðir, og
allstór hópur barna, sem þar á heima,
verður að leika sé innan um hroðann
og draslið, sem setuliðið skildi eftir, og
sem skapaðist þegar farið var að rífa
skálana og flytja burtu. Þarna ægir
saman allskyns óþverra, opnum salem-
um, sorphaugum, glerbrotahrúgum,
blikkdunkum, jámarusli o. fl. o. fl. Þetta
er svo leikvöllur bamanna. Þessi maður
sagði, að ógerningur væri að halda börn-
unum hreinum, stundinni lengur, og oft
þyrftu þau að hafa fataslcipti tvisvar og
þrisvar á dag. Það er algerlega ófor-
svaranlegt, að stjórn bæjarins skuli ekki
láta þrífa þær lóðir, sem bærinn á þarna
og fyrirskipa öðrum lóðaeigendum, að
gera það sama. Þeir, sem leigja eða hafa
keypt þarna skála til íbúðar og borga
há lóðargjöld eiga heimtingu á að hreins-
að sé til á hinum óbyggðu lóðum.