Verkamaðurinn - 11.08.1945, Page 3

VERKAMAÐURINN
3
VERKAMAÐU RINN.
Úttelandi: Sósíalistaféktg Akureyrar.
Ritstjóri: Jakob Amason,
Skipagötu 3. — Simi 466.
BlaBnofnd: Rósberg G. Snædal,
Eyjólfur Árnason,
Ólafur Aðalsteinsson.
Blaðið kemur út hveru laugardag.
Lausasöluverð 30 auia eintakið.
Afgreiðsla í skrifstofu Sósíalistafélags
Akureyrar, Hafnarstræti 88.
Prentverk Odds Bjömssonar.
Hlýðnisafstaða „Dags“
við ósannindin
Þrjár stórfréttir hafa borist okkur
til eyrna síðustu daga. Atomspreng j-
an, stríðsyfirlýsing Rússa á hendur
Japönum — og fregn ,,Dags“, um að
bretskir samvinnumenn séu sama
tóbakið og íslenskir „Framsóknar"-
samvinnumenn.
Það þarf óvenjulega mikla
ósvífni, ekki síst af manni, sem bú-
inn er að vera í samvinnuskóla í
Bretlandi, að halda því fram, eins
og gert er í síðasta blaði ,,Dags“, að
starfsaðferðir og áróður bretsku
samvinnufélaganna séu í sama dúr
og hjá þeim samvinnufélögum bérá
landi, þar sem „Framsókn" befir
töglin og bagldirnar.
Skipulag, starfsaðferðir og áróð-
ur bretsku samvinnufélaganna er á
mjög annan veg en tíðkast hefir í
samvinnufélögum hér á íslandi.
Meðlimir bretsku samvinnufélag-
anna eru aðallega verkamenn og
aðrir launþegar, en hér á landi hafa
bændur aðallega bygt upp sam-
vinnufélögin uns nú síðustu árin
að mikil breyting er að verða á
þessu, samhliða breytingu á at
vinnuháttum þjóðarinnar. í. Bret
landi hafa það einnig verið og eru
atvinnuhættirnir, senr valda því að
samvinnufélögin þar eru lyrst og
frenrst bygð upp af verkamönnum
Afieiðingin af þessu er eðlilega sú
að bretska samvinnuhreyfingin er
í miklu vinsamlegri tengslum við
verklýðsfélögin og verklýðsflokk
ana en samvinnuhreyfingin hér á
landi. Af þessu leiðir svo aftur, að
áróður bretsku samvinnufélaganna
er á alt annan veg en áróður ís-
lensku Frarnsóknar-„samvinnu“for-
kólfanna. Á sarna tíma og hið svo-
nefnda málgagn íslensku samvinnu-
félaganna, ,,Samvinpan“, birtir
hverja greinina af fætur annari, þar
sem skorað er á samvinnumenn að
taka saman höndum við kaupmenn
á móti verkamönnum, til þess að
reyna að hindra að sósíalisminn
komist til valda hér á landi, ganga
bretskir samvinnumenn eins og aðr-
ir bretskir verkamenn til kosninga
undir alsósíölskum kjörorðum í
harðri baráttu við þá stétt, sem
,,Samvinnan“ hvetur íslenska sam-
vinnumenn til að sverjast í fóst-
bræðralag við. (Einn fyrverandi rit-
stjóri ,,Dags“ og sá lang pennafær-
asti, deildi nýlega hart á þessi skrif
„Samvinnunnar", og taldi slíkan
áróður algjör svik við samvinnu-
hugsjónina).
Eitt má líka benda á enn, sem
sannar vel að íslenskir „Framsókn-
arsamvinnumenn" eru eins ólíkir
bretskum samvinnumönnum og
VARHUGAVERÐ AÐFERÐ
Eins og kunnugt er hefir Akui-
eyrarbær látið útbúa geymslu fyrir
hæjarhúa til þess að geyma þar kar-
töflur yfir veturinn, og hafa við-
komendur fengið afhendingu
reirra á ákveðnum tímurn í viku
íverri.
Þessi franrkvæmd er virðingar-
verð og mjög nauðsynleg ráðstöfun,
þar sem vitað er, að mörg hús, sér í
lagi þau nýbyggðu, hafa litlar eða
engar geymslur, sem teljandi sé. —
Eg, sem rita þessar línur, hafði ekki
notfært mér þessi þægindi fyrr en
síðastl. haust, 1944. Kom eg þar fyr-
ir í hólfi nr. 103 tveim pokum á 50
kg. Þegar eg lagði inri téðar kartöfl-
ur var ekki orðað við mig hvað
lengi leigutíminn gilti. Heldur
ekki hefi eg heyrt nokkurn mann
orða neitt um það. A tímahilinu
tók eg eitt sinn úr téðu hólfi slatta,
eða sem svarar 2/3 úr poka, ca. 34
kg. Hinn 1. þ. m. fór eg að geymslu
staðnum á afhendingartíma og
hugðist taka það, sem eftir væri af
kartöflunum, því eg gat hugsað
mér að þær væru máske byr jaðar að
spíra, þrátt fyrir gott geymsluplás's,
en er þá tjáð, að búið sé að losa öll
hólf og hreinsa húsið. Mér fanst
þessi ráðstöfun óviðfeldin, þar sem
eg enga tilkynningu hafði fengið
um að taka vöruna. Umsjónarmað-
ur geymslunnar tjáði inér að síðasti
afhendingardagur hefði verið 28.
júlí sl„ en hina 2 virka daga hafi
liann notað til hreinsunará hólfum
og húsi. Þegar eg tjáði umsjónar-
manni, að eg hefði ekki áður notað
geymsluna og væri ókunnugt um
gildandi reglur, vildi hann gera sitt
besta í þessu, og skrapaði saman of-
urlítinn slatta, sem tekið liafði ver-
ið frá við hreinsunina, svo eg færi
ekki alveg tómhentur heim. Það er
ekki ætlun mín að krefjast skaða-
bóta, því 60—70 kr. munar mig ekki
um, svo teljandi sé.
Með línum þessum við eg aðeins
henda á þetta: Það er skylda for-
ráðamanna þessa fyrirtækis, að aug-
lýsa í blöðum hæjarins, að viðkom
endur verði að hafa tekið vöru sína
lyrir þann tíma, sem tiltekið er í
auglýsingunni, ef þeirri viðvörun
er ekki sint, geta forráðamenn fyr-
irtækisins gert það við vöruna, sem
þeim best líkar. En óviðfeldin ráð-
stöfun er það og vart til vinsælda
fallin, að kasta út fyrir dyr geymsl-
unnar, fyrir fætur manna og dýra
vöru, sem lítið er til af, á sama tíma
og talsverð eftirspurn eftir henni.
Akureyri, 9. ágúst 1945.
St. E. Sigurðsson.
Önnur blöð bæjarins mega, ef
þau vilja, birta þessar línur, án end-
ttrgjalds frá höf.
Akureyri, 9. ágúst 1945.
Stefán E. Sigurðsson.
svart hvítu. Blöð bretsku‘samvinnu- þeirri athyglisverðu staðreynd, að
félaganna, daghlaðið „Reynolds ' samvinniltilboðinu var hafnað með
News“ og mánaðarritið „Co- j mjög litlum atkvæðamun, en sú at-
operative Review“, birta, og liafa kvæðagreiðsla leiddi einmitt í ljós
gert það um margra ára skeið, iðu- ^ hversu kommúnistum hefir aukist
1 ega m j ög vinsamlegar gre in ar í garð
Sovétríkjanna, samtímis því sem
„Dagur“, „Tíminn" og „Samvinn-
an“ hafa kepst um að setja ný met í
fjandskap gegn þeim, að ógleymd-
uin metum í fáfræði og barnaskap.
Churchill og bretski íhaldsflokk-
urinn valdi sér það kjörorð, — og í
raun og veru átti hann pnga aðra
stefnuskrá, „niðty- með sósíalism-
gífurlega fylgi í Bretlandi undan-
farin ár.
„Degi“ er að vísu ekki ofgott að
berja höfðinu við steininn og reyna
að telja lesendum sínurn trú um
fylgisleysi kommúnista í Bretlandi.
Blöð „Framsóknar“ liafa spilað þá
plötu árum saman, að kommúnism-
inn væri alstaðar fylgislaus og að
| altaf minkaði fylgið — en því í
það er nákvæmlega sami ósköpunum eru þá Framsóknar-
ann
söngurinn og Framsókn syngur í
„Degi“, „Tímanum" og „Samvinn-
unni“. Það liggur því í augum uppi
að ef íslenskir „Framsóknarsam-
vinnumenn" hefðu haft kosninga-
rétt í Bretlandi á dögunum, þá
hefðu þeir stutt Churchill — nenta
þá þeir, sem eru hættir að taka
nokkurt mark á vaðli þriggja fyr-
nefndra blaða um Sovétríkin og
sósíalismann.
garparnir svo dauðskelkaðir við
kommúnista og sjá þá alstaðar?
Er rnáske sannleikurinn sá
að þeir trúa ekki lengur sínum eig
in áróðri?
Engurn, sem fylgist með áróðri
þeirra, kemur það á óvart, minsta
kosti er ósennilegt að Þorst. M.
Jónsson telji sér samboðið að láta
kenna þá fræði „Dags“ í Gagn
fræðaskólanum, að það lýðræði
Breta sé til fyrirmyndar, þar sem
efnamenn hafa tvöfaldan atkvæðis
rétt eins og í Bretlandi, eða rhenn
hafa tífaldan atkvæðisrétt, eins og í
Suður-Afríku, þar sem aðeins tí
undi hver maður á kosningaaldri
hefir atkvæðisrétt. Þetta er það, sem
„Dagur“ kallar að lýðræðið sé „ekki
| aðeins nafnið eitt, heldur heilög
ur eða Verklýðsflokkur. „Dagur“ , staðreynd, sem þjóðin vakir yfir
telur það sönnun fyrir álírifaleysi með árvekni og ósveigjanlegum
Nær og f jær
Skálholt er einn af sögufrægustu stöð-
um okkar Islendinga. Mér lék því eigi
lítil forvitni á að sjá þennan fornfræga
biskupsstað, er eg var nýskeð á ferðalagi
sunnanlands. En hvílík vonbrigði! Að
vísu hafði eg haft spurnir af því, að þar
væri alt í niðurníðslu, en ekki hafði mér
dottið í hug, að hægt hefði verið að
ganga þar eins illa um eins og gert hefir
verið og gert er enn þann dag í dag. Þessi
dæmalausa umgengni á þessum fræga
stað er þjóð og ábúendum, siðan öllu tók
þar að hrörna, til ævarandi vanvirðu. Og
Alþingi á vissulega sinn skerf af því
hirðuleysi, sem valdið hefir því, að þessi
frægi staður lítur nú út eins og vesældar-
legt og niðurnitt útkjálkakot.
Og það, sem vekur máske ekki minni
furðu, er sú staðreynd, að þarna býr einn
þingmaðurinn, Jörundur Brynjólfsson.
Þingmaður þess flokks, sem sýknt og
heilagt glamrar um hve hann sé þjóð-
rækinn og leggi sérstaka áherslu á að
vernda og varðveita gamlar, þjóðlegar
menjar og verðmæti.
í „Degi“ sl. fimtudag birtist meðal
annars þessi rúsína í ritstjórnargrein um
bretsku kosningarnar: „Hún (bretska
þjóðin) kýs um málefni, en ekki menn,
þegar henni er stefnt að kjörborðinu, og
gamlar, lýðræðislegar erfðavenjur, frjáls-
leg stjómskipan og fullt mál- og ritfrelsi
þegnanna helga rétt hennar til þess að
gera það, sem henni gott þykir og sam-
viskan býður, á þeim stundum, er lýð-
frjálsir menn leggja sinn dóm á gang
málanna á hinu pólitíska sviði.“ Af þess-
um orðum mætti ætla, að alt væri í stak-
asta lagi í Bretlandi, nokkurskonar
himnaríki. Lýðræðislegar erfðavenjur,
frjálsleg stjórnskipan og fult mál- og rit-
frelsi! Er það þá nokkuð sem vantar?
Ójá, Haukur minn, þú gleymdir bara að
skýra það fyrir lesendunum, hvemig
stendur á hinum ægilega mismun á fá-
tækrahverfununj í London og öðrum
bretskum stórborgum, og auðmanna-
hverfunum. Skyldi sá reginmunur ekki
eiga rót sína að rekja einmitt til hinna
„lýðræðislegu erfðavenja", „frjálslegu
stjórnskipaninnar og „fulla“ mál- og rit-
frelsisins. Skyldi bretsku þjóðinni, Hauk-
ur minn, ekki einmitt hafa þótt meira en
lítið bogið við hinar „lýðræðislegu,,
erfðavenjur og „frjálslegu" stjórnskipan
bretsku yfirstéttarinnar, og einmitt þess-
vegna felt íhaldsþingmennina hrönnum
saman.
í Bretlandi er enginn flokkur til,
sem heitir jafnaðarmannaflokkur
eins og „Dagur“ segir (né Alþýðu-
flokkur eins og Alþýðum. og Al-
þýðublaðið segja). Flokkurinn heit-
ir á ensku Labour Party, en það
þýðir á íslensku Verkamannaflokk-
enskra kommúnista að bretski jafn
aðarmannaflokkurinn (Verka-
mannaflokkurinn) hafi hafnað öllu
samstarfi við Kommúnistaflokkinn
í kosningunum, og telur það sönn-
un fyrir því, að kommúnistar hafi
ekki stutt Verkamannaflokkinn.
Auðvitað steinþegir ,,Dagur“ yfir
strangleika", — en gleymdi því þó
um leið, að vekja athygli á því, að
enska þjóðin stráfeldi frambjóð-
endur þess flokks og þeirrar sérrétt-
indastéttar, sem komu á þessu
„heilaga lýðræði" og sem hefir haft
úti allar klær til að vernda það og
sérréttindi sln um leið.
Annars ættir þú, Haukur minn, að
hugsa næst, áður en þú ferð að glamra
um dýrðina í Bretlandi. Og svo bara að
siðustu, er það „fult“ ritfrelsi að banna
blaðaútgáfu og útbreiðslu blaða? Að
ógleymdum þeim mismun á jafnrétti og
fullu ritfrelsi, sem hlýtur að felast i hin-
um stórkostlega mismun á efnaskiftingu
bretsku þjóðarinnar. En hversvegna ætt-
ir þú annars, Haukur minn, að leggja þig
niður við að hugsa út í slíkt og taka tillit
til þess?
Afgreiðslustúlka
óskast í PÖNTUNARFÉLAG
VERKALÝÐSINS. Umsóknir
sendist fyrir 15. ágúst,