Verkamaðurinn - 25.08.1945, Blaðsíða 1

XXVIII. árg. Laugardaginn 25. ágúst 1945 31. tbl.
Ríkisstj órninni heimilað með bráða-
birgðalögmn að láta smíða eða kaupa
alt að 30 togara erlendis og taka til
þess alt að 60 milj. kr. lán
Hefir stjórnin þegar gért samninga um
smíðialt að 30 togara í Englandi.
Nefndin er samdi um smíði togaranna var send af Nýbygg-
ingarráði. — Góðar horfur um að bretsk stjórnarvöld
leyfi byggingu þeirra,
Skömmu eftir að núverandi rík-
isstjórn tók við völdum, hófst húh
handa um að reyna að tryggja ís-
lendingum leyfi til að fá smíðaða
togara, og þá fyrst og fremst í Bret-
landi og Bandaríkjunum. Tókst
fljótlega með aðstoð sendiráðsins í
Washington að afla slíkrar heim-
ildar þar í landi, en undirtektir
voru daufari í Bretlandi.
Tilraunum þessum var haldið
áfram í London með aðstoð nefnd-
ar þeirrar, er þangað fór á önd-
verðu þessu ári á vegum ríkisstjórn-
arinnar til samninga við bretsku
Hefir þessum athugunum verið
haldið áfram fram á þennan dag og
eru nú fyrir hendi föst tilboð um
smíði margra togara í Bandaríkjun-
um. Eigi hafa enn verið teknar
neinar ákvarðanir um, hvort tilboð-
um þessum verður tekið, þar sem
verðlagið er allhátt og eigi nægilega
upplýst, hvort togarar smíðaðir í
Ameríku, henta íslendingum eins
vel og þeir, sem smíðaðir eru í Bret-
landi.
í síðastliðnum mánuði fóru þeir
Helgi bankastjóri Guðmundsson,
Gunnar skipamiðlari Guðjónsson
stjórnina um verslun og viðskifti ( °g Oddur utgerðarmaður Helgason
landanna. Eigi hepnaðist þó að því ( utan, að tilhlutun Nýbyggingar-
sinni að afla endanlegrar heimildar táðs, til þess að athuga möguleika á
synlegrar heimildar í þessu skyni
með bráðabirgðalögum, er út voru
gefin 23. þ. m.
Ríkisstjórnin vill benda á og
vekja á því alveg sérstaklega at-
hygli, að með þessari ráðstöfun hef-
ir þó eigi enn tekist að tryggja ís-
lendingum kaup á umræddum 30
togurum, lieldur er hér aðeins um
að ræða samning við hlutaðeigandi
skipasmíðastöðvar. H\ort tekst að
fá skipin, veltur á því, hvort bretsk
stjórnarvöld heimila að skipin verði
bygð fyrir íslendinga — en eins og
áður var fram tekið, hefir hingað til
aðeins fengist leyfi til að láta smíða
fyrir Islendinga sex togara í Bret-
landi. Góðar horfur virðast þó vera
á því að viðbótarleyfi fáist.
Enn er ekki hægt að segja með
vissu, hvernig málinu lyktar, en
(Framhald á 4. síðu).
til togarasmíðanna og eigi fyr en í
byrjun síðastliðins júlímánaðar. En
þá var íslendingum heimilað fyrir
milligöngu sendiráðsins í Lundún-
um, að láta smíða sex togara í Bret-
landi. Þá var og útveguð heimild
íslendingum til handa til bygging-
ar allmargra togara í Svíþjóð í sam-
bandi við milliríkjasamninga, er
gerðir voru í Stokkhólmi af hálfu
íslendinga og Svía á öndverðu þessu
ári.
F.ftir að Nýbyggingarráð lióf störf
sín, hefir það haft þessi mál með
höndum, og notið þeirrar aðstoðar
frá ríkisstjórninni, er með hefir
þótt þurfa.
í mars sl. fór nefnd rnanna til
Bandaríkjanna á vegum ríkisstjórn-
arinnar til þess að kynna sér gæði
amerískra togara og kostnað við
smíði þeirra. Áður höfðu borist
margháttaðar upplýsingar um þessi
efni frá sendiráðinu i Washington.
KOSNINGUNUM í BÚLGARÍU
FRESTAÐ.
Búlgarska útvarpið hefir tilkynt að
ákveðið hafi verið að fresta þingkosning-
unum í Búlgaríu, sem fram áttu að fara
á morgun. Var þessi ákvörðun tekin eftir
að bréfaviðskifti höfðu farið fram milli
utanríkisráðherra Búlgaríu og formans
eftirlitsnefndar Bandamanna.
skipabyggingum í Sviþjóð, Dan-
mörkit og Englandi. Var Ólafur
skipaverkfræðingur Sigurðsson í
för með þeim, sem sérfróður ráðu-
nautur. Enn liggja eigi fyrir hendi
fullkomnar upplýsingar um verð-
lag og afhendingartíma í Svíþjóð og
Danmörku. Hinsvegar hefir nefnd
þessari tekist að fá föst verðtilboð í
alt að 30 skip frá Englandi, er af-
hendist íslendingum ýmist á árinu
1946 eða fyrir nritt árið 1947. Verð-
tilboð þessi eru frá fimm aðaltog-
arasmíðastöðvum í Bretlandi, og
gegn því að kaupandinn sé einn og
sami aðili.
Stærð skipanna er enn ekki end-
anlega ákveðin, en verður frá 140—
170 fet, með gufuvél eða dieselvél,
eftir því sem íslendingar óska. Er
ætlast til, að um það verði samið
endanlega á næstunni.
Verð stærstu skipanna er 1,8—1,9
nrilj. króna, og hinna í hlutfalli við
það.
Þar sem tilboð þessi eru háð því
skilyrði, að kaupandinn sé einn og
a ðtafarlaust verði gengið að þeim
að tafarlaust verði gengið að þeim
ríkisstjórnin tæki málið í sínar
hendur og yrði samningsaðili. Hef-
ir ríkisstjórnin heimilað nefndinni
að ganga frá þessum kaupum og
sjálf hefir stjórnin aflað sér nauð-
STUTTAR FRETTIR
Forseti íslands hefir skipað nefnc
til að sernja við dönsku stjórnina
um ýms nrál, sem nauðsyn ber til að
ganga frá vegna niðurfellingar
dansk-íslenska sambandslaga-sátt
málans. I nefndinni eru: Jakob
Möller, formaður, Stefán Jóhann
Stefánsson, Eysteinn Jónsson, Krist
inn Andrésson. Ólafur Lárusson
dr. jur., verður ráðunautur nefnd
arinnar og Baldur Möller ritari
hennar.
5. þing Sameiningarflokks alþýðu
— Sósíalistaflokksins, verður haldið
í Reykjavík síðari hluta október
næstkomandi.
Skáldið Theodor Dreiser, sem er
alment talinn merkasti núlifandi
rithöfundur Bandaríkjanna, hefir
gengið í Kommúnistaflokk Banda
ríkjanna.
Svíar og Pólverjar hafa gert með
sér viðskiftasamning. Fá Svíar olíu
og kol frá Póllandi en Pólverjar fá
allskonar iðnaðarvörur frá Svíþjóð.
Danir liafa sent nefnd til Sovét-
ríkjanna til að semja við sovét-
stjórnina um vöruviðskifti.
Ákveðið hefir verið að byggja
flugvöll í Vestmannaeyjum og hefir
flugmálastjóri boðið verkið út. Á
að byggja rennibraut 800x60 metra.
Stefán íslandi
operusongvari.
«
Það hefir verið óvenjumikið um
góða hljómleika hér á þessu sumri.
Má þar fyrst telja strengjahljóm-
sveitina, er lék hér undir stjórn dr.
V. Urbantschitsch, þá Guðrún Á.
Símonar, Páll ísólfsson, Þorsteinn
H. Hannesson og síðast, en eigi sízt,
hinn raddfagra og glæsilega söngv-
ara, Stefán íslandi, er söng í Nýja-
Bíó í gærkvöldi með undirleik Fritz
Weisshappels.
Það eru nú orðin allmörg ár síð-
an Stefán íslandi söng hér á Akur-
eyri.
Á þeim tírna hefir hann starfað
sem óperusöngvari við Konunglega
leikhúsið í Kaupmannahöfn og
sungið á ýmsum fleiri stöðum.
Hann hefir því haft ágæt tækifæri
til að afla sér framhaldsmenntunar
og þroska á listabrautinni, og það
er fljótfundið, að hann hefir ekki
látið þau tækifæri ganga úr greip-
um sér. Röddin virðist mér eigi síð-
ur blæfögur nú en áður, og hún
hefir fengið meiri fyllingu og
dýpri hljóm. Jafnframt því sem
skilningur hans á tónverkunum
hefir dýpkað, hefir hæfileikinn til
að túlka þau þroskast mjög mikið,
og rtiá segja, að hann flytti hvert
lagið öðru betur, einkum voru
ítölsku lögin mjög snilldarlega
sungin. Fegursta perlan var litla
lagið: Fa la nana bambin eftir Gene
Sadero. Ég bygg ekki ofmælt, að
Stefán hafi sungið það lag engu lak-
ar en hinn frægi söngvari Tito
Schipa, sem sumir telja mesta
söngvara vorra tíma.
Á söngskránni voru fimm íslenzk
lög. Bezt sungið af þeint var lagið
Stormur eftir Sigvalda Kaldalóns.
Mjög eftirtektarvert var lagið Bik-
arinn eftir Eyþór Stefánsson, enda
ágætlega flutt. Það er þó ekki
vandalaust að gera lag við það
kvæði, er keppt geti við hið meist-
aralega lag Markúsar Kristjánsson-
ar. Önnur íslenzk lög voru eftir Pál
ísólfsson, ,Árna Thorsteinsson og
Björgvin Guðmundsson, allt gaml-
ir kunningjar.
Auk íslenzku laganna voru á
skránni átta ítölsk lög eftir hina
frægustu meistara, allt frá Scarlatti
og Pergolese til Verdi og Puccini.
Flutti söngvarinn þau af miklum
myndugleika, fjöri og næmri til-
finningu. Auk lagsins, sem áður var
getið (Fa la nana bambin), voru
óperulögin (eftir Puccini og Verdi)
einna bezt flutt, og síðast en ekki
sízt Dansinn eftir G. Rossini, en
það lag söng Stefán sem aukalag.
Var það ágætur prófsteinn á kunn-
áttu hans og leikni, því að það
krefst mjög mikils af söngvaranum.
IJndirleikur Fr. Weisshappels
(Framhald á 4, síðu).