Verkamaðurinn - 13.10.1945, Blaðsíða 2

2
VERRAMABURINN
Einkaframtak — eða
ekkert framtak
„. . . . Þá vakti sú yfirlýsing for-
sætisráðherrans athygli, í sambandi
við umræðurnar um þessi mál (þ.
e. vélbátakaup ríkisstjórnarinnar),
að ef einkaframtakið brygðist
stjóminni í „nýsköpunar“-áformun-
um, mundi ríkisvaldið grípa til sér-
stakra ráða, væntanlega ríkisrekst-
urs að vilja kommúnista“.
Þessi pistill stendur skrifaður á
forsíðu síðasta „Dags“, þar sem guð-
spjallamaðurinn er fullur heilagri
gleði yfir því, að ríkisstjórnin hafi
enga kaupendur að vélbátunum,
sem hún ætlar að láta smíða innan-
lands. í lok pistilsins skyggir það þó
ekki all-lítið á gleði guðspjalla-
mannsins, að forsætisráðherrann
upplýsir, að ríkisstjórnin muni
ekki hugsa sér að láta bátana fúna
niður í skipasmíðastöðvunum, þótt
einstaklingar kaupi þá ekki alla til
að byrja með. Þetta finst guð-
spjallamanni ,,Dags“ ljótt til frá-
sagnar og telur kommúnistiska
þjóðnýtingu þar með komna í al-
gleyming, landi og þjóð til ómetan-
legs skaða og skammar.
Þetta gremjublandna hlakk í
„Degi“ út af þessum málum, er
mjög svo eftirtektarvert og lær-
dómsrtkt, en alveg hrein og klár
„Framsóknar“-pólitík á J. J.-línu.
Þeir eru ekki öfundsverðir yfir
höfuð Framsóknarmennirnir, og
allra síst þeir, sem að „Degi“ standa,
því það er sama þótt þeir reyni
stundum að fjarlægjast forarfen
Hrifluandans og þurka mesta aur-
inn úr augum sér, þá nær sá gamli
aftur steinbítstaki á þeim og kaf-
færir þá svo rækilega á ný, að þeir
eru hálfu heimáttarlegri á eftir og
þora ekki með nokkru móti að
kannast við sínar frelsistilhneiging-
ar. (Sbr. athugasemd þeirra við
ádeilum J. J. í síðasta ,,Degi“). En
eitt er það þó, sem Framsóknar-
menn kunna og það er að gleðjast
yfir hversu litlum erfiðleikum, sem
þeir halda að mæti núverandi ríkis-
stjórn. Sannast á þeim hið forn-
kveðnauLítið gleður vesælan.
En verst er að óteitis stjórnin
skuli hafa í hótunum um að „grípa
til sérstakra ráða“ til að firra vand-
ræðum, þegar erfiðleikar steðja að
og jafnvel taka það með í reikning-
inn, að einstaklingsframtakið geti
brugðist og ríkið verði að taka yfir
á sig veg og vanda einhverrar at-
vinnugreinar.
Framsóknarmenn vilja láta reka
á reiðanum, þótt fyrirsjáanlegt sé,
að það Jeiði til öngþveitis og
óhappa. Þetta er beint áframhald
af stefnu Framsóknar undanfarin
ár. Eftir nær 18 ára samfelda stjórn-
arsetu þessa óhappaflokks, hefir
þannig verið búið að ýmsum helstu
atvinnugreinum í landinu, að þær
vor uað komast eða komnarávonar-
völ. Skipastól landsins hefir farið
ört hnignandi síðasta áratug, svo
fyrirsjáanlegt var að sjávarútvegur-
inn mundi brátt stöðvast vegna
skipaskorts, ef ekki væri ráðin bót
á. Það vildi og vill núverandi ríkis-
stjórn gera og þessvegna hefir hún
gert ráðstafanir til að auka skipa-
stólinn til muna á næstunni, með
samningum við erlendar og inn-
lendar skipasmíðastöðvar.
Þessar aðgerðir ríkisstjórnarinn-
ar fordæmir Framsókn og óskar þess
af heilum hug að enginn vilji kaupa
skipin og stjórnin verði að láta þau
„fúna í naustum“. Nú, ef þessi
Framsóknardraumúr rætist, þá þarf
einnig að setja undir þann lekann,
að ríkið eða bæjarfélögin fari ekki
að kaupa skip og gera út. Slíkt má
ekki ske, segja guðspjallamenn
„Dags“ og „Tímans“. Ef einstakl-
ingar gera ekki út, — þá á engin út-
gerð að vera. Annað hvort: ein-
staklingsframtak — eða ekkert fram-
tak, er heróp Framsóknarmanna.
Og verkin tala sannarlega í þessu
tilfelli. í landsmálum og bæjarmál-
um hegða Framsóknarmennirnir
sér algerlega eftir þessum formúl-
um:
1. Ef auðmennirnir gera ekki út,
þá má enginn gera út.
2. Ef sveitabændurnir framleiða
ekki nægilega mikið af smjöri og
mjólk handa bæjarbúum, þá eiga
bæjarbúar enga mjólk að hafa.
3. Ef bæjarbúar vilja ekki kaupa
dilkakjötið því verði, sem stórbænd-
unum þóknast að setja á það, eiga
þeir ekkert kjöt að hafa, heldur á
að grafa það út um hraun og móa.
4. * Ef stóratvinnurekendur og
auðjöfrar telja ekki gróðavænlegt
fyrir sig að kaupa vinnuafl, þá eiga
verkamenn enga vinnu að hafa.
5. Ef bröskurunum þykir ekki
nógu arðvænlegt að kaupa eða
byggja hús til að leigja almúgan-
um, á almúginn ekki að hafa neitt
þak yfir höfuðið, o. s. frv., o. s. frv.
Glæsilegt „prógramm“ þetta, eða
hvað finst mönnum? Ef nokkrum
dettur í hug að efast um réttmæti
þessara boðorða, þá er hánn um
leið að auglýsa þjónslund sína við
kommúnista og þjóðnýtingarstefnu
þeirra og það er eitt ljótasta hug-
tak, sem Framsóknarmaður getur
velt fyrir sér.
Einstaklingsframtakið getut
brugðist — og það veit „Dagur“ líka
undir niðri. — En tali Ólafur Thors
eða einhver annar úr ríkisstjórninni
um að „gripið verði til sérstakra
ráða“, ef einstaklingsframtakið
bregst — þá er það stórhættulegt og
vítavert. Einkaframtak — eða ekkert
framtak, það er kall „Dags“ og
„Tímans“, en ekki dagsins og tím-
ans nú.
Það gerir gæfumuninn.
Hjónaband. Ungfrú Anna Sigríður Jó-
hannsdóttir (Friðfinnssonar), Akureyri
og Ásgrímur Albertsson, ritstj., Siglufirði.
Ungfrú Elín Árnadóttir frá Hrísey og
Kristinn Jakobsson (Kristinssonar skip-
stjóra), Akureyri.
Framkvæmdastjóraskifti urðu um síð-
ustu mánaðamót hjá Pöntunarfélagi
verkalýðsins. Hinn nýi framkvæmdastj.
heitir Karl Ágústsson, frá Þórshöfn.
Nær og f jær
Þegar fregnin barst um kosningasigur
enska Verkamannaflokksins, birti „Dag-
ur“ langa grein til að reyna að sanna það
að sigurinn væri „Framsókn" að þakka
og eignaði sér því vænan skerf af bretsku
Verkamannaflokks-stjórninni og lýsti yf-
ir stuðningi áínum við hana. Eitt af því
sem bretska stjórnin tilkynti að hún
mundi gera, var að þjóðnýta kolanámurn-
ar og Englandsbanka. „Dagur“ hreyfði
engum mótmælum — og studdi stjórn-
ina eftir sem áður. En í fyrradag rekur
hann hornin í það, að Áki Jakobsson, at-
vinnumálaráðherra, hafi gefið í skyn, að
ríkisvaldið mundi grípa til sérstakra ráða
— „væntanlega ríkisreksturs að vilja
kommúnista", segir „Dagur“. — Vér von-
um að „Dagur“ geri grein fyrir því, hvort
ríkisstjórn bretska Verkamannaflokksins,
sem „Framsókn" styður og hefir eignað
sér, sé að framkvæma vilja kommúnista
með þjóðnýtingu Englandsbanka og kola-
námanna? Og hvort „Dagur“ hafi þá i
hyggju að verða á móti henni eins og ís-
lensku ríkisstjórninni (sem enn hefir
engin atvinnufyrirtæki þjóðnýtt). Vænt-
anlega þorir „Dagur“ að gera skýra grein
fyrir afstöðu sinni til ríkisreksturs, svo
menn þurfi ekki að vera í vafa um leng-
ur, hvort „Dagur“ er í raun og veru með
eða móti þjóðnýtingu, því eins og sakir
standa virðist oss „Dagur“ nú hafa tvær
stefnur í þessu máli.
★
„Alþýðumaðurinn", sem gefinn er út
af félagi, sem einn af kennurunum við
einn helsta skóla bæjarins, er formaður
fyrir, birti frásögn af norsku kosningun-
um, þar sem svo var m. a. frá hermt:
„Kommúnistar minsti flokkurinn".
„Kommúnistar lægstir". Minna mátti
ekki gagn gera en að endurtaka þessa
lýgi, ef það skyldi geta orðið til þess að
hindra eitthvað áframhaldandi fylgistap
íslenska flokksins, sem kennir sig við al-
þýðu (í staðinn fyrir rakblöð).
Við vitum ekki hverskonar stærðfræði
það er, sem kend er í skóla Braga Sigur-
jónssonar, eða hverskonar sagnfræði. Við
höfum hinsvegar lesið „Stíganda" og
virðist ritstj. hans telja sig færan um að
vanda um fyrir öðrum og kenna þeim
heiðarlegan málflutning.
Frásögn „Alþýðumannsins" hans Braga
af fylgi norskra kommúnista virðist okk-
ur þó ekki vel til þess fallin að koma
þeirri skoðun inn hjá fólki, að málgögn
og forystumenn „Alþýðu“flokksins séu
sérstaklega vel fær um að kenna öðrum
heiðarlegan málflutning.
★
Það hefir löngum ekki þótt greindar-
legt að berja höfðinu við steininn. En
samt er það svo, að það eru fleiri en
„Alþýðum.“, sem ljúga því að sjálfum
sér og öðrum, að fylgi kommúnista hafi
lítið aukist.
Heildsalablaðið „Vísir“ gerir þróunina
til vinstri að umtalsefni í ritstjórnargrein
4. þ. m. Þar segir m. a. svo: „Kommúnist-
ar reyna að læða þeirri trú inn hjá al-
menningi, að þróunin í Evrópulöndun-
um hnígi yfirleitt til vinstri, og þá til
kommúnista fyrst og fremst.“ — „í
Frakklandi hefir framgangur þeirra ekki
verið slíkur, að orð sé á gerandi,---
Þótt kommúnistar hafi nokkuð eflst að
fylgi í Farkklandi, liggur hitt i augum
uppi, að áhrif þeirra verða lítil eða eng-
in, með því að þeir flokkar, sem styðja
stjórn de Gaulles eru þar langsamlega
sterkastir.“ Önnur afturhaldsblöð og
einnig ríkisútvarpið sögðu þanpig frá
kosningaúrslitunum á dögunum í héraðs-
stjórnarkosningunumí Frakklandi, að
hlustendur og lesendur fengu þá hug-
mynd, að kommúnistar væru ósköp fylg-
islitlir og hefðu meíra að segja tapað eins
og málgagn Alþýðufl. hélt fram.
★
Sannleikurinn um kosningaúrslitin í
Frakklandi er hinsvegar sá, að Kommún-
istaflokkurinn hlaut flest atkvæði. Fékk
hann 3.830.646 atkvæði, Sósíalistaflokk-
urinn (jafnaðarmenn) var næstur hon-
um með 3.730.049 atkvæði og Radikali-
flokkurinn, sem var sterkasti flokkurinn
fyrir stríðið var nú sá þriðji í röðinni.
Hægri flokkarnir töpuðu allir saman.
★
„Visir“ og „Alþýðum." geta gjarnan
haldið áfram að ljúga því að sér og öðr-
um, að kommúnistar hafi nær ekkert
unnið á í Frakklandi og séu minsti flokk-
urinn í Noregi! Það bara breytir ekki
staðreyndunum. og þó „Visir“ reyni að
telja sér og öðrum trú um, að þróunin
hnigi ekki til vinstri í Evrópu — þá er
það samt sem áður óþægileg staðreynd
fyrir heildsalablaðið að hægri flokkarnir
hafa alstaðar tapað fylgi og víða stórkost-
lega — og vinstri flokkarnir unnið fylgi
að sama skapi.
★
Heimskaeta blað hérlendis, „Alþýðu-^
blaðið" i Reykjavik, hefir gert jábræðr-
um Hitlers hér á landi þann bjarnar-
greiða að minnast á hlutleysi útvarpsins.
Æðiskast Alþýðubl. og fljótfærni „Varð-
ar“félagsins í Reykjavik á rót sína að
rekja til þess að Björn Franzson leyfði
sér þá ósvinnu að beita hlutleysinu á
þann hátt að skýra frá mismunandi skoð-
unum um hvað væri lýðræði. Hvílíkt
hlutleysisbrot! Hvílíkt skoðanafrelsi,
sem á að bjóða útvarpshlustendum einu
sinni enn.
★
Fyrir stríðið var hlutleysi útvarpsins á
þá leið, hvað útlendar fréttir snerti, að
birtar voru oft á dag fréttir frá Berlín,
áróðursmiðstöð nazista, en hinsvegar
aldrei birtar fréttir frá Moskva, eina rík-
inu, sem hafði tekið upp alt annað þjóð-
skipulag^n annarsstaðar. Jábræður Hitl-
ers í baráttunni gegn bolsevismanum,
drukku í sig lyga- og áróðursfréttirnar frá
Berlín, ár eftir ár, dag eftir dag — og
sleiktu út um. Meira að segja „Alþýðu-
blaðinu", málgagni þess flokks, sem telur
sig fylgjandi sósíalisma, varð aldrei
óglatt af fréttunum frá Berlín.
Svo lýkur stríðinu. Rauði fáninn blakt-
ir yfir Berlin. Vonir „Alþýðublaðsins“
um að nazistunum mundi takast að fram-
kvæma hið „menningarsöguléga hlutverk
sitt“, að ganga milli bols og höfuðs á
kommúnismanum, eins og blaðið orðaði
það, urðu að engu.
Svo fer útvarpið alt í einu að leyfa sér
að „brjóta“ hlutleysið með þvi að birta
stöku sinnum fréttir frá Moskva. Þetta
þoldu vitanlega ekki jábræður Hitlers
hér heima, og heimtuðu að hlutleysið
væri í heiðri haft með því að láta þjóð-
ina ekkert vita um hvaða skoðanir Rúse-
ar hefðu á ýmsum málum! Og svo kórón-
ar Björn Franzson „hlutleysisbrotið" með
þvi að lesa upp kafla úr grein eftir rúss-
neskan mann, þar sem gerð var
grein fyrir skoðunum Rússa á þvi hvað
væri lýðræði. — „Byrgið þið hana, hún
er of björt, helvítið að tarna“! Þannig
vill „Alþýðubl.“ og „Vörður“ í Reykjavík
hafa hlutleysi og skoðanafrelsi! Og
strákarnir við „íslending" taka líka und-
ir með Alþýðupabba og væla: „Má eg
vera með“!