Verkamaðurinn - 27.10.1945, Page 1

XXVIH. árg. Laugardaginn 27. október 1945. 40. tbl.
Straumurinn til
vinstri þyngist.
í öllum löndum Evrópu, sem
losnuðu undan ánauð og oki Þjóð-
verja, eru kosningar nú að fara
fram, eða í undirbúningi. Ollum,
sem hafa opin augun, er ljóst, að
straumurinn liggur til vinstri. í
Noregi fá verkalýðsflokkarnir mik-
inn meirililuta, því að Verka-
mannaflokkurinn hefir fengið 76
þingmenn og Kommúnistaflokkur-
inn 11. (Áður engan). Þingmanna-
fjöldinn gefur þó engan veginn
rétta hugmynd um styrkleikahlut-
föll flokkanna í landinu, því að
Verkamannaflokkurinn fékk rúm
400000 atkv., en kommúnistar rúm
100000.
í Frakklandi er sama sagan, nema
að Frakkarnir eru miklu róttækari.
Kommúnistar eru þar sterkastir,
bæði hvað snertir atkvæðamagn og
þingmannatölu.
Venjulegum mönnum er hinsveg-
ar ekki 'ljóst hvað Framsóknarblað-
ið í Reykjavík, ,,Tíminn“, á við,
þegar það segir, að franski „Fram-
sóknarflokkurinn" hafi unnið þar
kosningasigur. Reyndar sagði blað-
ið, að kommarnir hefðu fengið
nokkurn atkvæðastyrk, en vitanlega
mátti alls ekki láta íslenska bændur
vita, að þeir væru í sókn -þar, nóg
var nú að gert, þegar Björn Franz-
son gerðist svo djarfur að segja
sannleik um Ráðstjórnarríkin í út-
varpinu á dögunum.
En „Tírninn" og önnur aftur-
halds-sorpblöð, bæði á íslandi og
Island fær upptöku
í alþjóða verka-
málasambandið.
Á fundi í ráðstefnu Alþjóða-
verkamálasambandsins í París,
föstudaginn 19. október, var borin
fram inntökubeiðni íslands og sam-
þykt með lófataki. Að því loknu
héldu eftirtaldir menn ræðu og
buðu ísland velkomið: Bramsnæs,
forstjóri danska þjóðbankans, Paal
Berg, forsetk hæstaréttar Noregs,
Wilhelm Björck, aðalforstjóri. Enn-
fremur stjórnarfulltrúar Kanada og
Ástralíu og fýrir hönd verkamanna
Gunnar Andersen, annar forseti
sænska alþýðusambandsins, en fyrir
hönd atvinnurekenda Örsted, fram-
kvæmdastjóri Skandínáviska at-
vinnurekendasambandsins.
Fulltrúi Islands á árðstefnunni,
Þórhallur Ásgeirsson, mun fá full-
trúaréttindi á næsta fundi ráðstefn-
unnar, og ber hann þá fram þakkir
íslands og kveðjur ríkisstjórnarinn-
ar,
annarsstaðar í heiminum, verða að
horfast í augu við það, að verka-
lýðsflokkarnir eru í sókn, sókn sem
inann skamms leiðir til sigurs, jafn-
vel þó að öllum afturhaldsauðæfum
og „örorku“-sprengjum verði beint
gegn þeim. íslenska afturhaldið
veit, að kosningar standa fyrir dyr-
um og þeir eru þegar farnir að
verða nokkuð skjálfraddaðir og
taugaslappir, þeim er það ljóst, að
eftir áramótin vinnur íslensk alþýða
í kaupstöðunum sinn glæsilegasta
sigur, og annan enn meiri í vor, og
það meira að segja í trássi við þessa
fínu herra, sem öllu lofa, en við
skulum sleppa að minnast á efnd-
irnar. Allir alvarlega irugsandi
menn fylkja sér nú urn Sósíalista-
flokkinn, því að þeir vita að hann
og hann einn berst fyrir bættum
hag íslenskrar alþýðu.
Nær og f jær
ÞaS getur stundum verið næsta lær-
dómsríkt, sem heyra má inni á kaffihús-
um og öðrum þeim stöðum, þar sem fólk
ræðist við um landsins gagn og nauðsynj-
ar. Ef til vill heyra þá þeir, sem við
næsta borð sitja, meira en þeim er ætl-
að, og ýmislegt, sem segjast átti undir
fjögur augu, berst út um allt í einu vet-
fangi.
Fyrir nokkrum dögum sátu nokkrir
menn inni á kaffihúsi einu hér í bæ, og
voru að ræða um kviksögur þær, er hæst
flugu um daginn, togstreitu Bandaríkj-
manna og Rússa, sem líklegast þótti þá
að væru að fara í hár saman út af Is-
landi (minna mátti ekki gagn gera).
Brot af samtalinu fer hér á eftir:
— Ætli Rússar komi ekki bráðum og
hernemi okkur?
— Eg veit ekki, en eitthvert erindi
hefir Einar Olgeirsson átt út og Olafur
Thors óskaði beinlínis eftir, að hann færi
þetta.
Meira þarf ekki að tilgreina af samtali
þessu. Allir sjá, hvaða hugsunarhéttur
þetta er, og flestir munu einnig geta
rennt grun í, af hvaða „skóla“ þeir góðu
menn hafa verið, sem létu sér slík orð
um munn fara.
Þeir, sem þannig hugsa og tala, eru
allra manna líklegastir til þess að selja
sig og þjóð sína fyrir erlent gull, hvaðan
sem það kemur, ef aðeins allar frelsis-
hreyfingar alþýðunnar eru vandlega
bældar niður og kærast væri þeim ef
flokkur hennar, Sósíalistaflokkurinn,
væri bannaður. En það er alveg sama
hvað þessir herrar gera sig breiða, alþýð-
an sér við þeim og svarar þeim á við-
eigandi hátt við kjörborðið í vetur og
vor. Hversu margar lygasögur sem þeir
breiða út um forystumenn hennar. Slík-
ar *ögur finna ekki og munu aldrei finna
Hverju er rétt aðtrúa?
„Yfirleitt líta menn ekki á klukk-
una, þegar þeir vinna fyrir ' sjálfa
sig“, hefir hinn vísi Bárður, stjórn-
málaritstjóri Islendings, eftir
„kunnum dönskum stjórnmála-
manni“. Mikil er sú speki og ekki
furða þótt hún yrði Bárði nægileg-
ur texti til að prédika út af í gær.
Menn líta yfirleitt ekki á klukkuna,
þegar þeir vinna fyrir sjálfa sig og
þess vegna eiga allir að ýfnna fyrir
sjálfa sig, allir stunda eigin atvinnu
og allir hirða gróðann af störfum
sínum. Þetta er boðskapur Bárðar
í gær.
Merkilegt nokk. Hér á íslandi er
einkaframtakið í algleymingi. Hér
er ekki skiþulag „Moskva-komm-
únista" og hér þarf því ekki að
hræðast „að menn líti á klukk-
una“ (!!!). En ég held að þetta sé þó
ekki tilfellið, Bárður minn. Það
eru nefnilega miklu færri einstakl-
ingar, sem „vinna fyrir sjálfa sig“ í
Frændi bak við
fóstursoninn.
,,.... Tök stjórnarinnar á dýrtíð-
inni eru fálmkend og svo er að sjá,
sem hún ætli að leggja sig niður við
þá „lausn“ að „svíkja“ vísitöluna;
afgreiðsla launalaganna var ómann-
leg og kjarabætur þær, sem loks
voru samþyktar, virðist eiga að hafa
aftur af mönnum í sumum tilfell-
um. . . . “ „. . . . Stríðsgróði fárra
einstaklinga mun halda áfram að
hrúgast upp, eins og í tíð fyrv.
stjórnar og spilling verslunarmál-
anna ekki miinka“. (Leturbr. Vm.).
Hvar standa þessi orð skrifuð?
Sjálfsagt í „Degi“, „Tímanum“ eða
„Vísi“, munu menn segja.
Nei, ónei. Þau standa í síðasta
hefti „Stíganda“.
Og hvaða Framsóknarhetja skrif-
ar svona? Æ-i, það er nú, því mið-
ur, enginn úr þeim ágæta flokki,
Framsóknarflokknum. En það er
aftur á móti ritstjórinn, gagnfræða-
skólakennarinn og forseti kratafé-
lags Akureyrar með meiru, sem
mælir svo hlýlega til núverandi
stjórnar sem flokkur hans að nafn-
inu styður. Svo geta menn ýmsum
getum að því leitt, hvort Framsókn-
ar-blöðunum sé treystandi að
þyngja róðurinn gegn stjórninni,
frá þessu.
Allir vita, að bræðurnir, frændur
Braga Sigurjónssonar, hafa alltaf
verið andvígir núverandi stjórn og
fylgt aftari og um leið þyngsta hluta
Alþýðuflokksins undir handleiðslu
hljómgrunn hjá íslenskri alþýðu. Hún
vill vera frjáls til orðs og æðis og hún
veit að Sósíalistaflokkurinn einn berst
fyrir þessari ósk hennar.
M. O. J.
kapitalisku þjóðfélagi, en í landi
Moskva-kommúnistanna. Þar vinna
alíir fyrir sjálfa sig, þannig — að
aukin afköst hvérs og eins, skapa
honum auknar tekjur og bætt lífs-
skilyrði, vegna þess að einstaklings-
arðránið Jækkist þar ekki. En í auð-
valdsþjóðfélagi er það kannske að-
eins einn af hverjum hundrað eða
ekki það, sem hirða gróðann af
striti meðbræðra sinna og systra.
Þessir fáu „útvöldu“ vinna ekki,
þeir lifa á hinum og líta á klukk-
una jafnvel oftar en þrælarnir, því
auragræðgin gerir þá óþolinmóða.
Bárður segir að menn þurfi að
„átta sig á því, hverju er rétt að
trúa,“ og hann telur rétt að menn
trúi lyginni. Um það verður ekki
villst, því öll hans skrif beinast að
því marki, að þrengja blekkingum
og ósannindum upp á lesendurna.
Og þetta er vísvitandi gert. Hann
er ekki sá aulabárður, að hann ekki
viti skömmina upp á sig, þegar
hann reynir að láta menn „trúa“
því, að undir verndarvæng hins
vestræna lýðræðis, vinni allir fyrir
sjálfa sig.“ Og ekki einu sinni liann,
vinnur fyrir sjálfan sig, þegar hann
skrökvar í Islending öðru eins og
þéssu, hann gerir það fyrir aðra,
sem græða meira á þessari vinnu
hans, en hann sjálfur, þótt það
hinsvegar kunni að skapa honum
lifibrauð.
Enginn láir honum, þótt hann
líti á klukkuna af og til.
Stefáns rakblaðameistara, en jafn-
framt mun það hafa verið nokkuð
alment álit hér í bænum á. m. k„ að
^ hinn ný-munstraði krataforingi
hér, Br. S„ teldi sig eiga samleið
með frjálslyndari hlutanum —
frampartinum. Nú liefir honurn
tekist að hnekkja því áliti greini-
lega, svo ekki mun villst á honum
framar sem stjórnarsinna. Alment
hefir honurti líka verið virt til
vorkunnar þótt skrif hans í Alþýðu-
manninum hafi verið stefnulítil og
þokukend, þegar rætt hefir verið
um stjórnarsamvinnuna, vegna
þeirra sterku dragbíta, sem á þvi
blaði hanga og allir þekkja og aldr-
ei batna, en þegar hann notar
„Stíganda" til að flytja aðra eins
níðgrein um stjórnina og að framan
er vitnað í, þá þar fenginn að ganga
þess dulinn lengur, að „frændi“
stendur á bak við og blæs í glæðurn-
ar og glottir kalt.
En svo er annað, sem vert er að
athuga'og það er þetta: Sá flokkur
hlýtur að standa á lágu siðferðis-
stigi, sem styður stjórn — þó ekki sé
nema að nafninu — er vinnur jafn
greinilega á móti almenningshag og
heill eins og Br. S. segir að núver-
andi stjórn hafi gert sig seka um.
Enga kosti talar hann um í sam-