Verkamaðurinn - 27.10.1945, Blaðsíða 2

2
Bæku r.
Krosséötur eða Örlaganóttin. —
Skáldsaga eftir J. B. Priestley. Út-
gefandi: Söguútgáfan, Akureyri. —
Prentverk Odds Björnssonar, Ak.
Höfundur þessarar bókar er án
efa einn vinsælasti og þektasti rit-
höfundur Breta. „Krossgötur" eða
„Örlaganóttin" er nútíma skáld-
saga, er samin hefir verið upp úr
frægu leikriti og þýdd á fjölda
tungumála. Hinn fasti og hreini
stíll höfundar kemur vel heim við
kröfur nútímamannsins um raun-
hæfni í skáldskap. I bókinni koma
fram tvenn viðhorf til sannleikans
í lífinu: á að segja sannleikann und-
ir öllum kringumstæðum, eða á að
láta þögnina geyma atvik, sem geta
valdið óhamingju fjölda manns, ef
þau verða uppvís.
Hinn ungi eiginmaður heimtar
blákaldan sannleikann í mikilvægu
fjölskyldumáli. Þrátt fyrir tilraunir
konu hans og vina, eykst samtal per-
sónanna á sviði sögunnar orð af
orði þar til málið hefir verið upp-
lýst til fulls. Sögupersónur eru all-
ar geðþekkar og eiga allar ein-
hverja aðlaðandi eiginleika i skap-
gerð sinni. Köld og róleg skynsemi,
blíðlyndi, fegurð og yndisþokki
hlýtur að vekja aðdáun og hrifn-
ingu lesandans. Höfundur lætur
ekki eiginlegt samband vera milli
upphafs og endis, en vill sýna með
sögu sinni hvað hefði getað orðið. —
Bókin er sérstæð að því leyti, að all-
ar persónur koma jafnmikið við
sögu. Þess má vænta, að „Krossgöt-
ur“’eða „Örlaganóttin" verði vin-
sæl og víðlesin meðal íslenskra les-
enda, ekki síður en útlendra.
Skúli Bjarkan hefir annast þýð-
ingu bókarinnar og farist það vel úr
hendi.
B.
Viltur vegar, ljóð eftir Krist-
ján Einarsson frá Djúpalæk. —
Bókaforlag Pálma H. Jónsson
1945. — Prentverk Odds
Björnssonar.
Fýrir þrem árum kom út ljóða-
bók, ,Frá, nyrztu ströndum", eftir
Kristján frá Djúpalæk. Var það
bandi við hana, heldur telur upp
glappaskot hennar og útmálar ill-
vilja hennar í garð almennings og
það fátt illt, sem hún enn ekki hefir
gert, treystir hann henni til að gera
við fyrsta tækifæri.
Alþýðuflokkurinn á þó tvo af
ráðherrunum og hann fór í stjórn
vegna þess að „gengið var að mjög
róttækum skilyrðum hans“, að þvi
er Br. S. segir í sömu grein.
En hver voru þessi róttæku skil-
yrði. Um það talar Br. S. ekki beiú-
línis, en óbeinlínis gefur hann það
í skyn, að eitthvað af þessum „rót-
tæku skilyrðum" Alþýðuflokksins
hafi stjórnin verið að framkvæma
með því að halda á málunum eins
og hann lýsir hér að framan, því
hann segir síðar: „Niðurstaðan virð-
ist svo hafa orðið sú, að sum skilyrði
Alþýðuflokksins eru framkvæmd og
þó með dræmingi. . . .“
Þeir fara ekki allir í fötin hans
Braga.
VERKAMAÐU RINN
fyrsta innlegg höfundarins á bóka-
markaðinn, og bar eðlilega greini-
lega merki þess að vera æskuljóð
ómótaðs, en leitandi manns, manns,
sem þó þegar hafði um margt hugs-
að og á æði mörgum og ólíkum
strengjum gripið í leit sinni að
hæfilegum og hugleiknum við-
fangsefnum. Kristján frá Djúpalæk
var þá strax svo heppinn, að þessi
bók hans týndist ekki, eða réttara
sagt, hvarf ekki í soll annara og
venjulega eftirsóttari bóka, heldur
mun hún hafa verið lesin allmikið,
a. m. k. urðu margir til þess, að
dæma hana opinberlega, og er það
út af fyrir sig stór sigur hverjum
byrjanda á skáldabraut, og því
fremur, sem segja má að ritdómarn-
ir væru skrifaðir meira af viti en
striti — þ. e. a. s., ekki af atvinnu-
gagnrýnendum. — Ritdómurunum
bar öllum saman um, að Kristján
ætti að halda áfram að yrkja og það
hefir hann líka gert. Þessi nýja bók
hans er að vísu ekki stór og á engan
hátt yfirlætisleg, en hún er samt, að
mínum dómi, mjög glæsilegt fram-
hald af fyrri bókinni og meira en
framhald — það er nýr og margfalt
færari Kristján frá Djúpalæk, sem
lesendurnir kynnast í gegnum lest-
ur hennar.
Nær öll kvæðin í þessari bók eru
stutt og sum mjög stutt og verður
að telja það höfundinum til hr,óss,
því augljóst er, að list hans fer ekki
eftir formúlunni. Því meira — því
betra. Mörg stystu og snubbóttustu
kvæðin eru heilsteyptust bæði að
byggingu og formi. Má þar nefna:
Fiðrildi, Þig dreymir (mjög gott og
sérstætt kvæði), Fjall, Tvö kvæði
um gull o. fl. o. fl. Af lengri kvæð-
unum finnst mér Kolbrún og Ut-
burður bera hæst. í kvæðinu Kol-
brún bregður höf. upp þessari
áhrifamiklu kvenlýsingu:
„Og hrafntinnusteinsins bar hárið lit,
og hörund snæs.
í brjósti var svellandi sæs,
í líkama sefgrassins sveigjuþol
og svifmýkt hins létta fræs“.
Þótt kvæðið beri kvenmannsnafn,
álít eg það engan veginn bundið
hlutkendri persónu eða stað, held-
ur mun það óður til skáldgyðjunn-
ar, eins og höf. birtist hún í þrám
æskumannsins og síðar á reynslu- og
örlagastundum.
Útburður ber glögt vitni um
færleik höf. til að fága og meitla,
án þess efnið rýrni — þar er engu
orði ofaukið og engu vant.
Nokkur dökkvi er yfir sumum
kvæðunum í þessari bók eins og í
hinni fyrri, en fer allstaðar betur og
víðast hvar vel, eins og t. d. í fyrsta
kvæðinu: Hver skilur þau xök?“
....að gefa því blómi bros og angan
að morgni,
sem bliknar í kvöldsins fyrsta skugga og
deyr,
að binda þröstinn við burkna dumblitra
fjalla,
er bjarkir fjarlægra skóga hann til sín
kalla“.
Höfundurinn á líka til að grípa
létt og fjörlega á strengjum hörp-
unnar og segja meiningar sínar
ákveðið án gremju eða svartsýni.
Gott dæmi um það eru kvæðin, sem
hann helgar íslandi, en þau eru 3
Jarðarför sonar míns
Péturs Þorberg Hansen
fer fram n. k. þriðjudag 30. þ. m. frá Akureyarkirkju, kl. 1 e. h.
Áslaug Guðmundsdóttir.
Öllum hiinum mörgu, nær og fjær, er á einn eða annan hátt
sýndu okkur samúð og hluttekningu við andlát og jarðarför sonar
okkar og bróður,
JÓNS ÞORSTEINSSONAR,
vottum við okkar innilegasta þakklæti.
Foreldrar og bróðir.

Skráning atvinnulausra
fer fram á Vinnumiðlunarskrifstofunni dagana 1.
—3. nóvember næstk. kl. 2—6 síðdegis. Til skrán-
ingar mæti allt verkafólk og iðnverkafólk, sem ekki
hefir fasta atvinnu og gefi upp atvinnu sína þrjá sl.
mánuði og tekjur 10 fyrstu mánuði ársins — jan.—
nóv. — og annað það, sem krafist er við venjulega
atvinnuleysisskráningu.
Akureyri 27. okt. 1945.
Bæjarstjóri.
<>
< >
Kaup verkamanna í nóvember.
Kolavinna, salt- og sementsv. ryðberja skip, loftþrv.
Tjörnvinna við götur, lestun bila með sprengt grjót
Dixilmenn, hampþéttarar, grjótvinna, tjöruvinna
Dagv. Eftirv. N.oghd. §
7.13 10.76 14726 f
7.41 11.12 14.82 I
8.27 12.40 16.54 §
7.55 11.34 15.11
7.98 11.97 15.96 í
9.49 14.11 18.98 Í
12.44 18.81 24.88 I
4.70 7.06 9.41
Mánaðarkaup .......................... 1086.75
Mánaðarkaup í kolaafgreiðslum ........ 1172.75
Vísitalan er 285 stig.
Verkamannafélag Akureyrar.
í þessari bók. 17. júní 1944 er ferskt
og frjálslegt ljóð, þrungið ást og
virðing fyrir frelsinu og landinu.
Ef slíkt kvæði hefði verið ort með-
al kúgaðrar þjóðar, hefði það ef-
laust megnað að lyfta höfundinum
hátt í sess meðal frelsisvina eða
koma honum inn fyrir múra' mann-
hataranna:
Vér heitum að |kapa þér virðing og veg
og vinna þér allt, sem vér megum.
Hvert andartak lífs vors þér færa að fórn
allt fegurst og stærst sem vér eigum. .“.
Að lokum þetta. Þeir, sem lásu
fyrri bók Kristjáns frá Djúpalæk sér
til einhverrar ánægju, geta áreiðan-
lega lesið þessa sér til gleði og
gagns. Kristjáni er létt um að ríma
og hann notar sér líka þá náðargjöf
miklu betur í síðari kvæðum sín-
um og bæði hann og kvæðin vaxa
við það. Efnislaus verður hann
heldur aldrei, á meðan hugur hans
leitar að lausn hinna sígildu spurn-
inga. Hann verður að túlka til-
brigði þeirra í ljóði og lagi.
R. G. Sn.
Lokkafeinar
(krullupinnar)
Sokkabanda- |
| feygja
bleik
f æ s t í
i; Brauns Verzlun
; PÁLL SIGURGEIRSSON ;;
Andiát. í morgun andaðist í Sjúkra-
húsi Akureyrar, Kristinn Jóhannesson
(frá Nolli), Norðurgötu 11, 59 óra að
aldri.
A fundi stjórnar og trúnaðarráðs
Verkamannafél. Akureyrarkaupstaðar 23.
þ. m. var Tryggva Emilssyni falið að
fara með störf formanns fyrst um sinn,
þar sem bæði form. og varaformaður fél.
dvelja nú í Reykjavík.