Verkamaðurinn - 08.01.1954, Blaðsíða 3

Föstudaginn 8. janúar 1954
VERKAMAÐURINN
5

VERKHinflDURinn
- VIKUBLAÐ. -
Útgeíandi: SÓSÍALISTAFÉLAG AKUREYRAR.
Ritnefnd: Björn Jónss., ábyrgðarm., Jakob Ámas., Þórir Daníelss.
Afgreiðsla: Hafnarstræti 88. — Sími 1516. — Pósthólf 21.
Áskriftarverð 30 kr. árg. Lausasöluverð 75 au. eintakið.
Prentverk Odds Björnssonar h.f.
1954
r
verður að vera ár einingar alþýðunnar á Islandi
Listi alþýSunnar gegn afturhaldinu
Það er orðinn fastur siður að
áramót séu tími reikningsskila, þá
séu gerðir upp reikningar liðins
árs og áætlanir gerðar fyrir næsta
ár og reynt að rýna í, hvað það
muni bera í skauti sínu. Hér á eftir
verður reynt að draga ályktanir af
þeim atburðum, sem gerzt hafa í
stjórnmálabaráttunni síðasta ár og
hvers vænta megi á þessu nýbyrj-
aða.
I.
Það ætla eg að ekki verði skipt-
ar skoðanir um, að úr viðsjám
milli stórveldanna hafi' verulega
dregið á árinu, og þeim öflum,
sem nú heyja baráttu fyrir varan-
legum friði hafi enn aukist ás-
megin. Vopnahlé í Kóreu, stór-
aukin viðskipti milli auðvalds-
landanna og landa sósialismans,
árangur þings friðarhreyfingarinn-
ar, alþjóðasambands verkalýðs-
félaga og æskulýðsmótið í Búka-
rest, svo að nokkrir athyglisverðir
atburðir ársins séu nefndir, sanna
þá staðhæfingu.
Eg ætla það ekki bjartsýni úr
hófi fram að vænta þess, að það
ár, sem nú er nýhafið, verði ár
nýrra sigra alþýðu allra landa í
baráttu hennar fyrir varanlegum
friði og að á því ári dragi enn úr
viðsjám auðvalds og sósialisma.
Innan nokkurra daga hittast ut-
anríkisráðherrar fjórveldanna í
Berlín, en alllangt er nú um liðið,
síðan þeir háu herrar hafa setið
við sama borð og vissulega eru
ekki margir mánuðir siðan slíkur
fundur hefði verið óhugsandi. —
Flestum dómbærum mönnum ber
saman um, að á næsta leiti sé gíf-
urleg kreppa í Bandaríkjunum.
Óhjákvæmilega hlýtur hún að
lama auðvaldsheiminn að meira
eða minna leyti og um leið gera æ
fleirum ljósa yfirburði hinna
sósíalistisku landa.
Horfur eru á að styrjöldin í
•Indó-Kína verði til lykta leidd á
árinu og efnahagsþróun sósíalis-
tisku ríkjanna mun þróast hraðar
en nokkru sinni fyrr og þau þeirra,
sem lengst eru á veg komin, bjóða
íbúum sínum stórum betri kjör en
þau auðvaldslönd, sem bezt eru á
vegi stödd í þeim efnum. Allt
þetta stuðlar að eflingu friðarins,
hugsjón og þrá alls mannkyns.
n.
Stjórnmálaþróunin innanlands
markaðist á árinu af baráttunni
fyrir sjálfstæði landsins, baráttu
alþýðunnar í landinu við auðvald
Ameríku og innlenda leppa þess. í
þeirri baráttu hefur hvort tveggja
verið um að ræða, sigra og ósigra.
Svo gæti virzt, að kosningarnar
sl. sumar væru mikill sigur fyrir
hernámsflokkana, og þá sérstak-
lega íhaldsflokkinn. Svo var þó
ekki, ef nákvæmlega er að hugað.
Bæði Framsóknarflokkurinn og
íhaldsflokkurinn töpuðu fylgi og
Alþýðuflokkurinn fékk aðeins einn
kjördæmakjörinn mann og tapaði
í sínum traustustu kjördæmum. En
andstaðan gegn hernáminu var
klofin. Stofnaður hafði verið nýr
stjórnmálaflokkur, ^óðvarnar-
flokkurinn, með þá stefnuskrá eina
að berjast gegn hernámi landsins,
en lét það samt vera eitt af sínum
fyrstu verkum, að hafna allri sam-
vinnu hernámsandstæðinga. Af-
leiðing þessarar sundrungar var sú,
að Sósíalistaflokkurinn, sem einn
allra flokka hefur ávallt barizt
heill og óskiptur gegn yfirgangi
ameríska auðvaldsins í landinu,
tapaði fylgi í fyrsta skipti í sögu
sinni.
En þrátt fyrir þetta hafa mikil-
vægir sigrar unnist í sjálfstæðis-
baráttunni og voru útvarpsumræð-
urnar frá Alþingi um hernáms-
samninginn ljósastur vottur þess á
hvert undanhald hernámsflokk-
arnir eru komnir, og hversu mjög
þeir eru farnir að óttast dóm þjóð-
arinnar yfir gerðum sínum.
Það verður verkefni íslenzkrar
alþýðu á þessu ári, að sameina
fylkingar sínar til að reka flóttarm,
sem sprottinn er í lið andstæðing-
anna. Hún verður, hvað sem ráð-
um misvitra foringja líður, að vera
vaxin því sögulega hlutverki að
leiða sjálfstæðisbaráttuna fram til
sigurs, en það verður því aðeins
gert að allir hernámsandstæðingar
verði sameinaðir í eina órofa fylk-
ingu, hvað sem pólitískum skoðun-
um að öðru leyti líður, og að sköp-
uð verði stjóm í heildarsamtökum
verkalýðsins, sem nýtur trausts og
fylgis alls þorra verkalýðsins.
Þetta eru þau meginverkefni,
sem árið 1954 leggur alþýðunni á
herðar, reynslan mun skera úr því,
hvort hún reynist þessu verkefni
vaxin. Sósíalistaflokkurinn mun
fyrir sitt leyti gera allt, sem i hans
valdi stendur, til að þetta megi
takast, enda er mikið í húfi fyrir
þjóðina alla, en það er lengra mál
en svo að rakið verði hér.
I þeirri trú, að íslenzk alþýða sé
hlutverki sínu vaxin, óska eg henni
góðs og gleðilegs árs 1954. — Þ.
* FRÁ LEIKFÉLAGINU. Sýning-
ar á Fjölskyldu í uppnámi eru
nú að hefjast að nýju. Verða
sýningar n.k. laugardags- og
sunnudagskvöld. Aðgöngumiða-
sala er í Samkomuhúsinu. Opin
eftir kl. 5 leikdagana.
Fátt vekur meixi athygii, í
sambandi viö iramboðin hér í
bænum ,en það hve gersamlega
verkalýðshreyiingin í bænum er
hundsuð af öllum ílokkum,
nema Sósíalistailokknum. Eng-
inn einasti maður sem á nokk-
urn hátt getur talizt fulltrúi eða
talsmaður verkalýðsstéttarinnar
hetur iundið þá náð tyrir augum
flokksklíkanna að vera skipað í
nokkurt sæti sem til greina get-
ur komið. Alþýðuflokkurinn hef-
ur embættismarm í 1. sæti, einn
. stærsta atvinnurekanda bæjar-
ins i 2. sæti, síðan enn embættis-
mann, Framsóknarflokkurinn
hafði rúm fyrir 1 verkamann á
lista sínum, þegar komið var að
9. sæti! Annars er þar vart nokk-
ur maður með ,Jægri“ titil en
„— stjóri“. Ihaldið komst einnig
af með 1 verkamann í 9. sæti,
en bætir það upp með samtals
11 kaupmörmum og íorstjórum.
Þjóðvarnarflokkuritm stássar
með afdankaðan Framsóknar-
bæjaríulltrúa í því eina sæti,
sem hann er að reyna að telja
sjálfum sér trú um, að harm hafi
möguleika á að fá.
Engitm þessara flokka telur
verkamenn hæfa til þess að eiga
fulltrúa í bæjarstjórn, engirm
þeirra telur sjómenn koma til
greina sem bæjarfulltrúa og allir
sniðganga þeir konurnar, sem þó
eru rúmlega helmingur kjósenda.
Framboð þessara ilokka sýna
svo greinilega, sem orðið getur,
að þeir vilja að bæjarstjóm
verði skrafskjóðusamkunda feit-
ustu embættismannarmann, at-
vinnurekendanna, kaupmann-
arma og íorstjórarma, sem sé rif-
in úr öllum tengslum við alþýð-
una í bænum og þar sem hags-
munamál hermar eru vegin og
mæld með mæli og vog þeirra
stétta. Jafnvel kortunum, sem þó
skipa þessa flokka, er ýtt til
hliðar af ótta við að þaðan gætu
heyrzt raddir framfara og marm-
úðar, þrátt iyrir öll flokksbönd.
Gegn öllum þessum flokkum
og því afturhaldi, sem hrósar nú
sigri yfir öllum frjálslyndum
hræringum innan þeirra, býður
Sósíalistaflokkurinn fram al-
þýðulista sirm, skipaðan fulltrú-
um alþýðusamtakarma, verka-
marma, sjómanna, alþýðu-
kverma, iðnaðarmanna, bílstjóra
og áhugamörmum um alþýðu-
málstaðirm af ýmsum stéttum.
Efstu sæti listans skipa íormenn
verkamarma- og sjómannasam-
takanna, ein helzta forustukona
í samtökum verkakvenna, for-
maður í félagi iðnverkafólks\
valinkurmur iðnaðarmaður, bíl-
stjóri, sem gengt hefur fjölda
trúnaðarstarfa fyrir stétt sína og
vélstjóri úr togaraflotanum. Yfir
listanum í heild er hressilegur
svipur. Ungir menn og konur
með nýja og óþreytta krafta
bjóða fram lið sitt í fremstu röð,
við hlið hinna eldri og reyndari,
sem um langan aldur hafa skól-
ast í harðri baráttu fyrir verka-
lýðssamtökin og meðlimi þeirra.
Listi Sósíalistaflokksins er í
reyndirmi listi allrar alþýðustétt-
ar bæjarina og fleirum og fleir-
um er að verða Ijóst að barátt-
an, sem íramundan er um kjör-
fylgi í kosningunum snýzt íyrst!
og fremst um það, hvort þrír
fulltrúar verða kjörnir af þeim
lista. Um hitt munu alþýðukjós-
endur almennt hvergi hirða,
hvort það verður Guðmundur
Guðlaugsson eða Marteirm Sig-
urðsson sem ná kosningu, eða
hvor verður hlutskarpari at-
virmurekandirm Sverrir Ragnars
eða atvirmxirekendakandidat AI-
þýðuflokksins, sem beitt er sem
agni til að veiða íhaldsatkvæði.
En það skiptir miklu máli fyrir
konur bæjarins, hvort þær eign-
ast traustan fulltrúa í bæjar-
stjórn og fyrir alla alþýðu
manna, hvort verkalýðsstéttin á
það marga fulltrúa þar, að sókn
hennar í atvirmumálum og fram-
faramálum bæjarins yerði ekki
stöðvuð og málsvörn fyrir hana
ekki kæfð í klíkusamkundu
GÓÐIR AKUREYRINGAR!
Eins og getið hefur verið um í
blöðum bæjarins, hcíur verið
ákveðið að hef jast handa um íjár-
söfnun til kaupa á vönduðu pípu-
orgeli í Akureyrarkirkju og hef-
ur verið stoínaóur sjóður í þeim
tilgangi.
Við undirritaðir vorum á síðasta
safnaðarfundi kjörnir í nefnd til
þess að vinna með sóknarnefnd
Akureyrar að fjársöfnuninni.
Við snúum okkur hér með til
bæjarbúa og heitum á þá til
drengilegs stuðnings þessu mál-
efni, — bæði einstaklinga og félög.
Þótt hver einstakur geti ef til
vill ekki lagt fram stóra fjárhæð,
þá „safnast þegar saman kemur“,
en mikið fé þarf til kaupa á góðu
pípuorgeli.
Nú kann einhver að spyrja: Er
nokkur þörf á þessu? Er ekki orgel
aað, sem nú er í kirkjunni, nægi-
lega gott? Og eru gefendur þess
samþykkir þessari ráðagerð?
Því er til að svara, að Vilhjálm-
ur Þór, forstjóri, hefur fyrir hönd
þeirra hjóna tjáð sig samþykkan
þessari hugmynd, og gefið leyfi til
að Hammondorgelið verði selt, að
andvirði þess gangi til kaupa á
vönduðu pípuorgeli.
Þegar þau hjón, af alkunnum
höfðingsskap, keyptu Hammond-
orgelið og gáfu Akureyrarkirkju,
voru þessi hljóðfæri svo til nýkom-
in á markaðinn, (fyrst 1935), og
bundu margir allmiklar vonir við,
að þarna væri á ferðinni orgel, sem
ef til vill myndi taka við af pípu-
orgelinu.
Þessar vonir hafa brugðist. Eðli
Hammondorgelsins er svo frá-
brugðið pípuorgelinu, að hér er
raunverulega um tvær tegundir
hljóðfæra að ræða, þó ýmis hljóm-
brigði Hammondorgelsins séu
skemmtileg, þegar veikt er leikið,
er tónmyndun þess of vélræn og
skortir tóninn því eðli hins lifandi
tóns. Kemur þetta æ skýrar í ljós,
eftir því sem tónninn verður sterk-
ari og lýsir sér í því, að tónblær-
inn verður harður og líflítill, og
getur orðið óþægilegur fyrir eyrað,
ef sterkt er leikið. Þessa galla hef-
ur ekki tekizt að laga. Þá eru færri
nótur á fótspili (pedal) Hamm-
ondorgelsins en venjulegt er á
pípuorgelum, svo að þegar af þeirri
ástæðu er ekki unnt að leika öll
orgelverk á það. Þar sem orgeltón-
list er yfirleitt samin fyrir pípu-
orgel, verður hún ekki leikin á
broddborgararma. Slíkt verður
ekki ef þrir efstu menn á lista
Sósíalistaflokksins ná kosningu,
og það má takast og skal takast
með einbeittu og dugmiklu starfi
fram að kosrtingum.
Andstæðingar verkalýðsstétt-
arirmar eru þessa dagana lostnir
felmtri yfir þeim góðu viðtökum,
sem listi Sósíalistaflokksins hef-
ur hlotið meðal bæjarbúa og al-
veg sérstaklega yfir því vaxartdi
umtali, sem fram fer leynt og
Ijóst meðal kverma t bænum, af
ýmsum stjórnmálaskoðunum,
um það að tryggja Guðrúnu
Guðvarðardóttur sæti í bæjar-
stjórn. Það felmtur mun fara
dagvaxaxndi fram til 31. jan. og
taka á sig ýmsar myndir, en
mun, um það er líkur, leysast
upp í réttmæta sjálfsásökun
þeirra manna, sem hafa hundsað
alþýðu bæjarins svo eftirmirmi-
lega með framboðum sínum, sem
nú er reynd á orðiru
Hammondorgel, nema hún afflytj-
ist meira eða minna, þar sem eðli
hljóðfæranna er svo ólíkt.
Hammondorgelið er hins vegar
betur fallið til að leika á það létt-
ari tónlist, t. d. í stíl við tónlist
þá, sem leikin er á svonefnd Bío-
orgel.
Af þessu leiðir, að organleikarar
vilja yfirleitt ekki halda orgeltón-
leika á Hammondorgel, þegar leika
á klassiska orgeltónlist. Þar sem
Akureyrarkirkja er höfuðkirkja hér
norðanlands og Akureyri næst-
stærsti bær landsins, þarf að vera
aðstaða til að taka á móti þeim
orgelleikurum, sem hér ber að
garði og skapa þá aðstöðu, að bæj-
arbúum gefist kostur á að hlýða á
þá, en af framansögðu er ljóst, að
sú aðstaða er ekki fyrir hendi. Hér
er því um beint menningarmál að
ræða fyrir bæinn. Þá mundi gott
pípuorgel setja enn hátíðlegri blæ
a þær athafnir, sem fram fara í
hinni veglegu kirkju bæjarins.
Ennfremur má minnast á, að
truflanir á rafmagni mundu ekki
þurfa að hindra orgelleik í kirkj-
unni, ef pípuorgel væri þar. Þótt
belgurinn verði rafknúinn, má
blása hann með handafli (eða fót-
afli), ef rafmagn bregzt. En eins og
menn vita, hafa oft orðið óþægi-
legar truflanir á kirkjulegum at-
höfnum vegna rafmagnstruflana,
þar sem með engu móti verður
leikið á Hammondorgel, ef svo ber
undir, enda er tónninn myndaður
með rafmagnssveiflum í hátalara.
Við heitum nú á alla Akureyr-
inga að sameinast um þetta metn-
aðar- og menningarmál.
Eins og áður er að vikið, þarf sú
fjárhæð, sem hver einstakur legg-
ur fram, ekki að vera stór, ef þátt-
takan verður nógu almenn.
Fyrst fámennari söfnuðir, svo
sem í Vestmannaeyjum og á Eyr-
arbakka (Eyrbekkingafélagið)
hafa séð sér fært að kaupa pípu-
orgel í kirkjur sínar, ætti okkur
Akureyringum ekki að verða
skotaskuld úr því.
Nú á næstunni munu söfnunar-
listar verða bornir um bæinn. Ef
til vjll næst ekki til allra, og eru
þeir þá góðfúslega beðnir að snúa
sér til einhvers okkar nefndar-
manna með framlög sín.
Á þrettánda dag jóla 1954,
Páll Sigurgeirsson,
Jakob Tryggvason,
Árni Bjömssotu
Avarp til Akureyringa