Verkamaðurinn - 22.01.1954, Blaðsíða 3

Föstudginn 22. janúar 1954
VERKAMAÐURINN
s s
Guðrún Guðvarðardóttir:
Blómlegt athafnalíf og velmegun eða
kyrrsfaða og atvinnuleysi
Konurnar í bænum geta ráðið um það úrslitum,
hvort verður hið ráðandi afl að kosningum lokn-
um, hin raunhæfa og framsækna stefna C-listans
eða gamla afturhalsstefnan
Ræða Guðrúnar Guðvarðardóttur, formanns Full-
trúaráðs verkalýðsfélaganna, á kvennafundi
C-listans síðastliðinn þriðjudag
Atvinnulífið er undirstaða
|| Hr«

'1
l
Hraðfrystihúsið væri komið upp, ef Sósíal-
istaflokkurinn hefði ekki tapað einum full-
trúa við síðustu bæjarstjórnarkosningar
Eins og bæjarbúum er kunnugt, fékk Sósíalistaflokk-
urinn aðeins 2 fulltrúa kjörna í bæjarstjórn Akureyrar
í síðustu bæjastjórnakosningum, en hafði áður 3, en ef
til vill hafa menn ekki gert sér ljóst, hvað þetta tap hef-
ur skaðað þá mikið. I»að er sem sé staðreynd, að ef Sósíal-
istaflokkurinn hefði einnig þá fengið 3 fulltrúa kjörna,
væri hraðfrystihús nú komið upp í bænum og tekið til
starfa.
Við afgreiðslu fjárhagsáætlunar bæjarins fyrir árið
1952, fluttu bæjarfulltrúar Sósíalistaflokksins tillögu
um, að tekið yrði upp á fjárhagsáætlun kr. 500.000.00 til
byggingar hraðfrystihúss. ÞESSI TILLAGA VAR
FELLD MED EINS ATKVÆÐIS MUN. Það munaði
atkvæði fulltrúans, sem Sósíalistaflokkurinn tapaði til
íhaldsins 1950.
Ef tillagan hefði verið samþykkt, er öruggt, að hafizt
hefði verið handa um byggingu hraðfrystihúss á því eða
næsta ári.
Þessi staðreynd ætti að vera alþýðu bæjarins bending
um, hvernig hún á að verja atkvæði sínu í samræmi við
hagsmuni sína 31. janúar næstkomandi. Hún á að kjósa
x C
allt annað er í ósamræmi við lífsafkomu hennar og
atvinnumöguleika.
Eimskipafélag íslands 40 ára
þjóðfélagsins.
Á þingi Alþýðusambands Norð-
urlands, sem háð var hér á Akur-
eyri í nóvember í haust, var flutt
stutt skýrsla frá hverju félagi,
sem fulltrúa átti á þinginu. Aðal-
inntakið í öllum þessum skýrsl-
um var nákvæmlega það sama:
ásandið í atvinnumálunum, og
hvar og hvenær sem alþýða
manna er saman komin til að
ræða og skipuleggja sina faglegu
eða pólitísku baráttu, er sömu
sögu að segja, ástandið í atvinnu-
málunum er þar ævinlega efst á
baugi.
Þetta er í alla staði eðlilegt,
því að atvinnan er ekki aðeins
imdirstaðan í lífi einstaklinganna,
heldur engu síður sá grundvöllur,
sem öll þjóðfélagsbyggingin er
reist á.
Gleggsti vottur þess að einu
bæjarfélagi sé vel stjórnað og þar
sé gott að búa, er blómlegt at-
vinnulíf, almenn velmegun og
mikil og fjölbreytt félagsstarf-
semi.
| •
Fyrsta skylda bæjarfélaganna.
1 fljótu bragði virðist manni
því, að fyrsta skylda hverrar bæj-
arstjómar sé sú, að sjá svo um að
hver einasti vinnufær maður hafi
verk að vinna við arðbær fram-
leiðslustörf. Manni gæti jafnvel
dottið í hug að samkeppni mynd-
aðist milli hinna ýmsu staða á
landinu um það, að búa sem bezt
að sínu fólki, til að koma í veg
fyrir að missa það til annarra
staða, þar sem betur væri að því
búið.
Því miður eru þetta nú aðeins
draumórar, og veruleikinn, sem
við horfumst í augu við allur
annarr.
I,
Vaxandi búferlaflutningar
úr bænum.
Samkvæmt upplýsingum skatt-
stofunnar var íbúatala Akureyrar
eftir manntali 1952: 7682 menn.
Þar af voru ca. 420, sem aðeins
voru staddir hér um stundarsakir,
en 7262 áttu þá lögheimili hér í
bænum. Eftir manntalinu í haust
er íbúatalan 7620 eða 62 færri en
árið áður, en tala þeirra, sem
ekki eiga hér lögheimili, er líka
aðeins lægri, svo að fækkunin
þarf ekki að vera nema 40—50
manns.
Á síðasta ári fékk um 250 manns
flutningsvottorð frá Sjúkrasam-
lagi Akureyrar og koma þó ekki
öll kurl til grafar þar, því að allt-
af er nokkur hópur, sem ekki
hirðir um að fá slíkt vottorð. —
Þessar tölur sýna ískyggilega
þróun, sem öll miðar í þá átt að
fólk flytji í stórum stíl og vaxandi
mæli burt úr bænum og taki sér
bólfestu annars staðar, og þú að-
allega sunnanlands. Orsakir
slíkra flutninga eru að langmestu
leyti betri efnahagsleg afkoma
annars staðar, því að þegar heim-
ilisfaðirinn er farinn að sækja at-
vinnu sína að stórum hluta á
annað landshorn, er næsta skrefið
vanalega það, að reyna að flytja
með fjölskylduna þangað, sem at-
vinnan er meiri.
Stefna okkar.
Til að koma í veg fyrir þennan
flótta vinnandi fólks úr bænum,
er aðeins til ein leið. Sú leið að
skapa hér athafnalíf, sem tryggi
öllu vinnandi fólki atvinnulegt
öryggi, og geri atvinnuleysis-
drauginn útlægan um alla fram-
tíð. ,
Stefnuskrá Sósíalistaflokksins í
bæjarmálum Akureyrar næsta
kjörtímabil er samin með þetta
höfuðmarkmið fyrir augum.
Hún hefur verið birt í blaði
flokksins með ítarlegri greinar-
gerð, svo að eg mun aðeins drepa
hér á aðalatriði hennar og það
atriðið, sem höfuðáherzlan er
lögð á, en það er bygging hrað-
frystistöðvarinnar. Fyrir því máli
hefur flokkurinn nú barizt í
nokkur ár gegn sameinaðri and-
stöðu íhaldsmeirihlutans í bæjar-
stjórninni, en Tryggvi Helgason
fulltrúi sósíalista vakti fyrstur
manna máls á byggingu hrað-
frystistöðvar. Héðan frá Akur-
eyri eru nú gerðir út fimm togar-
ar. Bygging fullkominns hrað-
frystihúss myndi ekki aðeins ger-
breyta atvinnuástandinu í bæn-
um, heldur myndi það einnig
tryggja afkomu togaranna og
annarra skipa, sem héðan yrðu
gerð út t. d. á togveiðar, og síðast
en ekki sízt, stóraukar útflutn-
ingsverðmæti aflans. Það er ekki
fyrr en að kröfur bæjarbúa um
aðgerðir í hraðfrystihússmálinu
eru orðnar svo háværar að þær
verða ekki hundsaðar, að bæjar-
stj ómaraf turhaldið snýr við blað-
inu. Nú þykjast þeir alltaf hafa
verið málinu fylgjandi, bara verið
að athuga sinn gang til að flasa
nú ekki að neinu.
Eins og sakir standa núna eru
rví allar líkur til að hægt verði
að knýja fram einhverjar aðgerðir
í þessu stórmáli áður en langt
líður. En þær aðgerðir verður
fólkið sjálft að knýja fram með
atkvæði sínu við bæjarstjórnar-
kosningamar 31. janúar.
Velmegun eða atvinnuleysi.
Kosningarnar gefa okkur öllum
gullið tækifæri til að taka af öll
tvímæli um það, hvaða stefnu við
viljum að fylgt verði í bæjarmál-
unum næstu fjögur ár. í þessum
kosningum er um það kosið hvort
við viljum veita brautargengi
hinni raunhæfu, framsæknu
stefnu C-listans, með blómlegt
athafnalíf og velmegun sem aðal-
uppistöðu, eða gömlu afturhalds-
stefnupnni, með kyrrstöðu í at-
vinnulífinu, atvinnuleysi langa
tíma úr árinu með öllum þeim
hörmungum, sem því fylgja.
Konumar og kosningamar.
Fyrir okkur, alþýðukonumar, í
þessum bæ er valið ákaflega auð-
velt, og konurnar í bænum gætu
&] veg ráðið úrslitum kosninganna,
ef þær vildu leggjast á eitt. Við
pessar kosningar eru 4485 manns
á kjörskrá og þar af er rúmlega
helmingurinn konur. Því miður
hafa konurnar allt til þessa verið
allt of tómlátar um opinber mál,
enda óspart haldið fram af aftur-
haldsöflum þjóðfélagsins að það
sé ókvenlegt að konur láti slíkt
til sín taka. Þeirra staður sé
heima á heimilunum. Að þessi
stærsti kjósendahópur eigi full-
trúa í bæjarstjórn þykir svo
óþarft, að enginn listi nema C-
listinn hefur konu í sæti, sem til
máli geti komið að hún nái kosn-
ingu.
Til þess að vinna bug á þessu
rótgróna tómlæti kvennanna
sjálfra og fá þær til að ganga út
í kosningabaráttuna af þeim
dugnaði og harðfylgi, sem þær
vissulega eiga til í ríkum mæli,
þegar þær vilja beita sér, verðum
við fyrst og fremst að koma þeim
í skilning um það, að pólitíK er
ekki neitt fjarlægt, svífandi hug-
tak, heldur mjög nærtækur veru-
leiki. Pólitík, það er atvinna, þáð
er matur að borða, föt að klæða
sig í, hús að búa í. í rauninni er-
um við daglega að greiða atkvæði,
daglega að kveða upp dóma um
gerðir þess fólks, sem við höfum
falið forystu í málum okkar. Fólk
bara veitir því ekki athygli og
heldur að það sé ákaflega ópóli-
tískt.
Við förum kannske í búð og
kaupum vöru, sem reynist bæði
vond og dýr. Við látum óhikað í
ljósi óánægju með slíkt og dæm-
um þar með ástandið í verzlunar-
og innflutningsmálunum. Við
kaupum heldur íslenzka vöru en
útlenda, þegar vörugæðin eru
Á sunnudaginn, þann 17. þ. m.,
voru fjörutíu ár liðin frá stofmm
Eimskipafélags íslands, en stofn-
fundur þess var haldinn í Iðnað-
armannahúsinu í Reykjavík þann
dag árið 1914. Voru á fimdi þess-
um samþykkt lög fyrir félagið og
kosin stjórn og var Sveixm
Björnsson, síðar forseti íslands,
formaður hennar.
Fyrsti framkvæmdastjóri fé-
lagsins var ráðinn Emil Nielsen
og gegndi hann því starfi til árs-
ins 1930 að núverandi fram-
kvæmdastjóri, Guðmundur Vil-
hjálmsson, tók við því.
Fyrstu skip félagsisn voru
Gullfoss, sem kom til landsins 16.
apríl 1915 og Goðafoss, sem kom
til landsins 29. júní s. á. Þessi tvö
skip voru samtals 2788 smálestir.
Árið 1939 átti félagið 6 skip 8085
smál., en nú, 1954, 10 skip 25708
smál. Alls hefur félagið keypt
eða látið smíða 17 skip síðan það
var stofnað.
þau sömu. Þar með höfum við
lýst andúð okkar á innflutningi
iðnaðarvamings, sem framleidd-
ur er jafngóður hér heima. Þann-
ig gæti eg nefnt ótal dæmi um
pólitík í verki, sem afneitað er í
orði.
C-listinn boðaði til þessa fund-
ar til þess fyrst og fremst að geta
náð til sem allra flestra kvenna og
fá ykkur til að taka virkan þátt
í kosningabaráttunni. Eg er ekki
að kalla á ykkur til að berjast
fyrir mig persónulega, heldur til
að taka upp virka baráttu fyrir
ykkar eigin málstað: meiri og ör-
uggari atvinnu og betri efnahags-
legri afkomu. Framboð mitt er
ekki komið fram af persónuleg-
um metnaði, heldur eingöngu
sem virk þátttaka í þeirri baráttu,
sem stétt mín heyr fyrir betri
lífskjörum, hvort sem sú barátta
er háð á hinu faglega eða pólitíska
sviði.
Skip félagsins fara nú árflega
um 100 ferðir milli landa og um
50 ferðir milli hafna innanlands.
Tekjur félagsins síðan 1915 hafa
numið um 99 millj. króna. Þar af
hefur 50 millj. verið varið til af-
skrifta, 47 millj. lagðar í sjóði og
2 millj. farið til arðgreiðslu.
Ágóðinn hefur numið um 14% af
tekjum.
Á skipum félagsins vinna nú
um 300 manns og 100—200 í vöru-
geymslum félagsins í Reykjavík.
Alls eru því í fastri vinnu hjá
félaginu um 500 manns og er þá
meðtalið skrifstofufólk í Rvík og
voru öllu þessu fólki greiddar um
40 milljónir króna í vinnulaun
sl. ár.
Hluthafar félagsins voru í árs-
lok 1952 13340. Þar af áttu 12944
25—500 kr. hlut hver, en 346
stærri hluti en 500 kr. Hlutafé
félagsins nemur alls um 1 millj.
680 þús. krónum.
Hefjum öfluga sókn fyrir sigri
C-listans.
Tíminn til kosninganna styttist
nú óðfluga og hver dagur, sem
líður án þess að við hefjumst
handa fyrir alvöru, er dýrmætt
tækifæri, sem hefur gengið okkur
úr greipum. Við skulum því strax
á morgun byrja sóknina fyrir
sigri C-listans á öllum vígstöðv-
um, á vinnustöðvum, í heima-
húsum og á sérhverjum stað, sem
við getum komist í samband við
fólkið.
Ef við leggjum okkur allar
fram, fáum fleiri í lið með okkur
og látum ekkert tækifæri ónotað
tii að vinna málstað okkar fylgi,
þá skal okkur takast að gera 31.
janúar að miklum sigurdegi fyrir
málstað alþýðunnar í þessum bæ.
x C-listinn