Verkamaðurinn - 19.02.1954, Blaðsíða 3

Föstudaginn 19. febrúar 1954
VERKAMAÐURINN
Sunnudaginn 26. júlí 1953 rann |
jámbrautarlest inn á stöðina í
Dresden, og vældi um loið. Þetta
var svo sem engin nýlunda fyrir
brautarþjónana, en innihaldið var
svolítið óvenjulegra. Lestin var að
koma frá norðurströndinni, og
farmurinn var 214 íslendingar, sem
voru á leiðinni á æskulýðsmót í
Búkarest, höfuðborg Rúmeníu. Ut
úr lestinni stigu syfjaðir menn og
aumingjalegir, og gerðu tilraunir til
að liðka stirða limi sína eftir að
hafa ferðast í 13 klst. gegnum
Þýzkaland. Hjá flestum var þetta
fyrsta járnbrautarferðalag á æv-
inni, og varð þessi fyrsta reynsla
af því alls ekki góð. Þjóðverjarnir
gerðu sitt bezta til þess að hjálpa
upp á ástandið og útbýttu svala-
drykkjum.
Nú lituðst ménn um, og léttist
þá heldur skapið. Einhver annarr-
leikatilfinning greip mann samt af
að líta yfir borgina, en stór hverfi
hennar eru í rústum eftir stríðið,
og af að hugsa um öll þau manns-
líf, sem látizt hafa í þeim hildar-
leik. Þessar þögulu og óhugnan-
legu rústir geyma harmsögu. Þær
geyma sögu þess fólks, sem orðið
hefur að bráð þeim eyðingaröflum,
sem megna að breyta reisulegu
hús? í hrúgu af múrsteinum og
rusli, og fögrum borgum í grjót-
hrúgur. En lífið lætur ekki að sér
hæða, og nú streymir það áfram í
sínum farvegi í þessari borg eins og
ekkert hafi í skorizt.
Við stönzum þama svolitla
stund, en brátt er okkur sagt að
stíga upp í lestina okkar. Við höld-
um nú áfram til landamæra
Þýzkalands og Tékkóslóvakíu, en
þar eigum við að stanza í tjaldbuð
um, sem eru á vegum F. D. J. Þar
eigum við að bíða Hollendinga og
nokkurs hluta Svíanna, sem komu
fáum við lest áfram. Þetta er gert
sömu leið. Þegar þeir eru komnir,
til þess að spara lestir.
Þegar við komum til búðanna,
kom í ljós, að staðurinn heitir Bad
Schandau, og héraðið umhverfis er
frægt fyrir náttúrufegurð. Þarna
beið okkar matur og Saxelfur, og
voru menn fljótir að skola af sér
ferðarykið í vatni hennar. Það er
í frásögur fært, að einn af okkar
ungu listamönnum gaf sér í ákafan-
um ekki tíma til þess að gæta að,
hvort vatn væri, þar sem hann
stakk sér, og hafði hann upp úr því
slæman útvortis höfuðverk.
í Bad Schandau dvöldum við í
nokkra daga, og lifðum eins og
blóm í eggi. Við syntum og fórum
með hjólaskipum á fljótinu, geng
um á fjöll og á kvöldin var dansað.
Einn daginn skoðuðum við hvíld-
arheimili verkamanna og fannst
okkur mikið til þess koma, hvern-
ig búið er að þýzkum verkamönn-
um. Þarna eru tvö slík heimili og
þar sem þetta var einmitt á þeim
tíma, þegar flestir fara í sumarfrí,
þá var mikill fjöldi fólks þarna á
ferð, og kynntumst við mörgum.
Þjóðverjamir vildu allt fyrir okk-
ur gera, og það var eins og þeir
ættu í okkur hvert bein. Þó voru
börnin dásamlegast af öllum, og
maður komst ekki hjá að láta sér
þykja vænt um þau.
En allt tekur enda, og einnig
þessir dásamlegu dagar í Bad
Schandau. Félagar okkar, Svíar og
Hollendingar, komu einn daginn,
EYVINDUR EIRÍKSSON:
11
Ég öfundaði þá ungu náms
menn, sem ég kynntist í
Rúmeníu."
og við lögðum af stað í áttina til
borgarinnar í suðri. Það var dap-
urlegt að kveðja vini okkar, Þjóð-
verjana, og mátti vart á milli sjá,
hverjir voru hryggari, við eða þeir.
Lestin okkar rennur suður á
bóginn með hina 700 farþega inn-
anborðs, og á hverri stöð, sem við
stönzum á, er fjöldi fólks, sem
veifar og hrópar, og alltaf er eitt-
hvað til að skemmta ferðalöngun-
um. Ekki var heldur hægt að segja,
að við höfum liðið skort á leið-
inni.
í myrkri, aðfararnótt 1. ágúst,
ókum við hægt fram hjá brosandi
o gveifandi landamæravörðum inn
í fyrirheitna landið, Rúmeníu. Og
við ökum áfram, yfir fjöll, gegnum
jarðgöng og um gróðursæl héruð,
æskulýður frá rúmlega 100 þjóð-
um flytja list þjóðar sinnar og sam-
einast í eina órjúfandi heild undir
kjörorðinu: „Friður og vinátta“.
Litarháttur, stjómmálaskoðanir
eða trúarskoðanir hvers og eins
skiptu ekki máli. Hin friðelskandi
æska heimsins var samankomin á
einum stað til þess að tengja vin-
áttubönd sín yfir heimsbyggðir
allar. Þessi lunnudagur var merk-
ur dagur, og munu þeir, sem voru
staddir á hinum nýbyggða leik-
vangi, þann dag seint gleyma hon
um. Þeir munu seint gleyma því, er
tugir þúsunda æskufólks gengu
inn á leikvanginn undir þjóðfánum
í skrautlegum búningum. A eftir
sýndi rússnesk æska fjöldaleikfimi
og er vart hægt að hugsa sér öllu
ástand í Rúmeníu hefur margt i
verið ritað í íslenzk blöð, og lýsir
þar misjafnlega mikilli sanngirni
og sómatilfinningu hjá þeim, sem
rita, eins og gengur. Eg vil aðeins
segja eitt í því sambandi: Það er
ekki hægt að bera saman heildar-
laun verkamanns í Rúmeníu og á
íslandi, því að grundvöllurinn er
allur annar. Samt hugsa eg, að
verkamaður i Rúmeníu myndi ekki
vilja skipta á sínum kjörum og
kjörum hins íslenzka starfsbróður
síns.
Þvi er haldið fram af ýmsum, að
hér á landi geti allir stundað nám,
sem það vilji. Því miður er þetta
ekki rétt. Rúmeni þarf aftur á
móti ekki að hafa áhyggjur af slíku
i sambandi við fjármálahliðina. —
Langi hann til þess að læra, borg-
ar ríkið kostnað af því. Hann fær
inga, hann fær kaup fyrir að vera
meira að segja útborgaða vasapen-
í skóla. Eg er ef til vill vondur
maður, að minnsta kosti gat eg
ekki gert að því, að eg öfundaði
þá ungu námsmenn, sem eg kynnt-
ist i Rúmeníu. Þann tíma, sem
ekki er kennt, geta þeir átt algjört
frí, en þurfa ekki að vera hræddir
LnTLaíTTinnriTLnnrLrirmrinrmTLnrLrLriJTrijTTmTirLrLrLrLrLrL
I UNGA FÓLKIÐ |
C ð
jTjTjTjTjTjTjTJTJTJTJTJLnjTJTJTJTJTJTJTJTJTJTJTJTJTJTJLrmnjiJTJTJTJLr
en blómin Morgunblaðsins sáum
við hvergi meðfram brautinni.
Einhverjum datt í hug, að Rúmen-
arnir hefðu blátt áfram étið þau
út úr hallæri. Ekki fannst okkur
samt, að hinir brosandi og glöðu
menn, sem veifuðu okkur alls stað-
ar frá vinnu sinni, væru þesslegir,
að þeir lifðu eingöngu á blómum
eða væru yfirleitt kúgaðir á nokk-
urn hátt.
Þetta er þjóðin, sem nú fyrst er
að sjá dagsins ljós eftir aldalanga
erlenda og innlenda kúgun. Nú
horfir hún fram til bjartari fram-
tíðar, og hún snýr sér ótrauð að
því, að framkvæma sósíalismann
og leggja grunninn undir betri og
batnandi framtíð.
%
Um kl. 5 þann 1. ágúst komum
við inn á Norðurstöðina í Búka-
rest. Þar var fjöldi fólkst, sem
hrópaði: „Pace si Prietenie", en
það er rúmenska og þýðir: Friður
og vinátta. Hitinn var mjög mikill,
en samt voru menn ekki niður-
dregnir. Andrúmsloft vináttu ríkti
mótið stóð. Nú voru settir undir
og það átti eftir að ríkja meðan
okkur bílar og okkur ekið þangað,
sem við áttum að búa þá fjórtán
daga, sem við vorum í borginni.
Okkur fannst eins og við værum
þjóðhöfðingjar, sem fólkið hyllir,
er við ókum eftir götunum. Við
veifuðum og hrópuðum eftir beztu
getu, og tókum í hendur á fólki,
þangað til við urðum aum í hand-
leggjunum.
Þarna ríkti sönn vinátta og það
var eins og það skipti ekki máli
með tunguna. Við fengum aðsetur
í stúdentaheimili og gengum þar
út og inn, eins og okkur sýndist,
jafnvel á nóttunni.
Daginn eftir var hinn mikli dag-
ur 2. ágúst, er opna skyldi hátíð-
ina. Næstu fjórtán daga skyldi svo
meiri yndisþokka og fegurð. Að
lokum sungu allir alþjóðasöng lýð-
ræðissinnaðrar æsku og söngurinn
sameinaði alla, þrátt fyrir það að
hver syngi á sínu tungumáli. Seint
mun þessi dagur vináttu og bræðra
lags gleymast, að minnsta kosti
mun eg seint gleyma honum.
Mótið var svo fjölbreytt að
skemmtiatriðum, að manni hefði
ekki enzt öll ævin til þess að sjá
þau öll, svo að maður varð að
sætta sig við að velja. Sumir tóku
sér* líka tíma til þess að skoða
borgina, og komust vítt um. Engar
tálmanir voru á ferðum manna og
við fengum allar ferðir með spor-
vögnum ókeypis. Mikil umferð var
jafnan á götunum, sérstaklega þó
á kvöldin og var dansað á torgum
fram eftir allri nóttu.
Undu menn hag sínum hið bezta,
enda var margt að sjá og heyra, og
er ógjörningur að ætla sér að lýsa
því til hlítar. Það hafa líka margir
gert áður í blöðum og hef eg þar
litlu við að, bæta. Menn notuðu
tímann vel, skoðuðu skoðuðu
verksmiðjur og ýmiss konar bygg-
ingar, svo sem Ungherjahöllina,
sem er eins konar skóli og hann
ákaflega fullkominn. Þar má segja
að séu mótaðir, að nokkru leyti,
hæfir þjóðfélagsþegnar og vissu-
lega veitti okkur af einhverju slíku
hér á landi. Menn skoðuðu sýning-
ar og garða, sem eru bæði márgir
og fagrir þar. Svo var stofnað til
kynningarfunda með ýmsum þjóð-
um og buðu. þjóðir hver annarri.
Voru þau boð mjög skemmtileg, og
ríkti þar andi sannrar vináttu og
gleði. J0
við að geta ekki stundað nám
næsta kennslutímabil vegna at-
vinnuleysis. Ekki hafa þeir heldur
áhyggjur af að fá ekki starf við sitt
hæfi, er út úr skólunum kemur.
En senn eru hinir góðu dagar á
enda, og 16. dagur ágústmánaðar
rennur upp. Síðasta kvöldið fara
allar æskulýðsnefndirnar skrúð-
göngu um borgina. Daginn eftir er
lagt af stað heim á leið, og eftir 4
sólarhringa erum við aftur í hinum
vestræna heimi.Manni fannst vest-
ræni heimurinn einhvem veginn
hráslagalegur, og fyrst í stað var
eins og maður ætti ekki þarna
heima. En seinast komst hann aft-
ur upp í vana, og eftir var aðeins
minningin um mótið og maður
hafði eignast marga og góða vini
vílðs vegar um heim.
Eg vil að síðustu taka undir með
höfundi alþjóðasöngs lýðræðissinn-
aðrar æsku: Æska, láttu rætast
fólksins draum um frið á jörð. —
Vináttan sigrar.
Ódýrar
SKÓHLÍFAR
Barna og unglinga.
Ódýrar
INNISKÓR
Barna og unglinga.
STRIG ASKÓR
lágir og uppháir.
Nr. 24-36.
Karlmanna bomsur
(gaberdine og gummí)
íþróttamót var mikið haldið í
sambandij (^jð hátíðina, og var þar
mikið að sjá fyrir áhugamenn um
íþróttir. (IC
Um lauátákjör og stjórnmála-
Ódýrir kvenskór
frá kr. 60.00
Skódeild KEA.
____________________________l
Ungur Akureyringur
drukknar
Það hörmulega slys vaFð á
Faxaflóa 11. þ. m. að ungur Ak-
ureyringui', Jón Hermannsson,
Aðalstræti 54 hér í bænum, Séll
fyrir borð af m.s. Sæfinni og
drukknaði.
Ekki er vitað með hvaða hætti
slysið varð, þar sem Jón var einn
að vinnu aftur á skipinu er hann
féll fyrir borð.
Jón Hermannsson var aðeins
19 ára að aldri, efnispiltur, sonur
hjónanna Guðrúnar Magnúsdótt-
ur og Hermanns Jakobssonar. —
Jón var yngstur sex systkina,
atgervismaður og prýðilega lát-
inn. Þótti hvert það skiprúm, sem
Jón var í vel skipað, enda var
hann af öllum, er til hans
þekktu, talinn meðal dugmestu
sjómanna og eftirsóttur í skip-
rúm. Hann hafði stundað sjó-
mennsku frá barnæsku.
Jón skipaði sér ungur í sveit
sósíalista og var félagi í samtök-
um ungra sósíalista — Æsku-
lýðsfylkingarinnar. — Félagar
hans og vinir, þar sem annars
staðar, senda honum sína hinztu
kveðju með söknuði og votta
foreldrum hans og skyldfólki
dýpstu samúð. >
íþróttafélagið ÞÓR >
iY9d
efnir til dansleika að „Váeði
borg“ næstkomandi laugarííá^'é^
sunnudag, 20. og 21. þ. rp^ó óiv
Að þessu sinni hefur íéÍáéið
s«9d nnEíf
fengið hingað enska jaz,z-£Öngy^r
ann og tenór-saxófónlpikar-luan
f nrisd
A1 Timothy, sem vakið hefur
mikla athygli í Reykjavík að
undanfömu.
A1 Timothy hefur stjórnað
jazzhljámsveit í London um nokk
urt skeið og einnig leikið með
nokkrum þekktustu negrunum í
enskum jazzi, svo sem Leslei
Hutchinson og Cab Kaye, sem
báðir hafa leikið hér á landi, Cab
Kay á Akureyri í vetru.
A1 Timothy er mjög vinsæl
jazzsöngvari og ágætur saxófón-
leikari. Hann leikur hinn gamla
góða swing-stíl og tekst bezt upp
í hinum beztu jazz-lögum, sem
allir, er einhver kynni hafa af
jazzi og nútíma dansmúsik, kann
ast við. Hann var meðal annars
fenginn til að koma fram með
hljómsveit sína á hljómleikum, er
hinn kunni ameríski jazz-píanó-
leikari, Teddy Wilson, hélt í Eng-
landi fyrir skömmu, og sögðu
sum blöðin að það hefði verið A1
Timothy, sem va r„maður kvölds
ins“.
l'