Verkamaðurinn - 12.03.1954, Síða 4

I
T'a
VERKAMAÐURINN
Verzlunin við USA óhagstæð
um 186721000 krónur
Sovétríkin keyptu vörur héðan fyrir 89.3 millj.
en seldu fyrir 25.8 milljónir
1 nýútkomnum Hagtíðindum er
birt skýrsla um verzlun íslend-
inga vi ðeinstök lönd á tímabilinu
jan.—des. 1953. Verzlun okkar
við Bandarikin hefur á þessu
tímabili verið mest en jafnframt
mjög óhagstæð. Þangað voru
fluttar vörur fyrir 108 millj. 205
þús. krónur en inn fyrir 294 millj.
926 þús. kr. Á sama tíma hefur
verzlunin við Sovétríkin verið
mjög hagstæð fyrir okkur. Út-
flutningur þangað nam 89 millj.
332 þús. króna en innflutningur-
inn 25 millj. 855 þús.
Ai skýrslunni er ljóst að verzl-
unarlönd íslendinga á liðnu ári
hafa verið 69 talsins. Eins og áður
segir var mest skipt við Banda-
rfkin eins og árið áður (1952), en
þá var verzlunin við þau mun
hagstæðari okkur: útflutningur-
inn nam 158 millj. 333 þús. og
innflutn. 185 millj. 369 þús.
1952 var verzlun íslendinga við
Sovétríkin nær engin (aðeins
fluttar inn vörur fyrir 62 þús.
krónur). Á s.l. ári voru þau
hins vegar orðin næststærsti
viðskiptaaðilinn: innflutn. þaðan
nam 25 millj. 856 þús. og út-
flutn. 89 millj. 332 þús. króna.
í des. einum voru fluttar út
vörur þangað fyrir nær 13
miUjónir króna
Þriðja stærsta viðskiptalandið
sJ. ár var Bretland: út voru
fluttar vörur fyrir 74 miUj. 155
þús. kr. og inn fyrir 128 millj.
króna. TU samanburðar nam út-
flutn. tU Bretlands árið 1952
rúmum 89 miUj. króna og ixm-
flutn. 188.5 miUj.
AthygUsvert er hversu við-
skiptin við Portugal hafa aukizt
gífurlega á s.l. ári. Árið 1952
9 byggingalóðir leyfðar
Bygginganefnd hefur samþykkt
að veita eftirtölum mönnum
byggingalóðir: Kristni Þorsteins.-
syni, Tómasi Steingrímssyni,
Haraldi Sigurgeirssyni, Guð-
mvmdi Valdemarssyni, Kaili
Kristjánssyni, Elínu Bjamadótt-
ur, Stefáni ísakssyni og Georg
Jónssyni.
Nokkrar umsóknir um bygg-
ingalóðir náðu ekki endanlegu
samþykki.
Orðsending
til trúnaðarmanna Iðju.
Samkvæmt lögum frá 1952
eru vinnuveitendur skyldir til
að hafa sjúkrakassa með nauð-
synlegum tækjum á hverjum
vinnustað.
Stjómin leggur því fyrir alla
tránaðarmenn sína á vinnu-
stöðvum að sjá um að þetta
ákvæði sé haldið og að til-
kynna stjóm félagsins ef út af
er bmgðið.
Stjórn Iðju
voru seldar vörur þangað fyrir
aðeins 760 þús. krónur, en 1953
fyrir um 35 milljónir. Innflutn-
ingur þaðan hefur þó verið sára
lítill og aðeins numið 400 þús.
krónum á árinu.
Útflutningur til brezku ný-
lendanna í Afríku nam s.l. ár
16 millj. króna en innflutn. 74
þús. Til Finnlands voru seldar
vörur fyrir um 54 millj. króna
og keypt þaðan fyrir 55.7 millj.
Útflutn. til Vestur-Þýzkalands
nam 50 millj., innflutn. 61 millj.
Til AusturÞýzkalands voru flutt-
ar út vörur fyrir 26 millj. króna
en flutt þaðan inn fyrir 22 millj.
AIlsFierjarverkfall
færeyskra sjómanna
Fyrra mánud. lýstu félög fær-
eyskra sjómanna yfir verkfalli
frá og með næsta degi. Krefjast
sjómennirnir bættra kjara.
Útgerðarmenn telja verkfallið
ólöglegt og hafa neitað að ræða
við fulltrúa sjómanna.
Færeyskir sjómenn stóðu á sl.
ári í margra mánaða verkfalli, en
hlutu litlar sem engar leiðrétt-
ingar á hinum bágbornu kjörum
sínum.
Aðalfundur Sveina-
fél. járniðnaðarmanna
var haldinn sl. föstudag. — í
stjórn voru kjörnir: Haukur
Kristjánsson, formaður, Jónas
Bjarnason, varaform., Björn Ó.
Kristinsson ritari, Marinó Viborg,
gjaldkeri og Þórður Björgúlfs-
son, spjaldkrárritari. í varastjórn
voru kjömir: Ottó Snæbjömsson,
ívar Ólafsson og'Svanlaugur Ól-
afsson.
- Svarið við vetnissprengjunni
(Framhald af 1. síðu).
„Verkefni okkar er fyrst og fremst það að koma fram miklum
endurbótum hvað snertir vinnugæði vísindastofnana okkar og vís-
indamanna og auka afköst þeirra. Koma þarf á fót vísindaráðum til
þess að leysa meginverkefni vísindanna og til þess að skilgreina
þessi verkefni nákvæmlega og fljótt. Við verðum að leysa mikilvæg-
ustu verkefni vísindakenninga með því að samræma visindi upp-
byggingar-framkvæmdir kommúnismans, og með því að taka í
þjónustu okkar reynzlu þeirra, sem fást við nýsköpun í iðnaði og
framleiðslu.“
í stefnuskrá þeirri, er hann
gerir drög að, leggur hann
áherzlu á það á hvem hátt draga
megi úr erfiði verkamannanna
með notkun kjarnorku og fjar-
stýrðra tækja, með notkun út-
varpstækni, þ. á. m ultrastutt-
bylgja og öreindauppfinninga. —
Jafnframt er honum ljós þörfin
á að leggja mikla vinnu í rann-
sóknir á því sviði sem mestu lofar
um víðtækan árangur, uppruna
jarðarinnar og lífsins á jörðinni,
og þessar rannsóknir eru ekki
skoðaðar sem tilgangslaus heila-
brot, heldur sem leiðir til að not-
færa auðæfi hnattar okkar.
Meðal þessara auðæfa eru auk
kola, olíu og vatnsafls, orka atóm
kjarnans, sem Nesmejanov lýsir
sem „lífi þrungnu þróunarsviði
vísinda og tækni.“ í Sovétríkjun-
um er kjarnorkan ekki aðeins
notuð til framleiðslu afls, en
einnig til breytinga á efnum, og
slíkar framkvæmdir eru ekki
takmarkaðar af hálfu einkaeig-
enda aflstöðva. Það er í rauninni
þetta sjónarmið sem mestu veldur
um ótta þeirra, sem framleiða
atómvopnin.
Cole þingmaður hefir skýrt
þetta greinilega í annari ræðu:
„Mér virðíst að ekkert mundi fremur eyðileggja álit okkar sem
þjóðar en tilkynning frá Kreml um það að Sovétríkin hefðu náð
því að notfæra sér friðartímakjarnorku og væru reiðubúnir til að
láta vini sína og bandamenn njóta hennar með sér.
Slíkar aðgerðir af húlfu Kreml mundu verka sem bylmingshogg
á sjálfan grunninn sem eining hins frjálsa heims hvflir á.“
Þótt það sé sorglegt að eining
hins frjálsa heims skuli hvíla á
svo svikulum grunni, er nokkur
huggun í því að einnig ameriku-
monnum er nú loks einnig orðið
ljóst að unnt er að nota kjarn-
orkuna til annara og betri hluta
en þeirra að eyðileggja heiminn.
Sú vítneskja ætti, eftír því sem
hún fer víðar að vera þess vald-
andi að þær kröfur verði æ há-
værari að vísindin verðí alls stað-
ar selt í þjónustu friðarins en
ekki styrjalda.

Hjónaefni. Opinberað hafa trú-
lofun sína ungfrú Björg Sigur-
jónsdóttir, afgreiðslumær og Ámi
Ingólfsson stýrimaður
NÝIA-BÍÓ
Myndir vikunnar:
| Úlfurinn frá Sila
! hin fræga ítalska kvikmynd
með fegurðardísinni
\SYLVANA MANGANO
Pimpernel Smith
með hinum fræga látna skap
gerðarleikara
LESLIE HOWARD.
Á fílaveiðum
Ameríski frumskógar-
drengurinn Bomba.
Föstudaginn 12. marz 1954
Orðið er laust
Salka Valka og trúarhrögðin
Við íslendingar erum lítil þjóð
í strjálbýli og afskekktu landi, og
það fer ákaflega lítið fyrir okkur
á jörðinni. Af þeim sökum er
varla við því að búast að hinar
stóru og fjölmennu menningar-
þjóðir veiti okkur mikla athygli
eða viti yfirleitt að við séum til.
Það er ekki stór bær í útlöndum
sem hefir margfalda íbúatölu á
við ísland allt, og ekki horfur á
að á næstu öldum verði fólks-
fjöldi hér á landi kominn til jafns
íbúatölu einnar stórborgar er-
lendrar. En samt veit allur hinn
menntaði heimur að við erum til,
og skoðar okkur meira að segja
gjaldgenga meðal menningar-
þjóða. Hvað veldur því að við
svo litlir karlar erum taldir menn
með mönnum? Ekki er það stærð
landsins eða fjöldi íbúanna. Ekki
er það hernaðarmáttur okkar né
ægivald. Hvað er það þá?
Frá aldaöðli hefir þessi litla
þjóð verið að föndra við að lesa
og skrifa. Forfeður okkar voru
naumast búnir að byggja sér þak
yfir höfuðið í þessu landi þegar
þeir voru farnir að skera sér
penna og skrifa á skinn sögu sína
og annara þjóða. Þeir héldu þessu
áfram gegnum aldirnar, og svo
rík var í þeim „fýsnin til fróðleiks
og skrifta“, að þegar Skandinav-
ar og Engilsaxar voru búnir að
glata sinni upprunalegu tungu og
sögu var hvorttvoggja varðveitt
hér hjá okkur
Það er þessi arfur frá forfeðr-
unum, sem fyrst og fremst gefur
okkur réttinn til að kallast menn-
ingarþjóð. Þessum arfi fortíðar-
innar eigum við að þakka fræði-
mönnum okkar, skáldum og rit-
höfundum. Uppúr þessum jarð-
vegi eru þeir vaxnir Eysteinn á-
bóti Ásgrímsson og Hallgrímur
Pétursson. Uppúr þessum jarð-
vegi spruttu síðar menn eins og
Jón Sigurðsson og Jónas Hall-
grímsson, og þessam arfi eigum
við að þakka nútíma skáld okkar
og rithöfunda eins og t. d. Hall-
dór Kiljan Laxness, sem er löngu
heimsfrægur, og at' sumum talinn
mesti rithöfundur, sem nú er
uppi-________________________
Aðvörun
Bæjarverkfræðingur hefir ósk-
að eftir því við blaðið að það
bendi foreldrum og öðrum, sem
umsjón hafa með börnum á þá
hættu, sem af því getur stafað
er börn byggja snjóhús eða grafi
holur til að leika sér í í snjó-
ruðningi við götur bæjarins. Bæði
getur þetta verið hættulegt vegna
bílaumferðar og ekki sízt er snjó-
plógurinn er á ferð, því mjög get-
ur verið örðugt fyrir stjómanda
hans og líkra tækja að sjá slík
„mannvirki," sem börnin geta
verið inn í.
í fyrravetur lá við stórslysi í
Reykjavík er snjóplógur tók með
sér snjóhús barna.
Við erum hreykin af þeim
merkilega skerfi, sem okkar fá-
menna þjóð héfur lagt til heims-
bókmenntanna, og við getum, án
þess að líta undan, horft framan
í hvaða herveldi sem er, og lagt
á metaskálarnar okkar vopn,
pennann á móti sverðinu, því með
honum hafa verið imnir þeir sigr
ar, sem hvorkl sverð né atóm-
sprengja hafa unnið eða munu
vinna.
Það var því eðlilegt að það
vekti ánægju hjá þessari gömlu
og rótgrónu bókmenntaþjóð, þeg-
ar Ríkisútvarpið tilkynnti einn
góðan veðurdag að nú yrði flutt
sem framhaldssaga Salka Valka
eftir H. K. Laxness, og meira að
segja að höfundurinn sjálfur
flytti hana. En einn maður hér í
bæ var ekki ánægður. Hann sendi
„Degi“ bréf útaf þessum skelfi-
lega atburði í útvarpinu og kallar
sig P. S. Hann talar af mikilli
vandlætingu um þetta voðalega
útvarpsefni, sem „greinilega er í
ósamræmi við trúar- og siðferð-
isvitund þjóðarinnar,“ eins og
hann kemst svo skemmtilega að
orði. Og ennþá á ritsnilldin eftir
að rísa hærra: „Trú feðranna og
hinar ævafomu dyggðir eru enn
svo heilagir hlutir og- þjóðinni
svo dýrmætir, að engum á að
leyfast að hafa þá að fíflskapar-
máli í eyru alþjóðar.“ Það var
bara ekkert annað' „Trú feðranna
og hinar ævafomu dyggðir“ eru
í yfirvofandi hættu. í sögunni af
Sölku Völku er nefnilega brugð-
ið upp skemmtilegri en ýkju-
lausri mynd af Hjálpræðishern-
um á Óseyri við Axlarfjörð og
því finnst P. S. hann verða að
taka upp þykkjuna fyrir trú feðr-
anna og hinar ævafornu dyggðir.
Það kemur síðar fram í bréfi
P. S., að hann er hræddui\,um
að þessi skelfilega útvarpssaga
„spilli kristilegri trú og siðgæði
og hefti för til æðri þroska og
göfgi.“ Sem sagt það, að bregða
upp mynd af hjálpræðishernum
og hinum blessunarriku vitnun-
arsamkomum hans er árás á ,.trú
feðranna og hinar ævafornu
dyggðir“, sama sem guðskristn-
ina í landinu! Hver skilur nú?
Ætli þessi P. S., sem vel gæti
verið kadett í Hjálpræðishemum
eftir tilskrifinu að dæma, að
byggja bréf sín og önnur rit á
grundvelli trúárbragðasögunnar,
þá þarf hann að vita betur en
þetta. Honum væri innan handar
hvenær sem hann vildi að afla
sér meiri fræðslu u.n sögu trúar-
bragðanna en hann virðist hafa
yfir að ráða. Ég er viss um að
t. d. prestamir hérna í bænum
myndu glaðir fræða hann um
þessa hluti, og að fenginni þeirri
fræðslu mundi hann ekki láta sér
detta í hug að gefa það í skyn, að
trú feðranna hafi verið kristin
trú; ég tala nú ekki um þá trúar-
bragðafræðslu, að þeir Egill á
Borg og Skarphéðinn og Gunn-
ar hafi verið í Hjálpræðishernum.
Varði.
99
GOUDA”
aUurinn er kominn á markaðinn.
ÓVIÐJAFNANLEGA GÓÐUR!
KJÖTBÚÐIR KEA
Hajvarstræti 89. — Simi 1714
Ránargötu 10. — Sími 1622
\