Verkamaðurinn - 02.04.1954, Side 1

VERKfllUflDURillIl
SPILAKVÖLD
verður í Ásgarði í kvöld. —
Hefst kl. 8.30 stundvíslega.
Þetta verður naest siðasta
spilakvöldið. Fjölmennið!
XXXVII. árg.
Akureyri, föstudaginn 2. apríl 1954
12. tbl.
Nefndin.
100. FUNDUR
Verkamannaf élags
Akureyrarkaupst.
Eins og auglýst er hér í blað-
inu í dag heldur Verkamanna-
félag Akureyrarkaupstaðar
fund i Alþýðuhúsinu næstk.
sunnudag kl. 1,30 e. h.
A fundinum verða rædd at-
vinnumál og ýmis mikilvæg
félagsmál, þ. á. m. um uppsögn
samninga félagsins.
Þá verður flutt ávarp í til-
efni þess að þetta verður 100.
fundur félagsins og ennfremur
verða góð skemmtiatriði.
Er þess að vænta að félags-
menn sæki vel þennan fund
og minnist með því giftusam-
legs starfs þess að gefnu hent-
ugu tilefni og taki jafnframt
sem flestir virkan þátt í mik-
ilvægum ákvörðunum.
FLOKKURINN
Allir flokksfélagar eru vin-
samlega beðnir að gera þegar
skil á félagsgjöldum síniun,
annað hvort til gjaldkera deild-
anna eða til skrifstoofu félags-
iu&
-K KIRKJAN. Messað í Akureyr-
arkirkju næstk. sunnudag. Sr.
Birgir Snæbjörnsson, prestur á
Æsustöðum, messar.
í’ramsöguræða Einars Olgeirssonar við 1. umr. um uppsögn
hernámssamningsins
Uppsögn hernámssamningsins og brotfvísun banda-
ríska hersins yrði tii að efla íriðartrú og friðar-
horfur í heiminum
Þegar Islendingar stofnuðu lýðveldi 17. júní 1944 lýstu þeir
því yfir fyrir öllum heimi að ísland hefði engan her, hyggðist
lifa vopnlaust í heimi gráum fyrir jámum. Við eigum að segja
það enn, til að efla trú þeirra sem þrá frið og berjast fyrir friði.
Við eigum að segja öllum heimi að við viljum frið, frið í okk-
ar landi og engan erlendan her. Við eigum að |>ora að halda
fram málstað smælingjans, málstað friðarins í heiminum.
Á þessa leið mælti Einar Ol-
geirsson í óhrifamikilli framsögu-
ræðu við 1. umræðu frumvarps
hans um uppsögn hernámssamn-
ingsins, á fundi neðri deildar Al-
þingis sl. þriðjudag.
Rétt er að láta þess getið, vegna
síðari tíma, að þingmenn og ráð-
herrar stjómarflokkanna laurn-
uðust burt úr þingsalnum meðan
Einar flutti ræð usína. Mun seku
mönnunum frá 30. marz 1949 og
maídögunum 1951 hafa þótt sem
sökin biti þá óvenju fast, að þurfa
að hlýða á hin alvöruþrungnu orð
Einars Olgeirssonar einmitt
þennan dag. Enda gerðu þeir nú
enga tilraun að mótmæla rökum
hans, sem hvert ár hefur gefið
aukinn þunga og staðfest. —
Skömmustuleg þögnin á að skýla
Héré fer á eftir útdráttur úr
ræðu Einars. í fyrri hluta ræð-
unnar minnti hann á að ýtarlegar
umræður hefðu farið fram á
>ess_u þingi um ástandið innan
lands af völdum hemámsins og
yrði í þessari framsöguræðu ekki
farið ýtarlega í þá hlið málsins.
Einar minnti á, að frumvarpið
hefði verið flutt snemma á þingi,
en sér hefði þótt rétt að sjá hver
yrðu afdrif þeirra þingsályktun-
artillagna, sem fram hafa komið
um endurskoðun hemámssamn-
ingsins.
MARGT HEFUR BREYTZT.
Fyrir ári var frumvarp sósíal-
ista um uppsögn vamarsamn-
ingsins fellt frá 2. umræðu og
nefnd. Margt hefur breytzt á því
(Framhald á 2. síðu).
þeim á þingi og í þingtíðindum,
en íslandssagan geymir smán
þeirra: Alþingismanna og ráð-
herra, sem ofurseldu lýðveldið
Island erlendum her.
Allsherjarverkfall
í vændum á Kef lavíkur-
flugvelli
Svo mjög hefur nú verið þrengt
kosti þeirra fslendinga, sem
vinna á Keflavíkurflugvelli, að
Starfsmannafélag Keflavíkurflug
vallar samþykkti ó fundi sínum
sl. mánudag að hefja nú þegór
undirbúning að allsherjarvinnu-
stöðvun á flugvellinum, þar sem
sýnt þyki að ekki verði orðið við
óskum félagsins um viðunandi
kaup- og kjarasamninga fyrir
starfslið vallarins.
Þá samþykkti fundurinn einnig
harðorð mótmæli gegn yfirtroðsl-
um Hamiltonfélagsins á rétti ís-
lenzkra starfsmanna og svikum
þess við gefin loforð.
Togarar Ú. A.
Kaldbakur og Svalbakur komu
af veiðum 31. f. m. Lagði Kald-
bakur upp 166 tonn af saltfiski og
Svalbakur um 150 tonn. Harð-
bakur kom af veiðum í morgun
og er afli hans óætlaður 165 tonn.
Sléttbakur er væntanlegur úr
helginni. Öll skipin munu halda
áfram veiðum í salt.
Glerárþorp og Akureyrarkaup-
staður verða sameinuð á þessu ári
Bæjarráð samþykkti tillögu um sameiningu á fundi sínum
í gær með 3 atkv. gegn 2 og fullvíst er talið að meirihluti
bæjarstjómar samþykki hana einnig.
Bæjarfulltrúar Sósíalista leggja til:
Tekin verði upp sólþurrkun á saltfiski fil atvinnu
bóta fyrir konur og unglinga
Sólþurrkaður fiskur er betri og verðmætari vara en sá, sem
þurrkaður er í húsi. Á sl. ári nam framleiðsla landsmanna á
þessari vöm um 4000 lestum og var mest af því verkað á
óþurrkasvæði á Suðurlandi.
Fáið staðir á landinu em hagstæðari en Akureyri til þessa
atvinnurekstrar. 1
Bæjarfulltrúar Sósíalistaflokks-
ins hafa lagt fyrir bæjarstjóm
eftirfarandi tillögur, ósamt grein-
argerð, og verða þær teknar til
afgreiðslu á næsta fundi bæjar-
stjómar:
1. „Bæjarstjóm felur Vinnu-
skólanefnd að vinna að þvi,
að skólinn geti á sumri kom-
anda haft með höndum sól-
þurrkun ó saltfiski Verði í
því sambandi leitað samn-
inga við Útgerðarfélag Ak-
ureyringa h.f. um að skólinn
fói þveginn saltfisk til úti-
þurrkunar. Jafnframt verði
gerðar ráðstafanir til að út-
vega efni í fiskgrindur og
þeim valinn hentugur stað-
ur.“
2. „Bæjarstjóm beinir þeirri
ósk til stjómar Útgerðar-
félags Akureyringa h.f., að i
sumar verði tekin upp úti-
þurrkun á saltfiski á vegum
félagsins, með sérstöku tilliti
til atvinnuþarfa kvenna og
unglinga. Heitir bæjarstjóm
að lóta félaginu í té nægilega
stóra lóð fyrir fiskgrindur
leigulaust“
greiNargerð.
\
Það er alkunnugt að sólþurrk-
aður saltfiskur er viðurkenndur
að vera betri vara en fiskur sem
þurrkaður er í húsi, enda seldur
við hærra verði. Fiskframleið-
endvir hafa þess vegna tekið upp,
að nýju, sólþurrkun á miklu
magni af fiskframleiðslu sinni og
var framleiðsla á sólþurrkuðum
fiski á sl. ári um 4000 smálestir.
Var mect af þeirri framleiðslu
verkað á óþurrkasvæði á Suð-
urlandi.
Það hefur löngum verið talið
mjög hagstætt að sólþurrka fisk
hér á Akureyri, sakir hagstæðrar
veðráttu, sem hér er a. m. k. flest
sumur. Hins vegar hefur ekki
verið hafin sólþurrkun á neinu
af því mikla fiskmagni, sem tog-
ararnir hafa lagt hér á land saltað
og aðeins lítill hluti fiskjarms
þurrkaður í húsi, en mestur hlut-
inn seldur út óverkaður, enda
þótt mjög seint hafi gengið að
selja fiskinn óverkaðan.
Það er gömul venja að konur
og stólpaðir unglingar hafi haft
þá iðju að vinna við fiskþurrkun-
ina. Er hér fjöldi kvenna og ung-
linga, sem hafa mikla þörf fyrir
að þessi vinna verði tekin hér upp
í svo stórum stíl að Akureyri
skipi eins og áður fyrr heiðurs-
sess um framleiðslu góðs salt-
fiskjar.
Á fundi bæjarráðs í gær fluttu
fulltrúar Sósíalistaflokksins og
Sjálfstæðisflokksins, þeir Tryggvi
Helgason, Jón Sólnes og Helgi
Pálsson, tillögu þess efnis að
gengið verði frá sameiningu
Glerárþorps og Akureyrar á
þessu ári. Verði bæjarráði falið
að ganga frá fjárskiptum og öðr-
um samningsatriðum varðandi
sameininguna og þingmanni bæj-
arins að flytja á yfirstandandi Al-
þingi frumvarp til laga um
stækkun lögsagnarumdæmisins.
Verða mörkin milli Akureyrar
og Glæsibæjárhrepps um Lóns-
brú og sauðfjárvamargirðinguna
til fjalls.
Var tillaga þessi samþykkt með
3 atkvæðum flutningsmanna, en
Jakob Frímannsson og Steindór
Steindórossn greiddu atkvæði
gegn tillögunni. Fullvíst er þó
talið að meirihluti bæjarstjórnar
muni samþykkja tillöguna á
næsta fundi sínum.
Sameiningarmál Akureyrar og
Glerárþorps hafa nú öðru hverju
verið á dagskrá bæjarstjórnar
um nokkurra ára skeið en nokk-
ur skilyrði af hendi hennar hafa
valdið því, að ekki hefur orðið af
sameiningunni. Þessi skilyrði
bæjarstjórnar voru:
1. Að Glerárbrúin yrði byggð.
2. Að þjóðvegurinn frá brúnni
yrði lagður í gegnum Glerár-
þorpið.
3. Að hreppsnefnd Glæsibæjar-
hrepps samþykkti, fyrir sitt leyti,
merkjalínu milli sveitarfélaganna
er lægi um Lónsbrú og sauðfjár-
varnargirðinguna til fjalls. (
Þessum framangreindum skil-
yrðum, er sett voru af hálfu Ak-
ureyrarbæjar fyrir sameining-
unni, hefur verið fullnægt.
Fyrir framtíð Akureyrar og
vaxtarmöguleika er stækkun
lögsagnarumdæmisins mjög mik-
ilvæg, m. a. af eftirfarandi ástæð-
um:
1. Að byggingarstæði fyrir
stækkun bæjarins og nýrra
íbúðahverfa er mjög ákjósanlegt
norðan Glerár, vegna betri
grunna undir byggingar og vegna
hentugrar legu með tilliti til
vinnustöðva í bænum.
2. Að síldarverksmiðja bæjar-
ins í Krossanesi verður innan
bæjartakmarkanna og æti það að
geta bætt aðstöðu bæjarins til
reksturs og hagnýtingar verk-
smiðjunnar, ó margan hátt.
3. Að vatnsból fyrir vatnsveitu
Akureyrar verður innan bæjar-
landsins.
4. Að aðstaða til landbúnaðar,
sem er mjög þýðingarmikil
hjálparatvinna fjölda heimila
(einkum eldri manna) ætti að
batna til stórra muna.
Ljóst er, að nauðsynlegar um-
bætur ó vegakerfi og vatnsveitu
Glerárþorps muni kosta allmikið
fé ó næstu árum, en óvíst er að
þær verði til muna kostnaðar-
samari en gatnakerfi, vatnslögn
o. fl. í nýbyggðahverfi í útjöðrum
bæjarins.