Verkamaðurinn - 04.06.1954, Síða 1

VERKfflnnÐUfflnn
XXXVII. árg. Akureyri, föstudaginn 4. júní 1954 18. tbl.
GJALDDAGI
blaðsins var 1. júní. Spar-
ið blaðinu fyrirhöfn og
gjöld með því að greiðu
það nú þegar í skrifstofu
Sósíalistafélagsins, Hafn-
arstræti 88.
Bæjarstjórn felldi tillögur bæjar-
fulltrúa Sósíalistaflokksins um út-
svarsívilnanir til sjómanna og
þeirra, sem vinnu stunduðu
utan bæjarins
Á síðasta bæjarstjórnarfundi fluttu fulltrúar Sósíal-
istaflokksins svofelldar tillögur:
Breytingartillaga við 8. lið fundargerðar bæjarráðs
frá 13. maí:
Við álagningu útsvara verði fylgt sömu reglum og gert
er ráð fyrir í 7. gr., staflið 4 h., laga frá síðasta Alþingi
um tekjuskatt og eignarskatt, að öðru leyti en því að
frádráttarhæft við álagningu útsvara verði:
a) 1/3 atvinnutekna sjómanna, ef viðkomandi hafa
starfað í 6 mánuði eða lengur á fiskiskipum á sl.
ári, enda falli niður annar frádráttur, sem sér-
staklega er ætlaður fiskimönnum, skv. áður-
nefndum lögum, þegar svo stendur á.
b) Allur ferðakostnaður og helmingur áætlaðs
dvalar- og fæðiskostnaðar þeirra gjaldenda, sem
stundað hafa atvinnu utan bæjarins sl. ár.
Varatillaga við a-lið:
Tvöföld sú upphæð, sem ákveðin er frádráttar-
hæf við skattlagningu fiskimanna.
Allar þessar tillögur voru felldar með atkvæðum
Framsóknar, Þjóðvarnar og íhaldsins gegn atkvæðum
Steindórs Steindórssortar, Guðrúnar Guðvarðardóttur
og Björns Jónssonar. Þeir, sem felldu tillögurnar voru:
Marteinn Sigurðsson, Haukur Snorrason, Stefán Reykja-
lín, Helgi Pálsson, Jón Sólnes og Ríkharð Þórólfsson.
Niðurjöfnunarnefnd hefur nú hafið starf sitt og flutti
fulltrúi Sósíalistaflokksins í nefndinni þar svipaðar til-
lögur og hér hefur verið greint frá. Samþykkti nefndin
að taka nokkurt tillit til þess er menn hafa unnið utan
bæjarins, svo og að skattaívilnanir þær sem nýlega voru
samþykktar á Alþingi, skuli einnig gilda um útsvars-
álagningu. Að öðru leyti voru tillögurnar felldar, einnig
með atkvæði fulltrúa Alþýðuflokksins, Sigurðar Helga-
sonar, sem hóf þannig starf sitt í nefndinni með því að
greiða atkvæði gegn tillögum, sem bæjarfulltrúi flokks-
ins hafði áður samþykkt.
Slórkosllegir markaðir fyrir hraðfryslan
fisk standa opnir í Sovéfríkjunum og í
Ausfur-Evrópu
Martin Andersen-Nexö
látinn
Danski skáldjöfurinn og al-
þýðuleiðtoginn, Martin Ander-
sen-Nexö, lézt að heiðursbústað
sínum í Þýzka Alþýðulýðveldinu
aðfaranótt sl. miðvikudags, 85 ára
að aldri. Með Nexö er fallinn í
valinn sá snillingur, sein við hlið
Gorkí gnæfir hæst allra rithöf-
unda, sem á þessari öld hafa helg-
að snilligáfu sína alþýðunni og
baráttu hennar fyrir frelsi og
sósíalisma.
Nexö var fæddur á Borgund-
arhólmi, af fátæku fólki kominn.
Hann gerðist í æsku skósmiður
og síðar múrari, en hóf snemma
að fást við skáldsagnagerð, sem
hann hlaut heimsfrægð fyrir.
Meðal þeirra bóka, sem borið
hafa hróður hans um flest
menningarlönd eru Pelli sigur-
sæli og Ditta mannsbarn, sem út
hefur komið á íslenzku. Er það
ekki sízt hin djúpa samúð Nexö
með olnbogabömum þjóðfélags
ins og snilldarleg túlkun hans á
tilfinningum þeirra og lífið, sem
hefur fært honum frægð og skap-
að honum aðdáun og ást stríðandi
alþýðu í öllum löndum.
Lystigarðurinn
verður opnaður á hvítasunnu
dag. Verður garðurinn opinn al-
menningi frá þei mdegi frá kl. 10
á morgnana.
Sovétríkin bjóðast til að kaupa 35
þúsund tonn á 18 mán. Austur-Þióð-
verjar vilja kaupa 9 þúsund
Mikil aukning á hraðfrystihúsum orðin þjóðar-
nauðsyn, ef unnt á að vera að hagnýta
markaðina
Sovétríkin hafa nýlega tilkynnt
ríkisstjórn íslands, að þau séu
reiðubúin til þess að taka upp
samninga um kaup á 35000 tonn-
um af freðfiski, auk annarra við-
skipta, á síðari helmingi þessa
árs og á næsta ári. Svarar þetta
magn til hagstæðrar ársfram-
leiðslu á imdanförnum árum.
Ennfremur hafa stjórnarvöld
Þýzka Alþýðulýðveldisins látið
uppi að þau vilji kaupa 9000 tonn
af freðfiski.
I síðustu verzlunarsamningum
við Sovétríkin voru ákveðin kaup
á 20000 tonnum freðfiskjar og er
það magn allt afgreitt. Hefir fisk-
urinn líkað mjög vel og auðveldar
það áframhaldandi og aukin við-
skipti. Samninganefnd er nú á
förum til Moskva og ennfremur
nefnd kaupsýslumanna til samn-
inga um vörukaup frá Sovétríkj-
unum.
Sýnt er af þessum tíðindum að
núverandi hraðfrystihúsakostur
er hvergi nærri' nægjanlegur, ef
hagnýta á markaðina í Austur-
Evrópu. Er nú svo komið að þótt
vertíð sé nýlokið eru nú nálega
engar byrgðir af freðfiski til í
landinu, þar sem þeim hefir verið
afskipað jafnharðan til Sovét-
ríkjanna. Einnig er auðsætt að
bátaflotinn getur hvergi nærri
fullnægt mörkuðimum og eru
þeir í bráðri hættu, nema togara-
flotinn verði að verulegu leyti
notaður til þess að veiða fyrir
frystihúsin og miklum mun meira
en gert hefur verið. Er þetta
vissulega fagnaðarefni, ekki sízt
fyrir okkur Akureyringa. Bygg-
(Framhald á 3. bls.).
Kjarasamningar Verkakvenna-
Nýr kaupmáli um áframhaldandi sölu íslenzkra
landsrétfinda gerður við Bandaríkin
r r
I staðinn er Islendingum lofað brottvikning
Hamiltonfélagsins og girðingum utan um
herstöðvarnar
félagsins Einingar
Hraðbátur flutti áfeng-
isfarm fyrir 20-30 þús.
krónur frá Siglufirði.
Síðastl. þriðjudagskvöld lagði
hraðbáturinn Drífa að hafnar-
bryggjunni hér og voru mættir til
móttökuathafnar fulltrúi lög-
reglustjóra, Sigurður M. Helga-
son, ásamt lögreglumönnum. —
Lagði fulltrúinn hald á farm
bátsins, sem reyndist vera 210
flöskur af áfengi, sem keypt hafði
verið í áfengisverzluninni á
Siglufirði. Mun það hafa þótt
grunsamlega mikill farmur, þar
sem verðmæti hans mun hafa
numið 20 til 30 þúsundum króna.
Mjög óvíst er talið að nokkur
lagaheimild sé til löghalds á um-
ræddum farmi og dómsúrslita
beðið með nokkrum áhuga í bæn-
um.
Eftir langvarandi fæðingarhríð-
ir hefur samningsviðauki við her-
námssamninginn séð dagsins ljós
að nokkru, þótt heildarsamning-
urinn hafi enn ekki verið birtur
og verði e. t. v. aldrei sýndur al-
menningi. Eftir því sem næst
verður komizt, samkvæmt ræðu
utanríkisráðherra í ríkisútvarp-
inu í síðustu viku eru helztu at-
riðin þessi, í hinni nýju samn-
ingsgerð:
1. Bandaríkjunum verði leyfð
hafnargerð (og þar af leiðandi ný
herstöð) í Njarðvík.
2. Hamilton-félagið verði flutt
af landi burt, en við verkum þess
taki íslenzkir verktakar.
3. Gera skal girðingu um dval-
arsvæði varnarliðsins.
Það fyrsta sem ljóst verður við
athugun þessara atriða er það að
nauðugur viljungur hefur utan-
ríkisráðherrann orðið að reka
samningsgerð þessa sem hvern
annan kaupskap þar sem vel er
greitt fyrir hverja ívilnun, en
ekki sem réttlætisbaráttu af
hálfu íslendinga. Brottflutningur
Hamiltonfélagsins út af fyrir sig,
er vissulega til bóta, en gegn
(Framhald á 4. síðu).
Síðastl. þriðjudag tókust samn-
ingar milli Verkakvennafélagsins
Einingar og vinnuveitenda um
kaup og kjör verkakvenna, en fé-
lagið hafði lýst yfir vinnustöðvun
frá kl. 24 þann dag, hefðu samn-
ingar þá ekki tekizt.
Samkvæmt hinum nýju samn-
ingum hækkar kaup við móttöku
saltfiskjar og við blóðhreinsun og
spyrðingu fiskjar til herzlu í kr.
7,55 í grunnl., en kaup í almennri
vinnu verður óbreytt, kr. 6,90 í
grunn. Samningstími er 3 mánuð-
ir og samningar uppsegjanlegir
með eins mánaðar fyrirvara fjór-
um sinnum á ári.
Erfiðleikar verkakvenna hér um
að bæta kjör sín stafa að veru-
legu leyti af því hve kvennakaupi
er haldið óhóflega niðri í Reykja-
vík, en þar eru grunnlaun í al-
mennri vinnu aðeins 6,40. Er
kaup þar því kr. 1896,00 kr. lægra
ef miðað er við vinnu allt árið.
Til samanburðar má einnig táka
ýmsa aðra staði á landinu og
verður munurinn þá enn meiri.
T. d. er grunnkaup verkakvenna
á Húsavík og Siglufirði kr. 7,11 á
klst. í alm. vinnu eða kr. 2692,00
hærra á ári en í höfuðstaðnum.
Stjóm krataforingjanna á
Verkakvennafélaginu Framsókn
í Reykjavík virðist því ekki að-
eins vera verkakonum þar ærið
dýrkeypt, heldur er hún orðin
hreinn dragbítur á alla kjarabar-
áttu verkakvenna um land allt.
Til frekari samanburðar við
kaupgjald það ,sem hér hefur
verið nefnt, má nefna að kaup-
taxti Verkamannafélags Akur-
eyrar fyrir 14—16 ára drengi er
kr. 7,20 og virðist það harla
ósanngjarnt, að ekki sé meira
sagt, að fulltíða verkakonur
verði að sæta mun lakari kjörum.