Verkamaðurinn - 16.07.1954, Síða 2

2
VERJKAMAÐURINN
Föstudaginn 16. júlí 1954
OLGA LEPESJINSKAJA:
AÐ SIGRA ELLINA
Olga Lepesjinskaja er rússneskur prófessor og einn
fremsti sérfræðingur í heimi í cytologi, en svo heit-
ir fræðin um sellurnar í líkamanum. í eftirfarandi
grein setur prófessorinn fram þá skoðun að aukin
þekking muni færa okkur að því marki, að ná 150
ára aldri flestum mönnum til handa
VERffflnwÐURinn
— VIKUBLAÐ —
Útgefandi:
Sósíalistafélag A kureyrar
Ritnefnd:
Björn Jónsson, ábyrgðar-
maður, Jakob Árnason,
Þórir Daníelsson.
Afgreiðsla: Hafnarstræti 88. —
Sími 1516. — Pósthólf 21.
Áskriftarverð 30 kr. árg.
Lausasöluverð 1 kr. eintakið.
Prentv. Odds Björnssonar h/f
„Mér virðist slíkt
lítil fórn“
Hér hefur verið á ferð Ismay
lávarður, framkvæmdastjóri Atl-
antshafsbandalagsins og ávarpaði
sá þjóðina í útvarpi. Eftir áð lá-
varðurinn hafði gert nokkrar
hlægilegar tilraunir til þess að
telja íslendingum trú um að þeir
væru nákvæmlega jafn valda-
miklir í þessu hernaðarbandalagi
eins og „hin voldugu Bandaríki",
endaði hann ræðu sína á því, að
öll aðildarríkin yrðu að færa
fómir en íslendingar og aðrar
þjóðir, sem yrðu að þola erlenda
hersetu í löndum sínum, færðu
þó minnstar fórnirnar. „Mér
virðist sú fórn lítil“ sagði lávarð-
urinn og átti þá vitanlega við að
fórnin væri lítil á móts við alla þá
„vernd“ sem bandalagið veitti
íslendingum.
í Morgunblaðinu 2. þ. m. birtist
grein eftir austurríska eðlisfræð-
inginn Hans Thirring, og kemst
hann hann m. a. svo að orði um
varnir gegn nýjustu atomvopn-
unum: „Engin vöm er hugsanleg
gegn flaug, sem þýtur áfram í
meira en 160 km. hæð og steypist
niður með meiri hraða en hljóð-
ið, áður en hún springur og dreif-
ir lífshættulegu ryki sínu um
loftin“ .... „þegar báðir aðilar
hafa í fórum sínum flaugar og
frumeindaösku myndu jafnvel
ekki yfirburðir í hlutfallinu 10 á
móti 1 geta forðað eigin landi og
þjóð frá tortímingu."
Þar höfum við, í sjálfu höfuð-
málgagni hernámsstefnunnar,
lýsingu á þeirri vernd sem
Bandaríkjaherinn getur veitt
okkur, jafnvel þótt yfirburðir
setuliðsins hér yrðu 10 á móti 1
hjá hinum ímynduðu árásaraðil-
um, og þurftum við þó naumast
slíkra vitna við, því að öllum er
ljóst, sem ekki eru blindaðir af
bandarískum hemaðaráróðri, að
eina vörn smáþjóðar, sem vor fs-
lendinga, er friður og við erum
vissulega ekki að styðja að hon-
um með því að gera land okkar
að árásarstöð í þeirri styrjöld,
sem núverandi leiðtogar Banda-
ríkjanna þrá gegn alþýðuríkjun-
um í Evrópu og Asíu.
Hver er svo sú fóm, sem fs-
lendingar verða að færa til þess
að verða „vemdarinnar“ aðnjót-
andi? Á nýafstöðnu þingi Ung-
menna- og íþróttasambands
Austurlands, þar sem saman voru
komnir æskulýðsleiðtogar og
menningarlegir forustumenn úr
öllum stjórnmálaflokkum í Aust-
firðingafjórðungi, var henni lýst á
eftirfarandi hátt: „1. Að þjóðar-
metnaði sé stórlega misboðið með
dvöl erlends hers í landinu. 2. Að
með dvöl erlends hers sé stjóm-
arfarslegu sjálfstæði íslands
hætta búin. 3. Að menningu þjóð-
arinnar stafi hætta af hersetunni.
4. Að með tilkomu hinna stór-
virkustu hernaðartækja, sem nú
eru þekkt, sé meirihluti þjóðar-
innar leiddur í beinan háska. . . .“
Undir þessa yfirlýsingu getur
vafalaust mikill meirihluti þjóð-
arinnar tekið, því að hún er rétt
og sönn. En virðingarleysið fyrir
þjóðinni, lítilsvirðingin á öllu
því, sem henni er dýrast og helg-
ast, blasir við hverjum manni úr
ræðu eins höfuðprests Atlants-
hafsbandsins er hann telur að
það sé lítil fórn íslendingum að
misbjóða þjóðarmetnaði sínum,
tefla stjórnarfarslegu sjálfstæði í
hættu, og leggja menningu og
sjálfa tilveru sína í bráða hættu.
Og menn komst ekki undan því
að spyrja sjálfa sig, hvort slíkum
mönnum myndi ekki þykja lítils
um vert, þótt „útsker þetta“ með
sinni hörðu lífsbaráttu hinnar fá-
mennustu þjóðar þurrkaðist af
öllu lífi í eldi vítissprengjunnar.
Slíkt yrði vafalaust talin lítil fórn
í „hinu helga stríði gegn komm-
únismanum" — lítil fórn fyrir
stríðsbrjálæðinga þá. sem láta sig
dreyma um endurreisn auðvalds-
skipulagsins á sviðinni jörð, þar
sem nú er gróandi þjóðlíf í skjóli
alþýðuvalda.
Gestaþraut Braga.
í leiðara Alþýðumannsins 13.
þ. m. gerist ritstjóranum tíðrætt
um „kommúnista í Sósíalista-
flokknum* ‘annars vegar og „só-
síalitsa í Kommúnistaflokknum"
hins vegar. Telur ritstjórinn hina
fyrrnefndu hið mesta illþýði, en
þá síðarnefndu mestu ágætis-
menn, sem mikils sé um vert fyr-
ir Alþýðuflokkinn að hafa sem
nánast samstarf við. Hafa ýmsir
reynt með litlum árangri að
spreyta sig á þessari bráðsnjöllu
gestaþraut og er henni hér með
komið áleiðis, svo að fleiri en
hinir sárfáu lesendur Alþm. geti
fengist við hana. Sumir halda því
að vísu fram, að Bragi geti sjálfur
ekki leyst þrautina, en ekki trú-
um við slíku hrekkjabragði upp
á syo fróman mann. Einhvers
staðar lumar hann á þeirri einuog
sönnu skýringu, sem geti gert
honum fært að skipa mönnum í
hina útskúfuðu sveit kommúnista
í Sósíalistaflokknum eða í það
valda lið, sem hann nefnir sósíal-
ista í Kommúnistaflokknum.
Við vonum fastlega að skýring-
in birtist að loknu vel heppnuðu
og hressandi sumarleyfi.
Hlægilegir tilburðir.
„íslendingur“ hefur uppi til-
burði 7. þ. m. til þess að slá sig til
riddara á útsvörunum og þeirri
miklu gremju, sem eðlilega er
ríkjandi yfir þeim vaxandi
þunga, sem lagður er á herðar
Það er alkunnugt, að kjöt af
gömlum dýrum er svo þétt í sér
sem hefði það legið undir fargi
lengi. Eins er farið holdi gamalla
manna.
Frá vöggu til elli fara líkams-
vefirnir þornandi jafnt og þétt.
Líkami nýfædds barns er að 80
hundraðshlutum gerður úr vatni,
en fullorðinn maður, þó ungur sé,
hefur aðeins 65% vatns í líkam-
anum og fer hlutfallið minnkandi
með aldrinum. Ekki bætir það
neitt úr að drekka mikið, þá er
elli er komin í vefi líkamans og
skertur hæfileiki þeirra til að
drekka í sig vatn.
Ekki ér ellin neinn afmarkaður
þáttur æviskeiðsins, heldur er
líkaminn undirorpinn hægri og
jafnri þróun frá fósturskeiði og
fram úr.
Hvers vegna þéttast líkamsvef-
imir og þoma með aldrinum,
hvers vegna verður hörundið
hrukkótt og slapandi, hvers vegna
þverrar þrekið og hvérs vegna
deyja menn úr elli? Vísindin geta
svarað þessu þótt sumt sé móðu
hulið, en margt af því sem við
launþega í fonni útsvarsbyrða
og skatta. Birtast tvær greinar í
sama blaðinu, önnur ritstjórnar-
grein, þar sem Akureyri er nefnd
„bær álagnanna" og farið mörg-
um orðum um þær hættur, sem
bæjarfélaginu stafa af skattpín-
ingunni. Hin greinin fjallar um
óviðurkvæmilegar hótanir bæjar-
yfirvaldanna um lögtök og dólgs-
legar aðfarir rukkaranna þegar
að gjalddaga er komið. Þá er
gagnrýnd sú ráðstöfun niðurjöfn-
unarnefndar, að leggja 10% á út-
svörin fyrir vanskilum og
skekkjum. Margt er að vísu rétt
í þessum greinaum, en harla
broslegir verða tilburðir blaðsins
þegar þess er gætt að íhaldið og
systurflokkur þess Framsókn
hafa haft um áratugi tögl og
hagldir í bæjarfélaginu og verið
nálega einrátt um álagningu og
álagningaraðferðir, og ennfremur
þess að tveir íhaldsmenn og einn
Framsóknarmaður stóðu að 10%
hækkuninni á útsvörunum gegn
fulltrúum Sósíalistaflokksins og
Alþýðuflokksins. Hefur þetta
málgagn bæjarstjórnarmeirihlut-
ans og bæjarstjórans orðið sér til
almenns athlægis fyrir lýsingar
sínar ó éigin ávirðingum.
I Rifsafn Jóns Trausta 1-81
Með afborgunum.
} Bókaverzl. Edda h.f. I
Akureyri.
ÍMmillMMIIIIMMIMIimMmtMMMMtMllllltMIMIIItHMtM/
vitum ekki í dag verður uppvíst
orðið á morgun.
Það er alkunnugt að hörundið
er gert úr ótal smáum frumum.
Innanvert við þennan þétta vef,
sem ver okkur fyrir ásókn sýkla
og ótal öðrum hættum er mergð
af vöðvum og öðrum líffærum,
sem gerð eru úr eggjahvftuefn-
um áþekkum að samsetningi.
Næringarefni berast líkamanum
með fæðunni og blóðið flytur þau
til hverrar einstakrar frumu í
líkamanum og jafnframt ber það
burtu úrgangsefni, en hjartað
annast rás blóðsins um hinar
marggreindu æðar.
Loftið sem við öndum að okk-
ur skilzt að í lungunum og halda
þau eftir því efninu, sem líkam-
inn þarfnast, en það er súrefnið,
og hverfur það inn í blóðið og
blandast þar næringarefnum, sem
berast inn í æðarnar frá maga,
þörmum og lifur og síðan er sér-
hverju af efnum þessum skilað
þangað sem þörfin er fyrir það,
til hverrar einstakrar frumu og
sérhverrar sameindar.
Hýðið, sem lykur um frumurn-
ar, þéttist smátt og smátt. Frymið
og eggjahvítukornin taka að
hröma og lýsir það sér í því, að
þau fara að hrinda frá sér vatni.
Sérhver sameind af eggjahvítu-
efni er hlaðin pósitívu og nega-
tívu rafmagni. Þá er eggjahvíttu-
efnissameindir sameinast, verða
sumar af rafeindunum óvirkar.
En það er undir rafhleðslunni
komið hvort frumunum notast að
næringarefmmum, hlýtur efna-
tekjan að minnka með þverrandi
hleðslu eða með þomun frum-
anna, en við það rýma þær er
þær megna ekki framar að
drekka úr blóðinu efni þau er
þær þarfnast. Það er sem þær
missi máttinn til þess. Frumurnar
eitrast einnig vegna þess að þær
megna ekki að losa sig nógu fljótt
við gangslaus og skaðleg efni.
Þegar þetta er komið á hátt stig,
hætta efnaskiptin að fullu og
maðurinn deyr.
Það var Metjnikov sem fyrst-
ur hélt því fram að mönnum 'sé
áskapað að lifa í 150 ár, skemmri
ævialdur hlyti að álítast óeðli-
legur. Margir merkir læknar og
vísindamenn rússneskir hafa
sömu skoðun. Það er til sann-
indamerkis um að menn geti vel
náð háum aldri, að innan Sovét-
ríkjanna eru rlú sem stendur
30.000 menn hundrað ára eða
eldri. (Samkvæmt þessu ættu hér
á landi að vera 20 menn hundrað
ára eða eldri og mun ekki fjarri
að svo sé. — þýð.) Flestir þeirra
eru ernir og vel vinnufærir. Það
er full ástæða til að ætla, að
læknavísindunum muni takast að
stöðva ellihrömunina og bæta
þau mein sem ellin hefur þegar
valdið.
Til þess að svo megi verða er
þörf á að örfa efnaskiptin í mið-
stöðvum taugakerfisins og þá
einkum í heilaberkinum, en hið
merkilega hlutverk hans tókst
Pavlov og hinum mörgu læri-
sveinum hans að finna.
Hér hefur verið beint á það að
menn eldist smátt og smátt og að
baráttuna gegn þessu meini skuli
hefja því fyrr því betur, jafnvel á
æskuárunum, en sízt þá er dauð-
inn er rétt fyrir dyrum af völdum
ellinnar.
Rannsóknamennimir, sem starfa
undir leiðsögn minni, eru nú að
athuga hvemig eggjahvítukorn-
in breytast með aldrinum hjá
dýrum. Við höldum að þetta sé
leiðin til að finna ráð til að hefta
þéttingu og þornun vefja og líf-
færa hjá mönnum. Og eg er alveg
sannfærð um að vísindi Sovét-
ríkjanna muni bráðum geta borið
fram merkilegar nýjungar í þessu
efni. Tilgáturnar, sem enn eru
margar, munu víkja fyrir þekk-
ingu, og sú þekking mun leiða
okkur að takmarkinu — 150 ára
aldri flestum mönnum til handa.
Frá héraðslækni
Bólusetning gegn bólusótt og
bamaveiki fer fram mánuðina
júlí, ágúst og september á mánu-
dögum klukkan 2—3 e. h.
Bólusetningin verður fram-
kvæmd í húsnæði Berklavama-
stöðvar Akureyrar (syðri endi
gamla sjúkrahússins, gengið inn
að vestan).
Fólk er beðið að hafa með sér
miða með árituðu nafni, heimilis-
fangi, fæðingardegi og fæðingar-
ári barns þess er bólasetja skal.
Nauðsynlegt er að panta þessa
bólusetningu fyrirfram í síma og
verður tekið á móti pöntunum í
síma berklavarnastöðvarinnar,
1477, á þriðjudögum og föstudög-
um kl. 2—4 e. h, Bólusetningin er
ókeypis.
Akureyri, 5. júlí 1954.
Héraðslæknirinn.
Rafsuðuvél,
P. s. H., með Tord V. 8,
á gúmmíhjólum, til leigu
eða sölu.
Upplýsingar gefur
Sigurjón Sigurðsson,
Hjallavegi 5, Rvík.
um
Sigfúa Sigurhjartarson
Minningarspjöldin eru til
sölu í skrifstofu Sósíalistafé-
lags Akureyrar, Hafnarstr. 88.
Orðið er laust